V (894.
Maandag 1 Januari.
1
N°. 8436.
Achtenveert i gste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER:
Eiïiiieitlandsclie Berichten.
A
bONNEMEMSPKUS, per kwartaal i.8ö.
iffitnes per post, door het geheele Rijk2,50.
'zonderlijke nommers- 0,10.
BOTERKTRiIAT,E 2 7.
gewone regels met
RVHKil F
Advertentieprijs: van 110
inbegrip van eene Courant.
Iedere gewone regel meer
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 1 Januari 1894.
Wij verbeeldden ons gisteravond te leven
31 December 1793het gaslicht vervan-
in te Tien door olielicht of wel door de vlam
Sn een zessenkaarsonze hoofden bedekt te
ien met deltige pruiken en haarzakken
nze vesten of kamizolen zeer lang; onze
iroeken reikende tot aan de knie. Zoo zaten
ie met lange pijpen in den mond bij den
laard, die gevoed werd door een grooten
ooi raad turf, welke op zijn beurt weer werd
;ekroond door een reusachtig blok hout, dat
liet oude jaar hoog opvlamde, en het
ïeuwe met nog vrij wat gloed begroette.
Daar zaten we en we mopperden, omdat we
elf mopperensgezind waren, en als we den
ieus buiten de deur staken met een virtu-
sileit zonder wedergade,, ook hoorden moppe
en. Waren we stadhoudersgezind, we vloekten
p de patrio! ten, en dachten aan den goeden
«den tijd, die onveibiddelijk tot het vede
len scheen te gaan behnoren; waren we
'Mriotten, we konden niet nalaten te schim-
Ier tv
V
Jat vas W'Ucrr.
wiens gehaat gezag het aanbreken van
ien dag van vrijheid, gelijkheid en broeder-
ehap, waai van we liet eerste gloren o zoo
Iuidelijk bemeikten, trachtte te verhin
deren. De godsdienstoefening aan den laat-
;ten avond des jaars had in deze kerk
nip, in een andeie heil voorspeld, dat
tuig maar af van hem, die het woord voer-
.o, en wiens poiitieke richting zich eigenlijk
weer had geuit dan hij volgens de leer, die
Inj moest predikenï.tfé overheid te gehoor
zamen en anderen over haar te laten strij
den", wel met zijn geweten kon overeen
brengen.
We droomden van gtoote dingen, die komen
zouden, neen die komen moesten, en toen
de ouderwetsche rommelpot ons op 1 Januari
1794 wekte, begonnen waljRet eèn beklemd
hart het Nieuwe Jam?'
•Rommelpotterij
Geef me een duitje, dan ga ik voorbij."
i
Dichterlek zeker niet, maar welsprekend
genoeg, er was ellendemaar dat was een
ellende van den laagsten' lang. Wij, dit
waren de mannen van den derden stand, maar
en auw later genoemd de bourgeoisie
t sfaite, de welvoldane burgerij, wij moesten
(trtilen in onze rechten, wij, die volgens den
Franschman Mirabeau, niets waren, en alles
moesten zijn.
Wij hadden onze behoeften en nooden, die
verVpld 'fnoesten wordenen wij zeiden',
misschien wel een beetje smalend tot onze
welgedane dienstmeiden, zeker ook een
bewijs van onze nooden en behoeften,
•Ziedaar de bedelaarslijst en daar een deel
[zesdehalven,
Dat volk is toch gewoon daarvoor zijn maag te
[zalven,
Schoon dikwijls de arme vrouw, die al beur
[leed verkropt,
Bij 't flikkren van een lamp der kind'ren
[kousen stopt,"
hetgeen ons nu juist geen hoog denkbeeld
geeft van het goede hart, dat toch altijd bij
het uitreiken van feestgaven verondersteld
wordt. Maar, we weten 't, die derde stand
dorstte naar vrijheid, naar gelijkheid en n°ar
broederschap, en dacht, och armeer niet
aan, dat het uitdeelen van zesdehalven aan
bedelaars, die hun magen zalfden met de
opbrengst der feestgave, slecht stioohte met
de daarboven genoemde fraaie leuzen.
Sedert is er een eeuw verioopen, een tijd,
die geslachten lieeft zien wroeten en werken,
genieten en lijden en louteren I"
Honderd jaar later leeft een generatie, die
ook met tevi edenis; de derde stand, die toen
eischte, en die werkelijk in deze eeuw geen
reden van klagen heeft gehad, is thans de
door velen gevloekte. Die voor een eeuw,
nederig en onderdanig de zesdehalven der
burgers als Nieuwjaarsfooi aannamen en er
de maag mee zalfden, zijn een zelfbewust
geslacht geworden, een nieuwe stand, die
ook zijn deel vraagt van al het goede, dat
de aaide oplevert, en waarvan hij zoo weinig
geniet. Aan een prediking, die hem voor een
eeuw leeide, dat goud en zilver maar slijk
zijn, is hij out wassen. Hij is niet ontbloot van
kennis, van talent, van werkkrachtneen, hij
bezit die; de vaderen hebben hejïi daartoe van
het begin dezer negentiende eeuw af de
baan ontsloten. Hij wil zijn aandeel ruimer
zien in het genot, dat het rijke leven aanbiedt.
Wat w'y nu wenschen in het jaar, dat
aanbreekt? In de eerste plaats ernst bij ons
volk; in de tweede plaats een verhoogd ge
meenschapsgevoel vooral bij hen, die tot de
voldanen behooren. Dan een daaiuit voort
spruitend gevoel van toenadering van allen
tot allen. Goddank de teekcr.^n daarvoor zijn
erde nieuwjaarsgift is met meer een bedel-
penningwe hebben integendeel in het afge-
loopen jaar meermalen de bewijzen gezien, dat
de wei kgever bij feestelijke gelegenheden zijn
werklieden een feestgave aanbood als blijk van
erkentelijkheid voor hun medewerking in
zijn zaak. Laat die toenadering in 1894 nu
eens op groote schaal gevonden worden. Dan
zullen er honderden, neen duizenden tot de
ware gedkiehte naderen, dat als éen lid lijdt, alle
andere er de schade van ondei vinden. Dan
züllen evenveel honderden en duizenden er
kennen, dat orde en gezag in een maatschappij
noodzakelijk zijn, zooals de lacht voor de
longen. Het zelfgevoel zal klimmen, en met dit
zelfge'voel een afkeer van alles en van allen,
die door brutaal geweld en door opruiing
een betere toekomst vertragen.
De bijna afgeloopen eeuw gaf ons duchtige
1 ssen Daarom moge 1894 voor ons allen een
j^rir van echt ernstig en te gelijk opofferend
1 ven zijn
SCHIEDAM, 1 Januari 1894.
De Staatscourant no. 306 bevat de resolutie
van den minister van financiën van 20 dezer,
no. 25, waarbij pepsins van invoerrecht vrij
gesteld en pepion onder de eetwaren gerang
schikt en met f 25 per 100 kilogram belast
wordt.
De liberale kiesvereemging sGoes" te Goes
beeft tot eandidaat voor de Tweede Kamer
gesteld den heer D. Stigter.
Een knaapje te Boornbergum (Fries!.) zond
ter gelegenheid van St. Nicolaas aan H. M.
de Koningin eene collectie eiereoppen (60
soorten).
Wederkeerig heeft Hare Majesteit hem
1 odacht dooi; hem f20 te schenken, die hij
/at? ne zou 'jvillen ontvangeu, om er eene kar
vooi* aan te koopen en'daarmede zijn kiemen
handel uit te breiden.
KEEBBOSC II.
In de Vrijdag gehouden vergadering van
den geneeskundigen raad van Gelderland en
Utiecht zeide prof. Van Oveibeek de Meijer,
naai1 aanleiding eener vraag betreffende 't ver
slag der Neerbosch-commissie, dat de rappor
ten der sub-commissiën gereed zijn, weidra
in eene algemeene commissie-vergadering
nader zullen behandeld worden en dan zoo
spoedig mogelijk zullen verschijnen, bij
welke algemeenheden hij zich moest bepalen,
wijl hier geen bepaalde mededeehngen daar
omtrent konden worden gedaan. De zaak,
ingewikkeld als zij is, eischt veel tijd.
Te Haarlem is een jongen, die zich op het
ijs van den Schotersingel gewaagd had, er
doorgezakt en verdronken.
Te Hilvetsum is door den gemeenteraad
de vraag ia overweging genomen of het
wenschelijk is vrouwen te benoemen tot
leden der schoolcommissie.1
Verschillend zijn de meeningen hoe men
geraakt is tot het uitvinden van rader-slag
uurwerken. Bij de vvater-uurwetken, zooals bij
dat, hetwelk van Harun al Raschid aan Karei
den Groote, omstieeks het jaar 800 werd
Aangeboden, viel als een uur verioopen was
door eene kleine opening der wijzerplaat, een
voldoend getal metalen kogeltjes op een groote
koperen schaal, waardoor de uren hoorbaar
geslagen werden, Die openingen bleven on
gesloten, maar na het twaalfde uur traden er
twee ridderfiguren voor, die om de cijferplaat
r ondgingen en de deurtjes der openingen sloten.
1 Het denkbeeld van slag-uurwerken was
Jus reeds zeer oud, maar in later eeuwen
1
moest er blijkbaar eerst weer een eeiste
aanleiding zijn om de raderuurwerkeri in de
voordeelen van het slaan der uren te doenl.ï
deelen.
Geschiedschrijvers die in den loop der Xlde
eeuw geschreven hebben, maken wel melding
van uurwei ken, die door gewichten en tegen-
gewichten gingen, maar spraken niet van
het slaan der uren. Het eerst zouden slaande^
uurwerken omstreeks het jaar 1120 door den
monnik Dom Calmet samengesteld zijn. Deze
was stichter van de orde der Cisteisiensers
en h\j moet op het denkbeeld zijn gebracht
van slaande uurwerken door de klachten
der 's nachts wakende monniken, dat zij in
het nachtelijk uur bij het waarnemen der voor
geschreven diensten, zoo moeilijk «teedsden
juisten tijd konden .weten. In den aamarig
waren de uurwerken doorgaans alleen in
het bezit der kloosters, maar dat dan oog
in lang niet algemeen, want er woult ver
haald, dat men in het jaar 1108 in het
Benediktijnerklooster Cluny, des na
stonily om naar deu stand der steri
tijd te bepalen. Uurioerkmafsers
Overschio. In den nacht van Dondeidag
op Vrijdag j.l. is in de Nederd.-lierv. kerk
alhier ingebioken. Vrijdagmorgen vond men
een der zijdeuren openstaan en na een in
gesteld onderzoek bevond men alle openge
broken, eenige veeren kussens opengesneden
en de offerbussen opengebroken; liet bedrag
daaruit ontvreemd was slechts gei ing,
's-Grarenbage. Een salonwagen maakte
Zaterdagochtend deel uit van den Hollamischen
spoortrein, die ten 9 u, 24 min. van hier naai
Amsterdam veitiok. In dit gereserveerd
gedeelte namen plaats al de minister-hoofden
der departementen, behalve de minister van
justitie; de voorzitter van de Eerste Karaei,
de heer Van Naatnen en het lid Stoik, de
leden van de Tweede Kamer de hh. Cremer»
Pijnacker Hordijk, De Ram, Tydemnn, bene
vens de heeren mr. Hannema. chef der con
sulaire en handelszaken, graaf Van Rechtj-
ren Limpurg secretaris van legatie en Loudon,
gezantsehapsattaché bij het ministerie van
buiteniandschc zaken.
Dit gezelschap begaf zicii naar Amstei dam
om de Nederlantlsche fabriek ran werk
tuigen en spoorwegmaterieel en daarna de
werf-Huijgeus te bezichtigen.
Enkhuizen. De gemeenteraad heeft het
verzoek van den heer Sterken tot koop van
gemeentegrond, om dien op voordeehge voor
waarden aan arbeiders te verhuren, afgewe
zen. Daai entegen is besloten, den grond to
verpachten in 20 pereeelen en 111 massa;
de pachter van de massa zal het i echt heb
ben tot onderverhuren, waardoor aan een en
philanthroop gelegenheid wordt gegeven het
plan van den heer Stei ken te vei wezenlijken^1
n
