vele liberalen, die dit ontwerp bestrijden, on
trouw zijn geworden aan hun vaandel, een
houding, die moet leiden tot ontbinding van
het ministerie, tot verbiokkeling der liberale
partij en tot vertraging der hervormingen.
Vooral verbaasde hem de oorlogsverklaring
van den heer Van Houten aan dit ministerie
en laakte hij de minachtende, beleedigende
wijze, waarop men zich in dit debat over de
politiek uitgeslotenen heeft uitgelaten, zooals
o. a. de heer Rutgers, die deze klasse stem
vee noemde. Spreker trachtte vooral aan le
toonen. dat de heer Van Houten heden be
strijdt, wat hij vroeger met warmte bepleitte,
om te komen tot eene kiesrechthervorming,
waarin hij van census en bekwaam heidsstel-
sel niets wilde weten. En thans staat Van
Houten aan het hoofd der vroeger door hem
gesmade conservatieve partij. Woidt diens
'stelsel van kiesrechtuitbreiding gevolgd, dan
krijgt geen enkel arbeider in Friesland het
stemrecht. Nu meende spreker, dat, wil men
kettoenemd socialisme bieidelen, het volk niet
langer onmondig mag worden gehouden. Na
een aanprijzen van het algemeen stemrecht,
"waarschuwde hij ten slotte tegen de misken
ning van de volksmeening door verwerping
dezer, wet. Het is tijd, de democratie aandeel
te geven m het gezag, haar, die niet in
liefde onderdoet voor onze Koningin.
De heer Borret verdedigde de juistheid van
het welstandsteeken, dat zelfs de schrijfproef
overbodig maakt, ziet geen gevaren in kïes-
reehtuitbreiding en is zelfs voor deelneming
van het volk aan de publieke zaak. Hij is van
oordeel dat uitbreiding van het kiesiecht tot
de uiterste grens der giond wet een onafwijs
bare eisch is, maar meent desniettemin dat
het kenteeken niet beantwoordt aan de grond
wet, dat echter wel een goed kenmeik kan
■worden als het slechts waarneembaar is. Hij
deed een ernstig beroep op de voorstanders van
finale uitbreiding van kiesrecht, waartoe ook
hij zicli rekent, om mede te werken tot weg
neming van de grondwettige bezwaren.
De heer Lambrechis was niet bereid mede
te gaan met een zoo ver strekkend voorstel,
dat alle perken van gematigdheid en be
zadigdheid te buiten gaat.
De lieer Land is voor het ontwerp, maar
wenscht deformeele bezwaren op telossendoor
collectief te spreken, evenals in de grondwet
van kenteekenen van maatschappelijken wel
stand en geschiktheid en opneming van nega
tieve kenteekenen, om daardoor de positieve
kenteekenen der regeeriug in kracht te doen
winnen.
De heer Lieftinck betreurt hei gemis aan
enthusiasme in de discussie en verheugt zich
dat de regeering homogeen is. Spieker ver
dedigt de sLiberale Unie" en meent dat, waar
de lagere standen plichten heeft, men ze
rechten niet kan onthoudende bestaande
kiezers zuilen door de uitbreiding opgefrischt,
veijongd worden, wat hard noodig is. Het
peil der Kamer zal rijzen er zal wat minder
geleerdheid, maar meer practische zin zijn
de omkooperij zal niet vermeerderen en de
vrees voor de sociaal-democraten is dwaas.
De heer De Ras is voor groote uitbreiding,
maar onder behoorlijke waarborgen. Hij dringt
bij den minister aan om toe te geven.
De heer Gerritsen betoogt dat alle nu ge
dorde waarschuwingen ook in 1848 zrjn uit
gesproken. De kiesrechtuitbreiding is noodig
om te breken met de bevoorrechting van be
paalde klassen en de verwaarloozing hunner
belangen, wat de heer Van Houten vroeger
zelf erkende dat geschiedde. Men eischt con
cessies, maar reeds in 1887 werden die onzer
zijds toegestaan en dit ontwerp gaat nog niet
eens zoover als de grondwet toelaat, daar het
drie kenteekenen stelt in plaats van éen. Ver
der bestrijdt hij de heeren Van Houten,
Rutgers en De Beaufort en verdedigt het
standpunt der radicale partij,
Morgen voortzetting.
Kieswet-amendementen.
Het amendement van den heer Van Kerkwijk,
thans ingekomen, om den leeftijd tot uitoefening
van kiesbevoegdheid te stellen op 28 jaar, is ge
grond op de overweging, dat men op den leef
tijd van 23 jaar in den regel niet genoeg met
den toestand der maatschappij bekend is, om te
kunnen beooideelen, wat in het belang der samen
leving behoort gedaan of gelaten te worden.
Op jeugdigen leeftijd stapt men te licht over be
zwaren heen, volgt men te licht volksleiders.
Aan deze bezwaren wordt eenigszins tegemoet
gekomen door den leeftijd hooger te stellen dan
23 jaar.
De heer Levy heeft voorgesteld
io. den leeftijd van liet kiezerschap te bepalen
op 25 jaar:
2o. het bezit van dit kenteeken aanwezig te
achten bij hem, die voorkomt op de krachtens
wettelijk voorschrift aangelegde en bijgehouden
bevolkingsregisters en gedurende de laatst verloo-
pen drie burgerlijke jaren van eene instelling
hetzij van weldadigheid, hetzij tot voorkoming
van armoede of wel van een gemeentebestuur
onderstand heeft genoten
3o. behoudens tegenbewijs, gedurende drie
achtereenvolgende jaren, het bezit van dit ken
teeken niet aanwezig te achten bij hen die schul
dig zijn verkiaaid aan een der overtredingen,
bedoefd bij de artt. 432 en 433 wetboek van
strafrecht
4o. straffen te steilen tegen het zich weder
rechtelijk doen plaatsen op de kiezerslijst of wel
tegen het onbevoegd uitoefenen van stemrecht.
SCHIEDAM, 9 Augustus 1893.
De gewone audiëntie van den minister van
binnenlandsche zaken zal Zaterdag 12 dezer
niet plaats hebben.
De nieuwbenoemde gouverneur-generaal
van Nederlandseh Indie, jhr. Van der Wijck,
heeft zich gisterochtend naar Parijs begeven.
De pauselijke internuntius Lorenzelh heeft
voor eenigen tijd de residentie verlaten. Hij
begaf zich gisterochtend naar Rolduc en zal
zich daarna eenigen tijd te Aken ophouden.
Prins Max van Baden, die gedurende eenige
weken te Scheveningen vertoefde, heeft ia
dien tijd een massage- en heilgymnastische
kuur gemaakt bij den heer J. G. Milo Jr. te
's-Gravenliage, en wel met zeer gunstig ge volg.
De weduwe Schippers in Den Haag heeft
bij de viering van haar lOOsten verjaardag
vele stoffelijke bewijzen van belangstelling
ontvangen. H. M. de Koningin-Regentes zond
haar mede een aanzienlijke gift.
De commissie in zake Neerboscb, door
drongen van de wenschelijkheid om ieder,
die haar aangaande deze stichting eemge mede-
deelingen wil doen, van feiten of omstandig
heden, daartoe ook in de gelegenheid te stel
len, noodigt bij dezen alle belangstellenden uit,
zich schriftelijk tot haar te wenden. Zij heeft
hare werkzaamheden geregeld en verdeeld
onder drie sub-commissies, die als volgt zijn
samengesteld
1. Commissie tot onderzoek vandenfinan-
cieelen toestand, bestaande uit de heeren
mr. De Kanter, voorzitter; mr. Cazius, rar.
Engelberts, mr. Mollerus, prof. De Louter,
Hovy, Yan der Lee.
2. De paedagogische commissie uit de
heeren dr. Laurdlard, voorzitter; dr. Van
Hoogstraten, baron Van Pallandt, mr. Koek,
dr. Van der Ven, Van der Linden, Verbrugb,
Hintzen, secretaris.
3. De hygiënische commissie uit de heeren:
prof. Van Overbeek de Meijer, voorzitter;
prof. De Savornin Lohman, dr. Bruinsma,
dr. Berends, De Zwaan, graaf Van Limburg
Stirum, dr. Hermanides, secretaris.
Teneinde een geregeld en vruchtbaar onder
zoek te kunnen doen, noodigt zij belangstel
lenden uit zich voor elk der onderdeelen te
wenden tot de voornoemde sub-commissie of
wel tot de ondergeteekenden.
W. H. de Beaufort, voorzitter.
J. den Boer, secietaris.
Tot 15 Sept. e.k. worden de mededeelingen
ingewacht.
Maandag is Hoek-van-Holland aan een ont
zettend gevaar ontsnapt. De gasfabriek al
daar stond binnen weinige minuten in lichte
laaie. De hitte was sterk, waardoor de ketel
met gas onder eenen druk van 10 atmosferen
dreigde te springen. Op eenige meters afstand
van den brand lag een schip met dynamiet,
waarvan de schipper, naar men zegt, uit angst
de duinen was ingesneld, IJlings werd het
schip in veiligheid gebracht, doch met moeite
waren mannen te vinden die met het gevaar
volle blusschingswerk durfden beginnen.
Eindelijk waagden zich enkelen, die ijverig
werkten en met brandspuit en brandblusch-
granaten het vuur rondom den ketel meester
werden. Defabriekisgeheel afgebrand. (A~, 12. Cf.)
Te Hellevoetsluis is gevankelijk binnen
gebracht, op Hr. Ms. wachtschip Prins van
Oranje, de gewezen korporaal der mariniers
De Vries, die gedurende zijn verblijf in Ned.
Indië het gouvernement aldaar voor f30,000
heeft opgelicht. -
Hij leidde sedert een zwervend leven, tot
'elfs in Japaneen bedrag van f 25,000 werd
hem ontstolen. Eenige dagen geleden kwam
hij te Londen en vervoegde zich bij den
consul aldaar, wien hij, onder den naam Van
Asperen, om geldelijken onderstand vroeg.
Het signalement van den oplichter had in-
tusschen alle voorname steden van de wereld,
dus ook Londen, bereikt. De consul kreeg
achterdocht. Hij hielp Van Asperen op min
zame wijze, maar telegrapheerde meteen aan
den minister van justitie te 's-Giavenhage,
dat hij iemand met het stoomschip Maas
stroom naar Nedeiland zou zenden.
Bij de aankomst dier boot te Rotterdam
wees een korporaal der mariniers, die Van
Asperen heel goed kende, een inspecteur van
politie aan wien deze moest hebben. Hij werd
toen terstond in verzekerde bewaring gebracht.
Van den pleziertrein, die gisteren van de
H. IJ.-S.-M. van Helder naar Ben Haag en
Rotterdam liep, werd door ongeveer -1200
personen gebruik gemaakt. Ruim de helft
van dit aantal stapte in Den Haag uit.
Door een 14-jarigen jongen is onder Nieu-
werkerk een zalm gegrepen van ongeveer 6
kilo. Het dier sprong uit de IJsel op het droge.
Volgens de Standaard heeft de heer B.
Poesiat om gezondheidsredenen bedankt voor
zijne benoeming als lid van de commissie
tot het nemen van maatregelen ter vermin
dering van werkloosheid.
Men meldt uit Haarlem aan de N. B. Ot.
Naar men verneemt, zullen een of meer
politie-beambten eerstdaags worden voorzien
van een rijwiel.
In de gemeente Beerta zijn van de 19
dienstplichtige lotelingen niet minder dan 9
naar Noord-Amerika uitgeweken, zoodat het
hoogste nummer thans ter inlijving is opge
roepen. Ook waren van de 46, bij de inspectie
over de verlofgangers der militie te land, in
de provincie Groningen gehouden, niet min
der dan 44 afwezig, als zijnde naar Amerika
uitgeweken, zonder vergunning daartoe te
hebben erlangd van den minister van oorlog.
{Bil.)
Eene behoeftige weduwe te Almenum (Fr.)
met een vrij talrijk gezin, had zich onlangs
tot H. M. de Koningin-Regentes gewend,
om eenige geldelijke ondersteuning.
In antwoord hierop ontving zij een bank
biljet van f40.
De heeren jhr. mr. J. H. F. K. van Swin-
deren, te Rijs, en mr. baron Van derFeltz,
te Twello, hebben besloten een gedeelte van
de Morra (Hemelumer Oldephaert en Noord-
wolde) droog te leggen, en wel de zooge
naamde sYogelshoek". Aan vele werklieden
kan nu werk worden verschaft.
Te Enschede heeft, door het springen van
een bierpomp, de koperslager K. een stuk
koper tegen en in het hoofd gekregen. Niet-
tegenstaande onmiddellijk geneeskundige hulp
tegenwoordig was en het stuk koper werd
verwijderd, is de ongelukkige een uur na het
ongeval gestorven.
Naar de Middelh. Ct. verneemt, heeft de
heer Th. van Uije Pieterse in de door de
kiesvereeniging te Middelburg en Ylissingen
genomen besluiten geen reden gevonden om
zijn mandaat als lid der Provinciale Staten
ter beschikking der kiezers te stellen.
Een inwoner van Kruiningen kreeg van
H. M. de Koningin-Regentes f 48 om daarvoor
eene abonnementskaart op het traject
Vlake —Goes te koopen voor zrjn zoon, die
te Goes eene school bezoekt.
Te Breda, verloor dr. S. een bankbiljet
van flOO en een van f25. De omroeper riep
den Deerlijken vinder" op ter terugbezorging,
aan welke oproeping werd voldaan door een
werkman. Deze was 's avonds te voren met
zijn meisje naar Ginneken gewandeld en had
op den terugweg de twee papiertjes" gevon
den en bracht nu de f 125 aan den verliezer.
Dr. S. gaf den eerlijken werkman f25
belooning.
Bij gelegenheid van de Vuchtsche kermis
is aldaar gisternacht erg gevochten. De mar»
chaussee was genoodzaakt te schieten onder
het volk, dat een dier ambtenaren had
buiten het gevecht gesteld door hem een ge
vaarlijke messteek toe te brengen.
Te Eersel (Noord-Brabant) zijn, tengevolge
van een overmatig gebruik van pruimen,
twee kinderen den daaropvolgenden nacht
overleden. Een derde verkeert in bedenke-
lijken toestand.
Maria Janssen, te Oefelt, is in bloeiende
gezondheid haar 100ste levensjaar ingetreden.
Een bouquet op de tafel der huiskamer
geeft iets aangenaams, iets gezelligs aan het
vertrek. Om zulk een bouquet langen tijd
goed te houden, wox'dt aanbevolen grof poe
der van houtskool in het watei te doen, waar
door men voorkomt dat het water een onaan-
genamen geur gaat verspreiden en dat de
bouquet spoedig verwelkt. Door dit eenvoudige
middel, dat bijna niets kost, kan men zeker
8 dagen langer genot van een fraaien bouquet
hebben dan wanneer dit middel niet wordt
aangewend.
Inhoud van ®o. 12 vau het Maand
blad tegen éte Ver-txilschtngen
onder redactie van dr. P. F.
van Hamel ISoos, te
Amsterdam.
Internationale maatregelen tegen de verval-
scbing van levensmiddelen. Onderzoekingen
van levensmiddelen cn handelsartikelen aan bet
Bureau voor '•hemisch en microscopisch onder
zoek, Spuistraat 146 Amsteidam; Directeuren:
Dr. P. F. van Hamel Roos en A. Ilarmens Wzn.
(Melksoorten. ContrMe onderzoekingen.
Malaga-wijn. Limonade. Mineraalwater.
Meel. Vogelvoeder. Gist. Zeep. -
Geemailleerde pannen.) Maatregelen tegen
boforvervalsching. Vervalschte cognac.
Vervalschte boter. Over zoogenaamde sbrood-
olie" en de in den handal voorkomende verval-
schingen van reuzel en olie. Kunstwijn.
Loodhoudende thee. Kunst-limonade.
Hygiëne en Industrie. (Ventilatie. Voorzorgs
maatregelen bij groote hitte. Hygiëne en
berglucht. Vergiftige voorwerpen van gutta
percha. Onzuiver duinwater. Het bewaren
van eieren, - Petroleum in vasten toestand.
Feuilleton. (De bacillen der bankbiljetten.
Levensduur van den Amerikaan. Het waar
nemen van kleuren door muziek. De tuberculose
in Japan. Natuurlijke zeep. De in de maag
verdwaalde kikvorsch.) Vraagbord (Alumi
nium kookpannen. Cacao. Onschadelijke
haarkleurmiddelen. Poreuze koelkannen.)
's-Gravenliage. H-M, de Koningin-Regen
tes heeft als bewijs van hare belangstelling
in den aanstaanden nationa'.en schietwed
strijd, van' 14 tot 19 Augustus alhier te
houden, twee groote zilveren medailles, de
eene met de beeltenis van H. M. de Koningin,
de andere met die van H. M. de Koningin-
Regentes, als prijzen voor den wedstrijd be
schikbaar gesteld.
Het bestuur der vereeniging van Nederl.
scherpschutters, die onderscheiding ten hoogste
waardeerende, heeft mitsdien besloten, ten
einde alle korpsen, schutterijen en ver-
eenigingen, die zich zullen doen vertegen
woordigen, in de gelegenheid te stellen naar
die medailles mede te dingen, evenals in
1892, uit te loven de zilveren medaille van
H. M. de Koningin in den korpswedstrijd
c, individueel vuur op 250 meter, en die van
H. M. de Koningin-Regentes in den korps
wedstrijd d, salvovuur op 250 meter. .A/üt
j.
f1
