N°. 7764.
Tweede Blad
A°. i891.
Donderdag 28 Mei.
ij f-en-veert g s t e jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
Binnenlandsche Berichten.
Verkiezingen.
UITGEVER: J. ODÉ.
COURANT.
abonnementsprijs, per kwartaal
franco per postdoor het geheele Rijk
Afzonderlijke noimners
1.S5.
- 2.50.
- 0.10.
BUIlEAl!: BOTKU8TU A AT, E 3Ï.
ADVERTENTIEPRIJS: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant1.10
Iedere gewone regel ineer- n 10
ürikmaai. geplaatst wordt tegen tweemaal betekend.
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL.
Zitting van 26 Mei.
Het debat over de legerwet werd heden
voortgezet.
Aangenomen werden de artt. 43 tot 30
voor zoover die niet reeds waren aangenomen.
Bij art. 43 werd met 37 tegen 35 stemmen
een amendement van den heer Seyflardt aan
genomen ten doel hebbende om de dienst
jaren door een dienstplichtige in de koloniën
doorgebracht, dubbel te doen tellen, zoodat
b.v. een dienstplichtige die voor 6 jaar
naar de koloniën ging dienen, van zijn ver-"
deren diensttijd, ook bij de landweer, zou
ontheven zijn.
Door de regeering werd-dit-amendement 1
bepaald ontraden, omdat daardoor geoefende
manschappen en kader aan het leger hier te
lande zouden onttrokken worden.
Na de aanneming van het amendement
werden de daarmede verband houdende amen
dementen op andere artikelen door de regee
ring overgenomen.
Met 66 tegen 48 stemmen werd verworpen
het amendement-Karnebeek op art. 29, maar
aangenomen met 64 tegen 24 stemmen het
amendement-Karnebeek om niet in te lijven
de ingezetenen niet-Nederlanders, die be
wijzen te behooren tot een staat waar Neder
landers niet tot den krijgsdienst zjjn ver
plicht of waar ten aanzien van den dienst-,
plicht het beginsel van vyederkeerigheid is
aangenomen.
Het debat "over de eerste drie hoofdstukken
is afgeloopen en de verdere behandeling der
legerwet verdaagd. Verder zyn eenige kleinere
ontwerpen aangenomen.
Het ontwerp tot verbouwing van het depar
tement van binnenlandsche zaken werd aan
genomen met 51 tegen 33 stemmen.
Het ontwerp tot aankoop van het tijdelijk
verblijf van het departement van binnenl.
zaken, in 't Voorhout werd sterk bestreden.
Het debat daarover is nog niet afgeloopen.
Donderdag voortzetting.
Door den beer Van Karnebeek zijn amende
menten voorgesteld op artt. 13, 29 en 30, strek
kende
De bepaling sub lit. a, 3de lid, van art. 13 te
laten vervallen.
Art. 29, 2de lid, te lezen als volgt
»Deze wet is echter, voor zooverniet het tegen
deel is bepaald, niet van toepassing op den
niet-ingezeten Nederlander, die bewijst ook te be
hooren tot een staat, waar de Nederlanders niet
aan den verplichten krijgdienst zijn onderworpen,
of waar ten aanzien van den dienstplicht het be
ginsel van wederkeerigheid is aangenomen."
Art. 30, 2de lid. te lezen als volgt:
Deze wet is echter, voor zoover niet het legen-
deel is bepaald, niet van toepassing op den
ingezeten niet-Nederlander, die bewijst te be
hooren tot een staat, waar de Nederlanders niet
aan den verplichten krijgdienst zijn onderworpen
of waar ten. aanzien van den dienstplicht het
beginsel van wederkeerigheid is aangenomen."
Toelichting. Ad I. Hoofdstuk II, 2, handelt
over vervroegde vervulling van dienstplicht,
waaruit vanzelf volgt, dat er geen sprake is van
niet-dienstplichtigen.
Ad II. Als toets voor het vrijstellen van in
gezeten vreemdelingen of Nederlanders, die eene
dubbele nationaliteit hebben, is in bet wetsont
werp aangenomen de omstandigheid, of zij al dan
niet In een anderen staat, aan don verplichten
krijgsdienst onderwoipen zijn of daartoe kunnen"
worden opgeroepen.
Dit schijnt minder juist gezien. In Engeland
bestaat geen verplichte krijgdienst, in Duitscbland
alleen voor nationaien. Nu zou het onbillijk zijn
den Engelscbman hier te laten dienen in de geval
len waarin de Duitscher vrijgesteld wordt.
Het juiste beginsel ten deze schijnt dat van
art. 15 der wet op de nationale militie.
Wat de Nederlanders met dubbele nationali
teit betreft, is er geen reden, waarom de ver
plichtingen, welke de Nederlandsche nationaliteit
hun opgelegd zóo zouden moeten wijken voor
die van den vreemde. De vraag, die hier in billijk
heid de beslissing behoort te geven, is, of de
persoon al dan niet ingezeten is. Wordt de dienst
plichtigheid daarvan afhankelijk gemaakt, dan zijn
ook wel geen moeilijkheden 'met, vreemde regee
ringen te vreezen.
SCHIEDAM, 27 Mei 1891.
De katholieke partij.
De Standaard, eenige beschouwingen wij
dende aan de Roomsch-katholieke staats
partij, zegt dat men op dit oogenblik moeilyk
meer van zulk een partij spreken kande
vraag is «elfs of ze in den strengen zin van
het woord ooit bestond. Na dit te hebben
aangetoond en na te hebben doen uitkomen,
dat zij niet beantwoordt en nooit beantwoordt
heeft aan de eischen, die men een staatspartij
moet stellen, zegt het blad:
Dr. Schaepman is de eerste geweest, in
wiens hart en brein de grootsehe gedachte
gerijptisom in navolging van' wat in
Duitschland plaats greep, ook hier te lande
een zelfstandige Roomsch-katholieke staats
partij te organiseeren.
- Dank zij zijn optreden is er toen eenjg
zelfstandig politiek leven onder lien ontstaan.
Er kwamen veel meer kiesvereenigingen. Er
traden bonden, zelfs een algemeene bond op.
Van een program viel meer dan eens sprake..
En het stelsel van loederatieve saamwerking
vond ingang.
De fout echter in dr.Schaepmans optreden
was, dat hij verzuimde onder dit gebouw
palen te heien. Al moge hij toch zich
zelf rekenschap hebben gegeven van het stelsel
van staatsbeleiddat hij wenscht voor te
slaann elk geval bleef de poging achter
wege, om dit stelsel te populariseeren, ingang
te doen vindenen in dat stelsel den band
te zoeken, dien hij om zijne partij sloeg.
H j werkte juist omgeker-' als Groen van
Prinsterer. Groen begon met beginselen te
zaaien, trok uit deze beginselen allengs een
stelsel op, zocht voor deze beginselen en dit
stelsel een plaats in het hart van het Calvi
nistische volken opende eerst daarna de
periode van organisatiedie zelfs eerst na
zijn dood ten volle inging. Dit is dan ook de
reden, waarom de anti-revolutionnaire partij,
niettegenstaandehare kerkelijke geschillen
staatkundig zoo vast geworteld staat, dat ze
waarlijk in eigenlijken zin een staatkundige
partij blijkt.
Met de katholieken is dit iets anders. Tot
dusver, streden zij niet voor krachtige door
werking hunner beginselen in het staatsbe
stuur, maar bepaalden zich tot het bedingen
van eigen kerkelijke voordeelen, waren taaie
verdedigers van art. 471 der grondwet en
bestreden, enkel de staatsschool, voor zoover
zij er belang by hebben. In Noord-Brabant
en Limburg, waar men met de staatsschool
nog zoo kwaad niet af is, streed men dezen
bangsten strijd' nooit van harte mee. De
moeilijkheid voor de Roomsch-katholieken ligt
(volgens de Standaard) in het absolute stel
sel hunner kerk, waarin ze op practisch
gebied geen kracht kunnen putten. Daar
komt dan nog bij, dat het hiërarchisch stelsel
der katholieken er vanzelf toe leidt, om de
menigte minder tot eigen zelfstandig denken
op te leiden.
Twijfelachtige districten.
In de meeste van de 84 kiesdistricten is
het verschil in stemmental in Maart 4888
voor de Tweede-Kamer-verkiezingen zoo aan
zienlijk geweest, dat vermoedelijk daar geen
verandering zal komen in de richting, die de
meerderheid bij de eerstvolgende Juni-ver-
kiezingen erlangt. Met name in de provinciën
Noord-Brabant en Limburg, waar de katho-
ken verreweg de overhand hebben.'Verder in
een aantal Geldersche en Zuidhollandsche
districten, waar de anti-revolutionnairen, in
de Noordhollandsche, Groningsche enDrent-
sche, waar de liberalen de groote meerderheid
hebben.
Het meest trekken de twijfelachtige
districten de aandacht, waai-de stemmen
slechts eenige honderdtallen en. nog minder
verschilden en waar nu kans bestaat, dat de
schaal naar de andere zijde zal overslaan.
Het Handelsblad geeft 't.volgend overzicht
van die twijfelachtige districten, met opgaaf
van de uitgebrachte stemmen, en wel eerst
de 17 districtenwaar reeds bij de eerste
stemming op 6 Maart 4888 een beslissing viel.
Districten.
Liberaal.
Anti-liberaal
Bergum
-1232
1374
1380
Delft
1247
1403
Dokkum
1328
1419
[-Enschede
939
919
Gorcum
1423
1674
Gouda
1240
1329
Ilarlingen
1407
1756
[-Leiden
1102
•1014
Lochem
1394
1459
Riddei kerk
1032
1252
Sliedrecht
1237
1584
Steenwijk
1199
1302
j-Tiel
1416
1131
f Utrecht
-2040
1694
Zutfen
1431
1733
1536
In 25 districten moest worden herstemd
op 20 Maart. Daaronder waren 44, waar bet
verschil tusschen de liberalen en anti-libera
len gering was.
Wij laten die l>ier volgen
Districten. Liberaal. Anti-liberaal.
[-Beverwijk. 1763 1392
Bodegraven 1745 2017
-j-Breukelen 1720 1696
Doetichem 1528 1755
-j-Dordrecht 1413 1286
-j-Franeker 1896 1521
Middelburg 1895 1985
Oostburg 1341 1432
f Schiedam 1328 1103
Schoterland 1035 1)61
-[-Winschoten 1423 1129
Wolvega 1008 1115
Wijk-bij-Duurstede 1359 1563
[■Zuidhorn 1670 1300
Van deze 31 twijfelachtige districten waren
er dus 12 (aangeduid door -f), waar 13 libe
ralen werden gekozen (Utrecht is een dubbel
district); de 19 overige vaardigden af 46
anti-revolutionnairen twee katholieken (de
heeren Schaepman en Bevers) en een sociaal
democraat.
De anti-revolutionnairen hebben dus het
meest te verliezen. Hun herkiezing hangt in
schier al die districten geheel af van den
steun der katholieke kiezers.
In de vergadering van de centrale vrijzinnige
kiesvereeuiging in het hoofdkiesdistrict Loos
duinen zijn als voorloopige candidaten gekozen
de heeren W. F. Tak, te Schiedammr. H. Ph.
de Kanter, te Haarlem; en dr. G. P. van
Tienhoven, te 's-Gravenhage.
De heeren mr. J. P. R. Tak van Poortvliet en
P. F. L. Waldeck wenschten voor eene even-
tueele candidatuur niet in aanmerking te
komen.
De afdeeling Tilburg der kiezersvereeniging
»Noord-Brabant" heeft tot candidaat gesteld
het aftredend lid, mr. B. M. Bahlmann.
