Letteren, Kunst en Wetenschap.
Gemengde Berichten.
Laatste Berichten.
Post en Telegraphie.
Land- en Tuinbouw.
Onderwij s.
Xtderland en Transvaal.
Het volgende manifest, behalve in de onze,
ook in de Engelsche, Duitsche en Fransche
talen opgesteld, is heden verschenen.
Amsterdam, 8 Januari 1896.
Aan het Engelsche volk.
Het onverwacht bericht van den gewapen-
den aanval van den agent der Chartered
Company ot South Afrika, in het bij tractaat
vastgesteld grondgebied der Zuidafrikaansche
republiek, heeft onze landgenooten met
bittere verontwaardiging vervuld. Het snel
verloop en de beslissende onderdrukking van
dezen aanslag wekten een gevoel van ver
lichting, dat, niet vei bonden aan eenige natio
naliteit, alle weidenkenden in Europa enAfiika
in een solidair gevoel van voldoening ver-
eenigt.
Immers, hoe men ook ooideele over de
beweegiedenen en het doel van dezen venne-
telen vrijbuiter, het middel, dat hij aangreep,
verdient uit een oogpunt van recht, van
moraal en van politiek de scherpste afkeu
ring. Het is in lijnrechten strijd met de con
ventie van 27 Febiuaii 1884, waarvan art. 2
elke schennis der nauwkeui ig bepaalde gren
zen verbiedt en zelfs van weeisztjuen bijzon
dere commissarissen instelt, ona tegen elke
oversein ij ding te waken. Het slaat de goede
trouw in liet aangezicht, die jaren geleden door
president Kiuger, ten koste van zijne popu-
latiteit, werd gehandhaafd, toenhij zijne lands
lieden weerhield de Limpopo te overschrij
den en buiten het gebied der republiek door
te dringen. Het vervreemdt eindelijk een
groot deel der Zuidafrikaansche bevolking
van de Engelsche regeering en wekt den
stujd der nationaliteiten met vernieuwden
gloed uit de nog smeulende asch.
Het vervult ons daarom met diep leed
wezen, dat sommige gezaghebbende Engel
sche bladen beschouwingen geven, waarin de
onverantwoordelijke handelwijze van de agen
ten der Chartered Company wordt veront
schuldigd, ja zelfs verdedigd en alleen hare
mislukking betreurd. Deze taal kan slechts
het gevolg zijn eener bewuste of onbewuste
verbinding.
Of weet het Bi itsche volk niet, dat de Zuid
afrikaansche republiek een staat is van Euro-
pee^che afkomst, onder ontelbare bezwaren
met bloed en tranen gesticht, door een kloek
geslacht, dat onmiddellijk aan het Ihaus
levende voorafging? Weet het niet, dat
de onafhankelijkheid van dien staat hei haal-
delijk, met name in 1854, 1881 en 1884,
plechtig is eikend door de Engelsche kroon
en hare gevolmachtigden Weet het niet,
dat die staat steeds en onder alle omstandig
heden met de grootste nauwgezetheid zijne
contractueele verplichtingen heeft vervuld en
b^j elke gelegenheid zijn ernstigen wil heeft
geopenbaard, om aan de wenschen en de
klachten van de autoriteiten der naburige
Engelsche koloniën te gemoet te komen, vaak
met edelmoedige verzaking van eigen grie
ven? Is het dan rechtvaardig de natuur
lijke ontwikkeling van dien staat met leede
oogen gade te slaan, bij elke gelegenheid te
dwarsboornen en elk wettig of onwettig mid
del aan te grijpen of aan te prijzen, om het
volk van zijn duur gekochte en plechtig er
kende zelfstandigheid te betooven?
De ondergeteekenden, Nederlanders, uit
hetzelfde bloed gesproten als gindsche Afri-
kaanders en even fier op onze eigen duur
verworven vrijheid, beroepen ons op uw eigen
sterk nationaal bewustzijn, dat u dringen
moet aan zwakkere natiën gelijke rechten
toe te kennen en gelijke achting te bewijzen,
als waarop gij zelf tegenover tegenstanders
aanspraak maakt. Wij vragen u overeen
komstig recht en plicht liet volledig zelfbe
stuur van andere natiën te eerbiedigen en
niet te dulden dat, rechtstreeks of zijdelings,
door ambtenaren of privaatpersonen, opgrond
van stoffelijke of politieke belangen, eenige
inbreuk gemaakt wordt op de zelfstandigheid
eener republikeinsche regeering, die getoond
heeft de noodige kracht en den vasten wil
te bezitten, om hare eigen aangelegenbeden
te beheeren en aan alle billijke wenschen
te gemoet te komen. Alleen door een strenge
handhaving der beginselen van recht en
moraal kan het geschokt vertrouwen hersteld
en de geleidelijke ontwikkeling van Znicl-
Afrika worden verzekerd.
Namens de Nederlandsche Zuidafrikaansche
Vereeniging te Amsterdam
J. W. Gunning, Voorzitter.
C. B. Spruit, Secretaris.
De N. B. Ct. verneemt dat deiechtbank
te Rotterdam heden de voorloopige hechtenis
zoowel van Willem van Berkel als van Catha-
rina van Hoogsteden heeft verlengd.
Door het bestuur van den Nedeilandschen
Hotelhoudersbond is tot de direction der
spoorwegen in ons land het verzoek gericht
om, ter vooi koming van misbiuik maken van
sterken drank door portiets en conducteurs
der hoteiomnibussen, de pachters der stations-
buffetten te vei bieden, aan hen sterken drank
te verstrekken.
Dinsdag heeft bij een der Haagsche geneps-
heeren een belangrijke diefstal plaatsgehad.
Een z.g. patiënt zou op den dokter wachten
en wist zich in dien tijd van een trommel
met eenige duizenden aan effecten meester
te maken en daa>mede te verdwijnen. Men
meent den dief te kennen. Yad
Omtrent den diefstal bij den heer W. M.
in Den Haag verneemt het Vad. nader, dat
Dinsdagmorgen een heer zich bij den dokter
aanmeldde om dezen te spreken en verklaarde
te zullen wachten, toen hij hoorde, dat de
heer W. M. nog niet tehuis was. In de stu
deerkamer gelaten, brak de onbekende daar
een bureau open en verwijderde hij zich met
een trommel met ongeveer f 6000 aan effec
ten en f3000 aan bankpapier, waaronder
twee biljettten, elk van flÜOO.
Gelukkig waren de effecten, die aan een
vereeniging behooren, van de couponbladen
ontdaan en werden deze door een der andere
bestuursleden bewaaid. De dief, die dus aan
de effecten niets had, heeft ze dan ook in
den trommel laten terugbezorgen en heeft
zich met de bankbiljetten tevredengesteld.
Bij het lichten der onlangs op de Mervvede
onder Sliediechtge/.onken schepen Emmanuel
en Ziethen gebeurde gisteiochtend een onge
luk. Een 62 jarig duikelaar, te Ouddorp
woonachtig, kreeg een vallende katrolschijf
op het hoofd, waardoor dit gedeeltelijk ver
brijzeld werd en de ongelukkige korten tijd
daarna overleed.
Te Amsterdam zullen binnenkort proeven
wot den genomen met Sullens en Kindermnnns
gloeiiicht op de straatlantarens.
Door schipper Jacob Koster van de sloep
Eendracht, gemerkt P. R. 10, is te Umuiden
binnengebracht een stuk van een jol met het
merk M. D. 18, afkomstig van de met 13
koppen verongelukte vissclierssloep Zeemans-
hoop, gemerkt M. D. 18, schipper Willem
"Viskil.
In den jongsten storm zijn derhalve ver
moedelijk te gronde gegaan twee sloepen
van de reederij Oranje uit Vlaardingen met
Zvvartewaalsche equipage, de sloep Eersteling
uit Pernis, en de sloep Zeemanshoop uit
Middelharnis.
Bij het instructie-bataljon te Kampen zijn
Woensdag 25 jongelingen opgekomen om
dienst te nemen. Aangenomen werden er 24;
geneeskundig ongeschikt bevonden 1.
Een groot industrieel te 's-Hertogenbosch
beeft Woensdag in zijne fabriek doen afkon
digen dat, zoo in het gezin van een der
wetklieden de pokziektc uitbreekt, deze werk
man niet meer op de fabriek mag komen, en
gedurende zijn gedwongen afwezigheid het
volle bedrag van zqn loon ontvangen zal.
Mocht echter een werkman het ziektegeval
verzwijgen, dan zal hij uit de fabriek verwij
derd worden en deschade zelf te dragen hebben.
Vöravenhago. Jhr. mr. G. J. Th. Bee-
laerts van Blokland, gezant van Transvaal,
begaf zich gisteravond ten 7.38 ure per
II. IJ. S. M. naar Parijs.
Alkmaar. In de Woen«dag gehouden
vergadering van den raad dezer gemeente is
o. a. besloten, den sedeit 17 October des
vorigen jaars geschoisten gemeente-ontvanger
te ontriaan, en de door burgemeester en
wethouders opgemaakte rekening over zijn
geldelijk beheer, aanwijzende een voorloopig
vastgesteld tekoit ad 1 59,394.26, aan hem
te doen beteekenen bij deuivvaardersexploit,
teneinde hem in de gelegenheid te stellen
daartegen binnen drie weken zijne bezwaren,
zoo die mochten bestaan, kenbaar te maken.
Vooits is goedgevonden eene oproeping
van sollicitanten te doen naar de betrekking
van gemeente-secretaris op eene jaarwedde
van f 2000, op dat bedrag door Ged. Staten
vastgesteld.
Aan ile Chronicle wordt beiirht dat professor
Routgen te Wurzbuig door middel van een
induct iest room in een Ciooke's huis een licht
heeft verkregen, dat door hout en door liet
vleesch van mensch en dieren gaat als door
gla<-, maar niet door metalen en beendeien. Hij
kon daaimede metalen gewichten photografeeren,
die in een houten kistje gesloten waren even
zoo kreeg hij een lichtbeeld van een hand, enkel
bestaande uit de beendeten. De stralen gingen
ook door een dekkleed dat voor het toestel was
gehouden
Men stelt zich van deze ontdekking leeds
grootsche gevolgen voor, vooral op geneeskundig
gebied. Men zou aldus namelijk storingen in het
lichaam kunnen opsporen beenderbreuken nauw
keurig kunnen nagaan, de plaats van een kogel
in het lichaam vinden, enz.
Bij een hevigen brand te Weymerskirch (Lu
xemburg) zijn twee oude vrouwen in de vlammen
omgekomen.
Een wijnhandelaar van Duinkerken keerde
onlangs met zijn wagen terug uit Belgie, waar
hij geld ontvangen had, toen een oude vrouw
hem vroeg, of ztj een eind mocht meerijden.
Hij stemde goedig toe. Het oudje maakte
aanstalten om bij hem op den bok te klimmen
maar daar kreeg hij opeens het vermoeden,
dat de veimeende vrouw een veimomde man
was. Hij duwde zijn passagier snel weg en reed
ijlings heen.
In een mand, welke dervrouw" alvast inden
wagen had gezet, vond hij een revolver en
een dolk.
Punch beeldt den Britschen leeuw af staande
voor de Ti ansvaalsche grenslijn Een »uitlander"
tracht het weei strevend dier a in een touw om
den hals er over te trekken, maar minister
Chamberlain houdt het stevig terug bij den staart.
Een torpedobnot van de Itahaansche douane
is op het Lago Maggiore vergaan door het
springen van een ketel, waarbij tien man der
equipage zijn omgekomen.
Utt Denver (Amerika) wordt een bijna onge
looflijk bericht gemeld. Op een feest door de
chte der stad georganiseerd, wierpen jongeneden
knalbussen onder de zetels der dames. Een der
heeren, die dit vieemdsoortig vermaak wilde
beletten, werd doodgeschoten, waarop een ver
woed gevecht ontstond. Er moeten meer dan
twintig personen zijn gedood en meer dan hon
derd gekwetst.
Uit Pretoria wordt van 8 dezer gemeld:
Daar het hervormingscomité aaa den Rand
talmde met het nakomen van zijn belofte ona
zijn mannen te ontwapenen, is de Engelsche
resident te Pretoria De Wet- weer naar Jo
hannesburg vertrokken, teneinde de legee-
ringscommissie die te Johannesburg zetelt te
verzekeren dat de voorwaarde zal worden
uitgevoerd, en de oproerigen zich zullen onder
werpen. De Wet woont de vergaderingen van
de commissie bij.
Omstreeks tienduizend Boeren zijn onder
de wapenen en zullen niet naar htm haard
steden terugkeeren, voordat de zaak geheel
in orde is. De vertegenwoordiger van het blad
Press van Pretoria, is officieel verwittigd
dat de regeering van Transvaal al het moge
lijke zal doen om de tnijnnijverheid te bevor
deren, zoodat de eigenaars hun belangen niet
zullen behoeven op te offeren aan een troep
opruiers.
Volgens bericht uit Pretoria van gister
avond 7 uur is de regeeting zeer ontevreden,
dat de bevolking van den P.and zoo tiaagis
met het gehoorzamen aan het bevel lot uitle
vering van de 30,000 geweren die zij moet
bezitten, blechts 2000 zijn er uiigeleverd. Gis
teravond is e<_ne proclamatie uitgevaaidigd
om den Rand te gelasten vóór hedenavond
6 uur alle wapenen uit te leveren. Anders
zal de wet op hen toegepast vtoi deu.
Wie gehoorzaamt, dien zal vergeven woiden.
De gratie strekt zich echter niet tot de lei
ders van den opstand uit.
De gelegenheid tot verzending der correspon
dentie naar New-Yoik (via Rotterdam) bestaat
door middel van bat stoomschip Veen dam. De
laatste buslichtmg aan het postkantoor te Rot
terdam is bepaald op 11 dezer, des vooi middags
ten 7 me.
Be wijze van verzending behooi t duidelijk op
het adres vermeld te worden.
Dezer dagen zal een proef genomen woiden
met de invoel msr van het i ijwiel bij den telegraaf
dienst, ter bevordering van de zoozeer gewetischle
snelheid. Men zat daarmede m de buitenwijken
van Amsterdam beginnen; leeds zijn rijwielen
aangeschaft. Wanneer er geen practische bezwa
ren blijken te zijn, zal vvehlta de maatiegel over
pehPel Amsterdam en mogelijk ook over Den
Haag uitgebteid worden. Ook te Rotterdam zal
do pioef genomen worden.
Den eeistsn dag, dat langs het grenskantoor
Esschen België weder voor alle Nedarlandsch
vee geopond was, weiden uit ons land 2214
stuks vee (laai langs mtget oei d, eene waaide vei -
tegenwoordigende van ruim f250.000.
De quarantaine stallen te Easchen zijn in aan
bouw.
De plaatselijke st hookommissie te Amster
dam heeft Woendagavond zich beziggehouden
met het belangrijke vraagstukwat kan de
school doen om de straatschenderijen tegen te
gaan
In de laatste algemeens vergadering van het
»Ned. Onderwijzersgenootschap" had de heer
Ligthart over dit onderwerp een zeer belangrijke
inleiding gehouden, naar aanleiding o. a. van
hetgeen reeds te Leeuwarden en te Zutfen in
dat opzicht is vei kregen, als gevolg van een
bepaling in de instructie, welke »de school
hoofden bevoegd vei klaart, kennis te nemen van
het gediag der schoolgaande kinderen buiten
de school en daarmede rekening te houden in
de school zelve."
Kan en behoort ook niet te Amsterdam
en elders in oris land een dergelijk vooi-
schrift te worden gemaakt
De schoolcommissie is over deze vraag in
overleg getreden met de hoofden der openbare
scholen, en heeft bij dezen gelijk tl on wens
te verwachten was veel instemming gevon
den. En het uitvoeisel daarvan is geweest, dat
