Verkiezingen.
12. Hoe groot is hun aantal?
13. Zijn er in uw gemeente personen, die van
èen handel in wild hun beroep maken
14. Hoe groot is hun aantal?
15. Welke bijzonderheden zijn u bekend om
trent schade aan wild aan te veld staande gewas
sen toegebracht, en welke is de soort van dat
wild
Ken koloniaal programma.
Onder dit opschrift komt in de Indische
Tolk een artikel voor van den lieer G. E.
"V. L. van Zuylen, waarin hij, het manifest
der «Liberale Unie" besprekende, liet be
treurt, dat aan de koloniale paragraaf in de
kiesvereeniginge» zoo weinig aanuuelit is ge
schonken.
Het bestuur van liet «Indisch Genootschap"
eu de «mannen van allerlei richting, die
door hun studiën, positie of persoonlijk
aanschouwen op de hoogte der koloniale be
langen zijn", hadden dus wel gelijk door ook
van hun kant zich te wenden tot de kiezers
om te wijzen op het groote belang van
koloniale kennis en van hart voor de koloniën
fc'j de nieuw to kiezen Kanter, en zeker is
het te hopen, dat de stem van al die mannen
niet zal zijn, zooals de heer Elout van
Soeterwoude vreesde, een »Vox clamantis
in deserto", de stem eens roependen in de
woestijn
«Niemand zal het tegenspreken", schrijft
de lieer v. Zuylen, «dat er in het moeder
land zelf vraagstukken hangende zijn, waar
van de oplossing wellicht over liet toekomstige
to be or not to be, over het bestaan van ons
volk zal beslissenmaar voor Nederland,
dat zijn rang in Europa en zijn welvaart
bijna uitsluitend aan zijn overzeesche bezit
tingen heeft te danken, is toch ook het goed
beheer dier bezittingen een vraagstuk geheel
van denzelfden aard, dat minstens zooveel
belangstelling verdient. Zelfs de meest uit
muntende legerwet, een kiesrecht zóo uitge
breid. als de grondwet slechts toelaat en een
progressieve inkomstenbelasting, die oneer
lijkheid onmogelijk maakt en alle andere
drukkende lasten kon vervangen, zouden alie
te zamen voor ons vaderland van weinig be
lang zijn, indien wij door eentg onheil onze
Oostindische bezittingen kwamen te ver
liezen en bet is derhalve ontegenzeglijk waar,
dat een goed staatkundig en oeconomisch be
stuur en beheer daarvan de eerste eiscli is
voor onze uitvoerende, zoowel als voor onze
wetgevende macht.
«Het maakt daarom al dadelijk een minder
goeden indruk, dat men in het ontwerp-ma-
nifest der «Liberale Unie" de koloniale para
graaf eerst vindt aan het slot, en dan nog in
een vorm, die meer aan een toevoegsel dan
aan de behandeling van een zóo voornaam
deel onzer staatsleer doet denken. Niet op
het groote belangdat Nederland zelf heeft
bij het behoud en den bloei zijner bezittin
gen, wordt er gewezen, maar op de dringende
was zij hem echter om den hals gevallen en had
hem toegefluisterd «Schrijf mij spoedig, John,
waar gij u bevindt. Dat zuit gij immers doen,
niet waar?"
«Ik zal bet doen, zoo spoedig mogelijk ten
minste, want voorloopig mag niemand weten waar
ik ben," antwoordde Willem.
Stilzwijgend waren zij vervolgens naast elkan
der naar het strand gegaan, waar de rookwïmpel
van het stoomschip reeds zichtbaar werd, Njetta
had er op gestaan, Wilfems jas en reiskoffer te
dragen. Toen waren zij in de boot gestapt, Wil
lem had ile zeilen geheschen, Njetta had de roerpen
gegrepen en de wind had hen snel in den koers
van den stoomer gebracht. Deze scheen echter
bun sein niet opgemerkt te hebben en stoomde
met kracht voorbij.
«Men wil mij niet opnemen," zeïde WiHem
«doch ginds nadert een andere boot, die ook naar
bet westen koers zet. Deze zal over een iiaif our
bier zijn daarop willen wij aanhouden
Toen had Willem zijn zakkijker genomen en
plichten, die het heeft te vervullen als kolo
niale mogendheid. Zeker, ik cijfer die
plichten niet weg en de liefde voor onzen
bruinen broeder is bij mij niet mind°r dan
bij den meest oprechten aanhanger van het
christelijk bewustzijn, maar ik acht het niet
minder zaak, om zonder onderdrukking van
den overheersciite ook op eigen belang te
letten en maatschappelijk is mijn koloniaal
programma daarom niet geheel hetzelfde als
dat der «Liberale Unie.""
De heer Van Zuylen geeft daarna met een
kort woord het ontwerp van een koloniale
paragraaf, zooals die zou kunnen luiden. Aan
de in liet manifest ontworpene zijn daartoe
nog enkele hoofdzaken toegevoegd en de
vorm daarvan is eenïgszins veranderd. Hij
schrijft bij dit koloniaal program geen memorie
van toelichting, omdat ze te vinden is in de
menigte geschriften van lateren en ook van
vroegeren tijd over koloniale belangen en
grootendeels ook in liet archief en in de
werken van liet «Indisch Genootschap". Hij
stelt dau de Indische paragraaf als volgt
«Behalve in de nooden en behoeften binnen
de grenzen van het rijk in Europa heeft
Nederland als koloniale mogendheid, zoowel
in Oost- als in West-Indiënog in andere
nooden en behoeften te voorzien. Ook de beide
deelen van liet rijk in Azië en in Amerika
bieden een ruim veld aan voor een vooruit
strevende staatkunde.
«Ia de eerste plaats worde alles ten koste
gelegd aan de beëindiging van den noodlotti-
gen en gevaarlijken Atjeli-oorlog en in
verband daarmede worde met de ernstige
verbetering van leger en vloot in Oost-Indië
niet langer getoefd
«Er worde gestreefd naar gestadige ver
mindering van den druk op de inlandsche
bevolking gelegd door heeren- en cultuur
diensten, en naar verbetering van den oeeo-
nomischen toestand, door het aanmoedigen van
individueel grondbezit en den onbekrompen
aanleg van nuttige irrigatie werken.
«Met vasten tred wordezoowel op Java
als in de zoogenaamde buitenbezittingen
voortgegaan op den weg van bevordering van
particulieren landbouw en van particuliere
nijverheid, ook door het daarstellen of in het
leven roepen van de nog op vele plaatsen
ontbrekende goede gemeenschapsmiddelen.
«Het opium-misbruik worde door doelma
tige en krachtige maatregelen te keer gegaan.
«Om dat alles mogelijk te maken, is een
afdoende wet tot scheiding der financiën van
het moederland en van Oost-Indië een eerste
vereischte.
«Zoowel bij de inrichting als bij de uit
voering der bestuurstaak worde gelet op een
gepaste decentralisatie."
Uit het dorpje Zandeweer (Gron.) zijn 36
personen vertrokken als landverhuizers naar
Amerika.
opgemerkt, dat men op deze boot zijn sein be
antwoordde. Weldra was het vaartuig in hunne
nabijheid.
Geef mij dan nu de hand, John," zeide Njetta,
en zij hield deze in de hare geklemd, tot de boot
tegenover hen was.
«Fransche haven riep Willem.
»Iiavre," klonk de wederroep.
«Een passagier," riep Willem en de kapitein
gebood «Stoppen
«Hoe heet liet schip?" vroeg Njetta.
vToulon," zeide Willem.
«En waar gaat het heen?"
«Naar Havre."
De valreep werd neergelaten, Willem beklom
die en de keffer volgde.
»Los f" klonk weder het commando en de
zeilboot, door Njetta gestuurd, verwijderde zich
snel van het groote vaartuig om niet in het zog
te geraken. Dit zette ijlings zijn tocht voort, de
scheidenden wisselden nog een groet en verloren
elkaar uit het gezicht.
De politie te Gulpen vestigt de aandacht
op zekeren J. Dings, zich noemende gist-
handelaar, die in hotels logeert en heimelijk
vertrekt zonder zijne rekening enz. te betalen.
Ook wordt hij verdacht, de Schiedamsche
gistliandelaren op sluwe wijze beet te nemen
te Gulpen verkocht hij de gist welke te
Schiedam op f 0.48 per KG. genoteerd staat,
voor f0.44 per KG. Door zijn leveranciers
niet te betalen, is voor hem alles winst.
Mej. Leclerq, hofelhoudster te Gulpen, die
door genoemden D. als boven werd opge
licht, heeft eene klacht bij de justitie tegen
hem ingediend.
Daartoe uitgenoodigd door het bestuur der
vrijzinnige kiesvereeniging te Oud-Beierland,
trad aldaar als spreker voor een gehoor van
ongeveer 400 personen op de heer W. F. Tak
te Schiedam. De spreker ging de verschil
lende oorzaken na van de nederlaag dei-
liberalen bij de stembus van 1888, herinnerde
de verkiezingsleuze, als beschermende rech
ten, bezuiniging, enz. dei' clericale partijen
bij de stembustoonde uit verschillende
artikelen van de Standaard aan dat de leus
beschermende rechten slechts een middel was
om de landbouwers op hunne hand te krij
gen; dat toch de anti-®-olutionnairen na
de verkiezingen van beschermende rechten
niets meer wilden wetendat de uitgaven
onder dit ministerie zijn toegenomen en bijna
alle hoofdstukken der staatsbegrooting hooger
zijn geraamd dat zelfs door den minister
van financiën eene nieuwe leening in uit
zicht is gestelden vergeleek vervolgens
daarbij hetgeen onder liberale regeeringen is
tot stand gekomen, zoodat liet verwijt, als
zouden de liberalen niets hebben tot stand
gebracht, onverdiend is.
De heer A. Jongejan, hoofd der christe
lijke school aldaar, noemde als onder dit
ministerie tot stand gekomen de pensioenwet,
de spoorwegovereeokomsten, de stedenwet,
de postwet, de schoolwet, waardoor het gelijk
recht der openbare en der bijzondere school
erkend werd, zeide vervolgens dat de libe
ralen ook vroeger met Rome waren samen
gegaan, en dat indien de katholieken maar
weder tot de liberalen komen zij opnieuw
in genade zouden worden aangenomen. De
spreker eindigde zijn opmerkingen met de
leus ter stembus op te trekken «met God
voor Nederland en Oranje
De heer Tak toonde in zijn repliek aan
dat de wetten onder deze regeering tot stand
gebracht bijna alle erfstukken van het vorige
ministerie waren, en hij bestreed den heer
Jongejan waar deze zeide dal de onderwijswet
rechtsgelijkheid heeft gebracht. De onder
wijzers der openbare scholen mogen geen
andere betrekkingen waarnemen, terwijl die
der bijzondere scholen alles mogen zijn tot
zelfs lid van de Prov. Staten. Hij ontkende
Willem schreef in de kajuit van den kapitein
zijn naam in hot passagiersboek en betaalde de
gevraagde som voor den overtocht.
Zijne vijftig thaler waren reeds verbruikt en
nu betaalde bij met een bankbiljet van duizend
francs. «Strandgoed," mompelde hij, als om zich
zeiven gerust te stellen, nu hij den weggenomen
schat aantastte.
De kapitein hield zijn passagier voor een rijken
Engelschen toerist, die naar Noorwegen was ge
weest om te visschen en nu verkozen had van
zijne vischplaats in plaats van in de haven aan
boord te gaan. Hij kende de eigenaardigheden
der Engelschen en brak er zich het hoofd niet ver
der mee. Willem trok zich terug in de hem aange
wezen hut om rustig te kunnen nadenken over
zij no verdere plannen. Liefst ware hij met het
eerste stoomschip, de Andromeda, naar Messina
gevaren om zich vervolgens ergens in Italië, te
Napels bijvoorbeeld, te vestigen en er op de hooge-
school zijns studiën voort te zetten. Hij kon vrij
goed met het Italiaansch terecht en de verre
dat er ooit een monsterverbond tusschen
liberalen en katholieken heeft bestaan. Ten
slotte ontzegde hij eene partij, die in Schoter-
lancl den vijand van ons Oranjehuis tot lid
der Kamer heeft gemaakt, het recht onder
de leus van «met God voor Nederland en
Oranjeter stembus op te trekken.
Door de kiesvereeniging «Thorbecke" te
Dokkum is tot candidaat voor de Tweede
Kamer met algemeene stemmen gekozen
mr. A. Kerdijk.
Ook door de afdeeling te Exlo van de kies
vereeniging «Drentina" is de heer mr. II. J.
Smidt te 's-Gravenhage, opnieuw candidaat
gesteld voor de Tweede Kamer in het kies
district Ernmen.
De hecren T, Mackay, Huber en Beelaerts
zijn, gelijk reeds is medegedeeld, in de
districten waaruit zij werden afgevaardigd,
weder candidaat gesteld.
«Tegen deze wijze van doen", zegt de Bood
schapper, «moeten wij opkomen. Hoe kan men
weten of de heeren zich met het program
vereenigen voor het centraal-comitc'zijn i on-
cept in de wereld zond."
Nu eischt men dat iedereen kiezen zal, maar
wat beteekent een kiesrecht, als men niet
eens candidaten stellen mag en moet afwachten
tot deze gekeurd zijn door een kringetje
heeren, die zich tot centraal-comité opwerpen.
Tegen doze wijze van doen komen wij op
en moet ieder opkomen, die in de verkiezingen
iets anders ziet dan een kolossalen wassen
neus. De zoogenaamde «uiting van den
volkswil" is dan niets anders dan de uiting
van den wil van het clubje anti-revolutionnaire
dry vers.
Het bestuur der kiesvereeniging «Amster
dam" heeft een manifest uitgevaardigd aan de
kiezers. Daarin wordt gezegd, dat te gelijk met
de jongste grondwetsherziening wel het kie
zerstal is uitgebreid, maar de meeste staats
burgers nog uitgesloten bleven en dienten
gevolge ook de noodzakelijke hervormingen
eerder onbereikbaar bleken. Zal dat anders
worden, dan moet allereerst het kiesrecht
ter hand genomen en dit toegekend worden
aan alle meerderjarige mannelijke Neder
landers, die door de grondwet niet uitdruk
kelijk zijn uitgesloten, met persoonlijke invul
ling van het stembiljet in liet stemlokaal.
Wordt de noodzakelijkheid van zulk een rege
ling der kiesbevoegdheid erkend, dan volgt
daaruit, dat aan ingrijpende veranderingen
niet te denken valt voordat de nieuwe kieswet
zal tot stand zijn gekomen; anders zou daar
over worden geoordeeld door een gebrekkig
samengestelde Tweede Kamer. Het manifest
wil daarom dat de verkiezingsstrijd in de-
eerste plaats zij een strijd over het kiesrecht
en zegt, dat «van candidaten, die ten aanzien
van dit vraagstuk geen waarborgen geven,
voor andere hervormingen niets te wachten"-
afstand was geen hinderpaal. Nu zou bij te Parijs
zijn anker kunnen uitwerpen, doch dit was te veel
in de buurt, en daarom scheen het hem raadzaam
over land of met eene gunstige gelegenheid over
zee toch zijn eerste reisplan te volgen.
Na eene reis van vierdagen zette hij te Havre
voet aan wal.
12e Hoofdstuk.
De stuurman en zijn schipper deden hun best
zoo snel mogelijk naar Mandal te komen.
De zon scheen bloedrood en ook het geheele
uitspansel had eene doffe, roodekleuraangenomen.
Zwaar hing liet op de toppen der rotsen en over
de zee.
En de wolkensluier werd elk oogenblik dichter
en dikker. Een onheilspellende stilte heerschte
alom; alleen heel in de verte werd een dof gesuis
gehoord. Het zeil van de boot onzer reizigers hing
slap langs den mast en dezen besloten het in te
halen en den mast te laten vallen.
Wordt vervolgd.)
