i
A°, 1894,
Donderdag 29 November.
N°. 8671
Eersle Blad
.A. dl tenyeertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
uitgever? j. odé.
fïnitenlandsclie Berichten.
büitschiao,
De Berlijnsche correspondent der N. li. Ot.
schlijft van gisteren:
Gelijk thans bekend wordt, was prinses
Johanna Bismarck reeds lang zeer lijdende.
Andeihalf jaar geleden weid zij bewusteloos
voor haar hed in een bloedplas gevonden.
Later kwam er bij de hartkwaal nog water
zucht. Toch beheerschte zij zich uiterlijk
volkomen, zoodat haar echtgenoot tot korle-
iiugs nog het ergste niet wist. Eerst in den
allei laatsten tijd begon Bismarck zelf den
eriibtigen toestand van zijne vrouw te ver
moeden, zoodat hij tegen den eenen ouden
kamerdienaar, die juist zijne echtgenoote
vei loren had, losbi ak met de woordenAch
Ik verkeer in denzelfden schrikkelijken toe
stand, als gijAlles sterft vóór ons 1"
Yan Bismarcks tegenwoordigheid bij de
inwijding van het nieuwe Rijksdaggebouw
kan nu niets komen. Van alle kanten toont
men de grootste deelneming. Ook heerscht
er een stil gevoel, dat de nu geheel vereen
zaamde Bismarck, die met onuitsprekelijke
lietue aan zijne vrouw gehecht was, dezen
verpletterenden slag wel niet lang meer zal
«vei leven.
Alle Berlijnsche avondbladen, van de meest
ïadicale tot de meest ultramontaansche, be
vatten woorden van hartelijke deelneming
voor Bismaick en van eerbiedige achting voor
•de doode, die, vrij van alle politieke of maat
schappelijke eerzucht, slechts de beste gade
en de tiouwste moeder was. In een zeer
schoon hoofdartikel zegt b.v. de links-liberale
Tossische Zeitung3>Op dit oogenblik koeste
ren ook die partijen, die tegen Bismarck
strijden moesten, den hartelijken wensch, dat
h\j sterk genoeg zij om de hem opgelegde
beproeving zonder nadeel voor zijne gezond
heid te diagen."
Uit particuliere telegrammen uit "Varzin
zie ik, dat Schwenninger in de laatste dagen
den vorst op de naderende catastrophe voor
bereidde. Op Viijdag, een zeer mooien, zon-
nigen dag, uitte de zieke, die reeds zeer zwak
was, deu dringenden wensch, nog eens een
laatste afscheid te nemen van al de geliefde
plekjes van haar landgoed, waar zij in haar
lange huwelijk zoo onbeschrijfelijk gelukkige
uren had doorleefd. Onder geleide van haren
diep verslagen echtgenoot begon nu de dood
zieke, zorgvuldig in een rijtuig gelegd, dezen
diep tieurigen rondgang door veld en woud,
op elke plek, aan herinneiingen rijk, stil
houdend. Daarna legde zij zich le bed, om
niet weder op te staan. Docli tot in de laatste
ure bleef haar geest helder, en nog in den
sterfnacht hielden huiselijke zorgen voor de
aanwezige gasten haar bezig. Onmiddellijk
voor haren dood sprak zij nog met hare doch
ter, gravin Rantzau, uit Den Haag, die haar
met alle toewijding tot het laatste toe heeft
verpleegd. Op het oogenblik des verscheidens
waren Schwenninger, dr. Chrysandor, gravin
Rantzau en eene oude dienstbode aanwezig.
Daar des avonds tevoren een ingetreden slaap
eenige hoop bad gewekt, vermocht Schwen
ninger den grijzen Bismarck zeiven te bewe
gen zich ter ruste te leggen, zoodat hem de
laatste oogenblikken zijner vrouw gespaard
bleven. Toen Bismarck des morgens de zieken
kamer betiad, vond hij reeds zijne schreiende
kleinkinderen aan het doodbed. De ontroering
van den giijsaard was ontzettendmaar toch
hoopt Schwenninger, met het oog op eenen
oveiigens voortreffelijken gezondheidstoestand,
dat Bismarck zonder ernstig nadeel dezen
"schok zal doorstaan.
Luidens de laatste berichten zal de teraarde
bestelling zeer stil in den engen familiekring
plaats hebben.
Het eerstaankomende telegram van rouw
beklag vvas van den keizer, in zeer hartelijke
woorden opgesteld. Daarop volgde er een van
den Rijkskanselier Hohenlohe, en hierna
kwam er een geweldige stroom van deelne-
rnmgsbetuigingen uit alle hemelstreken en
uit alle standen.
Dertien afgevaardigden van de Kamer, de
meesten vroeger leden van de boulangisti-
sclie partij, hebben den president der Kamer
een adres overhandigd waarin zij zich ten
sterkste vei klaren tegen de expeditie naar
Madagascar. Als reden voor hun tegenstand
geven zij op dat de toestand in Europa sedert
eenige weken is verandeidvolgens hun
meerling zou het een grove fout zijn, in de
tegenwoordige omstandigheden een divisie
naar verre landen te zenden die uit de beste
troepen is samengesteld, »"We hebben niets
vergeten", luidt het slot van het adres, »vve
zijn besloten te stemmen tegen iedere kolo
niale expeditie, zoolang er hoop blijft in het
hart van degenen bij wie geweld nooit boven
recht gaat."
De afgevaardigde Marcel Habert beeft den
minister van justitie medegedeeld, dat hij in
de Kamer eene interpellatie tot hem zal
richten over de chantage, waarvan een deel
der drukpers zich bediend heelt om eenige
clubs geld af te persen, zonder dat, zoo
het schijnt, de beschuldigden vervolgd wotden.
Jlavas deelt de volgende, waarschijnlijk
door de radicale bladen, medegedeelde nota
mede
Er heeft zich een comité van republikein-
sclie actie gevormd onder beschermheerschap
van de heeren Floquet, Brisson, Lockroy,
Léon Bourgeois en Gerville-Réache.
Het doel daarvan is om alle progressistische,
radicale en radicaal-socialistische vereenigin-
gen in éen bond te vereenigen. Het pro
gramma, dat diep ingrijpende hervormingen
wil, is in lijnrechten strijd met de politiek
der rallies en met het doctrinaire collecti-
i visme.
De Temps, die almede eeu circulaire van
het comité ontvangen heeft, zegt dat zij de
dagteekening draagt van 1 Juli, maar eerst
nu openbaargemaakt wordt.
ENGELAND.
Heeft het Kabinet-Rosebeiy de Homerule-
biif overboord geworpen Neenzoo
verklaarde met groote beslistheid de voorzitter
vau den nBoard of Trade", de lieer Bryce,
in eene Gladstoniaansche bijeenkomst te
Ipswich. IntPgendeelzoo stevig als ooit nog
klampte de i egeering zich daaraan vast, en
spreker voor zicli twijfelde ook geen oogenblik,
of binnen weinige jaren zou Ierland in het
genot zqn van een eigen pailêment. Wat
voor eene duurzame pacificatie van liet eiland
en voor nog vele andere hervoimde maat
regelen den weg verspelde, dat was en
wat anders zou het wezen het huis der
lords. De heer Bryce erkende weliswaar, dat
die Hoogerhuis-kwestie tamelijk ingewikkeld
was en dat er zoowel voor als tegen eene
sTweede Kamer" het een en ander te zeggen
viel. Maar, hoe dttn ook, de regeering wenschte
den wil des volks te doen zegevieren, en
daartoe moest de macht van een onverant
woordelijk Huis worden geknot.
In de officieele kringen is men van oordeel,
dat liet Anglo-Armenische comité zijne be
voegdheid te buiten is gegaan door het zen
den van eene memorie aan lord Kimberley,
waarin wordt aangedrongen op de tusschen-
komst van Groot-Britannië en de overige
onderteekenaars van het Berlijnsche tractaat,
naar aanleiding van het vermoorden van Ar
meniërs in het district Sasoen.
De Porte is van oordeel dat alle bepalin
gen van liet Beilijnsclie tractaat ten volle
door haar zijn nagekomen, en ontkent de
juistheid van de Engelsche en Fransche
berichten over het voorgevallene. De Turk-
sche troepen zouden alleen tusschen beide
gekomen zijn om de orde te herstellen.
NOORWEGEN.
De verkiezingen voor het Storthing zijn
afgeloopen. In het geheel zijn 59 leden der
linkerzijde en 55 leden der rechterzijde en
der gematigde partij verkozen. De vorige
Kamer bestond uit 64 leden der linkeizijde,
tegen 50 der andere partijen.
R S L A N
Naar aan de Eoln. Zeitg. uit St.-Peters-
burg wordt geschreven, is een wetsontwerp
in voorbereiding, waarbij aan de gouverneurs
der provinciën de bevoegdheid wordt ont
nomen, personen slangs administratieven weg
van woonplaats te doen veranderen", m. a. w.
willekeurig te verbannen.
De Times verneemt uit Odessa dat twee
duizend man Russische troepen naar YVladi-
wostok zijn gezonden.
In Polen worden plannen beraamd voor een
groote betooging ter gelegenheid \an den
hondeijarigen herinneringsdag van de laatste
verdeeling van Polen in het volgend jaar.
Het al of niet houden van de betooging wordt
afhankelijk gesteld van de houding van den
czaar en als kenteekenend voor deze houding
zal het ontslag \an generaal Gourko als gou
verneur worden beschouwd.
O O S T E N R IJ K-II O N G A R IJ E.
De peimanente commissie voor het heffen
van belastingen in de Oostemijksche Kamer
heeft een nieuw wetsontwerp goedgekeurd
tot belasting van inkomsten, voortvloeiend
uit kapitaal, dat op andere wijze dan in
reèelen handel belegd is. De uitslag der stem
ming werd met warmen bijval door de leden
der commissie ontvangen.
In de commissie voor bet kiesrecht iier-
inneide de president van den Qostem rjk«ehen
ministerraad de verklaringen, bij zijn opticien
afgelegd. Hij deed 'uitkomen dat hei denk
beeld, aan den werkmansstand vertegenwoor
digers te gunnen in het parlement, algemeen
•gunstig ontvangen was. De regeering is bereid
onderhandelingen aan te knoopen met andere
klassen die in het parlement niet vertegen
woordigd zijn.
't Beursbestuur te YVeenen heeft met alge-
meene stemmen besloten van de beurs uit te
sluiten personen en firma's die door kwak
zalver achtige meedeelingen in kianten, beurs-
bladen, zendbrieven en dergelijke 't publiek
tot beursspel verleiden en zoodoende schade
toebrengen aan 't algemeen belang en 't aan
zien van de beurs. Het publiek zal tegen zulke
personen en firma's worden gewaarschuwd.
DcIIongaarsche minister-president WecKerle
zal in de Kamer verklaren, dat spoedig de
bekrachtiging der geestelijke wetten kan wor
den tegemoet gezien.
De ministerieele toestand is nog niet nor
maal.
De bekrachtiging der geestelijke wetten kan
slechts veikregen worden door weglating van
eenige artikelen, o. a. dat waai bij den burgers
wordt geoorloofd tot geenerlei godsdienstige
gezindte te behooren.
ITALIË.
De koning en de koningin zijn uit Monza
te Rome teruggekeerd.
Men verzekeit dat buitengewoon strenge
maatregelen genomen zijn tegen mogelijke
rustverstoringen op den dag der opening van
bet pailement.
De liberale bladen meenen te kunnen voor
spellen dat binnenkort een gewichtige veran
dering zal plaats hebben in de buitenlaudselie
politiek van het Vatikaan, hetzij ten aanzien
van Frankrijk, hetzij tegenover Italië.
R 51 E N I E.
De Kamer werd gisteren met het gebrui-
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke noromers
t 1.85.
2.50.
- 0.10.
R IJ Sk JE A. U s BOTER8TB1AT 7 O.
Advertentieprijs: vau 110 gewone regels me
inbegrip van eene Courant. 1.10.
Iedere gewone regel meer. - 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
"N£
F U A N K K IJ K.
