Gemengde Berichten.
PEK TilL E G It A A F."
Onderwijs.
maar Reeft een xergadering, waar de
Kamerleden de heeren Vermeulen, De Ras
en -yan Vlijmen tegenwoordig waren, te-
«loten zich b'y de candidatuur-Bastertaante
sluiten. De heer Bastert had zich bereid ver
klaard de carsdidatuur der katholieke vereeni-
gjng te aanvaarden, doch'iiitsluitend in quall-
teit van tegenstander der kieswet- 'ak.
De centrale anti-revolutionnaire Mesver-
eenïging in het district Beverwijk heeft tot
candidaat voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer geproclameerd den heer H, Waller
te Amsterdam.
Ten aanzien van de terugtreding van den
heer Pekelharing uit het comité, betreffende
de vonnissen in Friesland, deelt de Telegraaf
het volgende mede:
5 De minister van justitie, mr. Smidt,was
zeer verbolgen over de oproeping der heeren
Van der Berg c. s. en vond de vrijmoedige
critiek, daarin uitgeoefend over een aantal
rechterlijke vonnissen, in Friesland gewezen,
van zoo ergerlijken aard, dat hij van zijn
collega van binnenlandsche zaken het ontslag
geëischt heeft van den voorzitter der intus-
schen geconstitueerde commissie, den hoog
leeraar Pekelharing. De minister Tak was
niet bereid aan dien eisch gehoor te geven,
en toen is dat verschil van meening in den
ministerraad ter sprake gekomen. Toen de
heer Smidt daar niet voldoende ondersteund
■werd, heeft hij gedreigd zelf ontslag te
nemen, en wel met eenig éclat, zoodat het
ministerie daardoor in moeilijkheden kon
komen. Dit lekte onmiddellijk uit in parle
mentaire kringen, hetgeen ten gevolge had,
dat vele vrienden, die de heer Pekelharing
telt in de Tweede Kamer, zich met de zaak
zijn gaan bemoeien. Ik preciseer en noem u
de heeren Van Houten en Kerdqk; want
geen van beiden is hier toch een publiek
geheim. De vrienden nu van den Delftschen
hoogleeraar traden zoo beslist op, dat zelfs
de heer Smidt moest inzien dat het ontslag
van eerstgenoemde een interpellatie in de
Tweede Kamer moest veroorzaken, die heel
"wat weerklank in den lande hebben, misschien
zelfs een storm van verontwaardiging ver
wekken zou. 2oo bleef de heer Tak meester
van het terrein. Echter had hij niet onduide
lijk te kennen gegeven, dat, als de houding
van prof. Pekelharing in de Tweede Kamer
tot een bespreking en een vraag aanleiding
mocht geven, hij als minister van binnen
landsche zaken niet zou schromen, om zyn
afkeuring en ernstige ontevredenheid over
het deelnemen van den hoogleeraar aan
oproeping en commissie uit te spreken. Dit
was voor den hoogleeraar reden genoeg om,
onder pressie zijner met zooveel energie
opgetreden vrienden, zijn bekend briefje van
afscheid aan zijne medeleden van de commis
sie te schrijven".
Dit strookt niet geheel met de verklaring
van den heer Pekelharing, dat er geen
pressie van hoogerhand is uitgeoefend.
Misschien zal er dus nog -wel eene op
heldering van deze opheldering volgen.
>De Zuidhollandsehe Bond voor algemeen
kiesrecht" hield Pinkstermaandag zijn jaar
vergadering te Kralingen.
De voorzitter, de heer D. de Klerk, opende
die met een woord van welkom aan de afge
vaardigden en genoodigden.
Na het voorlezen van de verslagen en de
afdoening der huishoudelijke zaken, bracht
de voorzitter aan de orde een voorstel tot
opheffing van den bond. Uit de gedachten-
wisseling bleek, dat men het doel, algemeen
kiesrecht, door de klesrechtsvoorstellen van
de regeering nog op verre na niet bereikt
achtte. Evenwel werd besloten tot opheffing
van den bond, in de verwachting dat de voor
stellen van den minister Tak 3oor de volks
vertegenwoordiging zullen worden aangeno
men en zullen bijdragen tot bevordering van
de belangen van het vaderland en tot behoud
van de maatschappelijke orde.
Men was van meening, dat ook de bond
bevorderlijk is geweest aan de opwekking
van meer lust en ijver tot het oprichten van
plaatselijke kiesvereenigingen, welke in haar
program hebben opgenomen een uitgebreide
hervorming op sociaal gebied.
Hierna sloot de voorzitter met een woord
van dank de vergadering.
Jn de op den 2n Pinksterdag te Berlijn
gehouden wielerwedstrijden werd door den
heer Adrian uit Scheveningen een eerste
prijs behaald.
De Rottecdamsche tramwegmaatschappij
vervoerde op den lsten Pinksterdag, in ronde
cijfers genomen, 25,000 en op den 2den Pink
sterdag 33,000 personen.
Gedurende de Pinksterdagen zyn door de
stoombootreederij Fop Smit Co. 21,988
passagiers vervoerd.
Door de politie te Delft is gisterochtend
omstreeks 5 uur uit de gracht aan de Buiten-
watersloot opgehaald het lijkje van den 7-
jarigen P. L., die sedert den 2n Pinksterdag
werd vermist.
Te 's-Gravenhage heeft dezer dagen ten
huize van den luitenant t/z. Ie kl P. eene
gasontploffing plaats gehad door het naar
beneden zakken van de gaskroon. De zee
officier, die in het vertrek lag te slapen, werd
bewusteloos op zijn bed gevonden, tengevolge
der inademing van het ontsnapte gas. Den
zelfden dag herkreeg hij zijn bewustzyn, maar
geheel hersteld is hy nog niet.
De baden te Scheveningen zullen Donder
dag 1 Juni geopend worden.
Te Zand voort waar het beide Pinkster
dagen stampvol was heeft het Zondag
een paar keer flink geregend en een duchtige
hagelbui veranderde tot laat in den avond
de duinen aan de zijde van O verveen in sneeuw
bergen!
Uit de Amsterdamsche vaart bij Halfweg
is gisterochtend het lijk opgehaald van een
net gekleed 60-jarig manspersoon uit Amster
dam afkomstig. Hij was vermoedelijk door
de duisternis in het water geloopen.
Uit Groningen wordt gemeld, dat het ver
zoek om gratie voor den veroordeelden en
ontslagen commissaris van politie "Vundermk,
is afgewezen.
Boven Garmelwolde (Groningen) ontlastte
zich Dinsdag eene hevige hagelbui. Sommige
hagelsteenen bereikten de grootte van wal
noten en kleine duiveneieren. Het waren
sneeuwkernen waaromheen ijsschalen. De
ooftboomen en tuingewassen hebben erg ge
leden en ook sommige stukken koren zyn
beschadigd.
Te Franeker is de heer J. W, directeur
van het algemeen armhuis, in ee* sloot bij
de begraafplaats verdronken.
Te Deventer is zekere I. K., gehuwd en
vader van twee jonge kinderen, die bezig was
met het hengelen in den Usel, door een duize
ling overvallen en in de rivier gestort. Kort
daarna werd zijn lijk daaruit opgehaald.
Te Buurmalsen stond dezer dagen de hove
nier P. Jansen, uit Geldermalsen, met zijn
oudsten zoon met hun kar en paard. Op eens
schrikte het paard en sloeg op holde zoon
viel van den wagen, niet het ongelukkig ge
volg dat het wiel hem over den nek ging
en hij op de plaats dood bleef. De vader kreeg'
slechts weinig letsel.
Voor den 'bouw van een protestantsch
ziekenhuis te Nijmegen is uit Amsterdam
weder een gift van f 500 ontvangen.
De persoon, die Maandagavond door de
Oosterstoomtram te "Wageningen werd over
reden, is gebleken te zijn de heer v. d. "V.,
uit Zieriksee, 24 jaar oud. die gelogeerd was
bij zijne familie te Renen.
Tusschen Ulvenhout en Ginneken heeft
men vi.n het zoogenaamd Ulvenhoutschebosch
eene uitgestrektheid van 10 HA moeten ver
branden, om zoodoende bevrijd te worden van
de millioenen rupsen, die aldaar waren.
Botterdam. Dinsdag was het voor de
inrichting voor doofstommen-onderwijs alhier
een gewichtige dag. Zij vierde haar 40-jarig
bestaan, terwijl nog twee mannen aan de in
richting verbonden zijn, die haar van de op
richting af hebben helpen groot worden, n.l.
de bh. L. Bikkers, directeur, en G. J. Derens,
onderwijzer. In een feestelijke samenkomst
van het bestuur werden aan beiden onder
hartelijke toespraken stoffelijke blijken van
waardeering aangeboden.
Ook het onderwijzers-personeel wenschte
den directeur geluk onder aanbieding van
fraaie geschenken.
's-Gravenhage. De hertog van Chartres
en zijne dochter prinses Margaretha van
Orleans bezochten heden de residentie en
bezichtigden eenige merkwaardigheden der
stad. Zij zijn afgestapt aan het hotel J)Den
Ouden Doelen".
Hoom. Behalve door den ministervan
koloniën, die voorzitter is van het uitvoerend
comité, zal de onthulling van Coens stand
beeld te Hoorn worden bijgewoond door de
ministers van huitenlandsche zaken, van
marine en van waterstaat Ook zullen aan
wezig zijn de commissaris der Koningin en
de griffier der Staten van Noord-Holland en
de leden van Ged. Staten, de heeren Ferf,
De Le&o Laguna en baron Roëll.
Zeer te betreuren is het dat de ontwerper
van liet beeld, prof. Leenhof, wegens sterf
geval in zijne familie, verhinderd is dien dag
het voltooide werk te aanschouwen.
De burgemeester van Brussel zal bij den
gemeenteraad een voordracht tot oprichting van
een fonds tegen werkloosheid indienen. Het fonds
zou bestuurd worden door eene commissie, ge
kozen uit de patroons, de werklieden en den
gemeenteraad. Het noodige geld zou verkregen
worden uit eene subsidie der stad, giften van
particulieren en eene contributie der toetredende
werklieden, ten bedrage van 40 centime per
maand. Daarvoor krijgen, in geval van werk
loosheid, de ongehuwden fr. per dag, de ge
huwden 150 fr., doch alleen in den winter.
Een drievoudige moord is te Parijs gepleegd
in de Rue de la Glacière. Een wijnkooper, Coupé
genaamd, heeft, door wedrenverliezen tot razer
nij gebracht, zijne vrouw entwee zijner kinderen
(een knaap van 14 en een meisje van 13 jaar)
doodgeschoten en zijn jongste kind, een 8-jarig
meisje, ernstig gewond. Hij trachtte daarna
zelfmoord te plegen, maar bracht zich eene
wonde toewaarvan hij waarschijnlijk her
stellen zal.
'a-G BiTESIClGE, 25 Mei. - Tweede
Kamer. Na financieele beschouwingen daar
over gevoerd te hebben, is aangenomen met
46 tegen 16 stemmen de spoorwegaanleg
Probolingo- Panaroekan en met 55 tegen 16
stemmen de verbetering der irrigatie van de
Solo-vallei.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
bepaald dat het eind-examen aan het gymnasium
te Schiedam zal gehouden worden op 29 en 30
Juni. Als gecommitteerden, te wier overstaan
het examen zal worden afgenomen, zijn aange
wezen de heeren dr. H. van Herwerden, hoog
leeraar aan de rijks-universiteit te Utrechtdr.
J. te Winkel, hoogleeraar aan de gemeentelijke
universiteit te Amsterdam, en dr. H. G. van de
Sande Bakhuyzenhoogleeraar aan de rijks
universiteit te Leiden.
Te Amsterdam werd Dinsdag en Woensdag de
algemeene vergadering gehouden van sVolks
onderwijs", onder leiding van den heer D. de
Groot.
De rekening over *t afgeloopen jaar sluit met
een zeer gunstig saldo.
Het hoofdbestuur werd gemachtigd voor het
schoolfonds over dit jaar uit de kas der ver-
eeniging een bijdrage van f500 te storten.
Aan de ïVereeniging tot bevordering van bet
ambachtsonderwijs in Drente" werd, op voorstel
van het bestuur, f 100 als subsidie verleend,
hoofdzakelijk voor het instellen van examens voor
aanstaande handwerksgezellen. Het bestuursvoor
stel, om met gelijk doel aan sArti etlndustriao"
te 's-Hage f 50 te geven, werd met 57 tegen 43
stemmen verworpen.
De contributie voor 1894 werd bepaald op
f0.65, nadat een voorstel was verworpen om dit
tot 50 centen terug te brengen.
De heer mr. Goeman Borgesius werd met alge
meene stemmen in het hoofdbestuur herkozen;
verder werden benoemd jhr. mr. L. filichiels van
Ressenich en de heer Y. Ykema.
Met groote meerderheid werd de volgende
motie van het hoofdbestuur aangenomen zDe
vergadering spreekt als hare overtuiging uithet
is in het belang van het onderwijs, dat in ge
bleken behoeften bij schoolgaandekinderen inhun
voeding en kleeding zooveel mogelijk voorzien
worde".
De motie 's-Gravenhagehet veileenen van
steun door de gemeentebesturen aan bestaande
conimissien, werd verwol pen. Een amendement-
Winschoten, stiekkende om het woord schoeisel
te doen vervallen, werd wgetiokken.
Her voorstel der afdeehngen Amsterdam I en
's-Gravenhage I weid, hoewel gewijzigd, daarop
verworpen met 54 tegen 40 stemmen en 4 ui
blanco.
Een voorstel-Nijmegen om de afdelingsbe
sturen op te wekken, te onderzoeken of het niet
vvenschehjk is de zwakken van geest in afzonder
lijke klassen te vereenigen, werd bij acclamatie
aangenomen.
Een vooistel van 's-Gravenhage 1, om bij de
regeering aan te dringen op naleving van art.
192 (al. 3) der giondwet (poveral" en' ivol-
doend" onderwijs), werd schier eenpat ig ver
worpen. Ad: essen, meende men, zouden niet
hatenalleen plaatselijke inspanning kon den
toestand verbeteien.
Eveneens met gioote meerderheid werd ver
worpen een vooistel-Zivolle om bij de regeering
een poging te doen tot geleidelijke invoering
van vrije en oide-oefamngen voor die gemeen
ten, welke op 't punt waren die in te voeren,
door een buitengewoon subsidie de invoering
gemakkelijker te maken, om zoodoende aan de»
halfslachtigen toestand een einde te maken,
waarin men tot 1897 zal veikeeren; de afdee-
lmg had overgenomen een voorstel-Rotterdam
om ook de gesubsidieeide bijzondere scholen te hel
pen. Het hoofdbestuur betoonde zich een voor-
Stander van het facultatief laten van vak en
bestreed het geven van een subsidie.
Een volledig onderzoek werd het hoofdbestuur
opgediagen naai een beteie regeling van d»
onderwijzerstraktementen.
Ten opzichte van een voorstel-Haarlem, om de
wenscheiykheid uit te spreken dat den wedu
wen en weezen van ondei wijzers van staatswege
een pensioen woide verleend, werd door het
hoofdbestuur medegedeeld, dat bet reeds adhaesie -
had geschonken aan het desbeti eflendadres Van
het Ned. onderw.-genootschapwaarna dit punt
als afgedaan werd beschouwd.
Hierna kwam aan de orde het volgende voorstel
van 's-Gravenhage IuDe algemeene vergade
ring protesteert tegen de bekende circulaire der
Leeuwarder schoolautoriteiten en is van oordeel,
dat eene regeering, die de onderwijzers belem
meren wil in hun grondwettig recht om in ver
gaderingen vrij hunne meening over de politiek
te mogen zeggen, die de onderwijzers ontslaat
omdat deze eene andere politieke meening voor
staan en propageeien dan die der regeeiende
klasse, zich schuldig maakt aan eene daad van
willekeur en tirannie".
Het hoofdbestuur deelde, bij monde van mr.
J. A. van Gilse, mede. dat het geenszins instemt
met den inhoud der Leeuwarder circulaire, maar
dat het daaiom met van meening is, dat den
onderwijzer in zijne hoedanigheid van staats
ambtenaar alles vrijstaat wat een gewocn burger
veroorloofd ismen kan niet eischen dat de
staat een ambtenaar in zijnen dienst zal handha
ven. die zich beijvert de verbreiding der denk
beelden van den sociaal-democratischen bond te
bevorderen, die blijkens de Zwolscbe motie de
omverwerping van dienzelfden staat met alle ten
dienste staande middelen, wettigp of onwettige,
beoogt.
Na uitvoerig debat werden twee moties in
stemming gebracht. De eerste, van den heer
Heldt, uitsprekende de oveituiging, dat de onder
wijzers behooren vrij te blijvjn in het uiten
hunner politieke en sociale overtuiging buiten
de school. Wei d verworpen. De andere, van den
heer mr. J. A. van Gilse, luidendeJ>De ver-
