Woensdag 20 Juli
N°. 8059.
Tweede Blad
A". 1892.
ZJesenveert i get©
Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Post en Telegraphla.
Land- en Tuinbouw.
340ste Staatsloterij.
UITGEVER: J. ODÉ.
BUREAU: B»«BSTRAAI, Ba».
van 20000
no. 20225
-
-
-
-
Prijs van f 20:
COURANT.
abonnementsprijs, per kwartaal
franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
Advertentieprijs: van 1—10 gewon» regels mei
inbegrip van eene Courantt 1.10»
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
LEERPLICHl.
Nu er kans bestaat, dat leerplicht misschien
wel eens zou kunnen worden ingevoerd, is dit
onderwerp plotseling in tal van bladen een belang
rijk punt van bespreking geworden.
"Vooral een deel van de pers ter rechterzijde
de anti-revolutionnaire maakt er zich druk over.
Men zou haast vragen, hoe hare leden allen te gader
zoo op een oogenblik zich geprikkeld gevoelen, om
tegen dezen mogelijken maatregel te velde te trekken,
of de leerplicht dan al zoo dicht voor de deur staat.
Wij vonden tot heden immer veel voor leerplicht
te zeggen en zagen daarom van den storm-van
verontwaardiging en veroordeeling die losbrak wel
wat vreemd op, en te meer, omdat de argumenten,
waarmede men den leerplicht verslaan wil, ons zoo
weinig deugdelijk schenen.
Van dit gevoelen willen wij rekenschap geven.
Vroeger is in het a.-r. kamp ook wel eens anders
over den leerplicht gesproken dan nu door pers en chr.
onderwijzers geschiedt. Trouwens de heer Husen
herinnerde or aan in de vergadering van chr. onder
wijzers In 1869 heeft dr. Kuyper gezegd: geen
leerplicht tenzij op onze bezwaren gelet worde.
Nu zou men meenen, dat door de «geniale greep"
van Mackay aan die bezwaren is te gemoet gekomen
Mis 1 Wij houden altijd voor obstructie
nog genoeg bezwaren over.
Luisteren wij slechts naar de Standaard
Vier bezwaren.
lo. Een eoMJcienftebezwaar. Nog niet om de
vaccine. Want in de streken, waar men over de
vaccine doleert, heeft men wel christelijke scholen.
Daar door het privilege, dat de openbare scholen
ook bij de wet-Mackay nog altijd hebben, gaat het
oprichten van bizondere scholen alom nog niet vlot
genoeg. En er kunnen onder de ouders, die hun
kinderen niet ter school zenden, er ook zijn, die
consciëntiebezwaar hebben tegen de openb. school.
«Het rijk kan dan alleen voor heel het land zeggen:
Gij moet uw kind naar school zenden, indien de
ouders van dit kind genoegen nemen met een
moderne secte school. Maar daarentegen heeft de
Overheid niet het recht gelijken dwang op te leggen
aan anderen die zulk een school voor hun kind
onbruikbaar keuren, tenzij zij zulke ouders in staat
stelle, eenschool te stichten, gelijk zij oordeelen,
dat die voor hun kind noodig is."
Meent de Standaard dit bezwaar ernstig? 'tlvan
immers niet. Zouden in de klasse dezer ernstig ge
zinde lieden die menschen schuilen, die hun kinde
ren van onderwijs verstoken houden? Nec-n, ouders,
die hunne kinderen niet openbaar verwaarloosden,
zagen wij nog immer, ook waar zij chr. onderwijs
begeerden, hunne kinderen liever naar de staatsschool
zenden dan heel en al onderwijs onthouden. Wie
achter dit consciëntiebezwaar wegschuilen, men kan
er zeker van zijn dat het bij hen een voorwendsel
is. Wij zouden wel eens willen zien, hoevelen er
gevonden worden op ons gansche land, die hunkin
deren in ernst liever van onderwijs verstoken dan
ter staatsschool zenden. Neen, zulke ouders treft de
Overheid met den leerplicht niet.
2o. Een financieel bezwaar. Voert men leerd wang
in, die feitelijk voor de meesten op schooldwang
neerkomt, b.v van 614 jaar, dan ontneemt men
hiermee aan tal van gezinnen geen klein aandeel van
het levensonderhoud." »Een loopmeisje van 12
jaar, dat een gulden per week verdient, brengt f 52
per jaar in, behalve nog fooitjes en extraatjes. Deze
fCO, om het minimum te nemen, zijn dus voor zulk
een gezin pure winstderving, daar datzelfde meisje op
school evenveel aan kleeren, cn meer nog aan voed
sel kost. In den dienst ontvangen ze toch halve voeding.
De totale schade is dus minstens fl 00 per jaar. D. i.
over twee jaar f200. Voert de overheid nu den
schooldwang in, d. i. zegt zij tot de oudersvoor mij
als overheid is het gewenscht dat het opgroeiend ge
slacht acht jaren op de lagere school hebbe doorge
bracht, dan behoort de overheid deze winstderving
aan zulke gezinnen te vergoeden."
Dit argument schijnt krachtiger. Maar waarom
spreekt de St. zoo naïef over «leerplicht b.v. van 8
li jaar"? Zij weet toch ook wel, dat er zeer velen
zijn, die al vrijwel tevreden zijn met leerplicht tot
aan het 12e jaar. En dan vervalt haar bezwaar geheel,
hoewel het op sociaal gebied niet ongewenscht zou
zijn, dat er wat kinderen ter school bleven, die nu
gebruikt worden om mannenarbeid uit te winnen,
mannen zonder werk te zetten.
3o. Een onwetendheids-bezwaar. Men is niet genoeg
van het schoolverzuim op de hoogte om te kunnen be-
oordeelen, of het invoeren van leerdwang noodzakelijk
is. Er is gesproken van 80.000 niet schoolgaande
kinderen. Minister Lohman is begonnen te onderzoe
ken, maar" men kent het resultaat. Als men onder
zoekt, zal dat cijfer van 80.000, wel een groote boeman
blijken.
't Is sterkMaar stelt, het is zoo. Stelt dat liet er
30.000, of 25.000, blijken moet men dat aantal
kinderen dan maar aan de verwaarloozing van menig
maal verdierlijkte ouders overlaten Is 't niet veel
eer verblijdend, dat zoo weinigen den dwingende»
arm der overheid noodig hebben 7
4o. Een intellectueel bezwaar. «Heel onze jonge
bevolking, tot het 14e jaar uit, op school te willen
houden, is een poging om ons volk intellectueel
overrijp te maken, waarvan het natuurlijk gevolg
moet zijn, dat de geoefendheid in de practische
werkzaamheden van het leven zoo in het huishouden
als op het veld en bij het ambacht, een niet weer
te herstellen schade lijdt." enz.
Hier vindt men weder den termijn van het 14e
jaar, nog wel het 14e jaar uit met welke
te schrappen ook heel dit argument valt. Terwijl
het bovendien ook op het Standoard-bur&xu niet
onbekend is, dat er naast den drang naar een leer
plicht een tweede bestaat om het onderwijs minder
intellectualistisch, meer practisch te maken.
Bondig schijnen ons dus geen der argumenten
van het anti-rev. hoofdorgaan. Trouwens heel zijn
betoog, dat men onder de bestaande constellatie van
omstandigheden, zich tegen leerdwang verzetten
moet, schijnt ons geheel geschoeid op den leest van
een pleidooi van een advocaat voor kwade zaken.
«Ik moet mijn zaak winnen" is hoofdgedachte.
Maar de zwakheid der argumenten is oorzaak, dat
hij haar juist voor nuchtere lieden verliest.
Dat de kleine a.-r. pers ook in deze zaak groolen-
deels echo van de Standaard is en in wat zjj parti
culiere heeft niet veel bijzonders geeft, was haast
te vermoeden.
diet Hoorden resumeert: lo. ware invoering van
leerplicht een maatregel, ons volk onwaardig, daar
percentsgewijze de bevolking, die toont niet van
lezen en schrijven gediend te zijn, al zeer klein is.
[Alsof 't niet juist om deze bevolking te doen was,
om hare kinderen tegen verwaarloozing van de zijde
hunner ouders te beschermen. Hoe zou men de rede
neering vinden: «aangezien het aantal moordenaars
zeer klein is, zullen wij maar geen wet tegen den
doodslag maken"?]; 2o. een maatregel, die uitgaat
tegen da pas aangenomen wetMackay, want men
kan nooitnu althans reedsde werking dier wet
nagaan, daar zij in 't beginsel het recht der ouders
erkent door ze zelf voor het onderwijs der hunnen
te doen zorgen, en dat alleen daar, waar deze zorg
te kort schiet, de staat te hulp komt. [Alsof ouders,
die voor het onderwijs der hunnen zorgen willen met
de wet op den leerplicht ooit iets te maken zullen
hebben3o. is zij een krenking van onzen duur-
gekoehten en God geve nimmer verdwijnenden (1)
vrijheidszin, die reeds door de vaccinewet zoo deerlijk
wordt verguisd. [N. B. dat men niet ons, maar on
verschilligen ouders wil beletten hun kinderen te
verwaarloozen 1] 4o. is het onedel om niet sterker te
spreken, van welke regeering ook een maatregel te
willen treffen gelijk deze, waarbij tal van personen
uit gewetensbezwaar geen offer kunnen brengen aan
Jennar. [De ontleding van deze laatste woorden, door
de Standaard ióo aangehaald, levert een wonderlijken
zin. Wij zullen de bedoeling maar nemen en vragen,
hoeveel kinderen er wel in Nederland zouden zijn
die om de vaccine van onderwijs verstoken blijven.]
Groote woorden holle woorden. Maar die klin
ken het meeat, denkt wellicht Met Hoorden, evenals
de holle vaten, en veroorzaken het meeste politieke
«leven". Evenzoo het Nieuwsblad voor Schiedam
e. o.«Nu leerplicht in te voeren, brengt ons eensklaps
midden in den sociaiistischen stroom. Het onderwijs
zij en blijve de taak en de roeping der ouders die
daarvoor aan God den Heere rekenschap schuldig zijn.
(Alsof iemand zulke oudersdie dat gevoelennog
zou willen of behoeven te dwingen 1) Alleen in de
alleruiterste noodzakelijkheid trede de staat in deze
tusschen beide. En die noodzakelijkheid bestaat ten
onzent, waar het schoolverzuim jaarlijks afneemt,
volstrekt niet."
Hetgeen de vraag is. Op het eene oogenblik zegt
menden omvang van het schoolverzuim niet te
kennenop het andere weet men stellig dat het
afneemt. AI naarmate men de argumenten noodig
heeft 1
De N. Proo. Qron. Ct. heeft als de andere bladen
zeer veel met zedelijke middelen op (ook wijmits
ze toereikend zijn, hetgeen wij ontkennen) en zegt
«voor zoover van dwang sprake kan zijnzullen
alleen zulke gevallen gelden, waar men tegenover
boos en moedwillig opzet zich geplaatst gevoelt.
Doch hoe dikwijls zal het nog herhaald moeten wor
den: die gevallen vormen in ons land een zoo ge
ring aantal, dal het dwaas is om daarnaar het
geheele land af te meten."
Alsof iemand zoo dwaas wil zijnAlsof de wet
niet alleen een schrik was voor de boozen. En alsof
het niet veeleer dwaas is omdat men vermoedtdat
de misdrijvers zoo weinigen zijn, daarom tegeneen
bestaand euvel maar niets te doen.
Wat schuilt achter al deze redeneeringen: ern
stig gemeend bezwaar of politieke onwil?
Ook onderwijsbladen en onderwijzers hebben zich
over den leerplicht uitgesproken. Daarover een vol
gende maal evenals over de zedelijke middelen.
(De Vaderlander.)
Naar men verneemt, zal de heer Th. Hoijer,
directeur van het postkantoor te Haarlem, tot die
zelfde betrekking benoemd worden te Rotterdam.
Te Giesendam is bij vee van J. Muilwijk door
den districts-veearts de tongblaar geconstateerd.
In den noordoosthoek der provincie Groningen
vertoont zich weder de madenziekte onder de
schapen.
lste Klasse. Trekking van 48 Juli.
Getrokken prijzen.
Prijs
T>
5000
11429
-
1000
4055 9936
400
3384 5802 19367
200
3814 10364
100
7804
47
2638
5347
8277 11077 13272 16537 18982
48
2752
71
8301 82 13345 16702 37
57
2877
76
13 11145 53 11 19004
78
2921
80
44 65 94 22 78
89
30
83
8544 74 13439 41 82
258
3035
95
8621 79 13522 84 84
302
36
5500
8775 88 90 94 19108
20
44
"30
99 11231 13613 16826 19233
26
91
47
8816 85 56 54 19325
74
3385
86
37 11328 84 16944 19463
406
3535
5618
82 82 98 45 72
20
36
5807
88 11438 13821 47 92
44
37=
33
8971 42 60 83 19509
80
35
98
98 50 13900 85 19616
520
74
6210
9026 11512 6 17023 19
84
3906
7 5
31 21 92 97 20
88
24
6308
34 48 14001 17162 24
699
73
35
60 92 14101 17219 94
789
4021
37
9128 11675 9 >3 19738
90
37
41
9276 85 86 17319 59
814
58
6436
9302 11722 88 42 69
54
69
44
55 14206 50 87
4026
4123
83
83 91 43 69 96
4104
29
6542
9412 11866 58 70 19886
4209
33
73
24 11906 14305 17447 19918
80
4229
98
46 19 38 72 79
34
53
6663
61 63 47 79 20032
4347
62
39
GS 12015 14140 17503 36
39
4353
6707
9538 75 82 41 69
63
54
11
44 12114 77 17648 73
65
62
20
62 63 14502 50 20121
4421
74
36
67 73 5 63 96
49
4449
60
90 85 64 73 20211
57
31
70
9631 12221 14659 33 60
67
57
6865
9709 51 14913 17741 33
84
90
6916
9822 12308 52 60 20307
4502
98
93
62 11 76 17854 12
12
4561
7090
65 12401 15047 18039 49
69
91
'7136
71 43 52 47 87
71
4612
7205
87 51 65 18113 20435
4735
21
30
9901 91 80 35 51
47
37
56 10030 12532 15166 37 64
4865
61
94 10100 64 15383 18263 88
77
77
7349
1 71 15425 18348 20512
99
92
57
45 93 15507 83 15
4917
4836
77
58 12661 93 18451 17
29
40
7448 10233 79 15612 98 18
57
4943
99 10590 82 33 18508 51
76
44
7548 10723 97 70 38 61
2024
94
54
27 42785 98 49 81
43
98
72
74 12827 15712 18604 20626
2421
5032
7600 10845 63 27 20 40
38
72
7775
79 12926 15902 34 20725
63
5136
7816
95 75 48 43 31
2202
64
7915 10900 13014 16185 80 65
68
75
63
13 46 16261 89 20831
78
84
8037
18 78 16351 95 09
85
5210
8200
42 13148 81 18740 20927
2310
21
15
58 65 87 18840 49
89
33
48
84 13230 16414 44 61
2532
96
65 11066 69 56 18972 78
2616
5345
