Woensdag 2 November
A". 1892.
N°. 8134.
esenveertig-ste Jaargang.
Verscli nt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Buiteiilaiidssïie Berichten.
Biimenlaiidsclie Berichten.
UITGEVER: J~ ODÉ.
BUREAU: BOTDBSTBAAT, 1! a 7.
D D I T 8 0 H L A N D.
De Berlijnsche correspondent der F. B. Ct.
schrijft van gisteren
De heden te Wittenberg voltrokken plech
tigheid der inwijding van de gerestaureerde
Lutherkerk, op den 375n gedenkdag der
hervorming, heeft naar den wensch des keizers
het karakter gehad van een groot historisch
pracht-feest. Alle evangelische Duitsche vor
sten, alsmede de burgemeesters van Ham
burg, Lubeck en Bremen waren persoonlijk
aanwezig. De Zweedsche troonopvolger, de
Engelsche erfprins hertog van York, en bij
zondere gezanten der protestantsche konings
huizen van Denemarken en Nederland woon
den het feest bij. De meest mogelijke militaire,
kerkelijke en kunstpraal was ten toon gespreid.
Meer dan twee duizend personen waren van
wege den keizer rechtstreeks ter bijwoning
genoodigd.
Yoor het oude raadhuis door den burge
meester van Wittenberg met eene aanspraak
begroet, antwoordde de keizer in weinig
■woorden, dat hij het werk voltooid had waartoe
•wijlen zijn grootvader den grond gelegd had
en waar zijn vader, keizer Friedrich III, met
•al de vezelen zijns harten aan gehecht was
geweest. G-een hunner was het vergund ge
weest het werk voltooid te zien. Thans het
-cchoone godshuis aan de evangelische Chris
tenheid overgevende, hoopte de keizer dat
■liet voor deze en voor de stad Wittenberg
moge zijn eene vermaning tot godsvrucht,
tot koningstrouw en tot rechtschapenheid.
Terstond daarna ving de schitterende
-optocht naar de kerk aan. Yoor de beroemde
ideur der stellingen" hield de stoet stil en
•sprak de minister van eeredienst, Von Bosse,
bij het aanbieden van den sleutel der kerk
aan der keizer, eeue rede, waar het volgende
aan ontleend is»Uvve Majesteit staat hier
voor het godshuis aan welks deur doctor
Maarten Luther den 31en October 1517
zijne 95 Stellingen aangeplakt heeft. De
-plek waar wij staan, de kerk waar U. M.
hare blikken op vestigt, zijn heilig. Het is
ide wieg der Duitsche kerkhervorming. De
stormen der eeuwen zijn daarover heenge
varen; tweemaal heeft de oorlog de grond-
westen van dit kerkgebouw doen schudden
zwaar had het geleden en het scheen zijnen
•ondergang nabij. Maar God heeft gewild dat
het behouden bleef, als een getuigenis voor
de levenski ach l der evangelische kerk. Luister
rijker dan ooit staat het thans voor onze
oogen, het gedenkteeken der hervorming,
de rustplaats van Luther en Melanchthon,
een onvertroffen sieraad dezer langberoemde
stad, een ver over het land zich verheffend
getuigenis voor de onvergankelijkheid der
-evangelische waarheid".
Nu werd de kerkdeur geopend en had de
feestelijke eeredienst plaats, die ingeleid werd
met Luthers koraal Een vaste burg is onze
God en besloten, op bijzonder vei langen des
keizersmet de koraal-melodie van het
Wilhelmus van Fassauwen.
Na het einde der godsdienstoefening reden
de keizer en de keizerin met het gevolg van
vorsten enz. naar het oude Lutherhuis
waar de oorkonde ter eeuwige gedachtenis
der voltrokken plechtigheid onderteekend
werd.
Bij de ontbij ttafel in Luthers huis verhief
de keizer zich tot het houden eener toespraak
en zeide dat hij den bokaal opnam, den
itlenbergschen hervormer Luther bij zijn
huwelijk in 1525 geschonken.
De keizer gaf daarop een terugblik op het
streven der keizers Wilhelm en Frederik tot
herstel der Slotkerk, en vervolgde dat de her
stelde Slotkerk een sprekend beeld is van Gods
zegen door de evangelische kerk. jiDezen ze
gen ons bij voortduring waardig te maken is
onze taak. Wij hebben heden opnieuw getui
genis afgelegd van ons geloof, en vergeten
niet dat die belijdenis ons ook thans nog met
de gansche Christenheid verbindtin haar
ligt de vredeband, welke zich ook over elke
scheiding heenstrekt."
»Er is in geloofszaken geen dwang; wij,
evangelischen, bestrijden niemand om geloofs
wil, maar houden vast aan de belijdenis
des Evangelies tot in den dood.
Daarin word ik versterkt door den geest
die deze feestelijke bijeenkomst beheerscht."
De keizer besloot met de woordenvdeze
bokaal, dien eens Lutters lippen aanraakte,
zal nu dienen om op het welzijn mijner
doorluchte gasten te drinken. Duitschlands
evangelische vorsten en de regeeringen der
Duitsche vrije steden, zij leven hoog!"
Het feest werd ook bijgewoond door vier
afstammelingen van Luther: een predikant
Luther, een Sanilatsrath Luther, een majoor
Wegem en een Landrath Wegern.
Nadat de keizer in den namiddag nog in
het exerceer-lokaal der cavalerie-kazerne te
Wittenberg eene vertooning van het Luther-
Festspiel van Herrig bijgewoond had, is hij
te halfzeven naar Potsdam teruggekeerd.
De vertegenwoordiger van het Nederland-
sche hof bij de plechtigheid te Wittenberg,
baron Hardenbroek, is Zondagavond te Ber
lijn aan de tafel des keizers genoodigd.
De koningin-weduwe Olga van Wurtem-
berg is Zondagavond in den ouderdom van
70 jaar ovei leden. Zij was eene dochter van
Nicolaas I, keizer van Rusland, en was in
1846 gehuwd met Karei I, koning van
Wurtemberg.
f B 4 N I B II E.
De Kamer heeft de wet op den fabrieks
arbeid van vrouwen, minderjarige meisjes en
kinderen aangenomen. De maximum-werktijd
is roet 356 tegen 154 stemmen bepaald op
11 nren daags.
'De algemeene vergadering der mijnwerkers
te Carmaux heeft Zondag met algemeene
stemmen besloten de werkstaking te eindigen,
nadat de drie Ivamei leden Clémenceau, Mille-
and en Pelletan zich verbonden hadden
gratie te verwerven voor de wegens daden
fvan geweld door de rechtbank te Albi veroor
deelden en werk te verzekeren aan die werk
lieden, die met weer door de mijnmaatschappij
in dienst genomen worden.
Het bericht wordt bevestigd dat kolonel
Dodds Kotto den 26n dezer heeft aangevallen,
te Kotopa twee vei sterkingen stormenderhand
ingenomen, en twee gevechten geleverd heeft
met schitterenden uitslag. Het leger der
Dahomeyers werd volkomen verslagen en
vervolgd tot op een kilometer afstands van
Kaua, waar de kolonel een kamp heeft opge
slagen. Het voornemen bestond, Kana den
29a en Abomey den 3Qn aan te tasten.
B E L 8 I E,
De Independence bericht, dat over de
kleine wisseling van grondgebied met Neder
land bij Baerle-Duc en Baerle-Nassau, eene
petitie is ingekomen bij de Kamer en den
Senaat, waarbij de adressanten verklaren
Belgen te willen blijven. Het stuk is in zulke
termen opgesteld, dat het met het oog op de
goede nabuurschap niet voor openbaarheid
geschikt is.
OOSTENRIJK.
De geneeskundige raad te Weenen heeft
aan de regeering verzocht de verbranding
der lijken van choleralijders te gelasten.
DENEMARKEN.
Yoor het eerst sedert de hervorming bezit
Denemarken weer een katholieken bisschop,
te weten mgr. Johannes von Euch, Duitscher
van geboorte, wiens residentie te Kopenhagen
is gevestigd en wiens kerkelijk beheer zich
ook over Zweden en Noorwegen uitstrekt.
RUSLAND.
Blijkens de rekening over het dienstjaar
1891 hebben de ontvangsten in het geheel
14,287,000, de uitg. daarentegen 153,344,000
roebels meer bediagen dan bij de begrooting
geraamd, zoodat er een tekort is van 139
millioen. Daarvan komt 75 millioen op reke
ning van den mislukten oogst.
De Herold meldt, dat aan den Rijksraad
toegezonden is het wetsontwerp betreffende
de verhooging van den bieraccijns.
De Börsenzeitung meidt, dat er plan be
staat tot invoering van een woningbelasting
en tot verhooging van de 3 staatsbelasting
op de zuivere winst van naamlooze vennoot
schappen tot eene van 5 °/0ï
ITALIË.
De minister van justitie heeft in eene door
hem gehouden rede verklaard, dat hij nooit
eene geestelijke staatkunde heeft gevolgd,
omdat hij van oordeel is, dat er geen groote
quaestie van geestelijke politiek bestaat, en
dat er geen reden is om zich bezig te houden
met kleine quaestiën.
De minister verklaarde verder dat de staat
voldoende gewapend is om misbruiken van
de geestelijkheid tegen te gaan.
SCHIEDAM, I November 1892.
Heden herdenkt P. M. Elberg de vervul
ling zijner betrekking gedurende 25 jaar
ter koninklijke boekdrukkerij van de firma
H. A. M. Roelants alhier, waarvan 23 jaar
als meesterknecht. Den jubilaris, die zich
steeds loor ijver en nauwgezette plichtsbe
trachting heeft onderscheiden, werd als een
blijk van waardeering te dezer gelegenheid
door zjjn patroons onder een hartelijke toe
spraak een gouden remontoir-horloge aan
geboden.
De 375ste gedenkdag der kerkhervorming
ging voor de evangelisch^-hervormde vereeni-
ging alhier niet onopgemerkt voorbij. Pro
fessor Offerhaus van Leiden hield eene toe
spraak, waarin hij zijne hoorders eerst bepaalde
bij de gewichtige gebeurtenis in de geschie
denis op 31 October 1517 aangevangen, en
daarna het karakter schetste derNederland-
sche hervorming. In tal van merkwaardige
bijzonderheden uit de gedenkwaardige jaren
1523 en 1566, deed hij uitkomen, waarom
de denkbeelden van Zwingli en Calvijn in
ons vaderland het meest ingang vonden. Met
de grootste belangstelling werd de redenaar
door zijn talrijk gehoord gevolgd. De feest
viering werd opgeluisterd door een zangkoor
en quartet, dat voor het eerst eenige liederen
ten gehoore bracht onder leiding van den
heer J. D. van Roon.
De heer G. A. Schade, wonende aan de
Hoogstraat alhier, werd gisternamiddag in
de Noordmolenstraat door een beroerte over
vallen. Door de politie in een brancard naar
zijn woning gebracht, constateerde dr. Nolet,
wiens hulp was ingeroepen, dat hij reeds
overleden was.
Gisternamiddag is de 8-Jarige Jan Noordijk
door in de Lange Nieuwstraat van een rijden
den sleeperswagen te springen, gevallen, waar
door een der wielen over het rechterbeen
reed, tengevolge waarvan het belangrijk werd
verwond. De politie bracht het kind naar
huis, -waar de geneesheer La Yerge het de
eerste hulp verleende, waarna het des avonds
per brancard naar het ziekenhuis werd ver
voerd. De toestand van den knaap is zorgwek
kend.
Hedenmorgen is door het achteruitloopen
van het daarvoor gespannen paard een wagen
met zand in de Buitenhaven geraakt. Het
tBOKUKMKNTSPBlis, per kwartaal
trance per post, door het geheele Rvjk
Afionderliike nommers.
1.85.
- 2.50.
- 0.10.
AiivkrtxitiepmMI: van 110 gewone regels met
inbegrip van eeoe Con rant.10.
Iedere gewone regel meer - 0.10
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
