11UIZ0N3ËI
Rechtzaken.
Gemengde, ISedchten.
PEK TELEGRAAF.
K o I o n n.
Batavia, 17 December.
Onderwijs.
Armenzorg.
Vissclierij.
Kerknieuws.
Ned.-Herv. Kerk.
350ste Staatsloterij.
Prof. Röntgen heeft o. in. eon kompas gepho-
tographeerd, door een kast en twee rijen boeken
heen. Het licht uit de Croekes-buis dringt, gelijk
men weet, door hout, vleesch en andere orga
nische stoffen hepn, maar niet door metalen.
Een uitzondering maakt echter het aluminium
door dat eigenaardig metaal dringen, gelijk ge
bleken is, de lichtstralen heen.
Ook te Amsterdam heeft een photograaf proe
ven genomen met de unieuwe photographic", en
ook hij verkreeg de verwachte uitkomsten.
Over de oudste taal ter wereld, waarvan men
weet, zal prof. Hummel, van München, als
taalgeleerde en oriëntalist vermaard eerlang
een werk uitgeven.
Dio taal is, volgens prof. H., die der Sumeriërs,
een zeer beschaafd Arisch volk, dat in Mesopo-
taraie woonde en waar zich de beschaving ont
wikkelde, waai van later de Babyloniers de dragers
waren, bij wie zelfs de oude Egyptenaren ter
school gingen.
Toen het volk der Sumeriers te gronde ging,
bleef zijn taal behouden, als taal der geleerden,
evenals later het Latijn. Het Sumetisch is nauw
verwant met de Tui co-Tarlaarsche talen aan den
eenen en de Arische aan den anderen kant.
Na een aanvaiing in de Noordzee tusschen
de Ciscar van B,n celona en de Nereus, een
Dnitsch stoe nschiji, i« eerstge-.oemde boot met
20 man <an de. 23 in de diepte gezonken.
In i.e mijn Hoimanegild in Poolsch Ostrau is
een brv,nd uitgebroken, die vele slachtoffers heeft
gemaakt, feeds zijn 15 lijken tevoorschijn ge-
haal».
Het plan bestaat om te Berlijn een stedelijke
kweekschool voor ziekenverpleegsters te openen,
voor meisjes uit den beschaafden stand.
Voor de correctioneels rechtbank te Parijs
heeft een zonderling terei litgestaan, die or een
bijzonder genoegen in schepte zijn medeburgers
de oorlellen af te snijden, nadat hij eerst had
gepoogd de ongelukkigen te overtuigen van het
sanitair nut dier operatie. De man is tot twee
jaar gevangenisstraf en vijf francs boete ver
oordeeld, terwijl hem tevens voor den tijd van
vijf jaar het recht is ontzegd om in het depar
tement der Seine te vei toeven.
Men weet, dat pen kleine hoeveelheid olie, die
in zee geworpen wordt, in staat is, de golven
tot op groote afstanden te doen bedaren. Her
haaldelijk zijn de proefnemingen in die richting
met verrassende uitkomsten bekroond. DeDuitsche
bladen vermelden thans een merkwaardige proef
neming van een scheepskapitein. Hij bracht in
den loop van een geladen kanon, dat op het
voorschip stond, een blikken bus, gevuld met
olie, en opeen stormachtigen dag, met zeer hooge
zee, liet hij het kanon afschieten. De bus werd
op aanzienlijken afstand weggeslingerd, sloeg
bij het water uit elkander en door de olie, die
zich over eene groote oppervlakte verspreiddp,
kalmeerde de zee onmiddellijk.
In Sydney was het Maandag zoo snikheet,
dat er veie gevallen van zonnesteek met duode-
lijken afloop voorkwamen.
'a-CRlWS5HÏIIACSB, 17 Januari.
Eerste Kamer. Voortgezet werd het debat
over de wijziging in het wetboek van bur
gerlijke rechtsvordering, dat op verschillende
punten sterk bestreden werd door Van
Boneval Faure, Kist en Van Zitmicq Berg-
mann. Morgen beëindiging.
Omtrent het gebeurde op Madoera meldt de
Jav. Ct.
Blijkens telegraphischo mededeeling vsn den
resident van Madoera heeft er in de perdikan-
dessa Pndj-.n, afi'oelfng Sarnpang, eene rustver
storing plaats gehad bij gelegenheid van de
arrestatie van een in die dessa gevestigden santri.
Bedoelde santri, Kiahi Semantri genaamd, die
door de bevolking als heilig beschouwd en van
heinde en ver door inlanders over middelen ter
genezing van ziekten geraadpleegd werd, had
reeds een aanhang gekregen en was begonnen
den heiligen oorlog te prediken.
Door den assistent-resident en den regent van
Sampang te voren opgeroepen om ter afdeeiings-
hoofdplaats te verschijnen, weigerde hij daaraan
gehoor te geven en toen de politie den 9n dezer
hem wilde arresteeren, vond gewapend verzet
daartegen plaats, bij welke gelegenheid de we-
dono-kotta van Sampang licht gewond werd.
Daar de politie niet bij machte bleek te zijn
het verzet, dat inmiddels in omvang toenam,
te onderdrukken, begaf da resident van Madoera,
vergezeld van den kapitein-instructeur der bari-
son van Pamekasau, zich deu volgenden dag
naar Pradjan, terwijl 96 barisans den nacht te
voren reeds vooruit waren gezonden.
Op 1 }4 paal afstands van genoemde dessa
stuitte men op eene ongeveer 150 man sterke,
met lansen, klewangs en krissen gewapende
bende, die den verderen doortocht trachtte te
beletten. Herhaalde aanmaningen van den resi
dent, den regeut van Sampang en den kapitein-
instructeur om de wapens neer te leggen en
rustig uiteen te gaan, hadden niet de gewenschte
uitwerking, terwijl pogingen om met een der
peisonen uit de bende in gesprek te treden even
eens vruchteloos bleven.
De bende met hare voorvechters naderde steeds,
hare houding werd hoe langer hoe brutaler en
dreigender, terwij! zij links en rechts zich ver
spreidde met het kennelijk voornemen om den
troep te omsingelen en van ter zijde aan te vallen.
Bovendien had zich achter don dessapagger veel
volk verzameld. Aangezien langer dralen nood
lottig zou zijn gewoest, was men eindelijk ge
noodzaakt last te geven tot vuren.
Eerst na het vierde salvo stoof de bende uiteen,
29 dooden en 12 gewonden achterlatende. Daarop
werd met veiligheidsmaatregelen naar Pradjan
doorgemarcheerd. Kiahi Semantri en zijn zes
voornaamste aanhangers werden nabij zijn lang-
garr overvallen en na een hevig verzet gevan
gengenomen en naar de gevangenis te Pameka-
san gevoerd.
Bij den Rolterdamschen gemeenteraad is door
B. en W. een voorstel ingediend tot het in
stellen van eene commissie van toezicht op het
lager onderwijs vnor de vereenigde gemeenten.
B. en W. stellen daarbij voor ook dames in
die commissie zitting te doen hebben, o. m. tot
het verkrijgen van een deskundig op de wet
gebaseerd toezicht op het onderwijs in de vrouwe
lijke handwerken.
Thans bestaan wel reeds dantes-commissiën,
doch wijl hare positie tegenover de school niet
scherp genoeg omschreven is hetgeen allicht
aanleiding zou kunnen geven tot conflicten
stellen B. en W. voor, deze dames-commissiën
samen te smelten met de commissie van toe
zicht en het getal leden te stellen op 40 manne
lijke en 20 vrouwelijke, die voor den tijd van
5 jaren benoemd worden.
Het Heilsleger te Deventer verschaft dagelijks
aan ruim 125 kinderen voedsel en eiken Zaterdag
aan 10 a 15 kinderen de noodige kleedingstukken.
De Haagsehe rechtbank veroordeelde gisteren
den gewezen assistent-bode bij het departement
van koloniën L. A. Z. ter zake van het voortgezet
misdrijf van diefstal, waarbij de schuldigede voor
werpen binnen zijn bereik heeft gebracht door
middel van braak, tot 9 maanden. De rechtbank
overwoog o. a. dat uit niets gebleken is, dat de
heer Estor de postzegels aan beklaagde ten verkoop
zou hebben ter band gesteld dat evenmin kon
worden aangenomen dat beklaagde, wanneer hij
werkelijk onschuldig ware en indeiduad de post
zegels van een ander ontvangen had, den minis
ter van koloniën om vergiffenis om der wille
van zijn vrouw en kinderen zou hebben gesmeekt,
daar dit dan geen zin zou hebben verder werd
overwogen dat daarentegen uit de geheele hou
ding van den beklaagde, voor en tijdens de
terechtzitting aangenomen, duidelijk zijn schuld
is gebleken.
De hem opgelegde gevangenisstraf van 9 maan
den wordt bij het vonnis van veroordeeling
verminderd met 2 maanden, door bekl. in voor-
loopige hechtenis doorgebracht.
SCHIEDAM, Heden vertrok ter trawler-
visscherij de logger De Maasstuurman J. Bal.
KRALINGSCHE VEER. Gisterochtend
werden ter noaikt alhier aangevoerd lGwinter-
zalmen, die f 2.tot 2.40 per >/v kilo opbrachten.
Beroepen: te Makkum ds. J. Vinke, te
Gramsbergen te Schellinkhout (toez.) dr.
B. D. Eerdmans, cand. te Utrecht.
Bedankt: voor Langer- en Korter-Aar
door ds, P. Bokma, te Bruinn-se.
Gereformeerde Kerken.
Bedankt: voor Goes door ds. R. L van der
"Veen, te Bolsward.
5de Klasse. Trekking van 17 Januari.
Getrokken prijzen.
Prijs vsn 1000 no. 2308 14057
- 4ÜÜ 16484
- 500 2690 2981 5189 1Ü538 18179
- 100 681 5268 5347 7101 8709 8953
13035
Prijs van f 70:
49
3129
CG81
9454
11887
14415
16614
18877
104
41
6816
9C83
11944
66
18
18924
203
3291
27
9702
69
145C0
29
19071
53
3529
6903
66
12029
14774
42
19193
309
3634
7167
9958
43
14835
SB
19251
599
52
68
95
12181
15033
10820
19569
629
99
86 10280
12308
95
17048
82
943
3810
72-,3
92
61
15124
93
19757
92
-'O
7455
10438
lO
c
co
54
17102
82
1027
4092
34
81
49
97
31
19917
1127
4260
7G48
10521
12600
15216
66
89
1367
4361
55
60
46
44
72
92
1438
4483
7726
89
65
53
81
20145
169!
4042
7804
1 v 18
12713
76
17223
53
1727
43
8059
58
12S46
98
45
20283
2114
48
76
87
13025
15311
79
20315
48
4825
8i4G
10779
13149
22
96
57
2227
39
8258
10831
13240
66
17417
20420
2319
49C1
59
60
01
15534
59
43
2410
5007
8384
77
75
15711
17063
20517
83
65
8477
79
13535
85
91
97
2574
5100
85O0 11223
13027
15816
17873
20608
84
5301
8662
11381
84
37
94
29
2635
5478
8879
96
13897
15919
17945
53
55
5570
8903
11432
13964
65
73
20776
65
5685
9124
81
98
92
18401
20801
2834
5838
27
85
14223
16293
97
24
2906
6155
50
11009
86
16471
1870#
63
82
98
9335
83
14309
16551
16
20924
3004
6438
97
11665
40
95
69
33
53 6349
In de vorige lijst staat no. 19419, moet zijn 17419.
No. 9253 70 moet zijn niet.
Mijnheer de Redacteur.
Door bevriende zijde werd ik in het bezit ge
steld van bet ontwerp-besluit tot heffing eener
belasting onder den naam van Havengeld met
een soort Memorie van toelichting en is het
naar aanleiding daarvan dat ik mij veroorloof
door middei van Uw geacht blad eenige be
schouwingen daaromtrent te geven.
Het havengeld heeft opgebracht
in 1895 f36.545.46
en wordt volgens de nieuwe Ver
ordening geraamd op- 34.009.44>
dus minder t 2.536.01'
Het havengeld wordt geraamd minder:
bij de passagiersbooten f 226.10
binnenvaartuigen -3164.22
visschersvaartuigen - 76.57»
totaal minder f3466.895
en meer
bij de zcebooten f 27.79
vraebtbooten -901.58
sleepbooten - 1.51
totaal meer f930.8S
De Passagiersbooten.
In de memorie van toelichting lees ik dat de
meerdere grootte volgens de nieuwe meting be
rekend is op 50°/». Een boot deihulve van 100
M5 betaalt volgens het tegenwoordige tarief
100 M5 a fl per M' f100 en zal volgens
het nieuwe ontwerp moeten betalen: 100 M5-j-
50% 150 M', a f 0.60 per M3 =f90 alzoo
heelemaal eene vermindering van 10%.
Hoe nu B. en VV. vertrouwen dat de bezwaren
voor de passagiersbooten om alhier geregeld aan
te leggen door die vermindering zijn (worden)
opgeheven, is mij vooralsnog onverkiaai baa:. Die
bezwaren toch vinden niet hunnen oorsprong in
de nieuwe meting, maar worden door deze slechts
vermeerderd vandaar dan ook dat in 1892, toen
er van de nieuwe meting nog geen spi.ike was,
reeds een adres aan den Raad werd ingediend
om verlaging van het havengeldtarief te ter-
zoeken, en dat verzoek werd gedaan, omdat, het
havengeld buiten alle verhouding hoog was; ook
het voordeel, wat het aandoen van Schiedam
opleverde, was belangrijk verminderd, in hoofd
zaak tengevolge van de opening der spoorlijn
SchiedamHoek-van-Holland waardoor het
transitoverkeer naar Brielle, Hellovoetsluis, Mid
delbands enz., zich bijna geheel naar Vlaardingen
verplaatste en Schiedam ontnomen word. Nu is
het duidelijk dat de booten alléén dan Schiedam
aandoen, wanneer zij daar eeriig voordeel mee
kunnen behalenworden echter de onkosten, de
moeiten, het tijdverlies enz. door de opbiengst
van passagiers- en vrachtgelden niet goedge
maakt, wel, dan varen zij immers Schiedam
eenvoudig voorbij, en wie zal haar dit ten kwade
kunnen duiden? Eene reductie van 10 is
dan ook te weinigWil men met grond ver
wachten dat de bezwaren voor het geregeld
aanleggen der passagiersbooten zijn opeehevon,
dan stelle men het havengeld op 25 per M',
gelijk het tarief voorheen ook was Aan opbrengst
van havengeld scheelt het de Gemeente dan
bijna niets, terwijl de stad Schiedam dan niet
langer aan de Maaszijde, waar toch haar toe
komst ligt, zich aan landgenoot en vreemdeling
als eene »ville raorte" vertoont.
De binnenvaartuigen.
Deze worden in hst niemve ontwei p oj> doel
treffende wijze ontlast. Wel is de vermindering
nog niet in die mate als het mij het vvenschelijkst
voorkomt, vooral niet voor die srhejien, wier
eigenaars ingezetenen dezer gemeente zijn, omdat
zij voor hunne schuiten bij abonnement 40 C. p.
M1 p- jaar (voor Sehiedamsche lichterz is het
32 C.) moeten betalen en dit voor een logger
b.v. slechts 10 C. bedraagt; maar al het goede
is met in eens te krijgen.
De visschersvaartuigen.
Deze genieten alweer in ruime mate de voor-
deelen van het nieuwgepiojecteerda tarief.
Betaalden zij vroeger reeds weinig, bij da na
voorgestelde verordening wordt het nog minder
en daalt van f132 op f55.42', eene verminde
ring alzoo van circa 58 Nu zou het opmerkelijk
zijn dat aan ondernemingen, die over het hooge
havengeld klagen, eene verlaging van 10
wordt voorgesteld en men aan visschersvaartuigen,
die zeer zeker niet te klagen hadden, eene ver
laging van 58 in het vooruitzicht houdt,
ware het niet bekend, dat ons Gemeentebestuur
al het mogelijke doet om nieuwe takken van
bedrijf hierheen te lokken, en voor zulk prijzens
waardig pogen natuurlijk slechts lof en steun
verdient. Wanneer een Scheveningsche bom voor
f4 van primo November tot einde Juni een
rustige plaats in de Sehiedamsche binnenwateren
vindt, en daardoor den schilderacbtigen aanblik,
dien de Nieuwebaven steeds oplevert, nog aan
merkelijk verhoogt, dan betamen ons over zoo
edele daad louter loftuitingen, en behooien alle
andere gevoelens tot stilzwijgen te worden ge
bracht.
De vrachtbooten.
Deze worden het kind van de rekening. In
het thans geldend tarief is de bepaling dat
maatschappijen, die meer dan éene boot in de
vaart hebben, kunnen volstaan met betaling
volgens abonnement voor de grootste boot
in het nieuwe ontwerp komt die bi paling met
voor. Nu is het inderdaad billijk en op verschil-
