Letteren, Kunst en Wetenschap.
Gemengdo Berichten.
PER TELEGRAAF.
's-GRAVENHAGE8 November.
Yan den. gouverneur-generaal van
Ned. Indiö is onder dagteekening
van lieden bij liet departement van
koloniën het volgend telegrapbiseli
bericht ontvangen
Vroeg ingetreden moesson ver
oorzaakte vertraging der operation.
Gisteren vijand uit Mondjok en
Bangkal Tjoelik verdreven, zonder
verliezen onzerzijds, en stelling ge
nomen te Tamanradja en Madjeloek
nabij den noordoostlioek van Tja-
kranegara.
Land- en Tuinbouw.
O n tl e r w ij s.
IR, eclit zaken.
V i s s c h e r ij.
Kerk n i e 11 vv s.
fid
Dit zijn lichte, vierwielige wagens, door een
benzine-motor gedreven, gelijk er in buiten-
landsche steden (Brosse! o. a.) reeds in ge
bruik zijn.
Te Nieuwer-Amstel zullen dezer dagen
proeven genomen worden met gas-gloeilicht,
loe te passen op de straatlantaarns.
Ook uit het gemeenteverslag van Amster
dam heeft men kunnen zien dat dit licht tegen
woordig zeer sterk aan de orde is. Trouwens,
de berichten uit het buitenland prijzen het
zeer als straatverlichting. In Mainz is 't met
succes toegepast, en het schitterendst gedeelte
van Parijs, de Place de la Concorde, baadt
zich tegenwoordig in eene zee van A tier's licht.
De commissie die zich te Groningen had
gevormd voor eene op te richten kook- en
huishoudschool, heeft haar mandaat neerge
legd, omdat bet haar niet is mogen geluk
ken eene gediplomeerde directrice te enga-
geeren.
De heer A. Oving te Buinen, die wegens
den druk in den keienbandel dezer dagen
meer dan 100 werklieden heeft moeten be
danken, beeft thans op zijn verzoek van zijne
patroons, de heeren Dopheide c. s. te Gro
ningen, bericht ontvangen, dat hij den arbei
ders in de gemeente woonachtig, door keien-
delven werk mag verschaffen, waardoor veel
•werkloosheid in dezen winter voorkomen wordt.
In het Frïesche dorp Kollum is door de
justitie uit Arnhem een persoon gearresteerd,
ia zake den onlangs gepleegden moord te
Doelinchem. Omstreeks dien tijd moet hij ta
Doetinchem geweest zijn en zijn naam in het
naehtregister ingeschreven hebben met K. B.,
als de naam van iemand te Kollum, die zich
bij den vermoorde als huisknecht wenschte
te verhuren.
Te Exlo (Dr.) is een nieuwe nachtwacht
benoemd, die van 1 November tot 1 Maart
moet waken van 's avonds 10 tot 's morgens
5 uur, te zamen dus 770 uur. Hij geniet
daarvoor een salaris van 150, of per uur
bijna 6M cent.
Het departement Utrecht der maatschappij
van nijverheid hield Dinsdagavond eene ver
gadering, waarin een belangrijk onderwerp ter
sprake kwam de wenschelijkheid om maat
regelen te nemen tot vorming van een comité
van arbitrage, ter voorkoming en ter beëindi
ging van werkstakingen.
Een der leden wenschte de zaak op breede
schaal aan te vatten en eene soort van kamer
van arbeid op te richten, maar dit leek den
meesten aanwezigen een te vvetdsch program.
Zijwensehten de taak te beperken tot de werk
stakingen, doch hadden dan niet alleen bemid
deling bij uitgebroken werkstakingen maar
ook voorkoming bij het dreigen er van op het
oog. In dien geest besloot de meerderheid, on
danks de bezwaren van een paar leden, die
evenwel minder de zaak zelve betroffen dan de
wijze waarop zij werd aangevat en zou worden
uitgevoerd. Zij vreesden bet departement te
binden aan eene zaak waarvan we den omvang
nog niet kenden en wilden een afgerond voor
stel. Hiertegen werd aangevoerd, dat dit juist
de taak zou zijn der te vormen commissie, in
wie men eenig vertrouwen moest stellen. Be
sloten werd, dat het departement uitnoodigin-
gen zal richten tot de kamer van koophandel,
de afd. Utrecht der vereen, van fabrieks- en
handwerksnijverheid, de afdeelingen Utrecht
van het Ned. "Werkliedenverbond, Patrimo
nium en St. Joseph, met verzoek om eene ge
mengde commissie te vormen, die hetdenk-
beeld nader zal uitwerken.
De beer D, v. d. Horst, directeur der gas
fabriek, werd in het bestuur gekozen ter ver
vanging van den heer Van Eelde, die wegens
treurige familie-omstandigheden bad moeten
bedanken.
De zaak der kookschool, die door het depar
tement en de afd. Utrecht van den Volksbond
bijna te gelijk ter hand is genomen, is op goe
den weg. Het Nutsdepartement, Volksonder
wijs, de vereeniging en de maatschappij van
nijverheid werken daartoe samen en weldra
hoopt de voorzitter den goeden uitslag der aan
gewende pogingen te kunnen mededeelen.
Door den stads-stratenmaker G. van Plate-
ringen te Tiel werd, terwijl bij werkzaam was
voor de waterleiding in het Jodenstraatje
aldaar, opgegraven een steenen potje met 22
rijksdaalders met de jaartallen '1714'1793;
4 guldens van 1762179 i en 9 pietjes van
1778—1782. Het gevondene is afgedragen
aan de gemeente.
Te Zutfen heeft Maandagmorgen, bij het
aangaan der scholen, het tienjarig zoontje van i
den heer W. een achtjarigen knaap van den j
heer V. met teerolie in de oogen gewreven.
Gelukkig is door spoedig aanwezige ge- I
neeskundige hulp het gezichtsvermogen
behouden gebleven.
Herhaalde malen is reeds melding gemaakt
van aanrandingen onmiddellijk buiten En
schede. Maandagavond, toen de burgemeester
en een agent van politie aan den Parkweg
liepen, werden onverwachts een paar revol
verschoten gelost. Ook deze zaak is in on
derzoek.
Te Rotterdam is gisteren in de Anna-
Paulownastraat een geval van cholera ge
constateerd.
Te Woubrugge is weder een geval van
cholera voorgekomen. De zieke, een schip
persvrouw, is overleden.
Ylnardingen. Onze gemeeute leed heden
een treffend verlies, door het overlijden, na
eene langdurige ongesteldheid, van jhr. mr.
B. W. Th. Falck, gedurende 11 jaar burge
meester dezer gemeente.
Pernis, De voordracht voor de betrek
king van secretaris-penningmeester der pol
ders »Hooge en Lage Gorzen" onder deze
gemeente; »Het Ambacht van Hoogvliet".
ïOud cn Nieuw Engeland", alle gelegen onder
Hoogvliet, is door de besturen dier polders
opgemaakt. Daarop zijn geplaatst de heeren
J. J. Speelman, gemeente-ontvanger te Hoog
vliet, en L. v. d. Sciiee Tz., gemeente-ont
vanger te Peortugaal.
Delft. Door de Delftsche handelsver-
eeniging is een adres van adhaesie verzonden
aan den gemeenteraad in zake de subsidie
aanvrage van de directie der Westlandsche
stoomtrammaatschappij voor de aan te leggen
lijn De LierDelft—Maassluis.
Op last van II. M. de Koningin-Regentes
zijn de lijkkisten van wijlen prins Hendrik
en zijne gemalin, prinses Amalia, rustende
in den koninklijken grafkelder, overgebracht
in metalen kisten.
Naaldwijk. De voorgenomen uitbreiding
van het net der Westlandsche sloomtram-
wegmaatschappij is op de volgende wijze
ontworpen
De lijn van Den Haag naar Naaldwijk wordt
om het dorp been doorgetrokken tot Wes-
terlee, den weg volgende, om van daar door
den Hoefpolder recht op den Hoefmolen bij
De Lier aan te loopen. Hier verdeelt zich de
weg de zuidelijke arm loopt, den Dijkpolder
doorsnijdende, in de richting van den Bur-
gerweg naar Maasland, en verder naar Maas
sluis. De oostelijke arm buigt zuidwaarts
om De Lier heen en richt zich, door de pol
ders de Zijdewiudsche kade volgende, recht
streeks naar den straatweg van Schipluiden
naar Delft, om dien te blijven volgen. In
Maassluis en Delft wordt rechtstreeksche
j aansluiting verkregen met de lijnen van de
Bollandsche spoorweg-maatschappij, terwijl
de nieuwe tramweg op spoor wijdte wordt
aangelegd, zoodat onmiddellijk vervoer van
landbouw-producten zonder overlading moge
lijk zal zijn. Overal is vermeden de kom der
dorpen te doorsnijden, terwijl de lijn slechts
voor kleine gedeelten de wegen volgt, twee
voorwaarden voor snel vervoer en gering ge
vaar bij het verkeer.
De afdeeling Rotterdam van de nMaatschappij
tot bevordering der Toonkunst" zal Vrijdag 9
November 's avonds ten "'/j ure ter uitvoeiing
brengen bet oratorium nManasse" van Ilegar.
Volgens het Nbl. v. d. Doe'di. kan thans met
zekerheid worden gemeld, dat de Xicutve Gids
niet meer zal verschijnen. De .V R. Cl. kan hier
aan toevoegen dat in de Nov ember-a (levering
van het Tivcemaandvlijksrh Tijdschrift copy
voorkomt die, aan de Ciicuwe Guls aangeboden,
door de redactie van deze aan het Tijdschrift
gezonden is.
Onder de viooltjes heerscht tegenwoordig in
het zuiden van Frankrijk een ziekte, welke zich
steeds meer uitbreidt. Deze veelgeliefde bloemen
worden daar te lande op groote schaal gekweekt.
In de depai tementen Var en Nedcr-Alpen zijn
velden met viooltje', ter waarde van honderd
duizenden francs. De kweekers lijden daar zeer
aanzienlijke schade door deze ziekte, welke zich
daaiin openbaart, dat de groene bla len der
plantjes verdorrpn en afvallen. Als een middel
tegen het kwaad wordt een koper-oplossing
gebruikt, waarmee men de planten bestrijkt,
maar dat is niet afdoend en zeer omslachtig.
Een Deenscho jongedame, mej Anna Vedel,
cand. in de wiskunde, is benoem i tot amanuensis
in de wiskunde aan de hoogesJ.oo! te Stockholm
een ambt, dat bet recht geert tot het bonden
van voorlezingen aan de hooge'chool.
Mej. Vedel is een dochter van den geheimen
gezantschnpsiaad Vedel, directeur in het minis
terie van buitenlaridsche zaken te Kopenhagen.
Koning Oscar van Noorwegen en Zweden ont
ving onlangs een brief van eeuige jonge meisjes
uit Broddetorp (Zweden), met veizoek of hij op
zijn a.s. reis naar Skara. waar een domkerk
ingewijd zou worden, niet wat langzaam vombij
het station van bun woonplaats wilde rijden,
opdat zij hem goed zouden kunnen zien, want
\vij hebben nog nooit een echten koning gezien".
De koning vermaakte zich met de naïveteit en
gaf den machinist van den trein order aan dit
verzoek te voldoen. Groot was de verrukking
der jonge 'meisjes, toen de koning hen vrien
delijk groette.
De ovei leden czaar had een zeldzame ver
zameling postzegels, hoewel hij er niet veel ver
stand van half, Deze collectie zal waarschijnlijk
in handen komen van den, wegens longteiing
te San Remo vertoevenden grootvorst Alexis
Michaelovitch, die een ijverig philatelist is. Een
aardige bijzonderheid, deze verzameling betref
fende, is, dat de czaar het stel der ongebruikte
Columbiari-postzfigels 't eerst gezonden kreeg door
een jongmensch uit Wisconsin. De czaar be
antwoordde de beleefdheid door het zenden van
een complete collectie orgefrankeerde Russische
postzegels van den oudslen tot den jongsten
datum.
Schutterij—Schiedam.
De eerste luitenant E. M. Beukers is op
zijn verzoek eervol ontslagen.
Benoemd tot kapitein de eerste luitenant
J. M. van der Schalk Jr. en tot eerste luite
nant de tweede luitenants JB. A. M. Beukei s,
D. Ris en dr. K, Heeringa.
De Duitsche regeering heeft den invoer van
Amerikaansch vee verboden, omdat er bij een
transport vee, te Hamburg aangekomen, eenige
waren, welke lijdende waien aan eene besmet
telijke ziekte, de Texaskoorts genaamd, eene
tot nog toe onbekende ziekte in Europa.
De Hamburgsche Senaat had al dezer dagen
óm die reden den invoer van Amerikaanscbe
runderen verboden, gelijk wij berichtten.
In Duitschland blijft het mond- en klauwzeer
hevig heerschen. In den aanvang der vunga
maand waren besmetin Pruisen 255 hoeven
in 79 gemeenten, in Beieren 270 in 37, m
Wurtemberg 202 in 43, in Baden 44 in 7. in
Elzas-Lotharingen 42 in 9, in Saksen 17 in 15.
In Hongarije heerschte de ziekte in 69 plaatsen.
Aan de stemming, ter vei kiezing van een lid
van het hoofdbestuur van liet ïNederlandsi h
Onderwijzers-Genootschap", teneinde te voorzien
in de vacature, welke aan het einde dezes jaais
ontstaat door de aftreding van den hoer A.
Ileinsins, is deelgenomen door 172 afdeelingen,
die te zamen hebben uitgebracht 2552 geldige
stemmen, bovendien 36 stemmen in blanco
en 1 van onwaarde. De volstrekte meerdei beul
is alzoo 1277. Uitgebracht zijn op de heeren
II» Kroese 59 stemmen, W. Meeiwaldi 23. G.
Meijer 1180, if. W. J. A. Schook 1100, C. F.
A. Zeinike 173,
Daar niemand de volst, elite meerderheid heelt
bereikt, zal er eene liet stemming moeten plaats
hebben tusschen de heeren G. Meijer en II. W,
J. A. Schook.
Da kantonrechter te Schiedam veroordeelde
gisteren den veehouder B. v, d. V. aldaar, wegens
niet tijdige aangifte en afzondering van runderen
aan mond- en klauwzeer lijdende, tot 2 boeien
i ieder van f 25 en vei beurdverklaring der gestot te
1 waarde van de vrijgegeven rondelen ad f S30.
Gisteren deed het gerechtshof te Amsterdam
i in hooger beroep uitspraak in de zaak der valsche
bankbiljetten.
Het hof veiklaarde het vonnis derarr.-recht
bank, wegens een klein gebrek in den voim,
nietig en veroordeelde, opnieuw rechtdoende,
de beklaagden tot de volgende straffen E. U.
Krausse tot 6 jaar, Suzanna Toubaerts 3 jaar,
R. Thum 3 jaar, F. v. Liemt 2 jaar, B. Ste
nige 2 jaar, T. II, W. I. Arnzt 1 jaar, L. Rempt
2 jaar en A. C. Keeze 2 jaar gevangenis.
De beklaagden los. Frey en Loschke werden
v r ij g e s p r o k e n. (De laatste was reeds op
vrije voeten ingevolge de uitspraak van de
rechtbank.)
De beklaagde Toubaeits barstte in luide jam-
metklachten u;' .en zij haar vonnis vernam.
Gelijk men zich herinnert, had de rechtbank
de volgende straffen uitgesproken: Krausse 5
jaar, Toubaerts 4, Thum 3, Van Liemt en Frey
elk 21/», Sinnige en Arnzt elk 2 en Rempt en
Keeze elk 2t/s jaar.
KRALINGSCHE VEER. Gisterochtend
werden aan de markt alhier aangevoerd 24
winterzalmen, die voor f 1.55 tot 2.15 per ï/3
kilo werden verkocht.
Ned.-Uei v. Kerk.
Aanger. ctnen; n aar Wezep door den heer
J. Schokking, cand. te Amsterdam.
Bedankt: voor Lisse door ds. P. S. Meei-
burg, te Kape!le-a/d.-IJ.sel.
Uit het jaarverslag der Vereeniging tot be
vordering der Zendingszaak", te Rotterdam, blijkt,
dat het ledental is geklommen van 925 tot 963.
Da rekening sluit met een batig saldo van
f100019.
Op de scholen der vereeniging wordt het onder
wijs door 445 kinderen gevolgd, terwijl de zang
school door 223 en de voorbereidende zangcursus
door 110 kinderon wordt bezocht. Ook aan het
dameskoor ïCupella" wordt in het verslag hulde
gebracht.
Ds. L. C. Schalier tot Peursum, uit Amster
dam, en de zendeling I. F. Niks hielden op <!e
Maandagavond gehouden vergadering een toe
spraak op zendmgsgebied. De leerlingen der
zangschool luisterden de samenkomst door hunne
voordrachten op.
Boomsclt-katliolieke Kerk.
De bisschop te 's Hertoponbosch heeft benoemd
tot pastoor der nieuw opgerichte parochie Donk
