A0. 1894.
Zondag 21 en Maandag 22 October.
N°. 8644,
Eerste Blad.
AoIiten¥eertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVErT J. ODÉ.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen.
Schiedam, 20 October 1894-
Voor het aangevangen seizoen, dat men
niet ongepast* <en naam van leesseizoenkan
geven, ontbreekt ook dit jaar de leesstof niet.
Wie leest niet, met een glimlach, over de
brutale verkrachting van liet spreekwoord
ïGoede wijn beiioeft geen krans", die aan
biedingen van allerlei meesterwerken, met
de kans om bij den aankoop daarvan een
paar diamanten oorknoppen, zelfs een premie-
lot of iets dergelijks te winnen, als lokvogel
op den koop toe. Wie heeft ze ook niet met
telkens verhoogden afkeer gelezen, die aan
biedingen van boekwerken, welke onder cou
vert worden toegezonden, en waarvan de
koopers vooral gevonden worden onder een
geslacht, dat door kennismaking met den
verpestenden inhoud gevaar loopt te verdrin
ken, eer het met water kenni' heeft g^rn^lJ.
Gelukkig, we kunnen ook op betere dingen
wijzen. Zonder de minste reclame, in een
allereenvoudigst uiterlijk, verliet zoo pas eeu
werkje, onder den titel >Zedelijke Opvoeding",
geschreven door een dame, mejuffrouw Kooi-
stra, de pers.
»Zedelijke Opvoeding" 1 Zal dit boek koopers
vinden, koopers in dien wijden kring van
ouders en opvoeders, die zich in het bezit
van kinderen verheugen, en die geen enkelen
dag behoeven aan te vangen, zonder de
vraag te doen»Wat zal toch dit kindeken
zijn We twijfelen. Boeken, die een der
hoogste aangelegenheden behandelen, boeken
over opvoeding, beleven bij uitzondering een
heidruk. Zelfs de niet genoeg te waardeeren
nPaedagogische Fragmenten" van dr. Ritter,
zoo aantrekkelijk om vorm en inhoud beide,
hebben niet dien grooten kring van lezers
gevonden, als waarop ze zonder eenig voor
behoud aanspraak mogen maken.
Mejuffrouw Kooistra heeft niet geaarzeld
het aantal boeken over opvoeding met éen
te vermeerderen, en zij heeft een goed werk
gedaan. Wat ze zich bij het schrijven voor
stelde, drukt ze duidelijk in haar voorbericht
uit: Weten hoe een kind moet worden op
gevoed, staat ver beneden het toepassen van
dat weten. Maar het weten is toch de eerste
voorwaarde voor het toepassen. Aan die
voorwaarde voldoen, Volkomen, absoluut,
is onmogelijkhet is een ideaal, waar
naar elk opvoeder moet streven.
Zou iemand durven zeggen»Ik zal u
leeren, hoe gij uw kind moet opvoeden"
Wie het durfde, zou meenen, het ideaal,
het onbereikbare, bereikt te hebben.
Dit boek wil niet zeggen>Zie, zóo moet
ge doen", het vraagt alleen»Zou 't zoo ook
kunnen
Een uitnemend bescheiden standpunt
waarop de schrijfster zich heeft geplaatst.
Wat we gaarne zouden willen, is, dat dit
boekje in geen gezin, waar gelezen wordt,
ontbreken mocht, en dat vooral de moeders
er kennis mede maakten, 't Is zoo waar, wat
de schiijfster opmerkt:
sHet is opmerkelijk, hoe in ons land de
zaak der opvoeding, waarvan toch grootendeels
de toekomst van ons volk afhangt, als een
kleinigheid wordt behandeld. De vrouwelijke
handwerken zijn als leervak in de lagere
school ingevoerdkookscholen en cursussen
voor naaien en verstellen worden opgericht,
allesom de meisjes te vormen tot
degelijke huisvrouwen. Goede huisradsrs
en huismoeders schijnen de menschen van
zelf te worden, tenminste van onderwijs
in de pedagogiek aan jongens en meisjes
hoort men niets. Wel zijn er ouders
v.ooral moeders, die door eigen studie dat
onverantwoordelijk verzuim trachten goed te
maken maar hoe weinigen zijn er onder
haar, die geleerd hebben, in dergelijke lectuur
smaak te vinden en dergelijben kost te ver
teren
»De studie der pedagogiek is bij veel ouders
en zelfs bij onderwijzers in discrediet. »On-
zin, die opvoedkunde", zegt men, ïgeen twee
menschen zijn gelijk ieder moet worden be
handeld naar zijn bijzonderen aardbepaalde
regels zijn niet te geven." Maar zoo redenee-
rende, zou men ook de medische wetenschap
een onding moeten noemen want ook de
dokter moet elk geval op zich zelf beschouwen
in verband met het gestel de lichamelijke
individualiteit van zijn patiënt. Er zijn
voor de opvoeding wel degelijk vaste regels
te geven. Bij alle onderscheid is er immers in
de geestelijke openbaringen van verschillende
menschen -óoveel overeenkomst, dat zij kan
leiden tot zekere algemeene regels. De ziel
kunde I; judt zich bezig met die overeenkomst,
dat algemeen kenmerkende van den geeste
lijken mensch de pedagogiek trekt daaruit
hare conclusies voor de practijk der opvoeding.
De verstandige opvoeder maakt zich ten nutte
die resulta.en van studie, gegrond op waarne
ming; getoetst aan, gewijzigd door zijn
eigen oordeel, geven zij hem de vaste begin
selen, die een stevig fondament vormen
voor 't gebouw der opvoeding van ieder kind.
De pedagogiek geeft de hoofdlijnen, de schets
voor ieder opvoedingsplande aanvulling, de
uitweiking alleen hangt af van de eigenaardig
heden van elk kind in verband met de
omstandigheden en met de persoonlijkheid
van den opvoeder.
sMet de beroepsopvoeders, de onderwijzers,
is het ten opzichte van de pedagogische op
leiding wat beter gesteld. Maar laten wij
ons ook omtrent hen geen te mooie illusies
maken. De wet bepaalt uitdrukkelijk, dat
het onderwijs dienstbaar moet worden ge
maakt aan de opleiding der kinderen tot
alle maatschappelijke en Christelijke deugden,
d. i. aan de zedelijke opvoeding. Zeer
mooi en zeer moeilijk. Nu vei klaart diezelfde
wet tot het geven van lager onderwijs be
voegd: achttienjarigen en ouderen, die aan
zeer matige eischen voor hunne kennis ook
van pedagogiek voldoen en verder een schiif-
telyk bewijs van zedelijk (dat is niet al te
openlijk en grof onzedelijk) gedrag overleg
gen. Of zij dan nog half kinderen, of zij
aartsleugenaarsdriftkoppenliefdelooze
schepselen, practisch onbekwame menschen
zijn dat doet er niet toetoch zijn zij
bevoegd. De wet legt de school een zwaren
plicht op, maar geeft haar niet de middelen,
om dien naar behooren te vervullen. Rijp
en groen wordt tot de taak der schoolopvoe-
ding toegelaten en voor een goed deel als
groen bezoldigd. Wel zijn er veel onderwij
zers, die, geholpen door een goeden aanleg,
door groote krachtsinspanning zich vormen
tot hoogst bekwame opvoeders, maar
nji "'geen wordt nooit een bekwaam onder
wijzer, al was 't alleen doordat hij als mensch
te laag staat, om zijne leerlingen op te voe
den door de macht van 't voorbeeld."
"Voor heden genoeg. We meenen reeds nu te
hebben aangetoond, hoe ernstig de schrijfster
haar onderwerp heeft opgevat. Met aandrang
bevelen we de lectuur van het boekje aan.
Voor allen, voor wie de opvoeding van kin
deren meer is dan een bezigheid, bevat het
woorden als van edel metaal. Ons zal het
een genot zijn, er onzen lezers nu en dan
beschouwingen over te leveren.
Binrienlandsclie Berichten.
SCHIEDAM, 20 October 1894.
De pogingen van »Eenige vrienden der
lotelingen" om de lotingsdagen voor de natio
nale militie kalm en ordelijk te doen voor
bijgaan zijn wederom met den besten uitslag
bekroond. Gisteren en heden werd n.l. van
de gelegenheid tot gezellig samenzijn in het
Lokaal voor Evangelisatie" aan de Broers-
vest door zeer vele lotelingen gebruik ge
maakt, waar men met muziek, zang en voor
drachten aangename uren doorbracht, onder
het genot van brood, koffie en sigaren.
Wij vestigen de aandacht onzer lezers op
dein dit nummer voorkomende advertentie van
nDe Huisvriend", een maandblad, dat ruim 50
jaar bestaat, en dat, terwijl het steeds met
den tijd gelijken tred gehouden heeft, zoowel
wat uitvoering als inhoud betreft, met de
eerste tijdschriften van het binnen- en buiten
land mag vergeleken worden.
Aan alle gezinnen kunnen wij »De Huis
vriend" als een degelijke lectuur met het
volste vertrouwen aanbevelen.
Bij besluit van den minister van binnen-
landsche zaken is ingetrokken de benoeming
van buitengewone gemeente-veldwachters,
die tijdelijk door de commissarissen der
Koningin als zoodanig waren aangesteld,
belast met het beschrijven, merken en con
troleeren bij het heerschen van bet mond
en klauwzeer onder herkauwende dieren.
De burgemeesters in de provincie hebben
daarvan aanschrijving ontvangen.
De heeren Viruly Verbrugge en Waldeck,
afgevaardigden van Nedei land op het porno-
logisch congres in Rusland, hebben heden
over Berlijn de reis naar Petersburg aan
vaard.
Aan het centraal-comité voor het Nationaal
fonds te 's-Gravenhage werd door de soeiëteit
sMomus" te Maastricht verzonden de som
van f 460, zijnde een gedeelte der netto
opbrengst van de kindervoorstelling,j.l. Zon
dag aldaar gegeven onder leiding van eenige
dames-leden.
Eene uitvoering, te Amersfoort gegeven
ten voordeele van het »Fonds tot ondersteu
ning der nagelaten betrekkingen van gesneu
velde militairen in Indie, heeft een som van
ruim f 700 opgebracht.
De inzameling bij het loodswezen op Ter
schelling, ten behoeve van het nationaal fonds,
heeft f 100 opgebracht.
De JV. R. Ct. ontving heden van haren
correspondent te Batavia het volgend tele
gram
Er heeft eene uitbarsting van den Galoeng-
goeng nabij Garoet plaats gehad, gepaard
met een aschregen, die duisternis veroor
zaakte. Volgens gerucht zouden dorpen bij
Singaparna verwoest zijn.
De Galoenggoeng, die volgens bovenstaand
telegram thans weer in werking is, is een
vuurspuwende berg in de Preangerregent-
schappen op Java, ten oosten van Garoet en
ten zuid-oosten van den Telaga Bodas gelegen.
Bekend zijn de vreeselijke uitbaistingen op
8 en 12 October 1822, waardoor groote ver
woestingen werden aangericht. Het aantal der
toen v rnielde kampongs wordt op 114, dat
der omgekomen menschen op 4011 geschat.
Singaparna is de hoofdplaats van het tot
de residentie Preangerregentschappen behoo-
rende district Singaparna, en ligt ten zuiden
van den Gaioenggoeng. (N. R. Ot.)
Men meldt aan de N. R. Ct. dat blijkens
bericht uit Pretoria de nieuwe spoorweglijn
naar de Delagoabaai gereed is en op 1 Januari
a.s. voor het publiek verkeer zal worden
opengesteld.
Door de politie te Delft is in beslag geno-
meu een valsche gulden, dragende den
beeldenaar van Koning Willem III en het jaar
tal 1863.
Abonnementsprijs, per kwartaal f 1.85.
franco per post, door het geheele Ryk2.50.
Afzonderlijke nommers0.10.
8 r K R A O BOTBR8IK1AT 7 O.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels me
inbegrip van eene Courant. 1.10.
Iedere gewone regel meer. - 0.10,
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
