HAAGSCHE SCHETSEN. ontploffing geen mensehen konden worden getroffen. Het geheele gebouw is toen inde lucht gevlogen. It U S L A K D. Een keizerlijk besluit verbiedt allen vreem den emigranten, ook aan hen, die Russisch onderdaan worden, zich in het gouvernement Volhynië huilen de steden te vestigen en onroerend goed te koopen. Van dit verbod zijn alleen uitgesloten de belijders van den orthodoxen godsdieust. De Rijksraad heeft bet wetsontwerp betref fende de positie der joden in het rijk aan een bijzondere commissie gezonden. De be raadslaging zal eerst in liet najaar worden hervat. OOSTENll/K. De onderhandelingen tusschen de ministers van financiën der beide deelen van de monar chie in zake de munt-her vorming zijn neer gekomen op eene overeenstemming over de belangrijkste punten, maar zijn nog niet ge ëindigd. ITALIË. De minister van biimenlandsche zaken heelt alle publieke vergaderingen en optochten op 1 Mei verboden. Er is weder een ministerieel* "risis uit- gebroken. Tengevolge van bet verschil van meening, dat in de drie laatstgehouden zit tingen van den ministerraad aan don dag kwam, beeft Ttudini den koning bet verzoek om ontslag van het geheele Kabinet aange boden. De koning heeft Iïudini met de vor ming van een nieuw ministerie heiast. Het programma der regeenng blijft onveranderd. Rudini beoogt zelfs, bet financieele programma nog scherper te doen uitkomen. Na de wisseling van nieuwe nota's over het gebeurde te New-Orleans, zijn de diplo matieke betrekkingen tusschen Italië en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika her- -vat. De regeering heeft 425,000 lire toege kend aan de betrekkingen der slachtoffers. De door den president der Vereenigde Staten gegeven instruction doen vervechten, dat de betrekkingen op den ouden voet zullen her steld worden. liet handelsverdrag tusschen Italië en Zwitserland zal den *19n dezer worden ge- teekend. SPANJE. Te Cadix zjjn eenige palroneu ontploft, ;uist bij bet voorbijtrekken eener processie. De verbijstering was groot, maar ongelukken hadden niet plaats. De stoet kon zijn weg vervolgen. Fen persoon werd aangehouden. Te Tarrassa. zes uren gaans van Barcelona, is door werklieden op de spoorbaan een pak met 20 dy nam ietpatronen gevonden, van lon ten voorzien. POBTÜttiL Aan de Times wordt gemeld dat de af stammelingen van den Portugeeschen prins Dom Mignel (die in 4834 van den troonaf stand heeft gedaan) zich verzoend hebben met het tegenwoordige koninklijke huis, onder be ding dat zij een apanage zullen genieten en den titel van koninklijke prinsen behouden. EGYPTE. De firman, houdende de aanstelling van den kbedive, en de depêche van den sultan zijn Donderdag in het paleis Abdin voorgelezen, ■waarna de kbedive door het volk werd toege juicht. AMERIKA. De commissie in den Senaat der Vereenigde Staten beeft voorgesteld de door liet Huis van afgevaardigden aangenomen wet op de Chi- neezen te verwerpen, maar de thans bestaande ■wet tien jaar langer van kracht te verklaren. Uit Buenos Ayres verneemt de Times dat de Braziliaonsche staat Matto Grosso zich onafhankelijk verklaard heeft onder den naam van Republic» Transatlantiea, en als vlag heeft aangenomen de blauwe en de groene kleur, met eene gele ster in het midden. Kolonel Barbozo heeft het bevel over bet legerende rivier vloot aanvaard. Het arsenaal is bezet evenals Lazario en andere versterkte plaatsen. Het leger is twaalfhonderd man sterk. CHINA. Uit Peking verneemt de Times dat de onder handelingen over de jaarlijksche audiëntie des keizers aan de buitenlandsche gezanten mislukt zijn, tengevolge van geschillen tus schen de gezanten onderling. De Fransche gezant inoet instructie hebben ontvangen te doen als de Russische, die weigerde de leiding van tien Duilschen adeken" te erkennen. De Fransche en de Russische gezant biel den aan op eene audiëntie in het keizer lijk paleis, waarin de ontvangst van den Oosten rij kschen gezant onlangs niet beeft plaats gevonden. De Chineesche minister van buitenlandsche zaken adviseerde tot het indienen van ecu gemeenschappelijk adres der gezanten, waarin om de audiëntie zou worden gevraagd hiertoe werd besloten, maar toen in iiet adres de woorden bleken voor te komen ^aangezien de Westeuropeesche hoofden van staten de gelijken des Chineeschcn keizers z(jn", weigerde de Chineesche minister het adres verder te lezen en gaf hij het docu ment terug, verklarende dat de onderhande lingen waren afgebroken. Een gemachtigde van den onderkoning te Shaugaï is naar Hounari gezondeu om den oprui er tegen niet-Cbi neezen, $jan-lmn, ge vangen te nemenhij keerde echter onver richter zake terug. JAPAN. Het nieuwgekozen Parlement telt 29" ledeu, waarvan niet minder dan 108 in de Japan 'fieraid worden opgegeven als land bouwer". Hiertoe bepaalt de vei tegenwoor- diging van den vuornaamstcu tak vau bestaan des lands zich echter niet, want er zijn nog öi Parlementsleden die tevens zitting hebben in de provinciale raden, en onder deze be vinden zich stellig nog een aantal landbou wers. Er zijn voorts 19 gewezen ambtenaren, 19 leden zonder beroep, 17 rechtsgeleerd^, 10 bankiers, *13 dagbladschrijvers, 4 letter kundigen, 2 genees! teeren, 11 beambten, waar onder een generaal, een dichter, een priester, 22 kooplieden of industrieel en, en drie wier beroep niet bekend is. Aan eene andere bron ontleen en wij dat de onvoorwaardelijke oppositie 130 leden sterk is, en de vaste regeeringspartiij ongeveer 70. Dan zijn er nog 8 radicalen en 37 libe ralen. De overschietenden zijn opportunisten, die stemmen zullen naarmate van de omstan digheden. De regeering heeft dus weinig wil vau de ontbinding, want te midden dezer vlottende groepen zal de meerderheid nu in de eene dan in de andere richting zich vor men. Het eenige voordeel dat zy behaald heeft, is dat eenige hnrer lastigste bestrijders niet herkozen zijn en ook, dewijl er geen herkiezingen in liet Japansche kiesstelsel be staan, niet meer gekozen kunnen worden. Deze omstandigheid, gepaard aan de toege felijkheid, die de nieuwgekozenen na eene politieke crisis veelal pleegt te kenmerken, kan oorzaak zijn dat de ministers, met een weinig tact en geluk, zich toch staande zul len houden. „Op dit toouccl zult ge in éen avond vijf levende beelden zien, uit eeuw aan eeuw Joodscbe legende. Eerst de Aartsvader-tijdboe Eleazar, knecht van Abrani, kwam halen een vrouw voor Izak, Ab rams zoon, cn, ziend Rebekka met de waterkruik, zei: drenk me, en zjj zei.* Drink. 'n Egyptisch beeldHoe Hozes, die de Fnro'3 dochter vond in 't biezen kistje aan de(n) waterkant, en op deed voeden door een Joden-vrouw, wetend niet dat die vrouw zijn moeder was, vóór haar geveerd werd door die voedster, toen hij grootcr werd, en hem het koningskind naam gaf van Mozes, dat beduidt: de uit water getoogne." „En éen beeld uit den Richtren-tijd: van Samson, die Dalila 'thaargcheimonthulde, en sliep opbaren geboot: een scheerder scheert hem de lokken af en Filistijnen staan in de deur." „Dan pronkt de Konings-ceuw van Isrel op voor u in Salomo, staand op de trappen van 't paleis, waar hij de koningin van Saba welkom heet, die komt met goud cn stoeten kemelen." „En allerlaatst dc Babylonische ballingschap zult gij zien, waar Moidechai rijdt op het konings- paard met koningskroon, en Haman voert hem die hem dooden won, roependzoo doet dc kon'ng dien tot diens eer hij 'n welbehagen beeft." „Zoo zult ge in vijf beelden het leven weer her leven zien van dat al heel oude cn bccl heerlijke volk," „Ik zal met bevende muziek van stem vóor-zeggen u, eer ge elk beeld ziet*t verhaal, waaruit dat beeld maar éen moment verbeeldt: opdat ge, 't hccle in uw verbeelding ziend, aan 't u ver toonde beeld niet vreemd zult zijn." 't Zijn verzen, die regels. Nu ge 't a-eet, noodig ik u uit den cadans te zoeken. Misschien zal 't u met veel moeite gelukken; maar zoo niet, wijt 't dan aan mij, die u opzettelijk op een dwaalspoor bracht- "Wijt het nief aan Albert Vcrwey. Immers, die regels vormen dc inleiding op „De Joden in Pulchri". Dc Joden in Pulchri (Pulchri Studio heet het eerbiedwaardig kunstgenootschap iu dc residentie, dat zÉér oude cn zéér seriense brieven kan doen gelden; ik hoop daar binnenkort eens wat meer van te vertellen;! de Joden in Pulchri is de titel van een recks tableaux vivnutg, vijf in getal, die iu dc vorige weck in de fraai0 zaal van „Pulchri" werden vertoond, met tekst van Albert Verwey, uit Amsterdam. Mijn lezers zullen wel gelezen hebben hoe die uitvoering, driemaal herhaald, is mislukt, hoofd zakelijk door de voordracht der verzen door den auteur. Ik heb voor 'toogenblik niets met die voordracht te maken, maar wensch iets te zeggen over dc verzen zelve, die, in een vrij lijvig bun deltje verecnigd, bij de uitvoeringen verkrijgbaar waren. Alhoewel de inleiding in geen enkel opzicht artistieke verdienste heeft, zou 'tme toch spijten, als mijn lezers iets satirieks vonden in de wijze waarop ik haar afschreef. Diatom was 't mij niet te doen. Ook het Hooglied van Salomo, om alleen dit maar te noemen, 't onvergelijkelijk schoone Hooglied is zonder „afgepasten" cadans ge schreven, cn niettemin zijn 't verzen, die voor ons zijn bewaard. En een niet alleen oorspronkelijk, maar ook hoog artistiek denkbeeld was 'tvan Verwey om de in vijf tableaux verdeelde geschie denis van het „heel oude en heel heerlijke volk Isrel" met historische zangen telkens by elk tableau in te leiden voor 't publiek, dat komen en hooren zou. Vergunt me over die zangen 'n enkel woord. Verwey's verzen zijn, bij al hunne kardinale gebreken in 't oog van iemand die nog gelooft aan strengheid van taal cn stijl, magnifiek. Ze vormen een eyclns van vijf zangen, elke zang besloten door een koor, terwijl een weinig bedui dende inleiding voorafgaat. De mij toegestane ruimte is te klein om uitvoerig te worden in 't aanhalen van schoone gedeelten; ik doe dus hier en daar 'n greep. Den eersten zang overslaande, schrijf ik deze wonderfraaie regels af: „Lichter is 'tal; gcruisch komt van de(o) kant; En opgeschrikt vlncht weer die schuwe 2) in ('t dichtre Riet, de bank ov'r, in 't hout. Diar staat ze en mèt Gaat de zen, zichtbaar door het hoog-geboomt, Glanzen op 'tdak vau 't Faraonenhuis, En de zonnestad Memphis", Onmiddellijk vóór deze verzen gaat éen regel, die onvergelijkelijk schoon is in zijn jaistgekozen- held: „Vloertje dat draagt zorgzaam gedragen vracht", doelende op den riet-gevlochten bodem van het kistje, waar „'t Jodenmeisje" zoo aanstonds haar kind den toekomstige a Man Gods, Mozes, in neerleggen zal. Verder de regels; „Water verdrinkt het Diet, vuur verzengt het niet, „Mozes Volk". Prachtig zijn de oladzijden 31 cn 32; innig ge voeld de woorden uit het koer, als door Dalila's toedoen Samsons lokken ziju afgeschoren „Zachtkens lacht Samson, zeitWist ik niet wel Dat zij het doen zou En na deed zij 'tarme Kleine Dalila". i) Zóo zeggen de bladen, en die weten het immers? De moeder van Mozcb. Heel dat koor is mooi, vooral ook nog het ge deelte beginnende met„Zijn volk zag hij Vcrgnn me er nog deze slotregels uit af te schrijven „Toen zag me o wie 't zag! zijn aren Zwolle' en zwaar kromden zijn spieren Om boog hij met bande' aan zuïIcd; Schoof rots-schijf uit iedte zuil uit; Eén val viel beeld, dak en tempel Eén dood stierf met Filistijnen Samson, Jood, Daar ging geloof ik oen ontroernis door allen die onbevooroordeeld gekomen warentoen deze regelen werden gezegd. Eq 'u applaus werd gehoord, voor 't eerst, voor *t ccrsi in drie avonden, waarmee Woensdag voorgoed het ijs gebroken was. Ik mag niet langer citccren, wijl er geen ruimte voor nog andere opmerkingen zou overblijven. Het meet me dan nu van 't hartdat ik ecu ernstig protest niet achterwege kan laten omtrent dcwjjzë waarop Vcrwey met onze taal omspringt. Ik zal dat protest doen blijven hooren zoolang ik de pen mag voeren enVorwey zóo zal blijven doen,Verwey, die 't niet behoeft te doen. Ik heb niets hoegenaamd tegen het creëeren van nieuwe woorden, beter, tegen het zoeken naar on gewone samenkoppelingen, wanneer ze werkelijk dc kernachtige uitdrukking zijn eener gedachte of van oenen woordvormdie anders met meerdere woorden zon moeten gezegd worden. „Gond-bcfl- gnurd," „gnldon-tongig," „passémentig", ..beman teld," „klnarwaatrig," „'t krulwarge haar," om het er maar hij te laten, ziju woorden waarvan ik de vinding toejuich. Niet alzoo de willekeurige weg lating der lidwoordenvcd tuinder dc nóg willekeu riger weglating van klinkletters. Grooto bedenking heb ik ook tegen het afbreken van woorden,gefijk op bladz. 43 „Ik Salomo koos voor schoonvader gc- Sccpterdc Farao en elders: „leeuwen van goud zijn {d'arm- Leeniugen aan dien troon van elpenbeen". Van 't weglaten der lidwoorden, ziehier eenige voorbeelden „Binnen in zaal van cederhout," „zuilenzaal door naar zaal", „dat wind beweegt", enzoovoort Eindelijk, 't weglaten van de e, daar, waar die niet raag worden weggelaten. Ik wil zoo vrijzinnig zijn als mo mogelijk is, maar te schrijven: „D'Jo- den" en dergelijke niet alleen ongeoorloofde, maar ook on-mclodische verbindingen, kas cr niet mee door. Daax is een vrijheid, die tot bandeloosheid voertik wenschte dat Verwey die wel zal erkennen 'tniet alléén te weten zijn voornaam talent wou leggen aan den niet knellenden baud van gekuischte taal eu stijL En nu nog een woord over de voordracht, door den auteur zelf drie avonden achtereen gegeven. Een zeer droevige figuur hebben sommige ver slaggevers gemaakt, die, dc heïde eerste avonden, maar den eersten avond vooral kennelijk aange stoken waren door den lachlust van het publiek. Men zegt mij, dat de derde avond dien ik kon bijwonen veel goedmaakteen ik moet daartoe het zwijgen doen. Dien avond nu heb ik een genot gesmaakt, als in geen jaren voor me was weggelegd. Alles, de artistieke decoratie der lieve Pulchri» zaal, de muziek, het denkbeeld van nu eens „onder artisten" te zijn, alles stemde reeds tot de goede stemmingKat ik eerlijk zijn en zeggenalles stemde tot welwillendheid. Hoezeer bedroog ik mijReeds do inleiding, hoe weinig die ook te beteekenen heeft, pakte me in door de wijze waarop zo werd gezegd. Maar daarna, toen Verwey, in priesterkleeding gekleed, twee dienaren naast zich, éen gehurkt, zijn eersten zang zcide, hoe diep was toen de impressie, hoe verdween alles om me heen, om slechts te leven alleen voor die „bevende muziek van stem", magnifiek in al haar trou wens weinige nuances, begeleid door een voor treffelijk sober manuaal. Soms klonk er een muziek in mijn ooren als uit een ander oord, bijvoorbeeld in de koren, want Verwey, hoewel hij dien avond de koren niet zeggen zou, maar blijkbaar aangemoedigd was door een warm applaus, gaf ei toch twee. O, die unieke toon, waarop het Samson, Jood" klonk, hij bracht een kleine geestdrift teweeg, die al grootcr werd, en eindelijk het heele pabliek aanstak. Toen was Verwey's pleit gewonnen. Men scheen niet meer te hooien, dat do dichter sommige klanken op eigenaardige in geen geval Amsterdamschc wijze spreekt: mij hinderde dat hcclemnal niet; men kwam onder den invloed zijner buitengewone zeggingskracht, en begon te begrijpen, dat èn stembuiging èn toon-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1892 | | pagina 10