Letteren, Kunst en Wetenschap.
Gemengde Berichten.
PER TELEGRAAF.
Post en Telegraphie.
Koloniën.
Land- en Tuinbouw.
onmiddellijk naar de plaats des onheils ver
trokken.
Op het terrein der fabriek staan 19 ge
bouwen.
De ontploffing moet ontstaan zijn in het
korrelhuis.
Onmiddellijk zag men zware rookwolken
opstijgen en stukken hout in de lucht vliegen.
Brand is er niet ontstaan. In de gebouwen
waren 5 a G werklieden aanwezig.
De andere gebouwen hebben weinig schade
geleden.
Ook te Muiden is geen schade van eenig
belang veroorzaakt, zoodat de ramp niet die
afmetingen heeft van die in 1S83.
De beide dooden waren vaders van talrijke
huisgezinnen.
Nader meldt men ons, dat twee stoven met
150 kilogram buskruit gesprongen zijn.
(K. JR. Ct.)
Zondagavond is een fabrieksarbeider te
"Winschoten door de stoomtram overreden,
zonder dat de machinist of de conducteur het
bemerkte. De man was bijna oogenblikkeiijk
een lijk.
Te Veendam en te Wildervank liggen in
koffiehuizen totalisator-lijsten om te wedden
op de heeren Treub en Smidt. De meerder
heid zet op den heer Smidt.
De koetsier v. G. te Loosdrecht heeft een
kip die kraait als een haan en ondanks deze
kundigheid, nederig genoeg is. om den anderen
dag voor een verseh ei te zorgen, wat niet
anders dan in deze hen geprezen kan worden.
De merkwaardige kraaiende eierlegster ge
noot den prijs, die allen, die hun taak wel
vervullen, niet te beurt valt zij kwam in
de krant, wandelde de geheele provinciale
pers door natuurlijk zonder eieren te leggen
en hield ten laatste stand in het Zeidsck
Dagblad. Hier echter, zegt de Amsterdammer,
werd een eind aan haar zegetocht gemaakt,
want prof. G. Schlegel, hoogleeraar in de
Chineesche taal, deed op schitterende wijze
uitkomen, dat een philoloog zich niet door
de eerste de beste hen in de wetenschappe
lijke luren laat leggen.
De professor schreef namelijk in een inge
zonden stuk in het L. D.
ïlk neem de vrijheid u mede te deelen,
dat (een kraaiende hen) dit niet zulk een
groote bijzonderheid is, daar men in China
van eene vrouw, die den baas in huis speelt
en haren man onder de pantoffel houdt,
zegtJiDe kip kan kraaien" (Keboe e thi),
even zooals wij zeggen zouden ïZij heeft de
broek aan". Een Chineesch spreekwoord
zegt: »Als de hen den morgenstond verkon
digt, gaat liet huishouden op deflesch" (pin-
ke tsi sin, ut ka tsi sik). Men zie mijn Neder-
landsch-Chineesch woordenboek i. v. Broek 5,
deel I, p. 704".
De politie te Nijmegen arresteerde aldaar
Zaterdag op Jast van den officier van justitie
te Rotterdam J. A. Levie, grossier in lampen,
te wiens huize dezen zomer een hevige
brand woedde.
De Limb. Koerier verneemt, dat de oude
"Van Berkum uit Os nimmer naar Amerika
vertrok, doch zich te Antwerpen schuilhield,
hetgeen men van de overige gevluchte per
sonen eveneens veronderstelt. Wetende, dat
de politie uit Os grootendeels voor de recht
bank te 's-Bosch vertoefde, dacht hij van de
gelegenheid gebruik te kunnen makeD om
zijn vroegere verblijfplaats te bezoeken. Btj
het overstappen werd hij echter herkend en
ingerekend.
Apeldoorn. Zaterdagnamiddag te 5.16
is de vorst van Bentheim alhier aangekomen.
Aan het station werd hij door H. M. de Ko
ningin-Regentes verwelkomd. Met de hofdignt-
tarissen en den jagermeester zal de prins deel
nemen aan eene groote klop- en drijfjacht,
die op heden en morgen in de omstreken
van het Loo en bij de Soerensche bosschen
zal worden gehouden.
Yenendaal, De jongste woelingen in deze
gemeente werden door een zeer groot getal
fabrieksarbeiders ten sterkste afgekeurddeze
zijn thans voornemens dergelijke ongeregeld
heden met kracht te bestrijden en allereerst
de pogingen der sociaal-democraten, om hier
vasten voet te krijgen, tegen te gaan. Eene
voorloopige commissie is reeds door de arbei
ders gekozen.
De heer Dan. de Lange, directeur van het
sa-capella-koor", ontving Zaterdag hetordekruis
3e kl. van de Oostenrijksche orde der IJzeren
Kroon.
In de hervormde kerk te Maasland ligt be
graven de heer Van Egmond, commandeur van
Maasland, wiens graf gedekt wordt door een
grafgesteente van waarde. Van dit werk uit het
jaar 1585 zijn dezer dagen eene teekening en
photographische afbeeldingen gemaakt.
Een boek over Dutch Humor, ïllollandschen
humor" het dei de van een reeks, waarin
reeds boeken over den humor van Schotland en
dien van Japan verschenen heeft nu te Londen
het licht gezien. De schrijfster is miss A. Werner.
Door de nVereeniging van Beilijnsche archi
tecten" is een weik uitgegeven over den pro-
testantschen keikbouw, sedert de reformatie tot
heden, met 1041 afbeeldingen. Er worden 550
bouwwerken in besproken, waardoor een beeld
wordt gegeven van de geleidelijke ontwikkeling
van dit deel der architectonische kunst in Europa
en Amerika.
Waarom hoort men, wanneer over de onster
felijke meesterstukken der schilderkunst gehan
deld wordt, altijd spreken van een ïTitiaan",
een ïRubens", een sVan Dijck", een uRem-
brandt", een sRnysdael", eer men zegt wat het
stuk van den bedoelden schilder voorstelt
Omdat elk onderwerp, door de magistrale
hand dezer meesters aangeraakt, hun eigendom
werd, het onderwerp treedt op den achtergrond,
verdwijnt bijna, alleen de koninklijke individua
liteit wordt gezien zich afspiegelend in de
grootsche schepping. (Ziv. Ct.)
In Neurenberg is in de stadsbibliotheek een
vondst van hooge waarde gedaan, n.l. een boek,
dat bleek 14 tot nog toe geheel onbekende ge
zangen van Hans Sachs, den middeleeuw-
scben meesterzanger, te bevatten.
Eene ontdekking te DelphiBij do op
gravingen op de plaats, waar vroeger de beroemde
tempel van Delphi stond, heeft men een ont
dekking gedaan, die voor de kennis der oud-
Grieksche letterkunde en muziek van het hoogste
gewicht is. Men vond n.l. een steenen plaat,
waarin een loflied aan Apollo is gegrift, en
waarop boven elke lettergreep de noten vermeld
zijn, waarin het lied gezongen werd. Men ver
moedt, dat men nu don sleutel heeft tot de
oud-Grieksche muziek, die zoo lang vergeefs
gezocht werd. De muziek is van den componist
Aristoxenes, een leerling van Aristoteles, en
dateert uit de 2e eeuw v. Chr.
Volgens de conventie tusschen Griekenland
en Frankrijk, heeft dit laatste land het recht
om het loflied uit te geven. Nog een tweede
hymne werd gevonden, doch deze was niet van
notenzetting voorzien.
De ramp te Santander.
De nadere berichten kunnen niet gelezen
worden zonder door ontzetting te worden aan
gegrepen. Met eiken dag blijkt het dat het aantal
dooden en gekwetsten veel, veel grooter is dan
eerst gedacht werd. In het Journal das Débats
wordt zelfs gezegd dat het aantal dooden, te oor-
deelen naar het cijfer der vermisten, meer dan
drie duizend moet zijn, en dat der gekwetsten kan
niet minder wezen. Er is geen huis, waar men
geen gekwetste of doode telt. Allerwegen in de
stad worden de huizen door de ingenieurs onder
zocht om na te gaan of zij nog bewoonbaar
zijn. Do moeste zijn gehavend. In de nabij de
haven gelegene wijken zijn slechts gescheurde
muren van de buizen overeind gebleven, die men
in alle haast is gaan stutten of omverhalen, ten
einde nieuwe ongelukken te voorkomen.
Een der gewonden in het gasthuis wie
hij is weet men nog niet is krankzinnig ge
worden van schrik. Hij verbeeldt zich, dat de
stad gebombardeerd is door een Engelsch eskader
en scheldt verontwaaidigd op de Engclschen,
die niet vooraf waarschuwden, opdat men de
vrouwen en kinderen kon wegbrengen.
Een man, die in de vei warring op straat zijn
zoontje was kwijtgeraakt, meende het kind te
herkennen bij een hoop dooden. Hij nam het
op, en droeg het weg, maar de knaap stiei f in
zijn armen. Men ontnam den wanhopige» vader
zijn droeven last en bracht hem naar buis, en
daar bleek het tot zijn vreugde, dat hij zich had
vergist. Zijn zoontje kwam hem gezond en wel
te gemoet
Men heeft te Magdalena, op drie kilometer
afstand van de plaats des onheils, den couuuan-
deursstaf teruggevonden, dien de piefect van
Santander in de hand hield, toen hij door de
ontploffing werd gedood.
Ter verklaring van het feit, dat in de eerste
paniek aan het hlusschen der ontstane branden
niet gedacht werd, diene in de eerste plaats die
paniek zelve, welke do lieden als veilamde,
maar in da tweede plaats ook de omstandigheid,
dat ongeveer de geheele brandweer en de voor
naamste overheidspersonen op het biandende
schip bij het reddingswerk doende waren en
met al het materieel in de lucht vlogen.
Er zijn nu 100 kisten dynamiet uit het wrak
naar boven gebracht. Wegens de overal ver
spreide menscbelijke ledematen tot op de
daken van de huizen vindt men dergelijke grie
zeligheden en de overheid heeft dan ook gelast
ze alle af te zoeken vreozen de geneesheeren
voor het uitbreken van besmettelijke ziekten.
Men heeft reeds 500 gewonden gevonden.
De kapitein van do Machichaco blijkt met
zijn schip te zijn ondergegaan. Even voor zijn
dood moet hij nog op zijn eerewoord aan lieden,
die kwamen heipen blusschen, verklaard hebben,
dat er geen dynamiet meer aan boord nas.
Of hij al dan niet beter wist, en zoo ja,
waarom bij dan de waarheid verbloemde,
wie zal het zeggen
Men kan nu ten naaste bij bepalen hoe groot
de stoffelijke schade is.
Ruim honderd huizen zijn vernield en van
tweehonderd vijftig is het dak afgeslagen door
de ontploffing maar er is bijna geen huis, dat
volkomen onbeschadigd is gebleven. In de helft
der huizen zijn meubelen, porselein en glaswerk
door den schok vernield. De gas-,electriciteits-,
telegraaf-, telephoon- en spoorwegmaatschappijen
lijden ieder wel voor een millioen pesetas schade.
Te Trier a/d Moezel is dezer dagen, bij 'top-
graven van den oud-Romeinsclien stadsmuur,
eene geheele Romeinsche pottenbakkerij ontdekt.
Men heeft tot nu 10 gave ovens en 4 vuurhaar
den blootgelegd. De ovens zijn deels geheel ge
vuld met kruiken, nappen en schalen, deels be
vatten ze scherven, bronzen werktuigen en
bronzen muntstukken. De bodem der ovens is
met plavuizen belegd.
Eene groote, uitgeholde ruimte bevat eene
witachtige massa, die zeker tot grondstof diende
voor 't vervaardigen van potten. In de nabijheid
der pottenbakkerij vond men verder, op een
diepte van 21/2 M, een Romeinschen toren met
eene middellijn van 5 M en gebouwd uit rooden
zandsteen en witten kalksteen. In dien toren
werden verscheidene menscbelijke geraamten
gevonden.
In het instituut-Pasteur te Odessa zijn in
het vorige jaar tegen de gevolgen van dolle-
hondsgift ingeënt 633 personen, die door aan
dolheid lijdende dieren waren gebeten, en 11
personen die besmet waren bij de verpleging
van geïnfecteerde menschen en dieren.
De wonden waren in 503 gevallen door bon
den, in 32 door katten, in 6 door wolven,
en in 2 door paaiden toegebracht.
Onder de behandeling stierven 4 hevig ge
wonde personen allen, die de kuur ten einde
toe volgden, zijn hersteld.
'S-GRAVEXII.4GE, 14 November.
Tweede Kamer. De heer Everts is beëedigd,
Ingekomen is het wetsontwerp ter beveiliging
van arbeiders in fabrieken tegen ziekten en
ongevallen. De Kamer i- daarna verdaagd
tot Dinsdag a.s.
Do gelegenheid tot verzending der correspon
dentie naar Bergen (Noorwegen) bestaat door
middel van het stoomschip Olaf Kyrre. De laatste
buslichting aan liet postkantoor te Rotterdam is
bepaald op 17 dezer, des Voormiddags ten 4.30
ure spoort ijd.
Db wijze van verzending behoort duidelijk op
het adres vermeld te worden.
In do Staatscourant is de tekst opgenomen
der telegraaf-ovei eenkomst. op 27 October 1S93
tusscben Nederland en Bolgn; gesleten, waarvan
de hoofdinhoud in de vorige v.eek onder vBolgie"
werd medegedeeld.
In Duitsch Oost-Afrika zal ene telegraaflijn
worden gelegd van D.ir-es-Snlaam over Moliorro
naar Kilwa en in het Duits^he Togogebied,
ter aansluiting aan het Engoische Goudkustge-
bied, eerie telegraaflijn van Quitta over Lomé
naar Klein-Popo.
Al de 17 surnumerairs bij de posterijen, die
in de vorige weck aan het commies-examen deel
namen, zijn geslaagd.
Batavia, 13 October.
Uit Kota-Radja werd dd. 12 Üctobër geseind
Luitenant Morel heeft gisteien op Lamdjamoe
eerst kapitein Boers en daarna zich zelf dood
geschoten. Onaangenaamheden in dienst hebben
hiertoe aanleiding gegeven.
Toekoe Tjoet Toengkoeb, wiens Tolk onlangs
een onzer posten aanviel, hoewel hij onze zijde
gekozen had, is hier gearresteerd en verbannen
naar Melaboeh.
De Loc. doelt mee dat aan Datoe "Alam, een
landsgroote van Boeloengan, Zuider- en Ooster-
afdeeling van Borneo, de hoofdplaats Banjoemas
als verblijfplaats is aangewezen, omdat hij het
den sultan van genoemd rijk en ons zoo lastig
maakte.
In de Straits Times wordt bericht dat den 4n
October eene colonne van 800 man van Kota-
Radja naar Kroeng-raba op de Westkust is
gemarcheerd, en dat zoowel op den heen- als
op den terugtocht de houding der bevolking
reden gaf tot tevredenheid.
Aangaande het gebeurde op den houtaankap
van den heer Barre in Lang6ar meldt de Straits
Times nog dat de roovers twee geweren en eene
som gelds hebben meegenomen en dat de con
troleur van Edi een lokaal onderzoek instelde.
Den 23n Sept. is van Bengkalis een detache
ment uitgerukt, ter sterkte van 25 bajonetten,
om met den gouv. stoomer Bengkalis overge
voerd te worden mar Siak, Dienzelfden dag
's avonds vertrokken de assistent-resident en
controleur met het detachement naar Pakan
Bahroe. De geest in de V Kotta's schijnt te
wenschen over te laten.
De sultan van Deli is gisteren hier aangeko
men en in het v Hotel des linies" afgestapt.
Daar logeeren ook eenige prinsen uit de Vor
stenlanden.
Op de veemarkt te Leeuwarden waren op de
