ïTëTz o a li e jsr.
Gemengde Berichten.
Post en Telegraphie.
Land- en Tuinbouw.
0 n d e r w ij s.
Rechtzak e li.
V i s s cher j.
TC e r Ie ii i e ii w s.
Te Boxtel hebben eenige baldadigen ge
poogd de waterputten bij verschillende inge
zetenen met petroleum onbruikbaar te maken.
De politie doet ijverige pogingen om de daders
te ontdekken.
Te Roermond had Zondagavond in de
herberg van Ooijen weder eene socialistische
vergadering plaats. Eenige socialisten uit
Maastricht waren daartoe overgekomen, ter
wijl F. Domela Nieuwenhuis als spreker op
trad over sde sociale strijd onzer dagen".
Ongeveer 100 toehoorders, onder welke weinig
socialisten, waren tegenwoordig.
Er viel niets bijzonders voor. Onder het
zingen van socialistische liederen en begeleid
door de gemeente-politie en marechaussee,
trokken zij na afloop naar het station.
G. Janssen te Venlo is gearresteerd om naar
Roermond overgebracht te worden, wegens
zware mishandeling, gepleegd op J. Hofman
te Blerik, waarvan doodelijke afloop te ver
wachten is.
W. Geurts, de beruchte Nederlander, die
tweemaal te Erkelenz (Pruisen) uit de ge
vangenis vluchtte, is andermaal in Pruisen
gevat en voorloopig onschadelijk gemaakt.
Te Rotterdam zijn in de laatst verloopen
24 uren geen gevallen van cholera asiatica
aangegevenook hadden geen sterfgevallen
plaats. Een lijder is van de ziekte hersteld,
zoodat nog een lijder in behandeling bleef.
Te Maassluis is eene gehuwde vrouw door
Aziatische cholera aangetast en kort daarop
overleden.
Te Haarlem heeft zich een geval van
Aziatische cholera voorgedaan met doodelq-
ken afloop.
Te Kuilenburg heeft zich gisteren het
eerste geval van cholera asiatica voorgedaan
met doodelijken afloop.
Ylaardüngen. Sedert het verzoek van
onze waterleiding-maatschappij tot verhoo
ging der abonnementen door dan gemeente
raad werd van de hand gewezen, heeft die
zaak heel wat pennen in beweging gebracht
en tot vele oordeelvellingen aanleiding gege
ven, vooral nu het gebleken is dat bij den
raad plan schijnt te bestaan, op een nader
ingediend voorstel van een der raadsleden, op
de eene of andere wijze die in nood zijnde
maatschappij de behulpzame hand te bieden.
Maandag was er in het lokaal »De Vriend
schap" onder praesidium van den heer D. de
Lange eene vergadering belegd, welke talrijk
bezocht was, en waar de zaak in den breede
werd besproken. Er is besloten, op grond
van het aangevoerde, een adres tot den ge
meenteraad te richten met verzoek geen ver
hooging van abonnementen, hoe dan ook,
toe te staan.
Oud-Beierland. De heer A. W. van dei-
Hoop, secretaris dezer gemeente, heeft met
ultimo December eervol ontslag uit zijne
betrekking gevraagd.
Roermond. De liberale kiesvereeniging
ïDe Grondwet" alhier heeft besloten, voor de
verkiezing van een lid der Tweede Kamer in
dit district geen candidaat te stellen.
De vereeniging voor postzegelkund» te Londen
waarvan de hertog van Edinburg en de her
tog van York eere-voorzitters zijn houdt
thans een tentoonstelling. Er zijn daar 7000 post
zegels, ter gezamenlijke waarde van ca. f 37.000.
Een dor tentoongestelde postzegels is onlangs te
New-York gekocht voor 2000 dollars (f 5000).
Een ander wordt geschat op f 625.
De hoofdboekhouder en twee beambten van
den Russischen zuider-spoorwegmaatschappij
hebben de kas voor 400,000 roebels opgelicht.
Zij zijn te Odessa gevangengenomen.
Op de Wolga bij Kaslolfka is een groote
Russische stoomboot, Alexander, verbrand. Acht
van de bemanning kwamen om het leven. Een
groote som papieren geld,in de kajuit van den kapi
tein bewaard, is verbrand.
Over het dorp Rustenburg en omstreken, in
Transvaal, heeft den 23n September een vreese-
lijke hagelstorm gewoed. De hagelsteenen waren
bijna zoo groot als hoendereieren. Alles is ver
nield. Alle vruchten en te veld staande gewassen
zijn totaal weggeslagen. In het dorp zijn alle
ruiten aan de windzijde gebroken. De schade
was bij de afzending van deze berichten nog
niet te overzien.
De groote katoenfabriek van den onderkoning
Li-Hung-Chang te Shanghai is door brand ver
woest. De schade wordt op f 6.000.000 geschat.
De gelegenheid tot verzending der correspon
dentie naar New-York (via Rotterdam) bestaat
door middel van het stoomschip Dubbeldam. De
laatste buslichting aan bet postkantoor te Rot
terdam is bepaald op 28 dezer, des namiddags
ten 12.30 ure.
De wijze van verzending behoort duidelijk op
het adres vermeld te worden.
De gelegenheid tot verzending der correspon
dentie naar Bergen (Noorwegen) bestaat door
middel van het stoomschip Ingand. De laatste
buslichting aan het postkantoor te Rotterdam is
bepaald op 27 dezer, des voormiddags ten 4.30
ure spoortijd.
De wijze van verzending behoort duidelijk op
het adres vermeld te worden.
Naar wij vernemen, zal de Postgids voor het
Koninkrijk der Nederlanden voortaan van rijks
wege worden gedrukt en uitgegeven, en dus
niet meer door den boekhandel. In den eerst-
volgenden Postgids zullen belangrijke wijzigingen
en vei betei ingen zijn aangebracht.
Da minister van buitenl. zaken brengt in de
St.-Ct. van gisteren ter kannis van belangheb
benden, dat blijkens bericht van Hr. Ms. ge
zantschap te Parijs, de invoer van rundvee uit
Nederland wederom inFrankrijk wordttoegelaten.
Overlegging wordt evenwei gevorderd van eene
verklaring, afgegeven door de overheid in de
gemeente van waar het in te voeten vee afkom
stig is en waaruit blijkt dat bedoelde dieren
zich sedert minstens 3 maanden te dier plaatse
bevonden en dat aldaar geen besmettelijke
runderziekte heerscht, noch gedurende dal tijds
verloop gebeerscht heeft.
Bij de gisteren te Dordrecht gehouden exa
mens in vrije en orde-oefeningen is geslaagd de
heer E. Bal, te Schiedam.
Aan de universiteit van Amsterdam zal Maan
dag 30 dezer, des namiddags ten 3 ure, dr. J.
Rotgans, benoemd tot gewoon hoogleeraar in de
heelkunde, zijn ambt openlijk aanvaarden door
het uitspreken eener rede in de aula der uni
versiteit.
Zaterdagnamiddag heeft mr. T. M. C. Asser,
die wegens de aanvaarding zijner benoeming tot
lid van den Raad van State, zich in Den Haag
heeft gevestigd, in de aula der universiteit te
Amsterdam afscheid genomen van de inrich
ting voor hooger onderwijs, aan welke hij sedert
het jaar 1860 verbonden is geweest.
Na afloop van deze plechtigheid werd den
oud-hoogleeraar namens ongeveer 270 zijner
stadgenooten een gedenkpenning in goud, zilver
en brons aangeboden, aan de voorzijde zijn wel
gelijkende beeltenis en zijn naam dragende, en
aan de keerzijde in een lauwerkrans de woorden
aKennis, Vernuft, Arbeid". Bij dezen penning was
een in donker rood leder gebonden, op oud
Hollandsch papier gedrukte oorkonde gevoegd,
bevattende de opdracht en de i).uiten van allen
die tot het huldeblijk hebben bijgedragen.
In navolging van Amsterdam en Haarlem
heeft de raad der gemeente Zaandam met alge-
meene Memmen besloten bet schoolgeld voor leer
lingen aan de scholen voor m. u, I. onderwijs,
die elders hun woonplaats hebben, van f30 op
f55 te verhoogen, roet toovoeging der bepaling
uzoolang er plaats is".
In de gisteren gehouden zitting der arrond.-
rechtbank te Rotterdam stonden terecht
M. v. d. B., graanwerker te Schiedam, beklaagd
van in den namiddag van 10 September een
agent van politie aldaar de bedreiging te hebben
toegevoegd, dat hij hem het hart zou afsteken
en daarna dien ambtenaar, die zich in de recht
matige uitoefening zijner bediening bevond,
verschillende beieedigende scheldwoorden toege
voegd, zich daarna met geweld tegen hem ver
zet en heao een slag op het hoofd en eenige
stompen tegen den rug had toegebraebt. Het
O. M. wees er op dat de bekl. zich altijd tegen
de politie verzet hij had reeds 6 veroordee
lingen achter den rug en requireerde 6
maanden gevangenis.
W. K., barbier en bierbottelaar te Overschie, be
klaagd den 14n September j.l. te Overschie, moed
willig Jacobus do Laat, barbier en bierhuishouder,
met een flesch een slag tegen het hoofd te hebben
toegebracht. De mishandelde had dientengevolga
14 dagen lang hevige pijn in het hoofd.
Eisch f25 boete, subsidiair 10 dagen hechtenis.
Uitspraak 31 dezer.
Is het strafbaar een meisje tegen haren ivil
op de openbare straat een kus te geven
Die quaestie werd in 1860 door den Iloogen
Raad behandeld en ons hoogste rechterlijk college
was van oordeel, dat dergelijk feit niet strafbaar
washet was alleen maar een zeer ongepaste
betuiging van liefde.
Op 18 October j.l. werd dergelijke zaak we,t
eens behandeld, en wel voor het gerechtshof te
Amsterdam. Wat was er gebeurd
Een j-nge arbeider uit Doorn lud op een
Zondagavond een meisje, dat hij met kende,
verlof gevraagd om haar thuis te mogen bren
gen, wat zij geweigerd had. Toen had hij haar
een kus gegeven. Zij ging naar den burgemeester,
die proces-verbaal tegen hem deed opmaken,
wegens openbare schennis der eerbaarheid. De
rechtbank te Utrecht hield zich aan de uit
spraak van den Hoogen Raad en sprak hem
vrij. De zaak kwam voor het hof. Het O. M. achtte
het feit strafbaar op grond dat liet gewijzigde
strafwetboek niet slechts beleediging in geschrifte
en mondeling, maar ook door daden en gebaren
strafbaar stelt. Het meisje nu was beleedigd.
Het Openbaar Ministerie wees verder ook op
de maatschappelijke gevolgen, indien uien aan
dat artikel een zoo beperkte uitlegging gaf. Het
was echter te doen eene beslissing te krijgen
omtrent de vraag, of iets dergelijks al dan niet
strafbaar was het requireerde daarom veroor-
deelmg tot een geldboete van een gulden, subs,
een dag.
Het hof bepaalde de uitspraak op heden.
Het O. M. bij het gerechtsliof te Arnhem
heeft cassatio aangeteekend van het arrest van
dit hof in de zaak van den anarchist W. M.
Methöfel' aldaar, waarbij deze, met niel-oiitvanke-
lijkverklaring van het O. M. in zijne ingestelde
vordering, is vrijgesproken.
De arrond. rechtbank te Maastricht heelt W.
H. Vliegen, redacteur van het socialistisch week
blad de Volkstribuun, wegens beleediging van
mr. Reitsma, advocaat-generaal bij het hof te
's-Bosch, twee malen gepleegd, veroordeeld tot
twee geldboeten, respectievelijk van 25 en 50
gulden, subs. 1 en 2 weken hechtenis.
MAASSLUIS. Sedert de vorige opgave
kwamen alhier binnen 3 schepen, gezamenlijk
aanbrengende 742 ton haring.
KRALINGSCHE VEER. Gisterochtend wer
den ter markt alhier aangevoerd 35 zomerzalmen,
die voor f0.60 tot 1.20 per i/s kilo werden
verkocht. Nog werden aangevoerd 10 winter-
zalmen.
Jv'ed.-IIerv. Kerk.
Beroepen: te Tienhoven (cl. Amersfoort)
ds. F. J. J. Loefl, te Heilo te Steenderen
ds. W. van den Bijtel Jr., te Eibergen; te
Oosterzee c. a. ds. J. M. E. Steenbeekte
Wijnjeterp te Zegveld ds. II. Visscher, te
St.-Jansga.
Aangenomen: naar Maartensdijk door
ds. W. Noordink, te Kubaard.
Bedankt: voor Maunk door ds. N. Jolles,
te Drachten.
RooiuscU-katliolielie Kerk.
Patel' J. V. de Groot, van de orde der predik-
lieeren te Nijmegen, is herkozen tot prior van
het klooster der Dominicanen te Nijmegen.
De paus heeft pater Clemens Oflermans be
noemd tot overste van het Missiehuis te Tilburg,
liet is de eerste Nedeilandsche overste van het
Missiehuis.
Onze openbare scholen.
In deze gemeente wordt openbaar lager onder
wijs gegeven aan 3 kostelooze scholen, 2 tus-
schenscholen, 1 burgerschool en 2 scholen met
uitgebreid leerplan. De cursus in moderne talen,
die niet geheel in het kader der wet past, sluit
alleen op de scholen met uitgebreid leerplan aan.
Deze cursus, die bovendien nog niet geopend is,
kunnen en moeten we, om meer dan eene reden,
buiten beschouwing laten.
De kostelooze scholen zijn voor de onvermogen-
den, de tusschenscholen voor de minvermogenden,
de burgerschool voor hen, die geen uitgebreid
lager onderwijs verlangen (leesbetalen kunnen)
of die school ten onrechte beschouwen als een
voorbereidingsschool; de scholen met uitgebreid
leerplan resten voor hen, die het volle schoolgeld
kunnen betalen van het onderwijs, dat zij voor
hun kinderen begeeren.
Die toestand is in strijd met de wet, al is in
andere gemeenten vaak gelijke onwettigheid te
vinden.
Het lager onderwijs te Schiedam omvat niet
alleen de vakken ak, maar ook eenige van
die, vermeld onder 1tzóo besloot de raad.
De beide eerste al. van art. 16 1. ond. luiden
letterlijk
sin elke gemeente wordt voldoend lager ondei-
wijs gegeven in een genoegzaam aantal scholen,
welke voor alle kinderen zonder onderscheid van
godsdienstige gezindheid toegankelijk zijn.
liet onderwijs omvat de vakken, in art. 2 ver
meld onder ak en daar, waar genoegzame
behoefte aan uitbreiding bestaat, een of meer, of
wel alle vakken, vermeld in dit artikel onder It".
Wanneer men blijft staren op de wamden
»zonder onderscheid van godsdienstige gezind
heid", kan men zeggen dat het 1. o. te Schiedam
openbaar is.
Wanneer wij de bepaling be-chotiwen zooals
het behoort, dan vinden wij, dai die woorden geen
verzwakking uf bepeiking. maar een ywmerking
bedoelen van het hoofddenkbeeld, dat het openbaar
lager onderwijs toegankelijk moet zijn voor alle
kindei en.
Waar het openbaar onderwijs ook omvat vak
ken vermeld onier 1t, moeten alle hi n de ren
ook in die vakken onderwijs kunnen ontvangen.
Zoolang on- en minvermogenden geen vrijen
toegang hebben tot de scholen met ungebreid
leerplan, is ons openbaar lager ondervvjs niet
conform de wet.
Zoo werd het reeds in 1881 begrepen en zoo
begreep het in 1890 zelfs de anti-rev, minister De
Savornin Lehman, wien de eer toekomt, mede-
gevoeld te hebben, dat het ongeluk van arm te
zijn, van overheidswege niet vergroot behoeft te
worden, door onvoldoende bedeeling van het van
staatswege gegeven onderwijs.
De bedoeling der wet zoo ongeveer schreef
deze anti-rev. minister, naar aanleiding van een
ontworpen schoolgeldhelfing, die hij weigerde
ter goedkeuring voor te dragen de he fooling
dei wet is, dat ongeacht het verschil in jinan-
cieelen toestand, allen in de gelegenheid beboeren
te worden gesteld, lager onderwijs te out vangen
in alle vakken, die op de openbare lagere scholen
der gemeente onderwezen worden.
Bij herhaling heeft het leeds onder den minis
ter Six gegolden, »dat. voor de on- enrmnvei-
mogenden, (zelfs) geen eisehen van bekwuamheid
gesteld mogen worden, tenzij o. k voor heil, die
't volle schoolgeld betalen, dezelfde regel geldt"
en »ciat de laad zich niet mag voorbehouden,
welke onvennogenden tot het onderwijs in de
vakken lt zullen worden toegelaten".
Wel modderde de regeering in 1884 met art.
'16; maar.dat was onder het ministerie
Heemskerk. P». I. P. I
Uit de verhouding van het aantal onderwijzers
tot bet getal leerlingen aan de verschillende
scholen is een treurig, maar natuurlijk gevolg
van de onjuiste toepassing der wet af te leiden"
ook ten aanzien van de gewone vakken n—k.
ie kostel. schooi 10 onderwijzers voor 470 leer).
2e d a 10 b 405
3e x 11 ij 9 359
ie tusschen- 9 397
2e 1 6 241
burger- 4 79 s
schooi voor jongens 4 b 77
b b meisjes 7 b 74
De resultaten van het onderwijs op de volks
scholen mogen de Schiedamsche onderwijzers zich
tot een eer rekenen. Zij zullen echter de eersten
zijn om toe te stemmen, dat in klassen van meer
dan 40 (soms OU) leerlingen onmogelijk van den
tijd der leerlingen het gebruik te maken is, dat
er van gemaakt moet vvoiden, terwijl de onder
wijzeressen en onderwijzers aan de overige scho
len met veel meer animo zullen staan voor een
klasse van 20 leerlingen, dan voor een van 6 of 8.
Bovendien mag hier nog gewezen worden op
een andere quaestieHet gevaar dat, uit een maat
schappelijk oogpunt beschouwd, in de tegenwoor
dige regeling ligt opgesloten.
Een der krachtigste argumenten, door de libe
ralen voor de volksschool aangevoerd, is steeds
geweest: de verbroedering tusschen de verschil
lende sgodsdienstige gezindheden".
De heerschende klasse toont zich vaak zoo
bevreesd voor standenhaatwelnu, beter dan door
politiemaatregelen, zal zij het zoo gevreesde be-
strijden, wanneer zij in een volksschool een mid
del zoekt tot verbroedering van standen.
De mannen, die ais kinderen naast elkaar op
