A". 1894.
Zondag 27 en Maandag 28 Mei.
N°. 8539.
Eerste Blad.
-A. c h. t e n v e e r t i g1 s t e Jaargang1.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER: ~L ODÉ.
BOKEAll: BOTGRSHAAT, B 2 7.
RinnenlaiidsclLe Berichten.
EDAHSGH
GOURA
Abonnementsprijs, per kwartaal 1 f 1.85.
Ttaitco per post, door het geheele RijkS 2.50.
Afzonderlijke - 0.10.
Advertentieprijs van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant1.10.
Iedere gewone regel Meer0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 26 Mei 1894.
Sedert meer dan éen menschenleven bestaat
er in de Europeesche maatschappij iets, waar
aan de naam van Europeesche quaestie is
gegeven. Na het "Weener congres van 1815
beheerschte Turkije het geheele Balkanschier
eiland, Griekenland incluis; wat thans uit ee-
nige de meerdere of mindere onafhankelijkheid
geniet, zooals Bosnië, dat door Oostenrijk is
bezet, de koninkrijken Rumenië, Servië, liet
vorstendom Bulgarije en Rumelië, 'twas
alles aan de macht van den Tuikschen sul
tan onderw ,rpen, tegen wien Oostenrijk zelfs
zyn Militaire O rennen had, bewaakt door een
weluitgeruste en voor dit doel expresseiijk
georganiseerde legermacht. Het eerst begon
nen de Grieken den kamp; men weet, met
welk een wanhopigen moed en met welk
een gunstigen uitslag ten laatste. Ruslands
keizer Nikolaas noemde Turkije, in een ge
sprek met den Turkschen gezant, den zieken
Man", en toen hij in 1853 dezen zieke den
pols eens wilde voelen, was het slechts ijver
zucht, geen liefde voor Turkije, die Engeland,
Frankiijk, later ook Sardinië bewogen het
zwaard ten voordeele van den zieke aan te
gorden, en Turkije voor geheele oplossing te
behoeden. De oorlog tusschen Rusland en
Turkije in '78, gevolgd door het vredescongres
van Berlijn, heeft groote veranderingen ten
gevolge gehad, zoodat des sultans gebied thans
vry beperkt is geworden, en op het Balkan-
schiereiland thans Rumenië en Servië als ko
ninklijken bestaan, Bulgarije een onafhankelijk
vorstendom geworden is, dat zich eigenlijk
ook zoogoed als meester heeft gemaakt van
Kumeiië, en Bosnië en Herzegowina bezet
zyn door Oostenrijk, onder welken titel is
niet juist aan te geven, voor hoe lang weet
eyenmin iemand. Gaan we nu den toestand na
van ieder der staten van het Balkanschier
eiland, dan komt vooreerst Tuikije in aan
merking. 't Schijnt, dat het verlies van de
genoemde gewesten het rijk niet tot schade
is geweest, 't Is verlost van een mengelmoes
van stammen, die het lastig genoeg konden
maken, en op zijn beperkt gebied wordt thans
beter toezicht gehouden dan vroeger. Grie
kenland, waarvan men in den eersten tijd
na den opstand zulke groote verwachtingen
had, heeft Europa teleurgesteldde financiën
zyn er in schromelijk slechten toestand't
wordt door partyschappen verscheurd, en
verwisselt onophoudelijk van ministersmen
zou haast zeggen, er zijn er al zooveel versleten,
dat elke Griek voor langer of korter tij d een zetel
als zoodanig moet hebben bekleed, 't Is een
ideaal van de Grieken, hun grondgebied uit
gebreid te zien; vooral hebben zij het gemunt
op de Turksche provincie Macedonië, waar
vele hunner stamgenooten gevestigd zijn.
Rumenië doet weinig van zich spreken; de
troon tier Hohenzollerns schijnt er vrij wel be
vestigd te staan. De mondingen van den Donau
worden er gestadig verbeterd, getuige het laatst
geopende waterwel k, hetgeen de schoepvaart
zeer te stade komt. Bulgarije heeft ia Ferdinand
van Saksen-Coburg een vorst, die, gesteund
door den energieken minister Stomboeloff, zijn
vorstendom tot steeds meerdere welvaart
weet op te heffen. "Wel is, dank zij de tegen
werking van Rusland, de vorst niet door de
mogendheden als zoodanig erkend doch, wat
nood 1 Bulgarije levert op dit voosbeeld het
bewijs, dat een niet erkend vorst niet zelden
hooger kan staan, dan een, wiens gezanten
aan de Europeesche hoven worden ontvan
gen. Het aan Bulgarye grenzende Servië
leert ons dit. Eerst een vorstendom, met
den sultan tot leenheer, werd het ua den
Russisch-Turkschen oorlog een koninkrijk,
op welks troon plaats nam Milan, uit het ge
slacht Obionowitsj. Deze kon het met zyn
vrouw, koningin Nathalie, niet vinden, en
dat is niet te verwonderen, want deze Milan
had, behalve den titel, niets koninklijks over
zich, noch in zyn geestesgaven, noch in zijn
zedelijke hoedanigheden, 'tGing eindelijk zoo
ver, dat er een echtscheiding tot stand kwam,
dat Milan van den troon afstand deed ten be
hoeve van zijn zoon, dat hij zelfs afstand deed
van zyn Servisch burgerschap, dat hij zich zelfs
vei bond, voorgoed het land te vei laten, wel
te verstaan, alles tegen betaling van een aan
zienlijke som als schadeloosstelling; ook ko
ningin Nathalie moest het land verlaten. Zoo
besteeg de jeugdige Alexander den Servisehen
troon. De vader vertrok naar Frankryk, hield
niet al te best rekening met zijne financiën,
behoorde te Parijs tot een der ongunstigste
exemplaren, van wat de Franschen genoemd
hebben »les rois en exil", de vorsten in bal
lingschap, en wist na verloop van tijd weer
toegang in zijn land te verkrijgen. Hij schijnt
daar wel invloed op zijn zoon verworven te
hebben ten laatste is zelfs een verzoening
der gescheiden echtgenooten tot stand ge
bracht, en zeer onlangs de echtscheiding ver
nietigd. Natuurlijk heeft ook Servië zijn
staatspartijen; ze heeten'daar te lande de
radicale en de liberale partij. Op dit oogen-
blik is de liberale partij aan de regeering,
en de radicale partij, de loop der gebeurte
nissen voigende en natuurlijk afkeurende,
heeft zich bij den toestand niet nedergelegd,
maar schijnt een samenzwering op touw te
hebben gezet, die tot einddoel zou hebben,
koning Alexander van den troon te stooten.
Een pretendent naar de vacante plaats ge
hoefde niet gezocht te worden; want Servië
kan bogen op een geslacht, dat dien titel voert,
het geslacht ICarageorgewitsj, waarvan een
der leden voor ruim vijftig jaar lot vorst
van Servië werd gekozen, doch weldra zijn
plaats aan de tegenwoordige, zeer waardige
dynastie moest inruimen. Wat doet nu koning
Alexander, zeer waarschijnlijk op raad zijns
vaders? Met eene pennestreek vernietigt h
de constitutie, die in 1888 was aangenomen,
en stelt er de vroegere van 1869 weder voor
ir. plaats. Een coup d' état dus 1 De vorst
verkrijgt door deze constitutie veel meer
rechten dan vroeger. Hij heeft nu weder het
recht een derde gedeelte van de volksvertegen
woordiging, de Skoeptsjina te benoemen. De
geheime stemming voor dat lichaam, in 1888
ingevoerd, is weder afgeschaft, en de invloed,
dien de regeeiing op de verkiezingen kan
oefenen, is weder aanmerkelijk vergroot. De
vrije pers word! aan banden gelegd de politie
heeft als vanouds het recht, het uitgeven van
dagbladen en andere schrifturen toe te staan
of te belettenhet recht van vereeniging is
beperkt! 't Is wél zoo, en bet volk? De Ser
viërs hebben op hun bodem al zoo veel ma
noeuvres gezien, dat de groote volksmassa er
rustig onder blijlt, en tevreden is, als men
haar moar met rust laat. De groote mogend
heden schijnen voorloopig in het gebeurde
geen gevaar voor den algemeenen toestand
te zien. Alleen van Engelsche zijde wordt de
vrees uitgesproken, dat bij ernstige woelingen
de Oostersche quaestie wel eens in haar vollen
ernst zou kunnen optreden, en daarvan zijn
de gevolgen niet te overzien.
SCHIEDAM, 2G Mei 1804.
Gisteravond overleed een der oudste, we mo
gen er gerustelijk bijvoegen, een der meest ge
achte burgers dezer gemeente: de heer
Joannes Balthazar Nolet. Den '15den Mei 1806
alhier geboren, heeft hij dus den hoogen
leeftijd van acht en tachtig jaar mogen be
reiken.
Hij heeft onze gemeente herhaaldelijk in
gunstige en ongunstige omstandigheden ge
kend, en gedurende lal van jaren als lid van
den gemeenteraad en als wethouder haar be
langen behaitigd met aanwending van zijn
niet alledaagsche talenten en buitengewone
scherpzinnigheid. Mannen, als de waardige
overledene, zijn sieraden van de partij, waartoe
zjj behooren, en zoo is de heer J. B. Nolet
een sieraad geweest van de katholieke partij,
voor welker belangen hy pal stond.
Dit belette geenszins, dat de heer Nolet,
oek om zijn strengen levenswandel de aige-
meene achting genoot, en politieke tegenstan
ders niet aarzelden, hem bij voorkomende ge
legenheden hun steun en hun medewerking
te verleenen. Aan allen, zonder onderscheid
van religieuss of politieke beginselen, laat
de heer J. B. Nolet een schoon vooibeeld na
van een welbesteed leven.
We ontvangen het plan van een reorga
nisatie onzer burgeravondschool. Terwijl wy
thans eenvoudig aan onze lezers mededeelen,
hebben we het voornemen er eerstdaags
eenige beschouwingen over te leveren, in ver
band met hetgeen elders op dit gebied bestaat.
Aan
den Gemeenteraad van Schiedam.
Gevolg gevende aan hetgeen door een barer
leden is toegezegd, heeft de plaatselijke com
missie van toezicht op het middelbaar onder
wijs de eer U bij dezen aan te bieden een
gewijzigd programma der lessen aan de burger
avondschool.
De commissie beeft daarbij op den voorgrond
gesteld, voor zoover de bepaling van het kon.
besluit van 5 Juli 1873 staatsblad no. 146)
waarbij de vakken zijn omschreven, welke het
onderwijs zal omvatten, dit toelaat, de mathe
matische vakken zooveel mogelijk te moeten
beperken en daarentegen de lassen in hand- en
lijnteekenen uit te biesden, en dit laatste in
dier voege, dat de vierde klasse met meer een
herhalings-, doch een vakklasse zal zijn.
Het grooter aantal lesuren voor het lijntee
kenen vastgesteUmaakt de benoeming van
een nieuwen leeraar in dat vak nuodig, en
eveneens eene verhooging van de jaarwedde
van den leeraar Timmerhans nan Abcoude,
terwijl de heer pingman, door wien twee les
uren meer in het handteekenen zullen gegeven
worden, mede op eene vermeerdering van salaris
aanspraak heeft.
Aan de burger-avondschool zalnaar het
oordeel der commissie, dientengevolge pk ra.
f400.meer ten koste moeten gelegd worden
daarbij in aanmerking genomen, dat hot trak
tement van dtn leeraar Van der Wouda,
wegens vermindering van het aantal zijner
lesuren van vierhonderd op driehonderd gulden
wordt gebracht.
Voorts acht de commissie voor een geregei-
den gang in bet ondeiwijs noodzakelijk, de
thans geldende bepaling, dat de leerlingen van
de 4e klasse niet verplicht zijn alle lessen, die
in hunne klasse in de verschillende vakken
gegeven worden, bij te wonen, te doen verval
len, en eindelijk zal, indien uwe vergadering
zich met het voorstel der commissie kan ver
eenigen, de verordening tot tegeling van het
openbaar middelbaar onderwijs in de gemeente
Schiedam (Gem. blad 1892 no. 3) aldus gewij
zigd moeten worden
Art. 2.
De Burger-Avondschool is eene school met
vierjarigen cursus, die niet alleen de avond
school, bedoeld bij art. 14 der genoemde wet
in zich bevat, doch waaraan tevens eene voor-
bereidings- en vakklasse is toegevoegd.
Art. 3 al. 2.
In de vooi bereidingsklasse wordt onderwijs
gegeven in rekenkunde, natuuikunde Neder-
landsche taal (met lezen en schrijven) ge
schiedenis, aardiijkskunde, hand-en lijnteekenen.
In de vakklasse wordt aan leerlingen, die
het eindexamen, bedoeld bij art. 56 van boven
genoemde wet, of een daarmede gelijkstaand
admissie examen, met gunstig gevolg hebben
afgelegd, onderwijs gegeven in hand- en lijn
teekenen kennis der bouwmaterialen en de
beginselen der bouwstijl.
De Commissie van leesicht voornoemd:
VAN DIJK VAN MATENESSE,
Voorzitter.
H. M. C. POORTMAN,
Secretaris.
BOBGER-AVOKDSCIIOOL.
Ie Klasse.
W, BROUWER.
s
J. v. d. BOUT.
E. v. u. WOUDE
Dr. g. bakker
rékenen
geschied, en aardr.
Nederlandsch
handteekenen
hjirft ekenen
natuurkunde
3 uur.
i t
3
4
3
1