A". (893.
Donderdag 14 December.
(Si0. 8423.
Eersfe Blad.
v ©nenveertig-ste Jaargane.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
UITGEVER: j.~ ODÉ.
B i te n 1 nmï s ch e Berichten.
G0URA1T.
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het gelieele Rijk
Afzonderlijke nommers
- 2.50.
- 0.10.
KB At': BOTKUSTitAAT, E a 7.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courantf 1,10.
Iedere gewone regel meer. - 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 13 December 1893.
«Wat broeit er toch op het gebied van het
iager onderwijs?" is ons, in verschillenden
vorm, in de laatste dagen gevraagd. Uit die
vragen blijkt, dunkt ons, meer dan nieuws
gierigheid, blijkt belangstelling. Daarom heb
ben we getracht, inlichtingen omtrent de aan
hangige plannen te verkrijgen, en het is ons
gelukt ten minste zooveel te weten te komen,
dat we eenigszins een oordeel kunnen vellen
omtrent een zaak, die zeker door alle raads
leden reeds grondig is bestudeerd, doch waar
omtrent de burgerij nog steeds in diepe on
wetendheid verkeert.
Men wil van de jongensschool van den heer
Tijl een flink georganiseerde inrichting maken.
«Is ze dit dan nu niet?" hooren we in de
gedachten reeds vragen, en het bepaalde ant
woord op deze vraag moet rondweg luiden:
ïNeen, dat is deze school niet; dat is zij
van haar oprichting af niet geweest; in
tegendeel: omstandigheden, waarin we ons
nu maar niet willen verdiepen, gebeurde
zaken hebben immers geen keer? hebben
zelfs aanleiding gegeven, dat ze in den loop
des tijds nog verder is verwijderd geraakt
van wat men een goede organisatie noemt,
dan bij haar oprichting het geval was. En
daarom een woord van hulde aan het hoofd
der school, den heer A. H. E. Tijl, die steeds
met mannenmoed het hoofd hoog heeft ge
houden, waar zooveel anderen hun geestkracht
zouden hebben verloren. Aan zijn onverdroten
jjver de eer, dat er op die school, trots haar
hoogst gebrekkige inrichting, nog zulke gun
stige resultaten werden verkregen.
Maar dan ook hulde aan de loffelijke be
moeiingen van de plaatselijke commissie van
■toezicht op het lager onderwijs, op wier initia
tief voorstellen tot reorganisatie dier school
den raad bereikt hebben.
Volgens die plannen nu zal een nieuwe
jongensschool verrijzen met zes lokalen, voor
evenveel klassen. Voor kinderen van zes tot
twaalf jaar bestemd, zal zij dan volgens een
welingericht leerplan kunnen werken. En zal
haai bevolking toenemen? Dit volgt vanzelf
uit een ander gedeelte van het plan. Men wil
-de burgerschool, hoofd de heer J. Wij ma,
opheffen, en door invoering van een propor
tioneel schoolgeld op de jongens- en de meisjes
school, het den ouders der leerlingen van de
•burgerschool maken, hun kinderen naar de
twee genoemde inrichtingen te zenden, en
niet alleen dezen ouders, maar allen rijk
■of arm die van uitgebreid lager onderwijs
woor hun kinderen willen profiteeren. Op deze
wyze wordt niemands belang geschaad, wor
den integendeel veler belangen gebaat. Maar,
a»l men vragen, swat moet dan met het per
soneel der school gebeuren, wat met het sym
pathieke hoofd dier school, den heer J. Wij ma.
dien zeker niemand gaarne nog zou missen T'
Ook daarvoor is gezorgd. Het onderwijzend
personeel der burgerschool vindt spoedig,
misschien terstond bij de opheffing, plaatsing
aan de overige scholen, voor de vervulling van
vacatures, die daar te verwachten zijn.
Ziedaar het voornaamste uit deze regeling,
een regeling, die de bevolking van de jon
gens- en de meisjesschool zal doen toenemen,
en die een behoorlijke klassificatie derjongens-
school zal mogelijk maken. Een einde zal er
dan komen aan den hoogst ongunstigen toe
stand, dat leerlingen van de meest uiteen-
loopende kundigheden en ontwikkeling in
dezelfde klasse moeten worden geplaatst: met
orde en met hoop op zeer goede resultaten
zal aan deze school na haar reorganisatie kun
nen worden gearbeid.
Eindelijk 't is al weder geen hoofdzaak
de begrooting van kosten moet zoodanig zijn,
dat door al de voorgestelde veranderingen
geen verhooging van lasten, wel een kleine
verlaging zal worden verkregen. Deze bespa
ring is trouwens zeer verklaarbaar, als men
nagaat, dat een school met weinig leerlingen,
en met haar verplicht hoofd en plaatsver
vangend hoofd natuurlijk duur is, en uit haar
opheffing een betrekkelijk groote vermindering
van kosten voortvloeit.
En nu moet ons bij deze gelegenheid nog
iets uit de pen, waarvoor we van hen, wien
het aangaat de belangstellende aandacht vra
gen. Er zijn hier ter stede twee zoogenoemde
tusschenscholen, waar een matig schoolgeld
wordt geheven maar de tijden zijn slecht, en
het valt menigen werkman, die er nu eenmaal
op gesteld is dat zijn kinderen geen kosteloos
onderwijs ontvangen, zwaar, elke veertien da
gen 30,40 of50 cents schoolgeld te betalen. Met
den bekenden Scrooge uit de Kerstvertelling
van Dicken3 zal een enkel, zeer deftig, behou
dend stadgenoot, dit lezende, vragen »Zijn er
dan geen armenscholen voor die lui Wij ant
woorden aan dezen compagnon van gezegden
Scrooge: «Armenscholen zijn er niet meer,
waarde heer 1 Wij noemen zulke inrichtingen
thans kostelooze scholen. De Arnsterdamsche
gemeenteraad verdoopte ze al sedert jai en in
scholen eerste klasse, en vindt u niet, dat die
naam heter klinkt; dat die den armen tob
ber, toch reeds zoo beproefd, thans geen her
innering te meer is aan zijn ellende? Vindt
u niet?"
En we willen u nog heter op de hoogte
brengen. Er zijn van die vaders en van die
moeders hier in Schiedam, die nu eenmaal
van geen kosteloos onderwijs willen weten.
Ons Schiedamsche volk heeft altijd een hekel
gehad aan den naam »Arrnenschool". In zijn
onbevangenheid heeft het er zelf een anderen,
een zachteren naam voor gevonden de stads
school. «Ziet u, mijnheerik wil het niet voor
niks hebben, het leeren van mijn jongens.
Mijn grootvader ging hij meester Verboon
op de tusschenschool in het Broersveld. En
ik en min vrouw gingen, allebei school bij
meester Sanders op diezelfde tusschenschool.
En daarom wil ik mijn jongens niet op de
stadsschool hebben, al zou ik het schoolgeld
uit de steenen halen!" Zoo wordt hier door
den adel uit de onvermogendeu geredeneerd,
o, compagnon van Scrooge!
Nu dan, als weldi a en we twijfelen er
geen oogetiblik aan, dat het gebeurt de
regeling der scholen voor onze burgerij haar
beslag heeft gekregen, als Schiedam met
voldoening zal kunnen wijzen op zijn inrich
tingen voor uitgebreid onderwijs, dan vragen
wij aan den raad der gemeenteneem nu
ter hand de regeling van de schoolgelden op
de tusschenscholen.
Voorspellen durven we, dat een verlaging
der schoolgelden op die scholen een vermeer
dering van liet getal leerlingen ten gevolge
zal hebben, en dan zult gij, o gemeenteraad,
den dank verwerven van tal van stadgeriooten,
voor welke wij diep respect hebben.
W beloven aan onze belangstellende lezers,
dat we hen van hetgeen omtrent de organi
satie van onze openbare scholen voor lager
onderwijs n den gemeenteraad zal worden
behandeld, zoo volledig mogelijk op de hoogte
lullen houden.
F R A N K R IJ K.
Reeds zijn bij de Kamer voorstellen inge
diend tot verhoogitig der graanrechten, en
nog meer worden er verwacht. De minister
raad heeft besloten, de inzichten der regeering
dienaangaande eerst kenbaar te maken, als
de nieuwe commissie voor het tariefbenoemd
zal zijn. Aan deze zal zij alsdan vooraf hare
meening mededeelen.
Volgens le Matin is de regeering voor
nemens een ministerie van volksgezondheid
in te stellen als hoofd daarvan zal vermoede
lijk optreden dr. Brouardel, voorzitter van het
«Comité consultatif d'hygièrie'' te Parijs.
Bij den aanvang der Kamerzitting van
Maandag dankte de heer Dupuy met enkele
woorden de quaestoren der Kamer voor hunne
tijdige maatregelen, na den aanslag genomen.
«Het beste deel van dien dank komt u toe
riep iemand uit het centrum, en de geheeie
Kamer bracht haar president een hartelijke
ovatie.
De uiterste linkerzijde (zelfs de socialistische
groep) applaudisseerde, toen de heer Casimir
Perier verklaarde, dat de regeering haar
plicht zal doen tot het uiterste.
In de Kamer deed Dupuy gisteren lezing
van de uit liet buitenland ingekomen betuigin
gen van sympathie, voor alle welke hij den
dank derFiansche Kamer en de verzekering
liarer gevoelens van erkentelijkheid terug
zond. {Toejuichingen.)
Basly interpelleerde de regeering over de
werkstaking in Pas-de-Ca!ais. De zitting werd
nu zeer woelig. De minister van koophandel
verklaarde de houding zijner voorgangers goed
te keuren. De regeering, zeide hij, wil even
goed vrijheid van werkstaking als vi ijheid
van arbeid.
Tegen het einde der zitting ontstond er een
geweldig tumult, vooral gedurende de rede
voering van Jonnart, die liet gedrag der
soci-listische aanvoerders bij de werkstakingen
in Pas-de-Calais brandmerkte, zich verzette
tegen een onderzoek, en een tot oproer aan
sporend artikel aanhaalde uit het blad Béveil
du Nord. Dit wekte nieuw rumoer bij de uiter
ste linkerzijde. Ten slotte werd de discussie
tot Donderdag verschoven.
De Senaat keurde eenstemmig de artikelen
van liet ontwerp betreffende de drukpers goed.
In eene gistermorgen gehouden parlemen
taire conferentie werd men het hierover eens,
dat er geen reden bestaat om thans het lecht
op buitenlandsch graan te verhoogen.
Door den minister van buitenlandsche zaken
is een Geelboek betreffende Siam overgelegd.
Het boek bevat 5 dossiers over de met Enge
land gevoerde onderhandelingen aangaande
Siam en den «bufferstaat". Een der stukken
bespreekt de instelling eener gemengde com
missie van onderzoek, die sommige quaestiën
kan regelen, ofschoon de beslissing bij de
betrokken regeeringen blijft berusten. Overi
gens bevat het Geelboek geen belangrijke
bijzonderheden.
Vaillant is Maandag van het hospitaal naai
de gevangenis Ia Santé overgebiacht. «Dood
aan den anarchist!" riep de menigte.die op
het gerucht van dit vervoer weldra was saam-
gesti oomd.
In het hospitaal gedroeg Vaillant zich zeer
opgeruimd, hij trachtte zelfs zijn bewakers
tot het anarchisme te bekeeren. Dat is zoo de
gewone tactiek waarop de «propaganda voor
de daad" wordt voortgezet.
Terwijl de maitiesse van Vaillant na
tuurlijk geïnterviewd dezen voorstelde als
iemand op wien niets aan te mei ken viel,
hangt Marchal, de gescheiden echtgenoot dezer
vrouw (men weet dat Vaillant diens naam
geleend had) van den anarcliist natuuilijk
een allesbehalve vleiend tafereel op. «Ik zal
nu eindelyk rustig kunnen slapen", zuchtte
de man.
Alexander Cohen is Maandagnacht over de
Belgische grens gezet.
IJ U I T 8 C II t A N D.
De Rijksdag heeft Maandag het ontwerp
tot bekrachtiging van het keizerlijk besluit,