h°. i'893.
Donderdag 14 December.
N°. 8423.
Tweede Blad.
venenveertigst©
Jaarsfan sr.
Biniieiilaiidsclie Berichten.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER: jT ODÊ.
Wit2y.utft.IT» V
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door liet gelieele Hijk
Afzonderlijke nommers
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL.
Zitting van 12 December.
Na opening der veigadering herinnerde de
voorzitter, do heer Gleiehman, dat sedert de
laatste bijeenkomst irt een naburig rijk, zich
het gruwelijk feit heef' voorgedaan van een
laaghartigen aanslag, waaraan de vertegen
woordiging ceuer bevriende natie heeft bloot
gestaan.
Hij vroeg machtiging de Kamer van afge
vaardigden de deelneming en sympathie dezer
Kamer te vertolken.
Zijne woorden werden met algemeen applaus
begroet.
De minister van justitie verklaarde, mede
onder toejuiching, zich namens de regeering
bij 's voorzitters woorden aan te sluiten.
Daarna werd de behandeling der justitie-
begrooting voortgezet.
Met 49 tegen 9 stemmen kreeg de minister
nog een nieuwen tweeden klerk voor zijn depar
tement.
Bij de afdeeling rijksveldwacht betreurde de
heer G. van Dedem dat totinspecteur der rijks
veldwacht .bij voorkeur gepensionneerde offi
cieren en niet verdienstelijke brigadiers-majoor
benoemd worden, maar de minister had tegen
bevordering der laatstgenoemden bezwaren.
Tegen de stichting van een gevangenis te
Haarlem op een plaats achter het nieuwe
rechtsgebouw aldaar, maakten de heeren Farn-
combe Sanders en De Kanter bezwaren, uit
vrees dat daardoor aan het rechtsgebouw het
daglicht zou worden ontnomen.
De minister beloofde nader onderzoek, of
schoon de verbinding van gevangenis met
rechtsgebouw wenschelijk achtende.
De heer Roeping!) gaf in overweging, op de
pensioenen die verpleegden in de rijkswerkin
richtingen genieten, in te houden de kosten
van hun onderhoud in de gestichten, omdat bij
ontslag dat geld gewoonlijk wordt verbrast.
De minister herinnerde dat de pensioenver
houding vroeger door de Kamer uit de armen
wet is weggenomen, doch erkende het nadeel.
De begrooting is zonder stemming aangeno
men, waarna die van binneniandsche zaken
aan de orde kwam.
Vooraf hield de heer Levy zijne reeds bij
de bedrijfsbelasting aangekondigde interpel
latie tegen beperking der handels- en bediijfs-
vrijheid door plaatselijke verordeningen, een
vrijheid steeds door den Hoogen Raad in be
scherming genomen, maar door het centraal
regeeringsgezag niet geëerbiedigd door goed
keuring van verordeningen, die de bedrijfs-
vrijheid aan banden leggen, met name van
kie ne kooplieden.
Hij vroeg meer bepaald of na opheffing der
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
B 57 SEK IF: SS «S T E 5t 'F n X 'f. E
2 7.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courantf -1.10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
patentwet voldoende gewaakt kan worden
tegen inbreuk op de bedrijf-viijheid en wat
de regeering zal doen om die te beletten.
De lieer Tijdens wemehte, dal de ïegee-
ling de traktementen der gemeente-veld
wachters aanvulle, zoodat ze aan die der
rijksveldwachters gelijk worden.
De heer Roèll drong juist met bet oog op
de kiesrechtuitbreiding aan, om de conti üle
op de gemeenten in de toekomst te versterken
en de bevoegdheid der gemeentebesturen
eenigszins te beperken, bijv. in zake aanleg
van werken om werkloosheid te verminderen,
het toekennen van subsidiën, liet ontslag van
ambtenaren en don verkoop. Ook kwam hij
op tegen de veigoeding van uitgaven voor de
uitvoering van rijkswetten aan de gemeenten.
Ten slotte waarschuwt bij ernstig tegen eene
uitbreiding van liet rijkssubsidiestelsel.
De heeren Hintzen en Van Karnebeek
kwamen op tegen subsidién voor werkver
schaffing.
De lieer Gei ritsen wilde splitsing van den
subsidiepost op de begrooting, zoodat afzonder
lijk werd geiaamd eene som tot ondersteuning
van gemeenten ter voorkoming van armoede
De heer Van der Borch van Verwedde,
de uitgaven voor de gemeenten zooveel moge
lijk vvenscliende te beperken, hoopt dat de
regeering niet zal steunen den aandrang van
Gelderland tot verhooging van traktementen
van burgemeesters, secretarissen enz.
De minister Tak van Poortvliet verzekerde
aan den heei I.evy, dat de vrijheid van nering
en bedrijf voldoende is gewaarborgd tegen,
trouwens niet gebleken, inbteuk der gemeente
besturen, door bet toezicht van Ged. Staten
en het petitierecht, en dat, zonder overwe
gende redenen, hij zich houdt, bij de ver
nietiging der gemeenteverordeningen, aan de
gevestigde jurLpiudentie. Erkennende dat de
subsidiën toenemen, wees bij er op, dat velen
een gevolg zijn van de traagheid van den wet
gever, bijv. bij liet ambaehts- en landbouw
onderwijs. De gesubsidieerde gemeenten, die
werkverschaffing op de begrooting plaatsen,
doen dit als een vorm van bedeeling. Medewer
king tot verhooging van de traktementen der
gemeenteveldwachters kan hij niet toezeggen.
Hedenavond voortzetting.
Avondzitting van 12 December.
De algemeene beraadslagiug over hoofdstuk
bmnenlandsche zaken woidt hervat.
De heer Pijtter.scn is teleurgesteld over het
antwoord der regeering, die op tal van vragen liet
aulwoord schuldig blijft. In tegenstelling met
den lieer Roèll ziet hij de vraag omtrent werk
verschaffing uit gemeentefondsen ernstig in en
laakt liet beroep door den lieer Hintzen op En
geland gedaan. Spreker dringt aan op maat
regelen ter bestiijding van de treurige toe
standen, in 't bijzonder in Friesland, waar de
heerschcnde werkloosheid tot allerlei betreu-
1-onsw.i.udige handelingen leidt.
De hem Lieflinrk, liet subsidiestelsel des
heet en Roëll bestrijdende en de veianderde
houding der N/«ii?«ar<?-parlij ten dezen in
'l licht stellende, juicht den steun der regee
ring in zake liet postverkeer toe, waardoor wel
vaart verspreid is. Ook keurt spreker de aan
vragen om staatshulp voor verschillende in
stellingen goed, waardoor de prikkel tot het
paiticulier initiatief toeneemt. Het kenmerk
der waie liberale politiek is, wat meer te let
ten op de behoeften, welke vroeger evenzeer
hestonden, doch toen werden voorbijgezien.
Daartoe moet liet koude doctrinarisme
worden prijsgegeven en door onderlinge toe
wijding de zedelijke moed onder de menschen
worden gehouden.
De heer Van der Borch van "Verwolde
protesteerde tegen de qualificatie van de
(S7aaifrtnr<f-paiTij die haar standpunt van
1887 handhaaft, doch slechts gelijke rechten
ei-elite \oor bijzonder en openbaar onderwijs.
De minister, repliceerende, toont bet belang
ook van den skleinen man" aan bij liet recht
van petitieherziening van de organieke
wetten wordt voorbereid nuttige subsidiën
zullen blijven verleend en een specificatie zal
bij de volgende begrooting worden overgelegd.
De gemeenten belmoren te woi den vrijgelaten
in bet verschaffen van werk, waartoe grond
bezit een hoofdvereischte is. Omtrent de be
schouwing van werkverschaffing als onder
stand in den zin van het kiesrecht is geen
algemeen antwoord te gevendit moet spe
cifiek worden nagegaan.
Na repliek van den heer Levy en dupliek
van den minister wordt het algemeen debat
gesloten.
Bij art. 5 vestigt de heer Kerdijk de aan
dacht op de klachten over ongeregelde uit
betaling der jaarwedden van onderwijzers,
vooral in Limburg.
De lieer J3. Mackay dringt aan op defini
tieve regeling der gemeenle-finaneiën.
De lieer Gerritsen komt op tegen den
overmatigen arbeid der winkelmeisjes, vooral
tegen het langdurige staan, hetgeen ook
voor kweekelingen zeer nadeelig is.
De heer Reekers beveelt omzichtigheid
aan ten opzichte der lijkverbranding, welke
uit een strafrechtelijk en hygiënisch oogpunt
niet gevvenscht is; waartegenover de lieer
Pijnacker Hordijk op een spoedige regeling
aandringt in 't belaugder persoonlijke vrijheid.
De minister vraagt opgave van namen der
gemeenten, waar de uitbetaling der jaarwed
den niet geregeld plaats heeft. De regeling
van het gemeentelijk financiewezen hangt af
van de herziening der gemeentewet, in ver
band met de kieswet. liet lot der winkel
meisjes en kweekelingen gaat ook hem ter
harte; hulp van geneeskundige ambtenaren
komt hem evenwel niet doeltreffend voor. In
zake de lijkverbianding houdt hij zich aan de
memorie \an antwoord, dwang zal nooit wor
den aangewend.
De beer Houwing dringt aan op ruimere
toelagen aan geneeskundigen ten plattelande,
waar die hulp vaak ontbreekt.
De lieer Yalettc wenseht een betere rege
ling van het hoogcr onderwijs, zonder de kos
ten daanan te willen opdrijven. De universi
teiten kunnen verminderd of deels door facul-
teitsscholen vervangen worden. Ook de
uvoering van staatsexamens zou het onder
wijs ten goede komen.
De beer Bool, verbetering van den toestand
der universiteitsinrichtingen te Leiden noodig
achtende, ontraadt verplaatsing van het ethno-
graphisch museum.
De lieer De Beaufort (W.-b.-D.) bestrijdt
het denkbeeld van eene verandering der uni
versiteiten in faculteitsscholen, alsmede het
nut van verplichte dissertatie voor juridische
studenten.
Morgen ten 11 ure voortzetting.
De heeren Guvot, Lieflinck en De Kanter
hebben op liet marine-budget een amende
ment voorgesteld met het doel aan de voorge
stelde ingrijpende wijzigingen van de be
staande regeling van het personeel van 's rijks
stoomvaartdienst, wat betreft de bevordering
tot officier-machinist, geen gevolg te geven.
De commissie van rapporteurs van de marine-
begrooting heeft voorgesteld een amendement
dat strekt de wenschelijkheid te doen uit
spreken, in de bestaande organisatie van het
korps mariniers, waarmede de in dit artikel
begrepen uitbreiding der werfpolitie recht
streeks verband houdt, vooralsnog geen ver
andering te brengen.
SCHIEDAM, 13 December 1893.
De typografen te Groningen willen een
pensioenfonds stichten om G0-jarige vakge-
nooten een pensioen van f250 a 300 's jaars te
kunnen verzekerenhet beschikbaar kapitaal,
uit welks rente het pensioen zal worden ver
leend, moet echter grooter worden dan het
thans is, willen zij hun doel bereiken. Zij heb
ben nu besloten eene verloting van boek
werken, schilderijen, kaarten, atlassen enz,
te doen houden.
Maakte de Arnh. Ct. melding van een voor
nemen dat bestaan heeft bij bakkersgezellen
te Arnhem om op het laatst der volgende
maand tot eene werkstaking over te gaan,
thans heeft de aldaar bestaande gezellen-
vereeniging een anderen stap gedaan om af
schaffing van den nachtarbeid te verkrijgen.
De gezellen willen langs regelmatigen weg
dit doel bereiken. Aanstaanden Zondag half-
drie zullen zij in het café sKelholt" aan de
Steenstraat eene vergadering houden, waar-
