De Coen-feesten te Hoorn.
schillende bezwaren, vooral deze, dat zij een
nieuwen diuk legt op den middelstand en de
draagkracht niet telt.
De heer Lambrechts gaf de voorkeur aan
een algemeene inkomstenbelasting boven de
gesplitste \ennogens- en bedrijfsbelasting, die
het grondbezit dubbel treft, ja zou nog liever
ivenschen een effecten belasting, naast patent-,
grond- en personeele belasting. De landbouw-
vrijstelling achtte hij noodig ter opbeuring
tan dit bedrijf, maar overigens is hij beducht
dat de overschotten zullen gebruikt worden
tot opdrijving der militaire lasten.
Nadat de heer Dobbelman de -wpt was
blijven bestrijden, bestreed ook de heer Poel
man haar, omdat ze geen rekening hield met
de beginselen der sociale politiek, en druk
legde op den middelstand, ten voordeele van
hoogere standen. Hij stelde een motie voor
om, overwegende dat de regeling van het
kiesrecht door niets vertraagd mag worden,
het debat over de bedrijfsbelasting te ver
dagen, totdat het kiesrecht zal zijn afgehandeld.
De \oor/itter en de minister bestteden deze
motie. Eerstgenoemde deed opmeiken dat bij
aanneming de Kamer niets te doen zou heb
ben, daar liet Jriesiecht nog niet in staat van
•wijzen is, maar toch spoedig het eindverslag
kan verwacht worden.
De heer Poelman trok zijne motie in.
Het algpmeen debat is gesloten.
De behandeling van art. 1 ts aangevangen.
Bij ait. 1 veidedigde de heer Van Karne-
beek zijn amendement, om niet in de belas
ting te treilen de coopeiatieve en andere ver
eenigingen, wier vverkkiing zich tot hare
leden bepaalt.
De heer Kerdijk verdedigde het amende
ment. hetwelk hij met de heeren Levy en
Veegens heeft vooigesteld, om de coöperatieve
vereenigingen enkel te treflen voor de levering
aan niet-ieden. De beide laatsten betoogden
dat de coopeiatieve vereenigingen geen winst
maken wegens vei koop aan leden en de heer
Kerdijk bepleitte zijn amendement zoowel in
het belang der coöperatieve vereenigingen
als van hare tegenstanders, die anders grooter
concun enten te duchten hebben.
De heer Goeman Borgesius bestreed de
amendementen als onpractisch en oubillijk
en juist zullende strekken om den strijd tegen
de coöperatie te doen toenemen.
Morgen voortzetting.
Bedrijfsbelasting.
De lieer Pijttersen heeft zijn amendement op
art. 9, om den druk voor de kleine inkomsten te
■vellichten, zoodanig gewijzigd, dat nu ook wordt
gelet op de mindere draagkracht van ongehuw-
den, bij gelijke inkomsten als gehuwden.
HIJ vvenscht d» belasting te doen bedragen
wanneer de zuivere inkomsten bediagen f2000
of mmdei f\.50 f2001 tot t 3000 f 1.75 f3001
tot t 5000 12: f5001 tot f8200 f2.25 voor elke
100 boven f400.
Boven f §200 eene vaste som van f d 75 50,
benevens f3.20 voor elke f 100 boven f 8200.
Eene vermindering van f 100 stelt hij voor
voor gehuwde of weduwnaar niet een of meer
kinderen; met nogmaals f 100 voor éenenf50
voor elk volgend eigen, aangehuwd kind, klein
kind of pupil beneden 18 jaar.
De heei P' elman heeft op datzelfde artikel
een amendement vooigesteld om de belasting te
bepalen voor f1200 of minder 25 centen voor
elke f 50 boven f 600; voor fd250 tot t2100
50 centen voor elke f50 boven f 600voor
f2100 tot f4000 f 1.50 voor iedere f 100 boven
f600 en van i 4100 tot f8200 f2 voor elke
f 100 boven f600.
Verder heeft de heer Poelman voorgesteld de
vrijstelling voor land-, tuin-en boschbouw in art.
3 te doen vei vallen en om jaai wedden van amb
tenaren en belooningen voor werkzaamheden
buiten hun ambt te berekenen naar 75 ten hon
derd.
Ofilcieele Berichten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot ridder
in de orde van den Nederlandschen Leeuw
F- Leen hoff, hoogleeraar aan de rijks-academie
van beeldende kunsten te Amsterdamtot
ridder in de orde van Oranje-Nassau J. J.
Aghina, secretaris van het uitvoerend comité
Toor de oprichting van een standbeeld voor
J. Pz. Coen, te Hoorn.
SCHIEDAM, 31 Mei 1893.
Zondag j.l. hield de Schiedamsche cricket
en footballclub »Hermes" haar tweeden
com petitie-wedstrijd tegen de Kraüngsche
cricket- en footballclub sKralingen" op het
veld aan dc Damlaan alhier. il.Iermes" be-
liaalde met 47 runs de overwinning, welke
hoofdzakelijk te danken was aan de heeren
Jansen, Lalau, Meijer, en Dirkzwager, terwijl
laatstgenoemde en de heer F. van Buijsen
zeer goed bowlden.
Op 1 Juni treedt in werking een nieuw
tarief voor het Oosienrijksch-Nederlandsch-
Engelsch reizigersverkeer via Tetschen en
Bodenbach, waardoor het thans bestaande,
van i Juni 1889, gelijktijdig komt te ver
vallen.
Wie zich eenigszins op de hoogte heeft ge
steld der ironographie van het vorstenhuis
Oranje-Nassau, weet dat tot voor weinige
maanden de portretten der ouders van onzen
Willem I onbekend waren. Uit Duitschland
kwam dikwijls de vraag naar Nederland of
ook bij ons het portret school van de vrome
Juliana van Stolberg, die op haar grooten
zoon zulk een weldadigen invloed heeft gehad.
Omgekeerd richtte men hetzelfde verzoek van
Nederlandsche zijden aan Duitsche geleeiden,
totdat in het vorige jaar op het kasteel Som-
merhausen a,d Main, eigendom van het grafe
lijk geslacht Van Rechleren Limpurg, het
portret van "Willems moeder teruggevonden
werd. Bijna gelijktijdig ontdekte men te
Groningen in de Statenzaal het portret van
Willem van Nassau, bijgenaamd de Oude,
echtgenoot van Juliana. In Eigen Haard"
werden deze pol tretten 't eerst afgebeeld.
De firma Frederik Muller Co. brengt
nu twee etsen in den handel, gcgiaveeid
door TVilm Steelink. (AT. v. d. JB.)
B,j den Rotterdamschen gemeenteraad is
door burg. en vvetli. een ontvverp-adres aan
de Tweede Kamer ingediend, om zich aan te
sluiten bij het adres van den gemeenteraad
van Amsterdam, waarin verzocht wordt het
wetsontwerp der bedrijfsbelasting zoodanig te
wijzigen, dat de hoofdambtenaren der directe
belastingen gemachtigd kunnen worden aan
de gemeentebesturen, volgens regels, door
den minister van financiën vast te stellen,
inlichtingen betreffende het bedrijf of beroep
der belastingschuldigen te verstrekken, welke
voor de opmaking der gemeentekohieren ge
vraagd worden
In eene vergadering van de Rotterdamsche
bootwerkers vereen! gfin g sde Nederlandsche
Vlag" is de werkstaking te Huil ter sprake
gekomen. Enkele leden waren van oordeel,
dat de leden, die naar Huil waren gegaan
om de werkstakers aldaar te vervangen, als
leden der vereeniging moesten geschrapt
worden.
De voorzitter, N. de Heer, was het niet met
hen eenshad hij in de plaats gestaan van
die personen, die door nun kantoor aange
zocht werden om naar Huil te gaan, om daar
de boot te laden en te lossen, dan zou hij
het ook gedaan hebben. Hij noemde het een
onzedelijke daad ztjn gezin op te offeren en
ten prooi te laten worden aan totale armoede
en ellende.
Wilde de vereeniging een anderen weg
op, dan stelde hij zijn functie als voorzitter
ter beschikking.
Besloten werd de bedoelde personen niet
te schrappen.
Op een nader vast te stellen datum zal
bij gelegenheid der tentoonstelling van katho
liek onderwijs te Rotterdam, in den Doelen
ten gehoore worden gebiacht de kindercantate
sDe wereld in," van Peter Benoit, door een
koor van 800 kinderen.
Het stoomschip Maasdamvan de N. A. S.
M., arriveerde in 10 dagen van Rotterdam
via Boulogne te New-York.
Een aantal Pruisische rijksambtenaren zul
len Delft bezoeken, o. a. om de inrichting van
den heer Van Marken in oogenscliouw te
nemen.
Onze kampioen-roeier Ooms zal nu binnen
kort deelnemen aan den roeiwedstrijd te
Frankfort, waar hij ingeschreven is voor den
prijs ïVon der Gerbermiihle". Hij zal daarbij,
behalve verschillende Duitschers, ook een
sciffeurvan de Londensche Rowing-Club tegen
over zich hebben.
Door de marechaussees te Muntendam is,
na afloop van eene sociale vergadering te
Veendam, door den wachtmeester Droog, tegen
een der sprekers proces-verbaal opgemaakt
wegens beleedigiDg van bevriende monarchen,
n.l. den keizer van Duitschland en den czaar
van Rusland. Toen de wachtmeester hem naar
zijn beroep vroeg, gaf hij als vak op s Reiziger
in oproer".
Bij Winschoten is op den spoorweg het
lijk gevonden van een onbekend man, tus-
schen 60 en 70 jaar. Men veronderstelt, dat
door den laatsten trein is aangereden.
In den afgeloopen nacht is te Renswoude
de veeschuur van J. Hoogeweg verbrand. Twee
zoons van den bewoner, 12 en ISjaar oud,
kwamen in de vlammen om.
Te Dieren is de 16-jarige zoon van den
stalhouder B,, bij het uithalen van een vogel
nestje, uit een hoogen populier gevallen, met
het ongelukkig gevolg dat hij weinige uren
later is overleden.
Het seherpschuttersgilde z>St. Hubertus",
ie Prinsenhage, bij Breda, zal ter gelegenheid
van zijn 350-jarig bestaan, op 4 Juni a.s.,
een groote piijsverschieting houden, waartoe
vele toebereidselen worden gemaakt.
Het kasteel van Blaerthum, op 45 minuten
afstand van Eindhoven gelegen, is geheel door
brand vernield. Van het eertijds fraaie kasteel,
dat waarschijnlijk dagteekent uit de 15e eeuw,
is niets meer over dan de naakte muren.
Men heeft rnet moeite een fraai bordes van
groote kunstwaarde uit de vestibule en eene
antieke deur kunnen ledden.
Men vermoedt, dat de brand veroorzaakt
werd door wei kvolk, dat eenige herstellingen
had te verrichten.
Het kasteel was vroeger de woonplaats der
Jonkers Van Eijk, heeren tot Blaerthom
Zeelst en Velthoven, zooals de grafsteen ver
meldt van Jonker Rodolf van Eijk en diens
echtgenoote, in 1580 overleden. Het ging
laten in eigendom over aan de baronnen Van
Belmermol, te Brussel, van wie de tegen
woordige eigenaars, de familie Verduijnen,
nabij Luik, het geërfd hebben. In het jaar
1804 werd het kasteel nog gedeeltelijk ver
nieuwd. Gedurende de laatste zes jaren was
het onbewoond.
Wegens schaking van een minderjarig
meisje is naar de gevangenis te Middelburg
overgebracht een persoon uit Yhssingen.
Haarlem. Bij de gisteren gehouden ver
kiezing van een lid der Provinciale Staten,
vacature—mr. E. A. Jordens, werden uitge
bracht 2833 geldige stemmen. Hiervan ver
kreeg jhr. mr. J. W. G. Boreel van Hoge-
landen (lib.) 1445, de heer J. W. A. Beynes
(ultram.) 850, dr, E. A. van Royen (antirev.)
383 en de heer C. A. Braam (ultiam.) 104
stemmen, zoodat gekozen is jhr. mr. J. W. G.
Boreel van Hogelanden.
De feestelijkheden ter gelegenheid der ont
hulling van het standbeeld van Jan Pieterszoon
Coen werden Zondagavond te Hoorn in het
Park geopend met eene opvoering van het
tooneelspel van mr. Jacob van Lennepde
iStichting van Batavia", door de rederijkers
kamer sWest-Frisia".
Dit was echter slechts een inleiding, want
het eigenlijke feest begon met de voorstel
ling van de Vereeniging voor Volksver
maken", waarbij »West-Frisia" weder mede
werking verleende.
De uitvoering bestond in de vertooning van
de schitterende tableaux-vivants, vroeger ver
meld. Zij hadden groot succes en loktea
telkens daverende toejuichingen uit. De leden
van sWest-Frisia" hadden blijkbaar moeite
noch kosten gespaard om de kostumes en de
omgeving geheel in overeenstemming te
brengen %net den tijd.
De uitvoering werd bijgewoond door de
leden van het dagelijkscli bestuur en ver
schillende officieren van de oorlogsbodems,
welke met kanongebulder de onthulling van
het standbeeld zouden begroeten.
Na de uitvoering gingen de feestvierenden
in den tuin, waar omstreeks elf uur eeu vuur
werk werd afgestoken.
Daarna volgde weder een bal.
De feestredenaar, dr. H. J. A. M. Schaep-
inan, zeide in zijn rede aan den voet van
het standbeeld ongeveer het volgende
Het is op den 30n Mei 1619.
Voor eenige dagen is de Gouverneur-Gene
raal, die namens de Indische Compagnie de
Nederlandsche bezittingen m Indie beheert en
bestiert, van zijn schijnbare vlucht uit de Mo-
lukken teruggekeeid. Met eon vloot Van 16
schepen, door andere voorafgegaan, is hij op
de reede van Jakatra verschenen met door
tastenden spoed heeft hij zijn volk ontscheept
en in het foit geworpen. Het ziet er slecht uit
in het lang belegerde fort. Al heeft ook den 12n
Maart de kapitein Van Baaij onder het hijsclien
der vlaggen, het luiden der klokken, het drin
ken van den eerewijn de kleine sterkte met den
weidschen naam Batavia gedoopt, al noemde
hij de vier bolweiken Holland, West-Fi lesl.mrl.
Zeeland en Gelderland dit vertoon van moed
is mets andeis dan vertoon. Van waren moed is
geen sprake. In het fort heeischen disordres
en ongeregeldheden. Er is gegastteerd, verschon
ken, verteeid, gerooid. Er zijn bededacen ge
houden, maar de bededagen zijn door drinkge
lagen besloten. Meer dan 's vijands geweld
hebben zijn dreigementen tegen de bezetting
vermocht; 'slands eere is bitteihjk gekrenkt.
Eén man zal met éen slag dat alles veranderen.
Op den dertigsten Mei *1619 trekt de
Gouverneur-Generaal met zij'n 13 compagnieën,
ongeveer duizend man steik, met vliegende
vaandelen op de stad Jakatia los. Van ve' dediger,
van lui en loom veuleriigei, woidt hij aanvaller.
Waar de poging tot stand houden woidt be
proefd, daar wordt de poging zelve ter neer
geslagen. Als d'avond daalt, is met alleen de stad
veroverd, maar met den grond gelijkgemaakt.
Een oude wereld is veidwenen. een nirüwe ver
schijnt. De Hollandsche kleuren,'t Oranje-blanje-
bleu, wapperen onder den Javaanschen hemel jj
het d Wilhelmus van Nassouwe" schetteit klaar
en heider als een morgenlied door de lucht
onder dit vaandel en onder deze tonen begint de
historie een nieuwen marsen.
De redenaar gaf hierna een denkbeeld van
het gioote gewicht der eerste versteikte ves
tiging en het oordeel, dat Coen zelf daarover
had, o. a. toen hij schreef aan heeren Zeven
tienen sSiet en consideiecrt doch, wat een
goede coeiagie vermach en hoe d'Alruogende
voor ons gestreden en ons gesegeni heeft".
Vóór het beeld zichtbaar werd, zou spreker
den held teekenen zouals hij was, naar het
uiterlijk en naar den geest.
Jan Pieterszoon Coen was, met al zijne hoe
danigheden, al zijn deugden en de gebreken zijner
deugden, een zoon van zijn stam, een zoon van zijn
voik en van zijn tijd, maar dat alles in den breeden
zin en in dien grootschen, machtmen voim, die
de helden teekent. Een Westfnos, met al de
stoerheid, de onverzettelijkheid, den vrijheidszin,
het rechtsgevoel, de stugge mannelijkheid, de
onbuigbare onafhankelijkheid, het harde zwijgen
en de laai opvlammende drift van den Fi leschen
stam. Maar dat alles niet zoozeer getemperd,
dan wel lenig geworden en, zonder iets van
de kracht te verliezen, toch gemakkelijker van
beweging en vluggsr en buigzamer, zonder
in het minst tot buigen geneigd te zijn.
De strijdakst, de bijl der vaderen, is omge
smeed en omgeslepen tot een degen, die minder
geweldig houwen maar nog zekerder treffen zal.
Hij draagt zijn stad en zijn streek in het hart;
lag de keuze aan hem, Batavia zou Nieuw-Hoorn
moeten heeten. En toch verliet Inj Hoorn Ja,
Hoorn is een handelsstad. Hoorn hgt aan da
zee, en al ls die zee slechts de Zuiderzee, in da
korte deining van haar golven wordt soms de bree-
dere maatslag uit het noorden bespeurd, en het
geheimzinnige, het tot tochten verleidende, het
tot daden verlokkende lied van den oceaan klinkt
ook hier. Naar den lande van overzee trekt Jan
Pieterszoon in den lande van overzee vindt hij
de wereld voor zijne daden.
De spreker zette de karakterbeschrijving voort,
o. a. herinnerend aan de vrijmoedigheid waar
mede Coen zijn meesters, do bewindhebbers, de
les lasmaar hij teekende hem ook als een Kind
van zijn tijd, met zijn tekortkomingen, maar ook
met al zijn deugden.
In hem leefde het grootsche, het de wereld om
vattende, de lust om van verovering tot verove
ring, van schepping tot schepping voort te
