A". 1894.
Zondag 25 en Maandag 26
(M°. 8495
Eerste Blad.
He aanstaande Eaemrëiezii.
Maart.
-Auditenveertigste
Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER: J. ODÉ.
Binnenlandsclie Berichten.
4B0NNEMENTSPRIJS, per kwartaal
franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
t i.85.
- 2.50.
- 0.10.
BVKEAtJt BOT KSI IT RAAT, E 3 7.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant. f 1.10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
lilt nummer bestaat uit drie
bladen.
In spijt van wat sommigen beweren, schijnt
ons het vraagpunt, dat voor de verkiezing
van 10 April moet gesteld worden, duidelijk
Zeker, als men, zooals vaak, de personen-
quaestie op den voorgrond stel', dan wordt
de zaak moeilijk.
Met de houding van minister Tak in de
laatste dagen kunnen wij niet onverdeeld in
stemmen. Wij vinden hem een kranige, ka
raktervolle, oud-Hollandsche figuur; een man
die zijn tijd begiijpt en frisch en vol men-
-schen vertrouwen den democratisch en stroom
een bedding wil geven, liever dan hem een
dam in den weg te leggen.
Doch op 8 en en 9 Maart had hij duide
lijker moeten zijn.
Maarwij hébben niet met Tak te doen.
Het geldt een beginselhet kiesrecht.
De viaag is: zullen vrij het kiesrecht zoo
ver uitbreiden als de giondwet het gedoogt
of niet
En d.aaraan koppelt zich dadelijk vast de
vraaghoever gedoogt de grondwet, dat
we gaan?
Want omtrent dit laatste bestaan tal van
uiteenloopende meeningen.
Het grondwetsartikel is rekbaar als elas
tiek, zeggen velen.
De kiezers moeten ïde doot de kieswet te
bepalen kenteekenen van gei chiktheid en
rnaatschappehjken welstand bezitten".
Die nu Hollandscli verstaat en niet door
da diepzinnige en ellenlange edeneeringen
van de Kamerleden zijn frischheid van geest
verloren heeft, wat zal hij in die woorden
lezen
Ons dunkt wat er staat: de kiezers moe
ten kenteekenen bezitten van geschiktheid en
welstand. Welke kenteekenen De kentee
kenen, die de kieswet bepaalt. Die kieswet
is in dit bepalen nergens gebonden ze kan
de kenteekenen nemen, die liaar goeddunken
de kieswet is vrij in haar keuze.
Merkwaardig is, dat bijna ieder de grond
wettige eiscben uitlegt naar zijn eigen mee
ningen en wenschen op het gebied van 't
kiesrecht.
Wie graag een uitgebreid kiesrecht heeft,
vindt in de grondwet geen hinderpaal.
Wie graag een bepeikt heeft, meent veel
al, dat de grondwet die beperking eischt.
Veelal; want mannen als Heemskerk en
Buys, »die 't weten kunnen"', hebben de
verstgaande voorstellen als grondwettig
erkend.
Welnu. Na lang ondeizoek, na veel cri-
tiek, na herhaalde wijzigingen is er een
ontwerp gekomen, dat zeker de verdienste
heeft duidelijk te zijn en betrekkelijk gelijk
matig te zullen werken in alle standen en
in alle deelen van het land.
Dit is het ingetrokken laatste ontwerp van
^de regeering, natuurlijk zonder de voorge
stelde amendementen.
Dit zij de toetssteen bij de aanstaande
verkiezing.
De strekking, de gevolgen daarvan zijn
voor ieder duidelijk.
De vraag wordt dan vooreerstacht ge
dit ontwerp in overeenstemming met de
grondwet Door die vraag wordt voorko
men, dat eerlijk gemeende grondwettige
bezwaren anders doen stemmen dan men
zou willen. En ook dat voorgewende dito
bezwaien anders doen stemmen, dan men
zégt te willen.
En vervolgens', meent ge dat het lands
belang vordert de spoedigst mogelijke aan
neming van een ontweip, dat teu minste
zooveel kiezers geeft als hel laatste regeerir.gs-
ontwerp
Zoo schijnt ons het vraagpunt voor de
kiezers duidelijk genoeg gesteld. In kleine
bijzonderheden kunnen en mogen ze niet
afdalen Maar de candidaten moeten hun
gevoelen zeggen over amendementen als die van
v. d. Kaay, van v. d. Feltz en van De Meijier.
Met schipperen en modderen moet liet
uit zijn. We moeten weten of de candidaten
warme voorstanders of besliste bestrijders van
het laatste regeeringsontwerp zijn, of ze de
grenzen daarvan eer zouden willen uitzetten
dan wel nauwer toehalen.
En de zaak is ditmaal zoo eenvoudig, omdat
alle andei e punten van regeeringsbeleid kun
nen blijven rusten.
De nieuwe Kamer zal het kiesrecht hebben
te behandelen en weinig meer.
Krijgt een zeer uitgebreid kiesrecht een
flinke meerderheid in de Kamer, dan zijn
regeering en Kamer homogeen en loopt de
kieswet in Taks geest in eemge weken van
stapel. Zeker woidt dan in 't begin van 't
volgende jaar de Kamer opnieuw ontbonden
om door het nieuwe kiezerskorps te worden
samengesteld. Tijd voor veel meer dan de
begiootmg eu de herziening der personeele
belasting zal de aanstaande Kamer dan niet
hebben en een Kamer, die het kiesrecht zoo
uitbreidt, zal stellig ook die heiziening in den
geest van ontlasting der kleine lieden van
harte steunen.
In het andere geval, als de kiezers een
Kamer samenstellen, die Taks ontwerp be
snoeien wil, dan zal het imnisteiic moeten
aftreden. Maar het nieuwe zal ook het kies
recht moeten herzien; die quaestie is en blijft
aan de orde tot hare oplossing. Uaaiover
bestaat geen vei schil van gevoelen. Ook in dit
geval dus spoedig een tweede ontbinding.
Derhalve: maak het u met andere
punten van regeeringsbeleid
maar niet m o e i 1 ij k. Des t e s c li e r-
per kunt ge toezien ophetgroote
punt: het kiesrecht.
Wie het alleen hierin met u eens is en
meer kans van benoeming heeft, is een betere
candidaat voor u dan hij, die in alles uw
denkbeelden deelt maar minder kans bij de
stembus heeft.
SCHIEDAM, 21 Maart 1894.
Bu'tengewone vergadering van den ge
meenteraad van Schiedam, op Dinsdag den
27n Maart 1894, des namiddags te 12 '/4 uur.
Eenig onderwerp
Bezwaarschriften van W. Odé en W. F.
Tak tegen de vastgestelde kiezerslijsten voor
leden der Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal, de Provinciale Staten en den gemeente-
riad,
-"*1)4 Trrna G. J. Vincent er Co. alhier
heeft van het departement van koloniën, ten
dienste van de bevloeiingswerken der Solo-
valei, aangenomen de vervaardiging en leve
ring van het ijzerwerk voor 3 perceelen kip
wagons (spoorwagens), te zamen 570 stuks,
waarvan 5-4 met remvverk, voor de som van
f51,916 waarvan een perceel voor f16,972,
en twee voor f 17,472 elk. Een vierde per
ceel, van 190 stuks, is aangenomen door de
heereu gebr. Van der Velden te Ouder-
Amstel voor 15,874, en het vijfde, eveneens
190 stuks, door de heeren Van Dorsen en
Teihorst te Dordrecht voor f 17,450,
Verbeterd bericht.)
Gistermorgen is G. v. d. Steen, wonende
te Pernis, bij het aanleggen van de boot uit
Peinis alhier van de loopplank in de Maas
gevallen, waaruit hij door personeel dier boot
is gered. Hij had alleen een wond aan zijn
hoofd gekregen, dooi dien hij met zijn hoofd
tegen den kaaimuur was teiechtgekomen.
Toen een politie-agent uit Gouda Donder
dag alhier inlichtingen kwam inwinnen be-
trefiende den persoon die Zondagavond op
het 'Wilhelrninaplein alhier geairesteerd was,
vertoonde hij den commissaris van politie
een paar gouden oorbellen, welke dooi
de politie te Gouda den 9n Februari te Dord
recht in beslag genomen waren met eenige
andere voor wei pen die te Gouda waren ont
vreemd, met de viaag, of deze hier thuis
behooidon. De commissaris van politie stelde
onmiddellijk een onderzoek in. waarbij is ge
bleken dal deze ooibellen behooiden onder de
voorwerpen bij W. Wuisman aan de Heeren
straat in den avond van 7 Februari j.l. ge
stolen.
Zonderling mag het genoemd, woiden dat
de politie te Gouda eeist Donderdag infor
meerde of deze voorwerpen hier thuis be
hoorden, daar de commissaris van politie
onmiddellijk nadat de diefstal bij Wuisman
had plaats gehad in liet Politieblad opspo
ring en aanhouding van de ontvreemde
-voorwerpen verzocht had.
Bij kon. besluit is de heer P. Koch Sr.
erkend en toegelaten als consul-generaal van
Zwitserland te Rotterdam, voor de provinciën
Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant en
Limburg.
De katholieke leden van de Eerste Kamel
en van de ontbonden Tweede Kamer zullen
eene vereenigde vergadering houden ter be
spreking van de gedragslijn, die de katholieke
partij in den lande bij de aanst. verkiezingen
behoort te volgen. Die vergadei ing zal aanst.
Dinsdag in Den Haag in het «Hotel de
Twee Steden" plaats hebben.
De heer Van Houten profeteert nu reeds
in zijn elfden staatkundigen brief den uitslag
der stemming. De minister, zegt hij, zal iu
de nieuwe Kamer voor hetzelfde dilemma
staan. Anti-revolutionnairen, katholieken en
aanhangers van het stelsel-Van der Kaay e, s,
zullen ook dan de meerderheid voi men. Mr.
Van Houten gelooft zelfs te mogen aannemen,
dat het Kabinet slechts tot ontbinding gead
viseerd heeft om daarna heen te gaan.
Het volgende kernachtige woord over de
aanstaande verkiezingen wordt door het
Nieuws van den Dag als conclusie barer
beschouwingen gegeven.
De kiezers hebben zich opnieuw te verkla
ren omtrent de uitbieiding van het kiesrecht.
Omtrent dit vraagstuk staat hun thans meer
kennis ten dienste dan in 1891. Aangaande
de beginselen van den minister is men thans
scherper ingelicht dan toen. Omtrent het
voor en legen van een grootere of minder
groote uitbreiding heeft men thans de mee
ning van de bekwaamste mannen uit ons
volk vernomen. Moge een volledig scheiding
maken tusschen personen en zaken die
koelheid van hoofd en die onbeneveldheid
van blik schenken, die zoozeer noodig zijn
voor een keuze, welke in hooge mate de
toekomst des volks beheersclit.
ln eene correspondentie uit Amsterdam,
voorkomende in de Indépendance van 21
dezer, wordt beweerd, dat zoowel de voor
zitter van de Eerste, als die van de Tweede
Kamer aan H. M. de Konmgin-Weduwe-
Regentes het advies hebben gegeven de
Kamer met te ontbinden. Jhr. Van Panhuvs,
de viee-pi esulent van den Raad van State,
zou daaientegen voor ontbinding hebben
geadviseeid, en zijn advies zou bij de Regen
tes den doorslag hebben gegeven. Wij hebben
reden om aan de juistheid van dit beiieht
te twijfelen. In welingelichte kuugen wordt