öinnenlandsclie Berichten.
op drie na al de blanken zijn vermoord. Door
den Volksraad der Zuidafrikaaosctie repu
bliek" is naar Chafiking geseind om volledig
bericht;
Door Portugeezan zot te Mponda aan het
meer Nyassa in Afrika een katholieke zen-
dinspost wordao gevestigd, met het doel ker
ken en scholen op te richten, het omringende
Jand te bevolken en den slavenhandel tegen
te gaan.
DIIITSCHIAKD.
De geheele dagbladpers, de Nordd. Allg.
Zeitung niet uitgesloten, neemt een officieus
artikel uit de Ilamb. Garreep. over, waarin een
bezoek van den czaar voor het al of niet
behouden van den vreia onverschillig wordt
genoemd en aangetoond wordt dat aan de
toenadering tusschen Duitscldand en Engeland
veelal te weinig waarde wordt gehecht. Deze
werdzegt de Ilamb, Oorretp.sedert lang
voorbereid en heeft tijdens het verblijf van
keizer Wilhelm in Engeland haar beslag gekre
gen. Naar het ech'ynt is het tijdperk der
onwerkdadige buitenlandsche politiek in En-
geland gesloten, althans zoolang lord Salisbury
eerste minister is. Door het bezoek vnn keizeit
Frans Jozef to Berlijn is de vroeger niet aityi!)
bestaan hebbende eensgezindheid tusschen
Duitschland an Oostenrijk tegenover Rusland
hersteld.
Graaf Herbert von Bismarck gaat eerstdaags
te Ostende de zeebaden gebruiken.
Het bezoek van den czaar schijnt nu toch
ophanden ta zyn. Volgens berichten uit
Kopenhagen zou de Russische keizerin met
de jongste kinderen aldaar vóór haren gemnai
verwacht worden, tarwyl volgens berichten
uit St.-Petersburg het volkomen juist is, dat
de czaar met zijna gemalin en zjjne kinderen
morgen over zee de reis aanvaardt. In ver
band daarmede zou dan de komst van den
czaar met den troonopvolger den 28sten
Augustus moeten worden verwacht. De Natio
nal Zeitung weet zelfs mede te deelen dat
het bezoek te Potsdam, maar zonder eenig
militair vertoon, gebracht za! worden.
ZWITSERLAND.
De regeeriug van het kanton Bern heeft
de voorlezing der pauselijke allocutie van 30
Juni in de kerken verboden.
ITALIË.
Da te Rome verschijnende godsdienstige
bladen maken de jongste encycliek van den
paus openbaar, waarbij Z. H. de leer van
den Heiligen Jozef aanbeveeii. Leo XIII be
gint met- te zeggen dat de katholieken op
geeoerlei menschelijkc hulp moeten rekenen
en dat hunne voornaamste hulpbron in het
gebed is. Vervolgens zich tot de weiklieden
richtende, zegt hij hun dat de heilige Jozef,
hoezeer uit koninklijk ras voortgesproten,
zyn gansche leven lang handenarbeid wilde
verr'chten, teneinde den arbeid ta eeren,
Hy beveelt hun asn dien grooten heilige
te volgen, in plaats van te luisteren naar de
raadgevingen van hen die de maatschappij
omverwerpen.
Omtrent de overeenkomst tot aanleg van
de Simpioatunnel wordt nader gemeld dat
een uitgang van de tunnel; aan Italië zal
behooren, welk rijk voor 15 millioen frcs. in
da kosten bijdraagt. De Duitsche kapitalisten,
die de samensmelting der twee aannemers-
inafttschappijen wisten te verkrijgen, verschaf
fen 3ü mdlioen frcs,
H U S L A .V 1>.
Volgens het gerucht is de broeder van den
gewezen minister graaf Ignatiew benoemd
tot gouverneur-generaal van Xiew,
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL.
Zitting van 22 Augustus.
De beer Van Houten opende het algemeen
debat over de onderwijswet. Hij zette uiteen
dat het standpunt der rechterzijde was om
tan dit haar gunstig oogenblik gebruik te
maken en den tegenstanders, die als partij
onvoorbereid waren, zoo weinig mogelijk tjjd
te laten voor debat. Hij zette daarna uiteen
dat de katholieken by deze wet niets zouden
winnen, immers volgens de getuigenis van
den heer De Brujjn in de Eerste Kamer,
waren de openbare scholen in Limburg en
Noord-Brabant toch reeds «ectescholen. Zicht
bare winst kon de katholieke parljj z. i. niet
behalen. De anti-revolutiounuire partij scheen
baast te hebben bij deze wet. Spreker vroeg
of het standpunt deraotir. vereeniging Mar
ais;" (tegen de wet) dat der geheeie antir.
party was, tot welke wetenschap men nog
niet gekomen was. Spreker zal de ontwikke
ling van vrij ouderwijs gaarne zien, maar dat
de staat de overheidsscbool gaat bestryden
niet door hem gesubsidieerde scholen, is een
stelsel dat met opgaat en waartegen ook
iMaroix" opkwam. Het stelsel dier partij
noemde de heer Pierson, var Zetten, j>de
openbare school leegpompen", 8preker wyst
daarop, om te doen uitkomen dat de liberalen
niet weten of dit het stelsel der gs lieele anti-
revolutionnaire party is. Hy meent dat, waar
een der couditiën der liberalenleerplicht,
niet wordt nagekomen, op hen geen pressie
kan rusten. By doet uitkomen dat art. 2 der
wet de neutraliteit niet behoorlijk waarborgt,
door niet voldoende qualificatie van het be
grip openbare school. Hij wilde geen staats
geld doen gebiuiken voor propaganda vau
byzondere beginselen, ten koste van de ont
volking der openbare school. De toekomst
za! leeren dat dit de bedoeling is, doch dan
zal ook de bijzondere school ta gronde gaan,
om plaats te maken voor de zuivere secte-
scliool. Het subsidieeren naar een zoodanig
stelsel, dat de staat niet langer verplicht was
overal opeubaar onderwijs te geven, was z. i.
ia stryd met de grondwet. Een der vele
sophismen van de clenealeu is, dat de open
bare school zou z'yn de aecteschooi der
modernen 'tis door den heer Da Biuyu
krachtig tegengesproken. Spr. trachtte eery,
aantal dier sophismen te weerlegden. Hy
wees er o. a. op dat de meerdere baten, die
het bjjtoudot uderwijs zal verkrygen, niet
zullen strekken tot innerlijke verbetering van
dat onderwijs. De schoolstrijd behoefde z, i.
niet te eindigen. Ilij had geleid tot deschoone
verbroedering der Protestanten en Roornsehea
tegen het liberale beginsel der neuUahteit,
ais politiek beginsel echter noodzakelijk, omdat
in de neutraliteit der schoul ligt de neutrali
teit van den staat.
De heer de Beaufort wyst er op, dat bet
onzeker is of niet nader een ontwerp zal wor
den ingediend, aantastende den aard of het
karakter der openbare school, daar èn de
heer Mackay èn de heer Keuchenius vroeger
dat karakter godsdienstloos hebben genoemd.
Spr. bestrijdt het subsidiestelsel, waarbij geeu
waarborg bestaat voor goed bijzonder onder
wijs en wyst op den grooten diuk van het
ontwerp voor vele gemeenten.
De heer Schaepman verklaarde dat de
redevoeringen bewyzeo dat men wel is voor
bereid. Ten stelligste ontkent hy dat de
scholen in Liraburg en Noord-Brabant katho
lieke scholen zyn. Er ontbreekt het religieus
karakter dat wij veriaogen wy willen onze
kinderen katholiek maken ia hart en nieren.
Bovendien, wij willen geen afhankelijkheid
van gemeentebesturen, maar vrye scholen.
We! degelijk is het ontwerp voor katholieken
aannemelijk. Spr. kwam ook nog op tegen
de onderscheidiug tusschen leeken en geeste
lijken, De katholieken schatten leekeuouder-
wys zeer hoog en zullen leekenonderwijzers
niet aan de deur zetten. Ia stryd met den
heer Van Houten zal spr. elke poging om
den schoolstrijd te beëindigen, zonder het
beginsel prijs te geven, steuuen.
De heer Van der Feltz betoogde dat het ont
werp nadeehg zal zyn voor het gehalte van het
openbaar onderwijs en dat, door toegeving aan
de eischen van kerkelijke zyde, de schoolstrijd
niet geëindigd zal zyn.
De heer Gleichman, conciliant gezind,
wenscht meer waarborgen in het belaag van
het openbaar onderwijs. Ilij vraagt pertinent
of de regeoring aan verdere eischen der anti-
revolutionDaireu zal toegeven? Zoo ja, dan zou
hy tegen zyn.
Morgen voortzetting.
SCHIEDAM, 23 Augustuc 1880.
Door den gouverneur-generaal van Neder!.
Indië is benoemd tot controleur 2e klasse de
heer J. E. Bjjlo.
Blijkens een telegram van den gouv.-generaal
van Nederl. Indië van den 21u dezer wordt
de gouvernemeuts-koffieoogsf op Java voor
dit jaar thans geraamd op 540 000 pikols.
De poging van liberale zjjde in de Kamer
aangewend, om althans richt dagen tjjd te
geven tot het behoorlijk naganu van den
invloeddien de nieuwvoorgesteldB wijzi
gingen in de onderwyswet in de practjjk
kunnen hebbeD, werd door de rechterzijde
afgewezen. De iieereD, die overweging en
discussie onuoodig achten en alleen maar
stemming verlaugen, waren dan ook con-
seqent toen zij elk uitstel weigerden. Water
tot stand komt is hun volkomen onverschillig,
alt er maar ietb tot stand komt. Maar ern
stiger manoen moesten dan toch da poging
Wïtiwdeeren om eerst te onderzoeken vóór men
besluit. 2: hier in welken vorm JDb Standaard
er over spreekt en tevens üe gelegenheid mis
bruikt tot eeoe ellendige insinuatie.
sHun denkvermogen weigert zijn hehoor-
ljjke werking, nota bene, neg wel in zoo gaar
gekookte en tot inoes gestoofde materie als
de onderwijswet.
Nu, dan is het niet-denkend deel der natio
er nog beter afgekomen.
Althans de heeren van de rechterzij, die
minder sterk geleefd hebben, zagen er niets
gaen been in, om terstond den slag op to
nemen.
Zy waren gereed.
Fraai komt de tegeopartjj er dus niet af.
"Want van tweeën éenóf hun verklaring
van «teXgareedbeid is echt spul, en wat doen
zoo trage lezers en nog trager denkers dan op
bet Binnenhof f
Of erger nog Hun bezwaar is slechts voor
gewend, en het zit 'em niet in onvermogen,
tnaar id onwil, Maar dan vragen we ook op
onze beurt: Wat te denken van een staat
kundige coterie, dia dus opeulyk met de
waarheid een laf spel drijft, en niet komt
om te werken, inasrr otn het werk te doen
ttil staan." ArnhOt.)
De voor eenigen tjjd gepensionneerde vice-
admiraal jhr. M.W.van Rensselaar Bowier, nog
zoo kort geleden een toonbeeld van gezondheid
en kiachtis Dinsdagna een langzaam
toenemende herseuverweekingaan zyn gezin
ontvallen.
De overledene was adjudant des Kouings in
buitengewouen dieost, ridder van de Militaire
Willemsorde en der orde van den Neder-
laudschen Leeuw, commandeur in die van de
Eikenkroon en bezitter van verscheiden bui
tenlandsche ordeteekanen.
De Holiandsche veekoopers te Londen zullen
den dn September, den'dag waaiop ds markten
van Engeland voor ons vee zullen geopend
worden, des morgens ta 3 uren in optocht,
met muziek voorop, naar de Metropolitan
Cattle-market", te Islingtonroarcheeren en
aldus de bevrjjding der belemmeringen van
onzen veehandel op Engeland feestelijk her-
aeuken.
Door een 40-tal leerlingen van lagere scholen
te Vlissingen werd "Woensdag, onder geleide-
der hoofden Landman en Opderzieke, een
bezoek aan Rotterdam gebracht en werden-,
hier de merkwaardigheden bezichtigd.
Dit uitstapje geschiedde tot bevordering
van getrouw schoolbezoek, en daaraan mochten
alleen leerlingen deelnemen, die een jaar of
langer in de hoogste klasse waren geplaatst.-
Het plan bestaat een stoomtram aan tej
leggen van Leiden over Alfen naar Woerden.
De noodigs stukkeu en teekeniogen zijn reeds
gereed.
Uit het verslag over verleden jaar van de
vereeniging voor lijkverbranding blijkt dat het
getal leden eenigszirs achteruitgegaan is: van
685 daalde het tot 672 en telde bovendien 3
biunenlandsche en 29 buitenlandsche eereleden
en een donateur. De ontvangsten bedroegen
f 972.14dat is 1 40.54 minder dan in het
voorgaande jaar. De uitgaven waren f37.35
minder. Het batig saldo beliep f217.86, Voor
lijkovens werd ontvangen f 2715.73, dat is
f936.821 meer dan in't jaar 'S7. Het kapitaal
van dit fonds vertegenwoordigde eeu gelds
waarde van f 19 712. Op 31 December 11,
was een vooruitgang van ,f 3457.42' boven-
ultimo December '87,
De graven der ï&orkumsche Martelaren"
op Voorne zjjn dezen zomer door 11,809
bedevaartgangers uit onderscheidene oorden
van ons land bezocht geworden. De laatste
processie, bestaande uit 180 personen, kwam
uit Rotterdam j de voorlaatste, 2G5 personen-
sterk, uit Schoonhoven.
De werking van de onlangs te Utrecht
ingevoerde inkomsten-belasting is -er mee
gevallen. Blijkens de gemeenterekening over
1888 was de opbrengst dier belasting f206,494
tegen eeu raming van f'170,000.
Hat Domhtrgsch Sadniemos, melding
makende van de aankomst van de vorstelijke'
badgasten, zegt:
>Door de aankomst van dr. Mezger worden
nog verschillende nieuwe gasten hierheen
getrokken, waarschijnlijk om zich onder zijne-
behandeling te stellen of een begonnen kuur
voort te zetten.
't Is in het dofp na ook overvolde hotels-
en alle kamers zyn bezet".
Het blaadje is niet weinig bang, dat door
al die drukte het kalme en eenvoudige pom-
burg zyn karakter zal verliezen, en het geeft
te kennen dat er genoeg badplaatsen van een
anderen aard zyn, als men daar behoefte aan
mocht hebben.
Men schrijft uit Aalten aan dellaarl Ct. r
De gevolgen van de besehermende maatregelen,-
die de Duitsche regeering voor ne boeren'
heeft genomen, zijn hier duidelyk zichtbaar,
Bij heele troepen ziet men, vooral 's Zater
dagsavonds, de fabrieksarbeiders uit het na
burige Bocholt dit dorp doortrekken, om ieder
een sstoeteo" (brood) en 4 pond spek roede
te nemen. Voor eenige stuivers hebben die'
lui wel een marsch van 4 uren gaans over,
In de laatste dagen is het.hun echter gemak
kelijker gemaakt; eeoige echte en andere voor
deze gelegeuheid geïmproviseerde handelaars
hebben in een dennebosch aan de grenzen
hunne tenten opgeslagen, om daar de Pruisen
uit de eerste hand te hebben. Zij maken-
goede zaken,
Te Belfeld (Limburg) zyn wederom 180
stuks schapen in beslag genomen, die frau
duleus uit Pruisen waren ingevoerd.
Het panopticum te Amsterdam is weer mot'
een nieuwe groep verryktde skwarljes-
vioders" voorgesteld in hun listig bedrijf»
Ze is geplaatst in de gruwelkamer.
Men sccryft uit Yaals aau het N. e. d. B.
Er is nu ernstig sprake van de verdeeliflg
van den naburigeu kleinen vrystaat Mores-'
net", en wel tus'cheu de aldaar gezagheb
bends mogendheden Duitschland en België»
Volgens Xe NouvelHste, een te Yerviers ver
schijnend dagblad, wordt dit voorstel eerts-
daogs door de Belgische ïegeering in behan
deling genomen.
