I
N°. 7622.
Eerste Blad.
A". 1890.
Maandag 3 November.
i r - n - ve r t i s t
Jaargang
r:
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
UITfiEVERjT"T ODÉ.
Binnenlandsclie Berichten.
0
COURANT.
Abonnementsprijs, per kwartaal 1.8S.
franco per post, door liet geheele Rijk - 2,50.
Afzonderlijke Hommers- 0.10.
ren
Ie
1-
le
ir
a
n
a
d
BUREA V: HARKT, K, 12 4.
Advertentieprijs: van [1—iO gewone rege'? met
inbegrip van eene Courant. 1.10.
Iedere gewone regel ineer- 0.10.
Orieuaai, geplaatst wordt tegen ïwebmaai. betekend.
Dit nummer bestaat uit Arte bladen.
Schiedam, 1 November 1890.
"Wat ging er om in de laatslo acht dagen?
Wat ons land aangaat zeer veel, wat het
buitenland betreft, betrekkelijk weinig. Te
Berlijn vierde men Moltke's negentigsten ver
jaardag, en men vierde dien vorstelijk. Bis
marck zond 7.ij 11 ouden medestrijder een
teiegramom gezondheidsredenen kwam hij
zelf niel. Men vraagt zich thans allerwegen
af, waarom de ex-kanselier zelf niet kwam;
men haalt het feit op van de benoeming van
Bismarck tot hertog van Lauenburg en tot
generaal der cavalerie, dat te gelijk met zijn
ontslag als rijkskanselier plaats vonden
men vergelijkt er de keizerlijke ontvangst bij,
die Moltke op zijn negentigsten verjaardag
ten deel viel aan Bismarck de vergulde pil,
aan Moltke de massief gouden maarschalks
staf!
"Wie zich onder de menschen beweegt en
een open oor heeft, dat scherp toeluistert,
heeft kunnen opmerken, dat do ouden van
dagen en de jongeren hard zijn in hun oor
dcel over den Duitschen keizer, die, volgens
hendo onbeschaamdheid had den ouden
staatsdienaar, den eigenlijken bewerker, zeg
gen zij, van Duitschlands grootheid, op zijde
te zetten als den moor, die zijn nschuldig-
lieid" bad gedaan en heen kon gaan.
Bat oordeel is te verklaren. De ouden van
dagen hebben bittere ervaringen opgedaan;
zijdie wat beteekenden niet het minst
wat aan een anderen oudere wedervaart,
voelen ze diepen hun oordeel wordt ver
duisterd omdat ze de motieven niet willen
onderscheiden, en niet hunnen ook, die tot
het nemen van besluiten hebben geleid,
waardoor een oude van dagen in bet diepst
van zijn ziel wordt gegriefd.
En de jongeren Zij hebben hun idealen
de werkelijkheid heeft ze, den voor éen, nog
niet verscheurdzij stellen zich dien oude
van dagen tot voorbeeld, en oordeelen ver
keerd 1 Is liet niet aldus gelegenals Bis
marck jarig is, moet Moltke aan zijn zijde
staan, en als Moltke feestviert, moet Bismarck
aan zijn rechterhand plaats nemen? Menschen,
die hel weten, verhalen immers, dat do een
den ander op het slagveld, onder het gedonder
van het kanon, oen sigaar aanbood? Zeker,
wij zien hen gaarne onafscheidelijk; maar
dan moest er nog éen bij zijnkeizer
Wilhelm f, die zonder Bismarck en zonder
Moltke nooit dc Duitsche keizerskroon zou
hebben gedragen. Toen die stierf, was het
met het groole driemanschap uit. Er is wel
geen koning opgestaan, die Jozef niet kende,
zooals hot oud-lcstameniischc verhaal zoo
sober, doch tevens zoo waar verhaalt; doch
eei. andere keizer kwam er toch. Eu nu
ligt het groote geheim hierin, dat Moltke de
schoone deugd der bescheidenheid in hooge
mate bezit, Bismarck er slecht mede bedeeld is.
In dit opzicht is Moltke meer diplomaat ge
weest dan Bismarck. Doch wederomhad
Bismarck die deugd bezeten, in hooge mate
bezeten, hij zou nimmer ,de kanselier ge
worden zijn, die Oostenrijk vernederde, die
Napoleon III schaakmat zette, die Duitsch
lands eenheid bewerkte.
Toen Wilhelm I stierf, had Bismarck
moeten heengaan, terwijl Moltke kon blijven.
Jammer, dat de mensch den juisten tijd van
heengaan dikwijls niet weet te kiezen. Met
dat alde geschiedenis zal met Bismarck
rekening houden en hem plaatsen zelfs boven
den beseheiden Moltko; dat is toch ook iets
waard.
Behalve deze merkwaardige feestviering
leverde de afgeloopen week weinig belang
rijks opuitzondering alleen maakt de toe
stand te Londen, waar de strijd tusschen
scheepsreeders en arbeiders bedenkelijke pro
portion aanneemt. Daarvan lezen we het
volgende
Ilat is bekend, dat sinds lang een bedenkelijke
gisting een groot deel van het personeel der
Engelsche schepen en havens in beweging brengt.
De werkstaking der dokwerkers staat iedereen,
die niet aan te groote vergeetachtigheid lijdt,
nog helder voor den geest. Men weet hoe zij,
sterk door hunne eendracht, sterker nog door de
sympathie van 't publiek, eene overwinning be
haalden met groote gevolgen. Niet alleen ver
kregen zij hunne wenschen, overal waar conflicten,
min of meer gerechtvaardigd en soms zeer
weinig gerechtvaardigd tusschen werkgevers
en arbeiders ontstonden, klonk het: i Aanziet
de dokwerkers". Zij waren navolgenswaardige
voorbeelden geworden, helden en overwinnaars
in den loonstrijd, waarin de socialisten zoo gaarne
bet voorteeken zien van liunne groote revolutie.
Maat te houden is even moeilijk somtijds als
noodzakelijk. Daarom moet tegenover elke kracht
eene andere staan, om haar desnoods in toom
te houden.
Do nederlaag dor groote dokmaatschoppijen
was eene aanmoediging voor alle werklieden,
die tot de zeevaart in betrekking staan, niet alleen
om rechtmatige eischen, maar ook om onrecht
matige door te drijvon en ten slotte in bun vak
de wet te stellen. De vereenigingen van zeelieden
en dokwerkers hebben reeds meermalen op niet
aileen onaangename, manr zwellende en tartende
wijze hunne macht doen gevoelen. Niet alleen
weigerden hare leden to arbeiden, zij wisten ook
te verhinderen, dat anderen; dat de niet ver
bonden arbeiders, de zoogenaamde blacklegs nan
bet werk gingen. Merkwaardige staaltjes van
dwang en willekeur zijn door Engelsche bladen,
nun zeevaart en handel gowijd, in den loatston
tijd medegedeeld.
Hot geval van do sArindne", door. do Ship
ping Gazelle vermeld, is typisch. Het schip was
te Harrow geladen door het werkvolk van den
reeder, hetwelk tot eene vereeniging behoorde,
en de bemanning bestond eveneens uit unio
nisten. De boot stoomde .naar Birkenhead om
te lossen, maar de dokwerkersvereeniging te
Barrow telegrapheerde naar Birkenhead, dat dit
niet mocht geschieden, Groote 'verhazing van
den ongelukkigen reeder, die niet begreep, wat
hij misdaan bad, daar hij toch enkel leden van
eene vereeniging in dienst bad genomen. Hij
vernam thans, dat zijn schip niet lossen mocht,
omdat de eigenaars der dokken te Barrow moesten
worden gedwongen, om alle blacklegs in hunnen
dienstleontslaan.DeïAriadne" moestaan een par
ticulier dok lossen, maar toen het schip weer eene
lading zou innemen, oefenden de dokwerkers zulk
eene pressie uit op dc laders, dat dezen weigerden
aan 't werk te gaan.
Gevallen als dit komen telkens voor en de
toestand zal verergeren en onhoubanr worden, als
do werk lieden vereenigingen slagen in haar plan
nrjs te komen tot eene alle dokwerkers, matrozen,
eerr. enz. omvattende vereeniging, die, door
centraal bestuur geleid, ieder oogenblik kan
worden in beweging gebracht.
Tegen dat gevaar hebben, als de Times goed
is ingelicht, de reeders zich verbonden tot eon
uitersten maatregel. Zij klagen reeds, dat de
handel, omdat de loonen der werklieden zoo boog
zijn opgevoerd, de Engelsche havens ontwijkt.
Zij klagen over de tyrannie der vereenigingen,
die eenvoudig gebruik maken van het recht van
den sterkste, en zij zouden willen beproeven,
baar voorbeeld navolgende, wie feitelijk bet
sterkste is. Daartoe zouden zij zich willen ver
binden, om hunne schepen op te leggen, gelijk
de term luidt, om dus van hunne zijde het werk
te staken.
IVat de uitvoering van zulk een besluit zon
beteekenen, kan men nagaan. Het zou den Engel-
schen handel verlammen. Hot zou, in allo ge
strengheid uitgevoerd, Engeiand prijsgeven aan
den zwarton hongersnood. Engeland kan niet op
verre na in de behoeften van zijne talrijke be
volking voorzien. Drie vierden, in sommige jaren,
van het noodige broodkoren, moet uit het buiten
land worden aangevoerd. Men zou, zonder aan
voer, bij eene algemeene werkstaking van reeders
en arbeiders in 't vercenigd koninkrijk nog ruim
liet vierde van een jaar kunnen leven en dan
verhongeren. Finis Brittanniuo
Zoo ver zal het we! niet komen. De weroldsche
dingen worden zelden opgelost naar een syllo
gisme. De omstandigheden drijven aan weers
zijden tot concessies. Maar de toestand is intus-
schen ernstig en dezo strijd zeer belangwekkend.
Van Engeland naai' Nederland 1 Op dit
oogenblik heeft de Raad van State hel be
stuur in handen, en naar men verneemt, zal
de wet, die het regentschap voorstelt, binnen
veertien dagen dc Kamers bereiken. Onze
grondwet blijkt tocli niet kwaad te zijn. Ze
geeft den Raad van State een maand tijd
wie weet, wat or" in dien lijd gebeurt? Lezen
we niet, dat de Koning weder oogonblikken
van helderheid heeft gehad, dat Z. M. zelfe
moet gevraagd hebben, of er geen stukken
te xeekenen waren In zulke omstandigheden
is een maand tijd dubbel veel waard
Intusschen gaat het raderwerk van lands-,
provinciaal en gemeentebestuur onafgebroken
voort; alweer een bewijs van een gezonden
toestand. Bcgrooting is in de laatste dagen
van October het wachtwoord,- en de dag
bladen leveren de vermakelijkste staaltjes van
kleine politiek en van ernstige opvatting.
Hier brengt vuil water, daar een stinkend
rioolhier een hoop keien, daar een te hooge
brughier de verhooging van eon reeds hoog,
daar de verlaging van een reeds sober trak
tement; hier brengen de bordeelcn, daar de
kroegenquaestie de gemoederen iu beweging.
Op 31 October is dit alles afgedaan. De
grooten en de kleinen, de aanvallers' en de
verdedigers kunnen gerust gaan slapen.
Ons raderwerk zit goed ineen, al knarst
het lussclienbeide een beetje, en nu en dan on
aangenaam genoeg.
SCHIEDAM, 1 November 1890.
De tot gisteravond acht ..ur geschorste
vergadering van den gemeenteraad werd door
dezelfde leden van des middags bijgewoond,
alleen de heer Schieveen was niet verschenen.
In de middagvergadering was men gekomen
tot art. 88, kosten wegens het maken der
loatcrverversching enz., welke op de begrooting
voor memorie waren uitgetrokken, fn ver
band met de mcdedeeling, reeds gisteren in
ons verslag der middagzitting opgenomen,
besloot de raad de posten voor de boven
bedoelde werken op de begrooting te brengen,
uitgetrokken tot dezelfde bedragen als op
die voor dit jaar.
Bij volgnr. 97Uitgaven voor dc drink-
waterleiding, werd door burgemeester en
wethouders voorgesteld, als beschikking op
het ingekomen verzoekom de jaarwedde
van den directeur met f 200. te verhoogen.
De lieer Tak kon zich niet begrijpen dat de
heer Ro; - .its den moed had om zoo iets
te vragen. De lieer Van Harwegen den Breems
zou ook om verschillende redenen tegen dit
voorstel stemmen. De lieer Swart had tegen
de verhooging, vooral daar ze door burge
meester en wethouders werd gedaan, geen
bezwaarmaar vroeg of dit niet op andere
posten kon worden uitgewonnenb.v. op
bet onderzoek van het water en dit dooi
den directeur zelf te doen geschieden. Na
wederlegging hiervan door den voorzitter
en terwijl door den heer Knappert was ge
wezen op de wanverhouding dat de direc
teur evenveel salaris had als de machinist,
werd het voorstel in omvraag gebracht en
aangenomen met 8 togen 7 stemmen, terwijl
de lieer Roelanls zich buiten stemming hield.
De lieer Tak verlaat de vergadering.
Volgnr. Ui: Subsidie aan dc af dueling
Schiedam cn omstreken van do Ncjcrl. Maat
schappij tot bevordering der geneeskunst, werd
f 200.— lager uilgetrokken, iu vei band met
bet in de zifting van Woensdag ingekomen
schrijven van het bestuur dier afileeling.
Alsnu ging men over tot dc behandeling
