ergst. Dat er hier evenwel minder omging dan andere
jaren, al werd er veel van den aanwezigen voorraad
Gr-an voor eigen gebruik in de stokerijen aangewend,
blijkt uit de, bij het vorige jaar vergeleken, zeldzaam
geringe hoeveelheid Granen, op den laatsten December
Ï892 te Schiedam aanwezig.
Veehandel en Schapenweide rij Door het
menigvuldig voorkomen van mond- en klauwzeer, waarvan
in onze omgeving bijna alle Veehouders onder hun vee de ver
schijnselen waarnamen, werd niet alleen de uitvoer naar
het Buitenland verhinderd, maar werden ook de Vee
markten in den omtrek eenigen tijd gesloten, om de ver
breiding van besmetting tegen te gaan.
Op den handel in rundvee drukte gedurende een groot ge
deelte van 1892het verbod van invoer zoowelinBelgie.Duitsch-
ïandals voornamelijkinEngeland. De Minister van Landbouw,
Mr. Gardner, "verklaarde op de herhaalde aanzoeken Enge
land eenigszins open te stellen, dat deze afsluiting het gevolg
was \an het voor hem welbewezen feit, dat het a/mckenV'dn
het slachtvee, zelfs op de losplaats, geen voldoenden
waarborg oplevert, tegen de overbrenging van eene ziekte
van zulk een uiterst besinettelijken aard als »mond- en
klauwzeer", en dat hij, onder die omstandigheden een
wetsvoorstel waarbij aan zijn Departement de macht wordt
verleend, vreemd vee in Engeland toe te laten, mits het
op de landingsplaats wordt afgemaakt, evenmin kon
uitlokken, als ondersteunen.
liet spreekt van zelf, dat het sluiten van zulke belang
rijke wegen van dëbouché een schadelijken invloed moest
hebben op den veehandel en de mesterij, /ooats die op groote
schaal in ons spoelingdistrict plaats heeft, en dat derhalve
ook dit weder in het laatst van het jaar een kapitalen
terugslag op de hoofdindustrie van Schiedam ten gevolgo
had.
De schapenweiderij echter leverde over het algemeen
goede uitkomsten op, en loonde het weigeld wel.
De Gemeente waterleiding vveikt met toe
nemend succes. Slechts weinige pereeelen worden gevonden,
die nog niet bij haar z,iju aangesloten. Eene prijsverlaging
van het water voor industrieel gebruik, hoe gevvenscht,
ja noodzakelijk de handel die ook acht, is tot ons leed
wezen dit jaar nog niet tot stand gekomen.
De Gasfabriek levert nog altoos belangrijke baten
voor ons Gemeente-budget op. In hoeverre dit met de
Gemeentewet overeen te brengen is laten wij daar, maar
we achten den leverantie-prijs van gas vooral voor verwar
ming en werkkracht nog altijd te duur. Eene aanzien
lijke reparatie van het buizennet had dit jaar plaats, het
welk eene belangrijke vermindering van het gasverlies
ten gevolge had.
Communicatiemiddelen. De exploitatie van
de spoorueghjn SchiedamMaassluis was zeer gunstig
te noemen, 111 verhouding tot dc verwachting, dienaar'an
gekoesterd werd. Eene uitbreiding van die lijn tot aan den
Hoek-van-Holland nadert hare voltooiing, en er kan binnen
enkele maanden de opening van die verlengde lijn,worden
tegemoet gezien. an neer er wordt gevolg gegeven aan
het plan, het traject naar Engeland over deze nieuwe lijn
te leggen, in aansluiting met de aldaar te stntionneeren
Engekche passagiers- en vrachtbooten, om zoodoende de
reis van het vasteland naar Engeland twee urpn te ver
korten, dan zal deze spoorlijn ongetwijfeld in bloei
toenemen, en voorzeker' voor Schiedam nog voordeelen
afwerpen, indien mocht worden besloten alle treinen, van
en naar den Hoek, te Schiedam te doen stoppen.
Het tramtarief van hier tot Rotterdam is dit jaar
niet onbelangrijk verlaagd en heeft dus de directie van
deze lijn getoond, een open oog ook voor de belangen van
het publiek te hebben; iets waan an de exploitatie
zelf noodzakelijk eveneens profiteert. De hoop wordt daar
door des te meer gegrond, dat er nu ook verbetering,
met name" in den toestand en het onderhoud van het
materieel rnoge volgen.
Het aantal reisgelegenheden per tram van
hier naar Rotterdamen vice versa is vermeerderd
zoodat er nu in beide gemeenten niet -tweemaal, maar
driemaal per uur gelegenheid tot vertrek wordt ge
geven.
Het aantal telefoonaansluitingen neemt geen
groote verhoudingen aan. "Wil men van deze nuttige
inrichting voor communaal- en vooral intercommunaal
verkeer, meer partij doen trekken, dan is een overgang
in handen van den Staat en een daarmede gepaard gaande
verlaging van het tarief, een eisch van beteekeuis.
Arbeidende klasse. Bij andere plaatsen van
ons land vergeleken, werd hier geen werkloosheid van
aanbelang gevonden.
Wel mocht men den toestand van de ambachts
nijverheid dit jaar niet rooskleurig noemen, daar er weinig
of geen nieuwe panden werden aangebouwd, en zich dus
het werk meer tot reparatie en gewoon onderhoud be-
naalde.maar over het algemeen had de arbeidende
klass« hier lc klagen, met uitzondering van de boot
werkers aan het Hoofd.
De v erandering van sommige Branderijen in Weener-
gistfabrieken, gaf dit jaar, niet alleen bij de inrichting
maar ook bij de exploitatie daarvan, aan \ele handen
arbeid.
Ook verschafte de oprichting van een Melasse-fabriek
aan menigeen werk.
Visscherij. Het is werkelijk een lichtpunt, dat dit
ook te Schiedam in vroegere eeuwen zoo bloeiende bedrijf
in de laatste jaren weder met energie wordt aangegrepen.
De Naamlooze Vennootschap sZeevisscherij Schiedam"
vermeerderde dit jaar het aantal harer schepen met een
logger, waarvan het hol te Amsterdam werd aangekocht,
terwijl de verdere aftimmering, het optuigen en uitrusten,
in eigen beheer geschiedde.
Indit jaar waren van Schiedam vier loggerschepen
in de vaart.
Aan de beug- of vvintervisscheiïj werd, als in de laatste
jaren te onvoordeelig gebleken, geen deelgenomen, maar
daarentegen werd er reeds, begin Juni, van luer ter liaring-
visschenj uitgezeild.
Reeds bij het begin dezer campagne deden zich de
resultaten voor 1892 zeer ongunstig aanzieneen ongekend
overvloedige vangst toch veroorzaakte reeds in den aan
vang een belangrijke daling der prijzen. Verder had de
choieia-épidemie ten gevolge, dat er verscheidene markten
voor dit aitikel werden gesloten; tevens verminderde,
door het vei hod van invoer elders, en zulks juist in het
beste jaargetijde, en dat bij den voortdurend buitengewoon
sterken aanvoer, de consumtie zeer belangrijk, zoodat de
prijs tot een ongekend laag cijfer terugliep.
Een kortstondige, zij het dan ook beteekenende, prijs
verbetering in October, kon niet meer goed maken wat
in de vorige maanden verloien werd, en zoo zal liet jaar
1892 voor veireweg de meeste haringreederijen tot de
buitengewoon slechte jaren moeten gerekend worden.
IleeU de aZcevisscherij Schiedam" uit den aard der
zaak de gevolgen dezer buitengewone omstandigheden
mede niet kunnen ontgaan, toch kon aan het einde van
1892 de verwachting worden gedeeld, dat haar boekjaar
niet alleen geen tekort zou aanwijzen, maar er zelfs nog
een batig slot ter afschrijving zou overblijven, en datdus
de reserve met zou behoeven aangesproken te worden.
Winkelstand. Deze, hier door verscheidene wei-
ingerichte en welvoorziene magazijnen uitstekend ver
tegenwoordigde stand, mocht zich, niettegenstaande de
scherpe concurrentie van het naburige Rotterdam, in een
redelijk bestaan verheugen, al moest men ook aanzien, dat
buitenlandsche magazijnen, welke natuurlijk hier geen
patent en locahteit behoeven te betalen, door onze vrij
gevige handelspolitiek, ons op ons eigen tenein en zonder
gelegenheid tot vei weer kwamen bestoken. De omstan
digheid, dat dit nadeelig feit niet alleen hier, maar in
het geheele land zich \oordoet, maakt de conditie voor
den Nederlandschen winkelstand er in 't algemeen niet
beter op.
HOOFDSTUK I.
a, Ambachtsnijverheid.
In het afgeloopen jaar werd vergunning verleend tot
cl slichting van: 17 woningen, 1 kerkgebouw, 1 koets
huis met paardenstal, 1 bergplaats, i dubbele wachters
woning, 1 steenen gebouw.
b. verbouw van: 8 woonhuizen, 2 winkel-en woonhuizen,
1 kantoor met woonhuis, 1 keuken, 1 mouterij, 1
brouwerij
c. bijbouw van: 5 loodsjes.
d. slooping van: 3 woningen.
Ingevolge de fabriekswet werden nog de volgende ver
gunningen verleend.
I. Door Burgemeester en Wethouders:
a. tot oprichting van 1 fabriek van koolzuurhoudende
dranken, 'J distilleerderij, 1 spiritusfabriek, 1 boek
drukkerij met gaskrachtnjachine, 1 koperslagerij, 1
varkensslachterij, 2 brood- en kleingoedbakkerijen,
1 petroleumbergplaats.
b. tot uitbreiding van 1 stoommolen, 17 branderijen,
1 bierbrouwerij, i scheepstimmerwerf. 1 kopersla
gerij, 1 werktuigenfabriek.
Door Gedeputeerde Staten:
tot oprichting van een desinfectieoven op het terrein
van het Stads-ziekenhuis,
b, Fabrieksnijverheid.
Op 31 December 1892 bedroeg het aantal branderijen
203, ruwe-spiritusfabrieken 2. en 1 alcoholfabriek.
Er werden 436,304.53" hectoliters gedistilleerd ad 50 °/Q
gefabriceerd, en uitgevoerd: 48,114.79 hectoliters.
Enkele branderijen staakten hare werkzaamheden of
werden uitgebroken, terwijl ook nu weder eenige werden
ingericht voor de fabricatie tan Weener- of Schepgist.
Er waren 52 mouterijen.
De Mouter ij en werden redelijk aan den gang ge
houden, hoewel er bijna geen mout naar het buitenland
verzonden werd.
De Likeurstokerijen voorzien slechts weinig
meer 5an in de plaatselijke behoeften en werken dus niet
druk.
De Wind-, Koren- en Moutmolens hadden
geregeld werk.
De Stoomkoren- en |Moutmo 1 ensde dubbele
Arend" vermaalde 3,302,480 kilogr. rogge, 3,738,670
kilogr. mout en 1,396,817 kilogr. maïs.
ȕ)s West" 4,889,339 kilogr. rogge, 7,047,555 kilogr,
mout en 1,993,357 kilogr. maïs.
n>De Cycloop" 2,661,187 kilogr. rogge, 4,255,667kilogr.
mout en 2,483,410 kilogr. mass.
y>De Draak' 3,258,958 kilogr. rogge, 4,798,375 kilogr,
mout en 2,242,312 kilogr. mafs.
De molen \an de Spiritusfabriek van de firma Melchers
vermaalde 8,305,000 kilogr. graan.
tDe Stoommolen Nederland" was nog geen vol jaar
in geregelde exploitatie.
De Bakkers- en Pelmolen had dit jaar weinig
bevredigende ïesultaten; vooral door het minder malen
van mesting.
De Stearine Kaarsenfabriek vApollo" heeft
dit jaar tamelijk druk kunnen doorwerken. Op 31 Decem
ber, 1892 waren 237 mannen en jongens, en 204 vrouwen en
meisjes; dus te zamen 441 werklieden, aldaar werkzaam.
De Ru w-Vet sme I te rij en Ve tkaarsenfabriek
werkte niet onvooideelig.
De Fabrieken van oleine en loog breidden
hare zaken steeds uit, en werkten gunstig.
De K u r k e n s n ij d er ij en hadden een geregeld debiet.
De Mineraalwaterfabrieken werkten met
vrij goede resultaten.
De S n e 1-Az ij n m a k e r ij en hadden een matigen afzet.
De K o p e r s 1 a g e r ij e n hadden geregeld werk, zoo
door het inrichten van branderijen oor de bereiding van
Weener- of schepgist als door het gewoon onderhoud der
fabrieken.
De Fabriek van Stoom-en andere werk
tuigen, Ketelmakerij en Kunstsmederij
vande firma G. J. Vincent Co. had dit jaar weder
druk werk. Hare verschillende voortbrengselen werden
veelvuldig geiraagd en vonden door het geheele land aftrek.
De haar toegekende bekroningen voor hare kunstsmeed
werken en de" bewijzen van waaiaeering, haar ook uit het
Buitenland toegekomen, bewijzen het artistieke en de dege
lijkheid dier werken. De Westinghouse stoommachines uit
Pittsburgh in Amerika werden steeds meer gevraagd.
De Inrichting tot herstel van stoom- en
andere werktuigen van den heer Frans vanDijck
leverde vrij bevredigende resultaten op.
Ook ondervond de levering van drijfriemen een tame
lijk succes.
G1 a s b 1 az.erij. De flesschenfabriek van de firma Van
Deventer Co kon hare werkzaamheden dit jaar vrij
geregeld voortzetten, hoewel de atzet nog beneden het
middelmatige bleef.
In de exploitatie der fabriek werd geen stoornis van
eenig belang ondervonden.
De Bierbrouwerij van de firma J. M. van der
Schalk 8c Co. begint al meer een uitstekende plaats
onder de beste Neder!andsche bierbrouwerijen in te
nemen.
Ook dit jaar was haar debiet en bloei toenemend. Zij
verschaft thans aan ruim 30 werklieden arbeid.
De Gasmeter fabriek jiSchieda m" kon gere
geld werken en de gebleken deugdelijkheid, ook der droge
gasmeters, werd mede dit jaar voldoende erkend.
De Mandenmaker ij e n hadden dit jaar de gevol
gen te ondervinden van de concurrentie, die eene andere
verpakking van gist haar aandoet.
De Zakkenmakerijen werkten vrij bevredigend,
zoowel door het aanschaffen van nieuwe zakken als vooral
door het onderhoud van de oude.
De Touws lag er ij en mochten dit jaar op geen
vooruitgang bogen.
Ook de Zeilmakerij en konden het jaar 1892 niet
onder de beste tellen.
De Fabrieken van Lakken, Oliën en Ver
nissen bleven met redelijke resultaten werken.
De Zalmrookerij kon, door de ruimere vangst,
den achteruitgang van het vorige jaar, vrij wel com-
penseeren.
De Sigarenfabrieken bleven stationair, behalve
de nieuw opgerichte van de heeren H. J. Drop Co. t>la
Esperanza", welke dit jaar 32 werklieden telde, en veel
uitvoert naar Noorwegen, Denemarken en Indië, terwijl
deze firma elders vier eigen winkels heeft, benevens 50
agenten in het Binnenland en 30 in het Buitenland.
De Kuiperijen hadden redelijk werk; echter oefent
de mindere verzending naar het Buitenland, bij vroeger
vergeleken, voortdurend een drukkenden invloed op dezen
vroeger hier zoo lloreerenden tak van nijverheid uit.
De Fabriek voor machinale bewerking
van liouten de mac hinalekuipe rij werkte ook
dit jaar bevredigend.
De omzet in den Binnenlandschen Hout
handel was belangrijk, ofschoon de prijzen niet zeer
loonend waren.
De Zager ij en hadden steeds de concurrentie met
het buitenlandsch gezaagd en geschaafd hout te doorstaan,
die haar, gesteund door vrijen invoer hier, zonder gele
genheid tot verweer, het bestaan op den duur niet weinig
bemoeilijken.
De Kistenmaker ij en hadden voortdurend druk 1
werk. De steeds vermeerderde vraag naar kisten voor
gistverpakking werkte hare opkomst en bloei niet weinig i
in de hand.
De Boekdrukkerijen hadden, ook door deveran-
