visschert lijnde, kwam te dicht langs den
■watermolen, zoodat hij door een der wieken
aan het hoofd getroffen werd en dientenge
volge een schedelbreuk kreeg. Per rijtuig
door den heer J. van der Burg naar zijne
woning vervoerd zijnde, werd hem aldaar door
de.i lieer J. A. Rutschv geneeskundige hulp
verleend.
Koningin Wilhrltnina geelt hedenmiddag
een grooie kinderpartij op het paleis te Soest-
dijk, waarvoor in de provincie Utrecht een
aantal invitaties zijn gedaan.
Er zullen kindervoorstellingen worden ge
geven door het gezelschap van den heer Van
Haarlem.
De jonge prinsen van Bentheim worden op
Soestdijk vei wacht.
De garden-partij op het Koninklijk Domein
Soestdijk is bepaald op moigen.
De hoogleeraar dr. C. M. Kan, van de
Amsterdamsehe universiteit, is door de Ko
ningin-Regentes belast met het geven van
onderwijs in de algemeene aardrijkskunde
aan Koningin Wïlhehnina.
Naar wij vernemen, is de hoogleeraar P. J.
Blok te Leiden door de Koningin-Regentes
aangezocht om aan Koningin onderricht
it' de geschiedenis te geven. (N. R. Ct.)
De gewone audiëntie van den minister van
justitie zal Dinsdag 11 dezer niet plaats hebben.
De St.-Ct. bevat liet kon. besluit, waarbij
bepaald wordt, dat de tegenwoordige zitting
van de Sutfen-Ueneraal zal worden gesloten
op Zaterdag'15 September, des namiddags ten
drie ure. De minister tan binnenlandse he
zaken wordt gemachtigd zich op het vermelde
tijdstip te begeven naar de vergadering der
Staten-Geneiaul, teneinde in eene vereenigde
vergadering der beide Kamers de zitting in
naam der Koningin te sluiten.
Uit Amsterdam is van iemand die onbe
kend v\i! blijven, bij het departement van
kolomen ontvangen eene som van f 100, ten
behoeve van de militairen of gewonden in
verband rnet de Lombok-expeditie. Dit bedrag
zai, overeenkomstig de bedoeling van den
gever, ter beschikking worden gesteld van
het centraal comité van het sRoode Kruis"
te Batavia. (St.-Ct.)
De le luitenant der infanterie van het
Oostindisch lever. jlir. J. Sandberg, thans
met verlof te Haarlem, die zich voor Lombok
had aangemeld, lieefi zijn oproeping daarheen
ontvangen.
Aan de oproeping van den heer L. den Beer
Poortugai'l voor Lombok hebben reeds 150
jongelieden gehoor gegeven.
Laiiilxik.
Een heden ontvangen particulier telegram
uit Batavia aan de N. Ti. Ct. meldt:
«Gisteren keerden te Arnpenan terug: kapi
tein Lindgreen. off. van gezondheid Ujlaki,
luitenant Van der Plank en 00 soldaten, onder
vrijgeleide van den radja.
De vijand is uit Aroen verdreven door de
artillerie. De zoon van den radja is gewond;
de radja zal ons aanvallen.
De 2T. li. Ct. voegt hieraan toe
Dit telegram zal ongetwijfeld door onze
landgenooten met groote blijdschap worden
gelezen. De vrees dat kapitein Lindgreen
en de zijnen de slachtoffers van de wraak
der Baliërs zouden worden is dus gelukkig
niet verwezenlijkt. Al valt liet voor het oogen-
bltk moeilijk te verklaren, dat de radja, die
den stiijd tegen ons voortzet, de gevangenen
losgelaten heeft, het feit zelf is er niet min
der verblijdend om.
Het AL v. tl D. heeft een bericht uit
Batavia ontvangen van den volgenden inhoud
Lindgreen, Ujlaki en Van der Plank zijn
met 00 soldaten uitgeleverd. Zij waren goed
behandeld. De lijkeu zijn ongeschonden be
graven. De radja is voornemens aan te val
len. Door het nieuwe bombardement is de
kroonprins gewond. De Baiineezen trekken
zich naar het gebergte terug. Het 2e batal
jon heeft een verlaten versterking ten westen
van Mataram bezet. Het 9e, dat bij Kela
stelling bad genomen, hoeft den vijand be
schoten en teruggeslagen, met verlies van
dooden en achterlating van repeteergeweren.
Onzerzijds werden geerie verliezen geleden.
De marine verhindert de vlucht van Djeiantik
naar Bali.
Op dit uogenblik is liet beeld van den toe
stand op Lombok minder duidelijk geworden;
Dinsdagmorgen ontvingen wij bet bekende
telegram, met het aanbod van de Baliërs om
50 gevangenen in vrijheid te stellen, indien
wij daartegenover wilden belooven met pak
en zak het eiland te verlaten. Woensdag
kregen we daarop het verrassende bericht,
dat een bataljon oprukte tegen de vijande
lijke stelling, en de hoofdplaats Mataram, de
kraton, door de Baliërs was verlaten, als een
gevolg van de granaten der marine. Daarbij
kwam trouwens nog bericht van een krach
tig optreden der artillerie, wat beschouwd
mocht worden als een minachtend antwoord
op den stouten eiscli van den radja.
Van al deze feiten schijnt de regeering in-
tusschen niets te weten. Noch omtrent het
terugvinden van het detachement Lindgreen
in het Dewahuis, noch omtrent de onderhan
delingen over de 50 gijzelaars werd door haar
iets bekendgemaakt. Alleen werd Dinsdag
door den gouverneur-generaal aan den minis
ter geseind, dat bij versterking van maiine en
mariniers feite'ijk onnoodig achtte, een ver
zekering welke in strijd sc! ijit met de mede-
deeling uit een den volgenden dag door
andere bladen ontvangen telegram, dat gene
raal Vetter nieuwe schepen vroeg voor de
blokkade van de "Westkust,
Naar liet oris vi orkornt, is de regeering
dus feitelijk twee dagen achter met het
officieele relaas van den stand van zaken.
(A'. v. d. D.)
Het Leidsche Dagblad bevat het volgende
ingezonden stuk:
Gedenknaald voor de door verraad
gesneuvelden te Lombok,
Het denkbeeld tot oprichting van een der
gelijk monument In Memoriam dier ongeluk
kiger! ging in mij om, en daarvoor wenschte ik
u, mijnheer de redacteur, plaatsing van het
onderstaande te verzoeken. De tijd ontbrak mij
echter, doch bij het lezen in uw dag! 1 id hoe
treffend men in het «Kurhaus" te Sclievenin-
gen een In Memoriam heeft herdacht, werd ik
aangespoord niet langer uit te stellen en u
mijn denkbeeld mede te deelen.
Waar zoovele edele zonen van ons vaderland
zoo noodlottig zijn opgeofferd door het verraad
der Baiineezen en zoovele familiën in rouw zijn
gedompeld, een verlies, dat de eer van ons
vaderland heeft ondergaan, maar dat, zoo wij
hopen, met glaus zal worden gewroken en met
luister worden hersteld, daar mag zeker wel
van een gedenkteeken sprake zijn.
Mijn voorstel is dus dat door geheel het
vaderland, onder het bestuur eener hoofdcom
missie, zich verschillende commission mogen
vormen tot het bijeenbrengen van gelden tot
oprichting van een dergelijk monument, en
door het houden van collecten langs de wonin
gen in iedere stad, in ieder dorp, ja zelfs in ieder
gehucht, de noodige fondsen worden bekomen,
die voor zulk een treffend en vaderiandsch doel
'oenoodigd zijn.
Eendiaeht toch maakt macht cn vele klein
tjes maken een groote
Voor andere doeleinden zijn meermalen in
ons vaderland dingen tot stand gekomen, die
op het geroep van éen stem uit de burgerij al
gemeene sympathie ondervonden.
Steller dezer regelen doet alzoo dit schrijven
als een klank hooren, waarvan hij iioopt dat de
echo door geheel het vaderland moge worden
gehoord, ja zelfs daarbuiten en tot in de over-
zeesehe gewesten.
Daarom ook verzoek ik u, mijnheer de redac
teur, uw dagblad, waarin u deze regelen bereid
willig wilt opnemen, te willen zenden aan al
de voorname dagbladen in ons vaderland, opdat
eene algemeene bespreking, gevolgd door
daden, tot stand moge komen.
Dankbaar voor de opname dezer regelen ter
bevordering vari een vaclerland«cli doel
Met, achting.
Zeiden, 4 Sept. '1894. A. Spinis.
De afdeeltng Rotterdam van den Neder
landsehen bond van oud-onderofficieren beeft
het voornemen eene soiree te organiseeren,
waarvan de opbrengst, na aftrek vau de on-
vermijdelijkste kosten, ten goede zal komen
aan de nagelaten betrekkingen van de ge
sneuvelden te Lombok. (N. li. Ct.)
Blijkens een te Amsterdam ontvangen par
ticulier telegram heeft bet Bataviaasch
Niemobllad voorgesteld eene loterij ten be
drage van een half miilioen te houden, ten
bate van de Lombok-expeditie. JY.v.d.D
Aan dc expeditie wordt deelgenomen door
de marine met de schepen Fries Hendrik,
Eoningin Emma der Nederlanden en Tromp
van het auxüiair eskader alsmede de Sumatra
en de Borneo van de Indische marine. Met de
kanonnen der Prins Hendrik kan geschoten
worden op 3500, met die van de Emma en
de Tromp op 5000 Mhet geschut van de
Sumatra en de Borneo draagt op afstanden
van -10,000 tot 42,000 M.
Aangezien nu Mataram 4500 M ongeveer
van de kust ligt en de schepen ongeveer
4<l0 M van den wal geankerd zijn, bedraagt
de geheeie afstand welke de kogels moeten
doorvliegen 5000 M. De Prins Hendrik heeft
dus Mataram niei kunnen beschieten, de
Emma en de Tromp konden liet net even
bereiken. De Sumatra en de Borneo iiebben
dus het eigenlijke bombardement gedaan, en
hunne kanonnen zouden vermoedelijk in staat
zijn zelfs Tjakra Negara te bereiken.
Een ongerioemdschrijvervan een ingezonden
stuk in de N. Roti. Ct. trekt hieruit de leer,
dat het hoog noodig is om bij onze marine
steeds met den tijd mee te gaan en voor de
nieuwste en beste bewapening te zorgen.
Men vraagt hoe het mogelijk kon zijn, dat
kapitein Lindgreen in zijn benarde positie
tussclien de Baliërs, den brief van generaal
Vetter in handen heeft kunnen krijgen.
Een Indisch officier, die meer dan éen expe
ditie meilemaakte, geeft daarop het volgend
antwoord
Voor het overbrengen van rapporten of
brieven door de postenketen worden spionnen
gebezigd. Daarvoor gebruikt men kettinggan-
gers, gestrafte inlanders, die als koelies mee
op expeditie gaan en deze gevaarlijke diensten
geheel vrijwillig vervuilen, met het vooruit
zicht bij welslagen kwijtschelding van straf
te ei langen, soms tot mandoer te worden
verheven,
Voor dit gevaarlijk werk het meest geschikt,
zijn de Pal em bangers, die als spionnen echte
branies zijn en voor geen paar dooden te
sterven bang zijn.
In den regel wordt meer dan éen ketting
ganger uitgezonden met hetzelfde bericht, om
als de een in banden van den vijand mocht
vallen, kans te hebben dat de ander zijn doel
bereikt.
De brieven worden in den regel in een
doosje lucifers verborgen, omdat, indien dc
spion gedood mocht worden door den vijand
en gefouilleerd, dit het minste argwaan wekt.
liet mag wel eens opgemerkt worden,
zegt, het Vaderland dat de gevangen
neming van kapitein Lindgreen en zijn deta
chement wel aan twee onzer bladen is ge
seind, maar officieel niet is bevestigd. Er
bestaat hoop, dat deze Jobstijding met juist
is. Men weet, dat Lindgreen met zijn deta
chement zich verschanst heeft in een Dewa
huis ten Z.-O. van Tjakra Negara. Dit is een
hindoe-tempel, die wel, gelijk gewoonlijk het
geval is, op een hoogte zai zijn gelegen en
gemakkelijk te verdedigen zal zijn. Het op
rukken naar Kela, waarvan Woensdag ge
seind werd, heelt denkelijk ten doel hem te
ontzetten. Het bericht zijner ontzetting, gis
teren riog ongegrond, zal dus nog waar kun
nen worden.
Volgens een particulier bericht kan men het
zilvergeld in massa opgestapeld vinden bij den
vorst van Lombok, die niets maalt om goud,
maar zijn zinnen heeft gezet op het blanke zil
ver. Het witte metaal, dat hij eenmaal bezit,
wil hij niet meer missen (misschien mag hij
dan toch de oorlogskosten er van betalen Als
na den verkoop zijner plantage-producten,
soms 3 a 4 karren rijksdaalders komen bin
nenrijden, dan is hij er het eerst bij om te
zorgen, dat er geen enkele verloren gaathij
bewaart ze alle zorgvuldig; dat zijn zijne
kroonjmveelen.
Het denkbeeld wordt geopperd of het niet
voor de hand ligt, om den schatrijken vorst
van Lombok, als hij zijn te verwachten onder
werping heeft aangeboden, bij wijze van oor
logsschatting, te belasten met een ruime scha
deloosstelling
ie. Aan de nagelaten betrekkingen der door
het verraad gevallen of onverhoopt nader nog
te overlijden en vermiste officieren en min
deren
2e. Aan allen, die tengevolge van de door
dat verraad bekomen wonden oflicliaams-of
zielsziekten voor den militairen dienst zullen
worden afgekeurd.
Aan een «militair-aardrijkskundige beschrij
ving van het eiland Lombok," door den ka
pitein van den Indischen generaien staf, H.
P, Wi'.lemrtijn (die nu zulk een werkzaam
aandeel in de tegenwoordige Lombok-expeditie
neemt) zijn volgende bijzonderheden ontleend:
De krijgsmacht van den vorst van Lombok
kan worden berekend op een maximum van
440,000 ("100,0ü0 Sasaks en 40,0(10Baliërs),
waarvan er pl. m. 20,000 in geval vati oorlog
stemd worden om koelie- en transport
diensten te verrichten. De Sasaks zijn geheel
ongeoefend en in vredestijd zelfs niet met-
geweren gewapend. Zij worden in geval van
nood opgeroepen en voor hel grootste deel
van lansen, voor een klein deel van vuursteen-
en percussiegeweren voorzienelke inboorling
draagt verder een kris. Omtrent hun militaire
eigenschappen kan slechts gezegd worden,
dat zij verre van twistziek en in geenen deele
oorlogzuchtig van aard zijn slechts zelden
en niet dan na aanhoudende kwelling, zullen
zij zich tegen het gezag verzetten.
De Italische krijgslieden vormen geen staand
leger, doch worden in oorlogstijd opgeroepen
en dan met geweren bewapend. Slechts 450
man zijn doorloopend onder de wapenen en
vormen een lijfwacht voor den vorst. In vre
destijd worden de Baliërs geregeld bij ploegen
opgeroepen om zich in het schijfschieten te-
oefenen, zoodat zij zeker hierin oefening be
zitten.
Het aantal geweren kan op pl. m. 25,000'
stuks geschat worden, waaronder pl. m. ÏOOO
achterladers zijn voor de vorstelijke personen
en «poenggawa's" (Baliërs die den vorst in
de uitoefening van zijn gezag bijstaan). In tijd
van oorlog wordt eerst de Baüsche krijgs
macht van geweren vooi zien en de overschie
tende vuurwapens worden aan een deel der
Lomboksche dienstplichtigen uitgereikt, ter
wijl de overige met lansen worden uitgerust.
Dit aantal vuurwapens kan echter vermeer
derd worden, daar er op Lombok geweren
worden gemaakt.
De 70 a 80 stuks kanonnen, die op Lombok
gevonden worden, kunnen weinig schrik in
boezemen, omdat zij van zeer oude constructie
ziju, grootendeels zelfs geen affuiten bezitten
en hoofdzakelijk voor saluutschoten gebezigd
worden. Op den weg van Tjakra Negara lig
gen 47 stukken geschut, waaronder 12 lilah's.
Hoewel Mataram de hoofdzetel is van het
Lombokseh bestuur, verwijlen de vorsten bij
voorkeur op een der zeven in de nabijheid
gelegen lustverblijven, te weten Narrnada,
Lingsar, Goenoeng, Sari, Bogaveati, Andana,
Pringa-rata en Tjnkra-Negara.
Het Handelsblad zegt van een oud-kapitein
der Indische mailbooten, die in de jaren '188ti
en 1887 anderhalf jaar op Lombok gevaren
heeft en bij elke reis, welke hij naar het
eiland maakte, een tochtje in het binnenland
ondernam, een en ander omtrent de wapenen
vernomen te hebben, waarover de Baiineezen'
beschikken. Reeds toen wist een mot den
vorst van Lombok zeer goed bekend man op
het eiland dien zegsman te vertellen, dat de
schatrijke vorst zijn geld niet alleen besteedde
aan het laten aanleggen van de prachtigste
Engelsche tuinen, maar dat er geen maand
voorbijging, zonder dat Chineesche schepen-
die ven Singapore over Soerabaja en Bali
naar Lombok voeren, een groot aantal van
de beste en duurste Engelsche geweren van
John Price en John Little, te Singapore, op
Lombok aanbrachten. Genoemde zegsman
meende 'bok, dat bet bij onze legermacht in
Indië zeer bekend bad kunnen zijn, dat zich
op Lombok duizenden geweren bevonden, en
dat deze in de eerste plaats hadden moeten
worden opgeëischt. De uitkomst heelt, zegt
het KdbL, helaas bewezen, dat de Lom
bokkers zeer goede geweren hadden en zich
er niet minder goed van wisten te bedienen,
daar zij blijkbaar de officieren als liet ware
uit deu troep hebben weggeschoten.
Eene in het officieele blad der Kaapkolonie
geplaatste bekendmaking nopens een wijziging-
in de heffing van doorvoerrecliten vau goe
deren, welke transito genoemde kolonie naai
de Zuidafrikaanselie republiek worden ver
zonden, is opgenomen in de St.-Ct. no. 208,
Jn de gisteravond gehouden vergadering
van de vol kski es vereen iging «De Unie", af-
deeling van den Ned. bond voor algemeen
kies- en stemrecht, heeft men zich voor dc
opheffing van genoemden bond verklaarden
is in beginsel besloten, zich aan te sluiten
bij den in de vorige maand te Zwolle gecon
stitueerde sociaal-democratische partij.
Door den raad der gemeente Oud-Beier
land is afwijzend beschikt op een verzoek tan
de vereeniging Hoekse! ie waards Belang", om
een subsidie te verleunen aan de RoUerdam-
sche tramwegrnaatsclmppij voor de totstand
koming eener treinverbinding met Rotterdam.
In de Tuinstraat te Amsterdam is op een
zolderkamertje een man plotseling overleden,
die, blind zijnde, met bedelen aan deu kost
kwam. Toen Woensdagmorgen na de begra
fenis bet meisje, dat hem doorgaans verge
zelde, door familieleden eens onder handen
werd genomen, kwam men tot de ontdekking,
dal
me
1
he
pe:
ha
sc!
du
vei
on-
scl
zot
gei
lie
gel
he<
eei
on
lui
iin
kv
ziji
vei
die
de
OPi
ge'
be:
is
