1
A0. 1894.
Zondag 14 en Maandag 15 October.
N°. 8639.
Eerste Blad.
Achtenveertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER: J. ODÉ.
itrt
.*ïl
-
Abonnementsprijs, per kwartaal 1,85.
franco per post, door het geheele Rijk2.50.
Afionderlijke nominers- 0.10.
K Uit EAU: BOïlüllSTBAAT 70.
Advertentieprijsvan 110 gewone regels me
inbegrip vat: eene Courant. f 1.40.
ledetë gewone regei meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Dit nummer bestaat uit drie
Maden.
Schiedam, '13 October 1894".
Hoeveel malen de nieuwstijding reeds de
ronde heeft gedaan, dat de dagen van den
Duitschen rijkskanselier Caprivi geteld zijn,
is moeilijk te bepalen. Zeker is het, dat het
aantal zijner tegenstanders er niet minder
op wordtmaar, zoolang keizer en kanselier
liet eens zijn, kunnen alle politieke en andere
tegenstanders van den laatste toezien. Op dit
oogenblik schijnt de kwestie, of er met het
oog op de anarchistische woelingeu en aan
slagen geen buitengewone maatregelen, wet
telijke bepalingen voor het Duitsclie rijk noo-
dig zijn. In de dagen, die volgden op den
moord van president Carnot, was het te be
grijpen, dat de geesten beneveld werden en
ten opzichte van anarchisten ten hoogste
verbitterd. Er ging toen spiake van, dat
verscheidene Duitsclie bondsstaten er op aan
drongen voor het gansche rijk een beteuge-
lings- cf uitzonderingswet te doen uitvaardi
gen, en ofschoon sedert de kalmte is terug
gekeerd, de aandrang in Duitschland om
zoodanige wet schijnt niet verminderd. De
rijkskanselier, dit is bekend, is tegenstander
van zoodanige wet en meent, dat de tegen
woordige strafwetten, misschien eenigszins
gewijzigd, voldoende zijn om anarchistische
woelingen en bedrijven te onderdiukken. En
zooals het met mannen van beteekenis meer
•gaat, ze hebben van die denkbeelden, waaraan
ze vasthouden, en waaromtrent ze onverzet
telijk zijn: de rijkskanselier Caprivi heeft in
dit geval verklaard, dat wanneer de bonds
staten, die op uitzonderingswetten aandrin
gen. hun zin kregen, hij z'jn ambt zou neer
leggen.
Later vernamen we, dat de ministers van
liet koninkrijk Pruisen allen thans te Berlijn
zijn, om van gedachten te wisselen over te
nemen maatregelen in het belang van orde
en veiligheid, natuurlijk voor zoover het
koninkrijk Pruisen betreft.
De keizer van Rusland heelt zijn rijk verla
ten. om zich voor eenigen tijd op het Griek-
sche eiland Corfu te vestigen, «tot herstel
van gezondheid", voegen de berichten er
echter niet bij. De keizer schijnt ernstig
ongesteld, lichamelijk niet alleen, maar ook
geestelijkde beroemde Duitsclie professor
Leyden, die den keizer meermalen heeft
ondeizocht, is opnieuw vertrokken om den
hoogen patient zijn bijstand te verleenen.
De sombere, zwaarmoedige keizer beleeft wel
weinig dagen van vreugde. Zijn lievelings-
zoon krank, misschien doodelijk krankzijn
onderdanen voor een groot deel ontevreden
•genoodzaakt harde vonnissen te bekrachtigen,
waartegen misschien zijn gemoed in verzet
komt en geen succes. In westelijk Europa
kan men zich bezwaarlijk voorstellen, welke
toestanden in het ontzaglijk groote, dun be
volkte Rusland kunnen voorkomen, welke
ongerechtigheden ouder ambtenaren daar mo
gelijk zijn. »Hoe een ontzaglijke kolossus
als Rusland te regeeren", zie, dat is een
probleem, voor welks oplossing zelfs gioote
geesten optornen, en waarvoor dagelijksche
lieden als middel aangaven en nog aange
ven sden knoet".
Men zou dan ook tusschenbeide in verzoe-
Ling komen, de aanwending van dit ruwe mid
del goed te keuren, als men leest, wat er
hier en daar in Rusland voorvalt.
De cholera maakt er nog altijd slachtoffers
en er wordt met prijzenswaardige mildheid
geld beschikbaar gesteld tot leniging van
den nood. Doch hoe wordt dit geld aange
wend Daarvan kon men dezer dagen een
merkwaardig staal lezenOnlangs reisde de
onder-gouverneur van Petukan naar de
distriets-hoofdstad Bendzin hij wilde zich
overtuigen, op welke wijze de gelden, liever
de aanzienlijke geldsommen waren besteed,
die aan het districtshoofd ter bestrijding van
de gevreesde ziekte waren gezonden. Bij on
derzoek bleek, dat er niets gedaan was. Geen
cholera-barakken, die er toch in de eerste
plaats moesten zijngeen maatregelen om
te ontsmetten niets was verricht. Met
den geneesheer van het district de zaak wil
lende bespreken, werd den onder-gouverneur
beduid, dat hem alleen in het bijzijn van het
districtshoofd ophelderingen zouden worden
gegeven. Het districtshoofd bracht toen aan den
oud-gouverneur, in tegenwoordigheid van den
geneesheer een rapport uitmaar de dokter
wist het hoofd te beduiden, dat van zijn gan
sche rapport geen woord waar wasdat
geen enkele maatregel genomen wasdat de
gelden, gezonden om den nood te lenigen,
in de zakken van bedoeld hoofd waren ver
dwenen, en dat dit hoofd verantwoordelijk
moest gesteld worden voor de uitbreiding dei-
ziekte, die bij opvolging van de bevelen van
het gouvernement en bij de toepassing van de
voorgeschreven maatregelen beteugeld had
kunnen worden. Maar niets, niets was er
gedaan.
Misschien is dit districtshoofd, dat natuu;-
lijk op slaanden voet werd ontslagen, thans
op weg naar Siberië, voor lieden van zijn
slag een uitnemend verblijfmaar, dit is een
voorval, misschien uit tal van andere, die
onbekend en ongestraft blijven, en dit zijn,
hoe ook bezien, teekenen van bederf, die
hoogst bedenkelijk zijn voor een land.
Uit Oostenrijk-Hongarije niet veel goeds.
Het Hoogerhuis in Hongarjje heeft de ont
werpen over de godsdienstvrijheid en de
gelijkstelling der Joden verworpen, 't geen bij
de behouders groote vreugde', bij anders
denkenden groots verontwaardiging heeft
verwekt. Nu komen diezelfde wetten weder
in liet Lagerhuis daar wordeu ze waarschijn
lijk weer aangenomen, en zoo kan het stuk
herhaaldelijk worden afgespeeld, tenzij het
Iloogerhuis zich bedenke en bij een tweede
behandeling der ontwerpen deze aanneemt.
Neemt men echter in aanmerking, dat slechts
20 leden van het Hoogerhuis vóór stemmen,
dan is men geneigd de verzuchting te uiten,
dat er nog heel wat water door den sehoonen
Donau kan stroomen, eer Hongaarsche groo-
ten zich verklaren voor een wet, die het door
het geheele beschaafde Europa erkende be
ginsel van gewetensvrijheid huldigt.
Morgen zullen in België de verkiezingen
plaats hebben voor de Kamer en den Senaat,
volgens de kort geleden aangenomen kieswet.
"We vinden hieromtrent de volgende belang
rijke bijzonderheden vermeld: Volgens deze
wet is het kiezen verplichtend en is het
meervoudig kiesrecht ingevoerd: er zijnkie-
re'-s met ëen, twee en drie stemmen. Het
laatste cijfer is het maximum ofschoon
er onlangs in een Brusselsch blad werd be
weerd, dat aan de redactie een man bekend
was, die vier stemmen hadëen in een der
voorsteden en drie in Brussel.
Voor iedere stem krijgt men éen biljet
de driestemmige kiezer heeft dus drie biljet
ten in te leveren voor de verkiezing van een
lid der Kamer en drie voor het kiezen van
oen lid van den Senaat. Een dergelijk geluk
kig Belgisch burger levert dus op den dag,
die door anderen als feestdag wordt be
schouwd want de verkiezingen hebben
plaats op een Zondag door het inleveren
van zijn zes biljetten een hoeveelheid arbeids
vermogen, dat niet te licht moet worden
geschat. Door de ingewikkelde inrichting dei-
biljetten is dat uitbrengen van zijn stem nog
lang geen alledaagscli werk. Wie nooit een
stembiljet in zijn bezit heeft gehad enthans
verplicht wordt een keuze te doen uit een
vei zameling namen, die hij misschien nog
nooit heeft gehoord dien is 't niet kwalijk
te nemen, dat hij aan elk zijner haren oen
watcrdroppeltje voelt, bij de gedachte, dat hij
gansch alleen, afgezonderd van anderen, die
hem raad zouden kunnen geven, zijn stem
men moet uitbrengen.
Want, de stemming is geheim
liet aantal kiezers bedraagt, volgens eeu
opgaaf in het Journal de Bruxelles, "oor de
Kamer 1.370.087, voor den Senaat -1.15S.714
voor de Kamer worden 2.111.127 stemmen
uitgebracht en voor den Senaat '1.871.924.
liet verschil vindt zijn oorzaak in het verschil
tmschen den vereischten minimum-leeftijd
voor een Kamer- en een Senaatskiezer. De
laatste moet den leeftijd van 30 jaar hebben
bereikt.
De verkiezing zal de meeste drukte ople
veren in die districten, waar de partijen
scherp tegenover elkaar staan en elke partij
afzonderlijk haar lijsten heeft ingezonden aan
den president vau de rechtbank in eerste
instantie. Zooveel partijen, zooveel officieele
lijsten Zoo heeft Brussel bijv. zes officieele
lijsten voor de Kamerverkiezing en twee voor
de verkiezing van den Senaat. Bij de laatste
hebben alleen de elericalen en de liberalen
candidaten gesteld.
De stembiljetten zijn genummerd. Op liet
Brusselsche biljet voor de Kamerverkiezing,
verdeeld in zes kolommen, bevat do eerste
kolom alle cindidaten der werkliedenpartij
de tweede kolom alle candidaten der ver-
eenigde liberalen en radicalen; de derde
kolom de candidaten der flamingantende
vierde kolom die der elericalende vijfde
en de zesde kolom de namen van de candi
daten, die door eenige vroolijke broeders en
grappenmakers uit de grap op de officieele
lijst zijn geplaatst. Zoo bevat de vijfde kolom
slechts zeven namen en de zesde éen naam,
die van den heer Mahaux.
Er zijn evenwel ook districten, waar de een
of andere partij zoo overheerschend is, dat de
andersdenkenden het niet eens de moeite
waard achten een tegencandidaat te stellen.
In zulke districten heeft geen verkiezing
plaats, en wordt toegepast artikel 477, par,
2 der kieswet: «Wanneer liet aantal candi
daten niet grooter is dan het aantal der te ver
leenen mandaten, worden deze candidaten
zon ..er eenige formaliteit als verkozen ver
klaard.
Donderdag moesten de officieele candidaten-
lijsten worden ingeleverd. Volgens hel boven
genoemde artikel werden dienzelfden dag
reeds gekozen verklaardzeventien clericals
senatorenzes clerieale volksvertegenwoor
digers en éen liberale senator. Onder de zes
volksvertegenwoordigers behooit ook de
vroegere minister Beernaert, die een zetel
heeft ontvangen voor het arrondissement
Thielt. Men had verwacht, dat de heer Beer
naert geplaatst zou worden op de clerieale
lijst voor Brussel. Dit is evenwel niet geschied.
Er wordt natuurlijk kolossaal gewerkt,
vooral in Brussel, waarop de aandacht van
gansch het land is gevestigd en waar twee
partijen samengaan, die op een twist een
veizoening laten volgen: de radicalen van
Janson en Féron en de liberalen van Giauv
en Buis. In de progressistiseB liejormo vin
den wij b.v. voor Zondag onder fie kiezers
vergaderingen, «reunions électorales", niet
minder dan 18 bijeenkomsten opgeteekend.
Zoo doen ook de socialisten, die Zondagnacht
om 12 uur een vergaderiug hadden uitge
schreven van tiamconducteurs en koetsiers;
zoo doen ook de katholieken.
li
'U
