&üi üifije oDroerenöe iöfï
4
v%.
k
w
m
'f
w
'k
[S
ff
•worpen en een agent werd door een steen
aan den hals getroffen, terwijl een ander b(j de
arrestatie het been heeft bezeerd. {Ehl.
Naar aanleiding van het door den burge
meester van Opsterland aan de grondeige
naren gerichte verzoek om in den aanstaanden
winter werk te verschaffen, heeft de heer
baron Van Lijnden te Beetsterzwaag zich be
reid verklaard honderd arbeiders in zjjn
dienst te nemen.
'agil.
»one
van
telke
tand
men
van
Den
van
gen
van
eer
zal
in
af
sd.
en
le
en
en
r-
in
id
ï-
ci.
;e
tf
n
e
s
Aangaande het tekort in de gemeentekas
van Opsterland (Fr.) wordt ons gemeld, dat
het volgende is gebleken:
Bij het overlijden van den ontvanger Kis-
jes, den lln October 4890, had in kas
moeten zijn f 18,355.19, en er was f5057.81
alzoo een tekort van f43,297.38.
Voorts bleek, dat eene leeniDg, groot
f 10,000, van 1889, noch in de ontvangsten,
noch in de uitgaven was verantwoord. De
ontvanger schijnt die leening verlengd te
hebben, maar hoe, dat weet zelfs de bank
niet, die de promesse heeft teruggegeven, en
de gemeente-ontvanger schijnt haar vernie
tigd te hebben.
Te Arnhem is ingebroken in de openbare
school aari de Prinsessenstraat. De dieven
hebben daar de spaarpenningen der kinderen
weggenomen.
De stoomtramlijn van Rozendaal naar
Oudenbosch is voltooid. Zaterdag is aldaar
een proefrit gemaakt van Rozendaal over
Gastel naar Oudenbosch, welke uitstekend
geslaagd is.
De te Maastricht aangehouden valsche
munter Penders heeft bekend, reeds in
Frankrijk eene gevangenisstraf van 40 jaar
te hebben ondergaan en in de gevangenis
aldaar het vervaardigen van valsch geld te
hebben geleerd.
De stoomboot Telegraaf V, varende lus-
-schen- Rotterdam en Antwerpen, werd Zon-
dagavond op de Westerschelde aangevaren
door het Engelsche stoomschip Ealing, met
dit gevolg, dat de Telegraaf zonk. Drie per
sonen der bemanning wisten op de Ealing
over te springen, terwijl de gezagvoerder,
die in den mast was geklommen, daaruit
nog bijtijds werd gered hij bekwan enkele
kwetsuren. De schipbreukelingen werden te
Temeuzen geland. De Telegraaf was met
stukgoederen beladen.
Leeuwarden. Het Nutsdepartement al
hier heeft besloten tot de oprichting van
eene instelling waarin de werkman tegen
eene zéér kleine vergoeding gelegenheid
vindt om zich op gepaste wijze nuttige en
aangename ontspanning te verschaffen.
Tot dat doel zullen de bovenlokalen van
het Nuts-gebouw met meubilair, vuur en
licht ter beschikking van het bestuur worden
gesteld, en wordt aan het bestuur opge
dragen maatregelen te nemenom zoo
spoedig mogelijk de stichting te openen.
ONDERZOEK omtrent de maatschappe
lijke toestanden der arbeiders, omtrent
de verhoudingen tmschen werkgevers
m arbeiders in de verschillende bedrij
ven en omtrent den toestand van fa-
briehen en werkplaatsen met het oog
op de veiligheid en de gezondheid der
werklieden, ingesteld door de Staats
commissie, benoemd krachtens de wet
van 19 Januari 4890 (Staatsblad n 1).
Yergnderlng van Woensdag 81 Augustus 1892.
Gemengde Berichten.
PER TELEGRAAF.
's-CKIVENHAGE, 23 November.
Tweede Kamer. Ingekomen zijn de nieuwe
mailcontracten met de maatschappijen Neder
land en Rotterdamsche Lloyd. Het algemeen
debat over de Indische begrooting is gesloten,
na krachtige verdediging der scheepvaartrege
ling op Atjeh door den minister. De discussie
is gevorderd tot het onderdeel koffie, met de
motie—Van Houten tot geleidelijke opheffing
van het koffiemonopolie.
Post en Telegraphie.
Land- en Tuinbouw.
0 n de rw ijs.
-R. c li t z a k e u.
V j s s c h e r ij.
S t e d e 1 ij k N i e u w s. r
B IIG E R L J.1 K E STAND.
Geborene 20 November. Johanna Maria
Liduina, dochter van O. W. Landsbergen en
M. Huihoven, JDammélaan. 24. "Willem,
zoon van T. van Es en A. J, van der Zee.
Broersveld. 22. Johanna Maria Liduina,
dochter van M. A. T. Kuipers en C. M.
rij beek, Eaurensstraat, Johannes, zoon
A. T. Westerholt en J. van den Broek,
Noordmolenstraat. Johanna Maria Idduina,
dochter van T. de Jager en P. van der Tuijn,
Maarn,
Gehuwd23 November. C. van Kersen
en F. J, Erkelens. J. Mookhoekt en A. M-
Trouwborst. E. M. Magielse en J, van den
Bos. M. van Wieringen en C. Kortland.-
f
k
pi
ib
m;
ifii
m
P'-i
mt
p
1
4
M
Tegenwoordig de hoerenKolkman, voorzitter;
G. EmantsJ. C. Th. Heyisgers, secretaris der Staats-
"commissie; S. M. tan Wijck, lid der Eerste Af-
ieeling.
Verhoor van Gerardus Martinus Ham, oud 50 jaar,
brander en grutter, te Schiedam.
De Voorzitter: Hebt gij éen branderij
A Neen, drie, maar aan elkander verbonden.
V. Is het'eene Hollandsche branderij 'i
A Neen, een Franscheer wordt Weener gist
gewaakt.
V. Hoeveel werklieden hebt gij in dienst?
A 14 werklieden.
f. Zijn die over de drie branderijen verdeeld
A Het losse 7 erf; wordt door de menschen over
de drie branderijen gezamenlijk gedaan, maar er zijn
enkele werklieden voor iedere branderij.
f Gaat éen meesterknecht over de drie bran
derijen?
A. Ja.
V. Blijven de menschen bij u nogal lang, of
vliegen zij af en aan?
A Dat gebeurt wel. De een gaat soms weg, omdat
hij een boirel wil hebben, de ander houdt den boel
niet goed schoon, waarop het bij ons vak zeer veel
aankomt, en zoo zijn er verschillende redenen, waarom
zij weggaan.
'P~. Hoe laat komen zij 'smorgens?
Om 3, 31/j uur,
F". Waarmede beginnen zij dan?
A Met het volmaken van de distilleerketels, het
bakpompen, de spoeling van den bovenbak afkoelen,
en onder de hand wordt de gist geschept en droog
gemaakt.
F*. Gaat dit den geheelen dag zoo door?
A. Ja, driemaal per dag worden de bakken, die
gegist zgn, afgestookt, om 31/, uur, 10 uur en '«mid
dags 2i/o uur. In elke branderij staan 2 ketels en
in alken ketel gaat 1 bak.
V. De menschen blijven dus werkzaam zonder
gelegenheid te hebben te gaan schaften?
A "Iij schaften in de fabriekkoffie en 's mid
dags het eten wordt hun door de vrouwen gebracht.
V. Tot hoelang blijven zij 's avonds in de fabriek?
A. Tot 7 uur, gisteravond was het 61/s uur.
V. Dat is noga) een buitengewoon lange werk
dag
A. Ja.
V. Wordt het nooit later dan 7 uur?
A. Iet kan wel eens halfacht worden, maar als
zij flink doorwerken, met later.
V. Wanneer dus gezegd wordt dat zij 's morgens
om 2 of 3 uil. bij u komen en geregeld *ot om
streeks 8 uur blijven, dan is dat overdreven?
A. Zeker.
V. Ziet gij geen mogelijkheid om de menschen
wat korter aan het werk te houden
A, Dat zou alleen kunnen gebeuren, als wij minder
stookten, maar daar de verdiensten toch reeds zoo
uiterst gering zijn, gaat dat niet.
y. Kan het ook niet door vermeerdering van het
getal werklieden?
A Neen, dat gaat in het geheel niet.
V. Wanneer de menschen zoo lang moeten wer
ken, zonder zelfs naar huis te gaan om te eten, heb
ben zij toch al bijzonder weinig aan hun leven
A Op Zondagen en op Roomsch-katholieke feest
dagen, die met Zondagen gelijkstaan, behoeven zij
niets anders te doen, dan de gist af te scheppen,
zoodat zij dan 's morgensom 10 uur nog naar de mis
kunnen gaan.
V". Hebben zij nooit tegen u zeiven over hunne
lange werkdagen geklaagd?
A Neen, want zij weten zeer goed, dat het niet
anders kan.
V. Is ook verbetering niet mogelijk door afwisse
lende schafturen te geven
d. Dat is bepaald onmogelijk,
V. Wat verdienen de menschen bij u
A. De meesterknecht heeft f 19; de verdere loo-
nen zijn fH.50, f10, f9 en f8.
V. Gaan de loonen niet door, als zij ziek zijn
A. "Voor een paar dagen wel, maar langere ziek
ten zijn bij mij nog niet voorgekomen.
V. Kan dat ook hieraan liggen, dat de bandtus-
schen u en uwe werklieden zóo los is, dat ingeval
van ziekte eenvoudig tot heil gezegd wordt: »ga
maar naar huis, gij behoeft niet terug te komen
A. De meesterknecht ontslaat de werklieden.
V. Is deze dan misschien wat vlug met den men
schen gedaan te geven
A. Neen, dab kan ik mij niet herinneren.
V. Het andere volk, het gaande en komende zal
ik het maar noemen, dat behoort zeker niet tot de
eerste standen van Schiedam
AU Och, dat zijn gewone werkmenschen.
V. Staan zij niet minder aangeschreven dan een
gewoon ambachtsman
Al. Wel zeker niet.
V. Het vak gaat, zooals men ons zeide, sterk
achteruit?
A. Er zijn wel 100 branderijen verdwenen en er
zullen er wel meer verdwijnen.
7. Komt dat niet van de spiritus die van buiten
•wordt ingevoerd?
A. Dat zegt men.
V. Kunt gij ook bemerken, dat de knechts liever
zouden gaan werken in eene stoombranderij dan in
eene gewone branderij, omdat het daar geregelder
toegaat?
A. Neen, dat niet.
V. Worden er bij u nogal aardig wat borrels
gebruikt
A. Ja, maar'niet zoo erg, ais men wel beweert;
ik schat een borrel of 7 a 8, mijn meesterknecht is
er niet zoo gul mede.
y. Er is ons wel gesproken van 12 h 13 borrels
per dag.
A Dat kan wei, maar bij mij niet. Klaploopers
worden bijv. op mijn fabriek niet toegelaten.
V. Hebt gij lieden in uw dienst, die in het geheel
niet drinken?
A Dat zal wet niet vee! wezen.
V. Is er veel dronkenschap in Schiedam?
A Naarmate er veel gelegenheid toe is, niet veel.
y. Loopen er niet veei werk'ieden leeg in Schie
dam?
A, Ik heb onlangs gehooid van een 600 werk
lieden.
V. Waarvan leven die lieden
A Van sjouwen, zakkendragen enz.
V. Is er nogal gelegenheid om aan de booten wat
te verdienen
A. Er komen weinig booten aan.
V. Is er, om daar ten slotte nog eens op terng
te komen, in den werktijd geen verandering te j
brengen? Zijt gij zoo afhankelijk van de werking van
de gist?
A, Dat kan niet anders, tenzij ik minder stookte,
en dan wordt mijn onderhoud te groot. Ik heb
verleden jaar nog f20.000 laten verbouwen.
V. Daaruit zou men opmaken, dat gij, niettegen
staande den afbraak van vele branderijen, het dus
nogal kunt stellen. Kunt gij wel concurreeren met
het buitenland
A Ja, omdat ik toevallig in Engeland goede af
nemers heb voor de gist. Vele fabrikanten moeten
die in 't binnenland slijten, wat niet zoo voordee-
lig is,
y. Hebt gij nog iets mede te deelen
A Ja, de heer Hoogendam heeft mij verzocht er
hier op te wijzen, dat de invoer van buitenlandschen
spiritus zulk een slechten invloed heeft op onze
zaken.
De heer Van WijckHoe zou die invloed gekeerd
kunnen worden?
A Door inkomende rechten, bescherming.
De VoorzitterHebt gij nog iets op 't hart
A. Ja. Zoo terloops is ook ter sprake gekomen,
dat het zoo veikeerd is, dat er van gemetyleerden.
spiritus nog een volksdrank wordt gemaakt. Men
was van oordeel, dat verkoop daarvan naast ander
goed in tapperijen moest verboden worden.
Te Eichstatt is pater Aurelian, die eenige
maanden geleden opzien baarde door zijn duivel-
uitbanmng te Wemriing, door den rechter ver
oordeeld tot 50 mark boete of 5 dagen hechtenis,
alsmede in aiie kosten van het geding, wegens
beleediging van mej, Herz, een protestantscho
vrouw, die hsj bij dat uitbanningsproces voor een
heks had uitgemaakt. Hij hield ten processe vol,
dat de vrouw een knaapje, van de familie Htll, had
betooverddoch hij ontkende de bedoeling te
hebben gehad, de vrouw daarmee aan de openbare
verachting prijs te geven. Het bleek intusschen,
dat zij en haar gpzin door de praatjes van den
pater veel te lijden hebben gehad.
Een Fransche uitvinder heeft aan een gewoon
potlood een gloeilampje aangebracht, ten gebruike
van verslaggevers, stenografen en anderen, die
des nachts aanteekeningen moeten maken. De
batterij wordt in den zak gedragen, terwijl de
geJeidmgsdraden langs de armen loopen.
Prof. Cheyne heeft, naar The Athenaeum be
richt, een nieuw boek voltooid over »de grond
leggers der kritiek van het Oude Testament"
Founders of Old Testament Criticismdat
levensschetsen zal bevatten van de voornaamste
critische schrijvers over het Oude Testament van
„Geddes en Eichhorn tot Ewald, Kuenen en
Driver.
'Te Moskou vonden de Joden de deur vaneen
nieuwgebouwde synagoge, welke ingewijd zou
worden, van overheidswege verzegeld. Zij klom
men daarop door de vensters binnen te dier
Zake werden 12 hunner uit de stad verbannen.
Uit Truro (Nieuw-Schotland) wordt gemeld,
dat in de Caribon-mijnen, ongeveer 30 mijlen
buiten die stad, zeer rijke goudaderen zijn ont
dekt.
De directeur van het postkantoor Schiedam
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat den
postbode G. van Barneveld te Ketel de ver
plichting is opgelegd om pakketten die ten zijnen
huize worden aangebodenaan te nemen en
met de eerstvolgende gelegenheid kosteloos ten
kantore Schiedam te bezorgen.
Schiedam De Directeur,
22 November 1892. G. F. Penning,
De gelegenheid tot verzending der correspon
dentie naar New-York (via Rotterdam) bestaat
door middel van het stoomschip Maasdam. De
laatste bnslichting aan het postkantoor te Rotter
dam is bepaald op 25 dezer, des avonds ten 10.30
ure spoortijd.
De wijze van verzending behoort duidelijk op
het adres vermeld te worden.
In veiband met bet aanstaand St.-Nicolaas-
feest, heeft de minister van waterstaat, handel
en nijverheid de spoorwegbesturen aangeschre
ven 2 tot en met 6 December de vereischte
meerdere ruimte in de treinen beschikbaar te
stellen voor den dienst der pakketpost.
Zululand is, als een deel uitmakende van
Natal, te beschouwen als tot de wereldpostver-
eeniging te behooren, zoodat naar dit land voort
aan ook de vereenigingsporten van toepassing
zijn.
Ook in den stal van den veehouder A. J. van
"Velzen alhier is het mond- en klauwzeer uitge
broken.
De burgemeester van Zegwaard heeft een
practiscben maatregel genomen in zake mond
en klauwzeer. De aangetaste en verdachte dieren
zijn van een raerkteeken voorzien, en als gevolg
daarvan wordt de bewaking heden opgeheven, en
zullen de militairen de gemeente verlaten.
(N. R. CC.)
Den Bosch is nog altijd vol bezorgdheid
over het behoud van zijne kweekschool. In
beginsel heeft de gemeenteraad zich vóór de
stichting van een nieuw gebouw verklaard, om
daardoor de verplaatsing te voorkomen, doch nu
maakt men er zich ongerust over, dat de uit
voering van de plannen zich wel eens zóo lang
kan laten wachten, dat de kweekschool inmiddels
toch onder de handen wegglipt.
De Vrije Univeisiteit to Amsterdam ontving
twee legaten, te zamen f1450.
Maandag herdacht prof. dr. W. M. H. Sanger,
onder vele blijken van belangstelling, den dag,
waarop hij 25 jaar geleden het hoogleeraars-
ambt in de verloskunde aau 's rijks universiteit
te Groningen aanvaardde.
In de gisteren gehouden zitting derarrond.-
rechtbank te Rotterdam werd veroordeeld
C. A. de L., koetsier te Schiedam, wegens be
leediging van een ambtenaar, tot f5 boete,
subsidiair 5 dagen hechtenis.
F. W. J, B., branderskecht te Schiedam, be
klaagd van beleedigine van een ambtenaar, werd
ontslagen van rechtsvervolging.
VLAARDINGEN. Gisteren zijn alhier bin
nengekomen 5 logget s, gezamenlijk aanbrengende
76 Jast haring.
MAASSLUIS.Er wordt besteed porton voor;
nieuwe haring, volle f9.75—42.75 idem maat-
Jfs~ f6.— idetn kleine volle f7.75—8.25; idem
ijle f7.75—8.25 idem zoutevisch f50—50.50
leng f27.75—29.25. kibbeling f 17,75—4S.25
keelen en lippen f77.75; koolviseh f21.25,
KRALINGSCHE VEER. Gisterochtend wer
den ter markt aihiet aangevoerd 14 winterzalmen,
die voor f 1.90 tot 2.35 per Vs kilo werden vei-
kocht.
AMMERSTOL. De vorige week zijn aan den
afslag geweest 33 winterzalmen, die verkocht
werden voor f 1.90—2.50 per i/s kilo.
BERGEN-OP-ZOOM. De oesterverzendingen
naar het buitenland nemen dagelijks toe. In de
vorige week bedroeg de verzending circa 14.000
oesters en 630 balen mosselen. De prijzen be
droegen van oesters per mille le soort f90 a
100, mosselen per baa! f2 a 2.25.
GeveildWoensdag 23 November,
NotarisW. J. A. Roldanus.
Een buis en erve, staande aan den Oudendijk,
wijk B, no. ia, groot 41 centiaren, f640.
£1'
f t
f
v 'U
t»,
liu
V r.
.ft H
W Sf'i
kiji
f*l
.W
s
■pKriR.
