ft!
li
lil
ill
lil
L,
lil''
Gemengde Berichten.
Post en Telegraphie.
Land- en Tuinbouw.
0 nderwijs.
341ste Staatsloterij.
R echtza k e n.
1 -v
I -i
11M
ill
De roover en moordenaar Back, die jaren
lang de schrik van den omtrek van Diedenhofen
was, is Zaterdag te Metz ter dood gebracht.
«,58
Prijs van f 20:
7702 10706 43181
79 40834 13249
7824 67 50
48 86 71
90 10984 82
7953 14034 43309
fi
I p
|jy
A&iv
frail
fill
feii1!
ONDERZOEK omtrent de maatschappe
lijke toestanden der arbeiders, omtrent
de verhoudingen tusschen werkgevers
en arbeiders in de verschillende bedrij
ven en omtrent den toestand van fa
brieken en werkplaatsen met het oog
op de veiligheid en de gezondheid der
werklieden, ingesteld door de Staats
commissie, benoemd krachtens de wet
van 19 Januari 1890 (Staatsblad n° 1).
Vergadering Tan Woensdag 24 Augustus 1892.
Tegenwoordig de Iieeren: Kolkman, voorzitter;
G. EmantsJ. C. Th. Heyltgers, secretaris der Staats
commissie (bij een gedeelte der verhooren); S. M.
Tan Wijck, lid der Eerste Afdeelmg (bij een ge
deelte der verhooren.)
Verhoor van Antonie Johannes van Gent, oud 47
jaar, meesterknecht aan de stoombranderij van de
firma Th. Melchers te Schiedam.
De VoorzitterWordt in de stoombranderij van
de firma Melchers niet dag en nacht gewerkt?
A. Ja, twee ploegen wisselen elkander af.
F. Hoe sterk zijn die ploegen?
jL 23 a 24 man, behalve de timmerlieden en den
machinist
F. Iloe lang werken die ploegen?
AVan *s morgens 6 tot 's avonds 6 en van 's
avonds 6 tot 's morgens 6 uur.
F. Moet er nooit overgewerkt aorden
A. Ja, dat gebeurt wel bij drukte, maar dan wordt
dat extra betaald en heeft men een fatsoenlijken
tijd om te gaan eten.
F. Staat 's Zondags de fabriek stil
A. De nachtploeg gaat 's Zondagsmorgens om 6
uur naar huis, dan staat de fabriek stil, wat het
maken van sterken drank betreft, tot 's Zondags
avonds 12 uur, wanneer de dagploeg van de vorige
week opkomt, die 's Zaterdagsavonds om 6 uur is
ingerukt.
F. Wordt er dus 's Zondags in het geheel niet
gewerkt
A. Ja, door een man of 10,11 aan het gistmaken,
en een paar komen er 's avonds wat vroeger om
den boel aan dm gang te maken.
V. Werken er ook jongens mede?
AJa, boveu de 16 jaar; de eenige jongen, die
beneden de 16 jaar is, is loopjongen.
F. Hoe zijn de loonen?
A. De loopjongen heeft f2.50, de andere jongens
en werklieden hebben een loon van f 4—18, ik zelf
f17 en f18 de machinist.
F. Geeft gij de voorkeur aan het werken in een
stoombranderij boven dat in een gewone branderij
A Zeker, omdat het er geregelder gaat.
F. Gij hebt vroeger zeker wel in een gewone
branderij gewerkt?
AJa.
F. Wanneer er gezegd wordt, dat de werklieden
van zoo'n branderij 's morgens om 3 a 4 uur op
komen en eerst 's namiddags om 3 a 4 uur gereed
zijn, is dat dan juist?
A. Ja, van de Hollandsche branderijen wel, maar
in de Weener branderijen wordt wel eens een paar
uren vroeger en ook wel eens een paar uren liter
gewerkt.
F. Is het inderdaad waar, dat in tal van brande
rijen dikwijls van 's morgens 3 of 4 uur tot "s avonds
7 of 8 uur gewerkt wordt?
A. Ja wel,
F. Zulke menschen hebben dus nauwelijks den
tijd om te eten en slechts enkele uren om te slapen.
Dat zaldunkt mijgeen aardige huishoudens
geven
Ai Neen, dat zou mij ten minste niet bevallen.
F. Gij kunt dus constateeren, dat er nu nog tal
van lieden zijn, die 16 a 17 uren daags werken
A. Zeker, dat is de waarheid, en de waarheid
mag gezegd worden,
F» Hebt gij een ziekenfonds aan de fabriek
A. Ja wei, het is in 1888 opgericht. Mag ik u
het reglement aanbieden?
F. ik zie hier: gi] betaalt 1 percent van uw
weekgeld, en dan krijgt gij in geval van riekte de
eerste twee weken het volle en de zes volgende het
halve weekloon en na verloop van acht weken niets
meer. Daarbij moet een briefje van den dokter of
den chirurgijn overgelegd worden.
Wordt er van den kant der werklieden ook wel
controle uitgeoefend, of komen zij nooit naar den
zieke kijken?
AL Ja zeker.
F. Zijn er wel eens ongelukken aan de fabriek
voorgekomen
A. Twee, maar door eigen toedoen. U kent de
korte schijven aan den molen, en nu was van een
dier schijven de spie losgeraakt. In plaats van nu
den boel stil te zetten, zoekt een werkmap terwijl
de machine doorloopt, het gebrek te herstellen, met
het gevolg, dat hij door den handboom getroffen
'en onmiddellijk gedood wordt.
F. Heeft de weduwe nog wat gekregen"
A. Zij krijgt nog geld, maar hoeveel weet ik niet.
De heer Van Wijck Zijn er in de laatste twee
jaren ook maatregelen genomen om ongelukken
zooveel mogelijk te voorkomen?
A, Ja zeker.
F. Is dat gebeurd sinds den tijd, dat de fabrieken
bezocht worden door de inspecteurs
■A, Ik meen wel van ja.
F. De gevaarlijke deelen zijn dus op het oogenous:
'behoorlijk omheind?
A. Ja.
Da voorzitter: Hebt gij gedurende uw werktijd
ook bepaalde rusttijden?
A. Ja, 's morgens om 8 a 81/j en 's middags van
IK tot halfdrie a drie uur, naar gelang van de
werkzaamheden.
F. Moogt gij des middags dan de fabriek verlaten 1
A Neen, het eten wordt ons gebracht,
V- Is er een afzonderlijk schaftlokaal?
A. Neen, wij eten, waar wij werkenhat is er
zeer zindelijk.
F. Is het noodig, dat al de werklieden des middags
in de fabriek blijven
A. Ja.
F. Is het niet zoo te schikken, dat men om beur
ten gaat eten?
A. Dat kan niet.
F. Waarom niet?
A. Dat ligt aan het afleveren van de gist.
F. Is het werken op Zondag noodzakelijk?
A. Ja.
F. Men heeft ons gezegd, dat des Zondags nogal
eens de hand werd gelicht met het werk.
A Dat kan met, dan zou men den patroon schado
doen.
F. Die menschen, die in de gewone branderij
werken, werken, ais zij des Zondags moeten komen,
niet zoo lang, niet w.iar?
A. Neen.
F. Waarin zit dat?
A. Die fabriceeren minder dan wij.
F. Is het waar, dat m de branderij van de firma
Jansen des Zondags niet gewerkt wordt?
A. Daar woidt des Zondags evengoed gewerkt,
maar ze zijn misschien wat vroeger klaar, omdat ze
zooveel minder fabriceeren.
F. Hebt gij ons ».og iets mede te deelen?
A. Ja, dat over eenige dagen de werklieden bij
ons verzekerd zullen worden tegen ongelukken.
De heer Emants: Is u medegedeeld, datookeene
pensioensverzekermg zou worden gesloten?
A. Ja.
F. En wie zal, volgens het plan, de premie beta
len de werklieden voor een deel
A. Neen, dat zal mijnheer doen.
De voorzitter: Wanneer hebt gij mededeeling
hiervan gekregen
A. Een week of 4 a 5 geleden.
F. Hoeveel menschen werken er op de fabriek?
A. Om en om de 70.
F. Nog een enkele vraag. Kunnen de knechts
zooveel borrels nemen, als zij lusten
A. Neen, de 2 ploegen krijgen in 24 uren 9
borrels, en wel om 3, 6, 9, 12, 2, 5. 7, 10 en 1
uur.
F. Hoe komt het, dat men bij u met 3 borrels
minder dan op andere branderijen tevreden is?
A. Er werd misbruik van gemaakt,
F. Heeft het volk die boriels noodig?
A. Zij kunnen het er wel uitwerken, maar noodig
is het niet.
F. Zijn er ook, die niet drinken?
A. Heel weinig.
V. Men heeft ons gezegd, dat de branderijknechts
dikwijls van patroon verwisselendat zij als duiven
den ti! op- en afvliegen. Is dat zoo?
A. Bij ons niet. Voor een paar jaar is er een
weggegaan, die lange vingers had, maar anders blij
ven ?.y bij ons vast.
De fabriek wordt electrisch verlicht.
De heer Van Wijck: Als de 2 ploegen 9 barrels
krijgen, dan heeft de eene er 4 en de andere 5,
niet waar?
A. Ja, dat komt zoo uit met de uren van invallen.
F. Hoe groot zijn die borrels?
A. Het zijn gewone glaasjes.
F. Is er gelegenheid om nog meer te drinken
door wat weg te nemen
A. Neen. De kast, waaruit ik schenk, wordt altijd
bewaakt door een Rijksambtenaar en is bovendien
gesloten
Dr. Theodore Kohn, een van de jongste leden
van het kapittel, is tot vorst-aartsbisschop van
Olmütz gekozen. Voor ile eerste maal sederf
300 jaar valt die eer aan een burgerman ten
deel Kohn's vader was een daglooner en
voor het eerst aan een priester van Joodsche
afkomst; zijn vader ging tot het Christendom
over; er zijn meer dan 600 Joodsche families
Kohn in Oostenrijk, waarvan er verscheidene
met den aarbisschop verwant zijn.
Een krijgsraad onderzoekt de vermoedelijke
oorzaken der stranding van de If owe te Ferrol;
waarschijnlijk is de stranding het gevolg van het
gebruik van eene oude en onnauwkeurige marine-
kaart.
Mannlicher, de uitvinder van het vermaarde
geweer dat door het Oostenrijksch leger wordt
gebruikt, heeft nu zijn uitvinding nog volmaakt
en een geweer gemaakt, dat het snelste en
lichtste is van alle lepet eergeweren. Er kunnen
daarmede, naar men verzekert, 5 schoten in éen
seconde worden gelost (het wordt geladen met 5
patronen), en Mannlicher deed er 120 schoten
mede in een minuut.
Een van de voornaamste advocaten te Weenen,
dr. ridder Von Baindl, die den hoogen adel onder
zijn clienten rekende, heelt zich zelf bij de justi
tie aangegeven wegens vei duistering van gelden.
De politie te Napels is een bende valsche mun
ters op 't spoor gekomen. Vierpeisonen, waaronder
een vermogende goudsmid, zijn reeds gevangen
genomen.
De voorspelling van den Italiaanschen profeet
uit de 14e eeuw, Leonardo Aretino, is niet uit
gekomen. Volgens dezen toch zou de wereld op
13 November 1892 hebben moeten vergaan, of
althans zou 13 November 1892 de noodlottige dag
zijn, waarop het vergaan der wereld een aanvang
zou moeten nemen. Volgens Aretino zou het
proces op de volgende wijze verloopen
le dag. (13 Nov.) De zee zal het land over-
stroomen.
2e dag. Het water zal al door de aardkorst
heen dringen.
3e dag. Dood /an de riviervisschen.
4e dag. Dood van de dieren, die de zee be
wonen.
5e dag. Dood der vogels.
6e dag. Instorting van alle gebouwen.
7e dag. Instorting van alle rotsen.
8e dag. Algemeens aardbeving.
9e dag. Instorting van alle bergen.
10e dag. De menschen zullen stom worden.
11e dag. De maan valt op de aarde. De graven
zullen zich openen en de dooden zullen wandelen.
12e dag. Sterrenregen.
13e dag. Dood van alle menschen.
14e dag. Het vuur zal hemel en aarde verwoes
ten.
15e dag. Bazuingeschal der engelen. Opstanding
der dooden. Het laatste oordeel.
Te Tokio, in Japan, zijn Zondag 600 huizen
door brand vernield.
De verzending van brieven enz. naar Colum
bia Midden-Amerikaevenals naar Ecuador
PeruBolivia en Chiliis thans ook weder
opengesteld met de schepen der Compagnie
génerale Iransatlantique (vertrek van St. Nazaire
den 9n van iedere maand en van Bordeaux
den 26n), zoodat thans alle verzendingswegen
naar die landen weer opengesteld zijn.
'tKan zeker als eene groote bijzonderheid
gelden, dat thans, midden November, den tijd
waarop de hel hebbers van schaatsenrijden al
haast naar ijs beginnen uit te zien, in den tuin
van een bewoner der Kortenaerstraat te Rotter
dam een goudenregen in vollen bloei staat.
Niet alleen in enkele provinciën van Neder
land, maar ook in het buitenland heerscht het
mond- en klauwzeer in vrij hevige mate. De
ziekte komt thans in Frankrijk voor in 21 depar
tementen het hevigst heerscht zij in de depar
tementen welke aan de Belgische en Luxem-
burgscbe grenzen gelegen zijn. In het dep. v. h.
noorden zijn slechts weinig landgoederen waar
niet door de politie op de deur een plakkaat
bevestigd is met het opschriftaKIauwzeer.
Toegang verboden".
Ook in Denemarken en Zweden die tot nog toe
van de ziekte verschoond bleven, is de ziekte
nu kort geleden uitgebroken po de uitvoer van
vee uit de besmette streken verboden. In Dene
marken schijnt men voorts het plan te hebben,
de aangetaste dieren af te maken.
Volgens offlcieele opgaven hebben zich in het
tweede kwartaal van 1892 in Duitschland niet
minder dan 551,965 gevallen van mond- en
klauwzeer voorgedaan t en wel489,551 bij
koeten. 292.888 bij schapen, 66,874 bij varkens
en 2652 bij geiten.
Over de maand September heeft de ziekte
zich in Duitschland nog meer verspreid.
Van longziekte kwam éen geval in den Boven-
palts voor.
Bij het gisteren te Dordrecht gehouden examen
in vrije en orde-oefeningen der gymnastiek is ge
slaagd mej. P. Rovers te Pernis.
De Coromenius-tentoonstelling te Naarden werd
Maandag verrijkt met drie fraaie kransen, komen
de uit Brünn, teneinde die gisteren, 15 dezer,
den sterfdag van den grooten paedagoog, op
diens grafzerk neer te leggen.
De regeering der Zuidafrïkaansche republiek
beeft voor het op te richten gymnasium het
oog op Nederland gevestigd, om als rector aan
die instelling te verbinden een dokter in de
classieke letteren van minstens dertigjarigen
leeftijd, van beproefde ervaring en wetenschap
en van positief christelijke beginselen. Een hono
rarium van 850 pond sterling 'sj'aars is voor
die betrekking bepaald. Belangstellenden kunnen
zich aanmelden tot 28 November e.k. bij pro
fessor Mansvelt, superintendent van onderwijs
in de Zuidafrikaansche republiek, tijdelijk hier te
lande, te Utrecht (bötel Ballangée) en voorts
bij den gezant, jhr. oir, Beeiaerts van Blokland,
te 's-Gravenhage.
De heer De Blank, onderwijzer te Varseveld,
heeft eene uitnoodigiug ontvangen van den super
intendent van onderwijs in den Oranje-Vrijstaat
(Zuid-Afrika) om zich als landbouw-leeraar
aldaar te vestigen. De jaarwedde bedraagt f 3000
met vrijen overtocht»
4ste Klasse. Trekking vati 46 November.
Getrokken pnjzen.
Prijs van 5000 no. 15277
ii'j
44
55
473
37
267
353
64
45»
86
87
542
45
630
75
705
17
44
83
86
806
37
83
921
56
96
4033
47
50
54
85
93
1228
33
46
1360
89
4462
82
1505
8
4647
74
1796
1855
68
1981
82
2011
44
59
67
2169
91
2232
78
2305
17
27
56
2457
58
76
- 4500
v - 1000
- 400
- 200
z - 400
20866
44035
894
2253 13005 18859
43443 45946 49804
2589
2603
49
37
2713
20
26
61
2814
2966
3004
25
43
55
3127
78
3223
43
3321
3429
55
87
3610
17
35
80
91
3701
72
75
3806
3969
4086
98
4114
88
97
4208
19
30
4332
47
4456
4528
53
73
4641
4728
60
92
96
4899
4948
85
90
5016
47
89
5100
24
46
5168
79
97
5247
72
94
5363
81
5433
5510
55
80
564S
53
71
79
5814
25
30
5920
39
42
6055
6163
6207
63)4
97
6432
60
85
93
6519
72
89
6019
6709
33
42
"O
6827
6903
9
30
31
79
7047
79
71
7171
7316
24
28
39
67
93
7449
64
7545
46
7683
98
i>
83 46 27
8075 91 43431
8198 11103 82
82^3 12 98
8326 16 13553
8542 11276 18
S610 96 75
31 11359 13606
65 11425 10
8722 43 50
27 55 13762
65 11566 13866
8800 11G13 13903
84 11732 14009
89 48 34
8913 89 14152
31 11803 65
10 14222
92
9031
78
53 41951
90
98
56 12031 14332
78 36
85 12155
9110 12209
29
82
50
58
74
29 14477
92 93
9332 12321 44085
9419 92 14772
9508 12414 94
31
40
64
9643
i O
9707
66
20 14820
39 40
43 45047
73 15103
42503 4
22 84
82 15245
95 15326
42
51
56
9835 12048
77 60
9953 75
10030 76 68
10177 77 15115
10208 12731 40
35 36 49
89 42811 80
10354 73 85
10416 12906 89
40512 52 15517
38 56 33
58 79 15633
63 13013
73 34
78 70
10691 82
92 43159
83
84
89
95
98
15730 48068
49 48210
93 20
15883 183S5
45901 48512
5 23
15 50
16031 55
34.48628
57 51
71 95
46127 18831
95 48909
16247 43
84 58
97 19034
16319 82
81 19133
16405 79
16517 95
49 96
27 19286
93 19348
97 85
16611 19401
48 38
57 45
61 99
92 19502
16707 83
95 19529
16821 81
91 19721
16915 29
54 71
66 19887
17007 19908
74 23
81 48
83 20021
87 20122
47144 60
91 67
17219 90
39 20207
40 55
42 64
17340 83
47414 20313
34 20406
39 20501
17622 03
53 77
76 94
17710 20699
36 20700
91 20864
17807 65
15 93
43 20941
17929 66
In de vorige lijst staat 20148 m/z 20158:18584
m/z 18534
In de gisteren gehouden zitting der arrond,-
rechtbank te Rotterdam werden veroordeeld
J. G. H., zonder beroep, wonende te Schiedam,
beklaagd van diefstal van pantoffels, tot 3 maan
den gevangenisstraf.
J. B., varensgezel, wonende te Maassluis, be
klaagd van desertie, tot zeven dagen gevange
nisstraf.
Vervolgens stonden terecht
H. W. A., S. S., en L. v. d. W., sjouwers,
wonende te Schiedam, beklaagd van in den
avond van 13 September zich door overkiim-
ming van een heining toegang verschaft te
hebben tot de plaats van de distilleerderij
ïBilbao", toebehourende aan den heer A. C. A.
Nolot, en vervolgens te diens nadeele te hebben
ontvreemd, uit aldaar staande fusten, een hoe
veelheid moutwijn.
De eerste en tweede beklaagde bekennen vol
mondig de afspraak gemaakt te hebben om uit
de distilleerderij van den heer Nolet wat mout
wijn weg te nemen. Zij waren diensvolgens
met den derden beklaagde gegaan naar het doel
en toen zij bezig waren met den moutwijn door
een gutta percha buis uit de fusten inmeriege-
brachte blazen te laten Joopen, werden" zij door
de op den loer liggende politie-agenten op heeter-
daad betrapt.
De derde beklaagde, die een gutte percha
buis bij zich had, beweerde eerst, toen hij de
heining overklom, tot bet inzicht gekomen te
zijn, dat het doel jeneverdiefstal was.
Vijf getuigen werden in deze zaak gehoord.
Het Openbaar Ministerie eischte voor ieder
der beklaagden zes maanden gevangenisstraf.
Mr. Jos van Raalte, verdediger van den der
den beklaagde, concludeerde tot vrijspraak van
zijn cliënt, omdat diens bekentenis op zich zelve
stond en de twee politie-agenten niet hebben
j
3 V
I
j f
i
4
y 'Ijls»
,1,11
f J
l| Ff*:
J* r (fi l
|Ui rftf
