A". 1895.
Zondag 16 en Maandag 17 Juni.
N°. 8811.
Eerste Blad
egenenveertigste Jaargang.
-
Verschijnt dagejijk", uitgezonderd Dinsdag,
U IT G EVER: .T, ODÉ.
Biimenlanclselie Berichten.
Sé-
r'"i
'm
il
®r
■3 m*
1 I
C-bif
f
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Byk
Afzonderlijke nommers
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
8VBEA tl £3©* t&A.t STRAAT 7 O.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant1 10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal beiekend.
Schiedam, 15 Juni 1895.
De Fransclie schepen, die door de regeering
aangewezen zijn om, ter voldoening aan de
uitnoodiging van keizer Wilhelm de opening
van het Noord-Oostzeekanaal by te wonen,
zijn naar Kiel verti okken. De regeering heeft
over het aannemen van die uitnoodiging
echter vrij wat moeten hemen. De radicale
afgevaardigde Goblet o. a. verweet aan de
regeering haar houding, eu voegde haar toe,
dat zij, door onze marine aan de 'eesten te
Kiel te doen deelnemen, een slechten indruk
heeft gemaakt op de volksopinie, omdat het
denkbeeld van wraak daardoor op den achter
grond is geraakt. Natuurlijk eindigen derge
lijke inteipellatien met het mode-artikel van
onzen tijdneen motie". Nu zijn de Fransehen
meesters in het bedenken van dergelijke
artikelentenminste op de interpellatie
omtrent de buitenlandsche politiek der regee
ring volgden niet minder dan acht motiën.
Een daarvan, Zeker door een verstandig man
vooigesteld, bevatte slechts deze woorden
»De Kamer, gehoord hebbende, enz.gaat
over lot de orde van den dag". Deze motie
werd echter verworpen, waarop die van den
afgevaardigde Ti ilat, waarin goedkeuiingvverd
uitgedrukt over de houding der regeering in
de buitenlandsche aangelegenheden, werd
goedgekeurd met 509 tegen 105 stemmen.
Zoo is dan zonneklaar bewezen, dat vier
vijfden van de tegenwoordige Fransclie afge
vaardigden niet met de dwaasheden mede
gaan, waarvoor een klein gedeelte niet zou
terugdeinzen, en we gelooven zeker, dat het
Fransclie volk aan de zijde van die meerder
heid slaat.
De mini,ter van buitenlandsche zaken in
Frankrijk, de heer Hariolaux. heeft bij deze
gelegenheid getoond een uitstekend meester
ia het debat te zijn. Dit bleek na de rede
voering van den socialistischen afgevaardigde
Millerand, die de Oostersch-Aziatische kwestie
hesprak, waarin Frankrijk met Duitschland
en Rusland was medegegaan, hetgeen de
interpelianl een politiek vau geweld noemde.
Natuurlijk, dat ook deze afgevaardigde de
zending der schepen naar Kiel afkeurde.
Keizer Wilhelm, zoo redeneerde hij, streeft
met volharding naar een toenadering met
Frankrijkmaar Duitschland moet weten, dat
wij de verloren provinciën Elzas en Lotha
ringen niet vergeten. Neen, de kwestie dezer
gewesten blijft in haar vollen omvang be
staan. Na zulk een hartig woord werden
natuurlijk de geesten vaardig en begon de
discussie wel wat belachelijk te worden.
ïDurft de regeering, nadat Frankrijk zulke
enorme uitgaven voor het leger gedaan zijn,
keizer Wiliielms uitnoodiging niet weigeren
vraagde er éen. »Wat zal de regeering doen
om te verhinderen, dat de keizer van Duitsch
land in 1900 de wereldtentoonstelling te
Parijs komt bezoeken? klonk het uit den
mond van een ander, en in dezer voege ging
het voort. In 1900! nog vijf jaren scheiden
ons van dien tijd, en er stroomt nos heel
wat water door de Seine, eer de wereldten
toonstelling wordt gehouden
De minister van buitenlandsche zaken be
antwoordde op kalme, doch te ^elijk zaak
rijke wijze de verschillende sprekers. De
regeering der republiek, zeide hij, heeft geen
veiandering gebracht in haar politiek. Zij
wil Frankrijks verheffing, en dit niet door
afzondering, isolement, maar door samen te'
gaan met andere mogendheden, waarvan reeds
goede vruchten zijn verkregen.
Wat de zending- naar Kiel aanging, 't is
de beantwoouling van een beleefdheid met
een beleefdheid. Onze zeelieden zullen te
Kiel het vrije en krachtige Frankrijk ver
tegenwoordigen, dat geeu vergelijking vreest
en geen herinnering verloochent.
De politiek in Oost-Aziè, ja, daar heeft
Frankrijk Rusland niet alleen willen laten
staan voor de moeilijkheden, die zeer zeker
een grooten invloed zouden hebben geoefend
op Ruslauds algemeene politiek; Frankrijk
wilde niet door een onverklaarbare onthou
ding zich onttiekkea aart den steun, dien
men het vroeg: Frankrijk blijft zijn bond
genoot getrouw! Ten slotte sprak de minster
over de staatkunde van onthouding, weleer
gevolgd, die aan de republiek een échec in
Egypte had bezorgd. Thans was de toestand
zoodanig, dat geen vraagstuk van eenige be-
teeker.is werd behandeld, of Frankrijks stem
en meening werden gevraagd.
Dat waren goede woorden van den minis
ter, we zouden zeggen afdoende. Doch een
schalksch afgevaardigde moest toch een duit
in het zakje werpen. We hebben Rusland
zoo goed geholpen, waar het gold Japans in
vloed in China tegen te werken; kan Rusland
ons nu niet eens helpen, opdat Engeland
eindelijk eens tot de ontruiming van Egypte
overga
Zoo gaat het in de Fransche Kamer! Zaken
afdoen, zeer weinigredeneeren tot in liet
oneindige; nimmer de jaarlijksche begrooting
op lijd klaar, en intusschen intrigeeren van
den een om den ander den voet te lichten en
zelf diens plaats in te nemen. Dit is zeer
jammerhet parlementaire stelsel raakt er
door in discrediet.
Belangrijke dagen wachten keizer Wilhelm
II. Een werk van groote beteekenis, een
nieuw werk, dat aan een eeuwenouden
waterweg, aati de Sont, een groot deel van
zijn beteekenis ontneemt, is voltooid: het
nieuwe kanaal, dat Noord- en Oostzee ver
bindt, zal geopend worden. Een werk des
viedes, door oorlogsschepen van schier alle
zeevarende mogendheden ingezegend.
Er zijn zeer wijze maatregelen genomen,
om te voorkomen dat de verschillende natio
naliteiten niet op onaangename wijze met
elkander in aanraking komen. Op 17 Juni
mogen de schepelingen van Engeland en de
Scandinavische Staten te Kiel aan wal gaan
den volgenden dag de Italiaansche, Nederland-
sche, Portugeesche eu Russische; denlOden
matrozen der overige staten, waaronder de
Fransclie. Met veel wijsheid is dus deze zaak
gei egeld
En nu het kanaal. De uiteinden zijn te
Brurisbiitlel, niet ver van den mond der Elbe
en te Kiel aan de Oostzee.
In 1880 werd het plan voor dit kanaal
vastgesteld. De gevaarlijke weg om kaap
Skagen een kaartje, bij deze gelegenheid
uitgegeven, vertoont niet minder dan 8215
strandingen op de kusten van Jutland
lïan in het vervolg grootendeels vermeden
wórden. Het kanaal is 98 kilometer lang.
rt-'" spoorwegbiug is er over gebouwd, met
twee bogen van 150 nieter wijdte. De
grootste zeeschepen kunnen zonder strijken
van masten onder deze bogen doorvaren,
daar de brug 42 meter boten den water
spiegel ligt. Sluizen v.:n buitengewone af
metingen zijn aan de beide uiteinden noodig
geacht, die echter de giootste zeeschepen
met gemak kunnen bergen.
Een blik op de kaart doet zien, dat de
afstanden tusschen de havens aan de Oostzee,
met die aan de Noordzee en den Atlantischen
Oceaan, vooral met de Engelsche, aanmerke
lijk zijn verkort.
't Kanaal is een meesterwerk onzer eeuw,
en strekt den ingenieur Baensch, onder wiens
leiding het is gebouwd, tot hooge eer.
SCHIEDAM, 15 Juni 1895.
We meenen den velen vrienden en ver
eerders van wijlen ds. HaverSchmidt genoe
gen te doen met het volgende aitikel, dat
zijn plaats vond in hot Nieuw.s van den Dag
vau heden
Eene te brengen hulde.
Gisteren is door dr. Jan ten Brink op de
jaarvergadering van de Maatschappij der Ne-
derlandsche Letterkunde een opwekking ge
richt tot de leden uer Maatschappij, om deel
te nemen aan de hulde, te brengen aan de
nagedachtenis van Piet Paaltjens, door Haver-
Schmidi's buste te plaatsen in het Rijks-
Museum,
Ook zij, die geen lid zijn van de Maat
schappij, kunnen aan deze hulde deelnemen,
en daarom zij de wensch, dien de hoogleeiaar
uitte in besloten kring, herhaald in het
openbaar.
De dichter van «Snikken en Grimlachjes",
de auteur van «Familie en Kennissen", de
spreker op kansel en katheder is niet door
allen begrepen. Het groote publiek, dat gaarne
lacht, beschouwde een avond, op welken
IlaverSchniidt sprak, als een avond van ver
maak, en rangschikte zijne gedichten onder de
coniische. Aan dat groote publiek zijn de fijne
opmerkingen, de uitingen van diep gevoel
en innige teerheid, is de worsteling tusschen
een vlainmenden twijfel en een nooit ver
slagen geloof, waarvan al wat Havei Schmidt
schreef en sprak de sporen droeg, ontgaan.
Op oogenblikken, waarin eene schreiende ziel
aan het woord was, barstte het publiek in
lachen uit. Dat heeft HaverSchmidt veel pijn
gedaan.
sNu eerst begrijp ik wat hij heeft willen
zeggen wat is dat schoon; en wat heb ik
hem tien jaren geleden verkeerd vei staan
zei eens eene beschaafde dame. En als haar
zal het velen gaan. HaverSchmidt heeft zelf
gezoigd voor zijne nagedachtenis. Zijn wei ken
hoe weinig ook in aantal zullen gelezen
blijven en gewaardeerd door alle fijne en ont
wikkelde zielen en wie ze nog niet in zich
heeft kunnen opnemen, zal dat kunnen, wan
neer zijn smaak en ontwikkeling het daartoe
vereisente peil zullen hebben bereik®
Maar al zullen de werken va. 'avei Schmidt
zelf zorgen voor de nagedachtenis van hunnen
auteur dat ontslaat hunne le/ers niet van
den plicht der dankbaarheid. In het Rijks-
Museum behoort de buste van dezen schrijver.
En wanneer zij er eenmaal is geplaatst, dan
zullen wij er met onze kinderen heengaan en
zeggenzie hier het beeld van een man, die
de groote tegenstellingen in natuur en men-
schenvvereid heeft gekend, maar die een geloof
heeft gepredikt, dat ze vermag te dragen die
een diepen haat heeft gekoesterd voor ijdele
grootspraak; een dichter, die gi oot was door
zijn eenvoud een mensch onder de mensohen,
wiens liefde voor de waarheid slechts werd
geëvenaard door zijn haat tegen alle poseeren.
Naar de Maaslode uit goede bron verneemt,
houdt de voorzitter van de Kamer van koop
handel en fabrieken, de heer J. J. G. Nolet
alhier, zich bezig bij den minister van finan
ciën de inwilliging te verkrijgen van een
door die Kamer eenige jaren geleden gedaan
verzoek, om de verantvvooulelijkheid voor
den accijns op gedistilleerd voor den afleveraar
onmiddellijk na uitslag te doen eindigen.
Bij I het zwemmen in de Sehie aan den
Overschieschen weg zonk A. Brokling Don
derdagavond plotseling naar de diepte en zou
zeker verdronken zijn, ware het niet dat
Pieter Hoogland zich gekleed te water had
begeven en het geluk had den drenkeling te
redden.
Gisteravond is door de politie alhier in een
danshuis n de Raamsli aat te Roueidam aan-
«r»f;
n&gi
f pg
3 j