het uitgebreide kiesrecht van 1887 Maar
daarom is hij in beginsel voor 'templiclit,
vooral ter breideling van den invloed van
volksmenners, en hij zal stemmen voor een
practiscli voorstel voor stemplicht, ook ais
zeer noodig correctief tegen de overweldiging
van de massa. Hij deed een beroep op 's minis
ters medewerking voor stemdwang. Overigens
ontkende hij, dat dit. ontwerp, behoudens de
gemeenteverkiezingen, een censuskiesrecht
handhaaft, en verdedigde hij het ontwerp
tegen verschillende bedenkingen, in de afdee-
lingen geopperd.
Het gevaar voor kiezersteelt en ontkiezering
vreest hij niet, ook niet tengevolge van ver
laging van arbeidsloonen of van liuurverhoo-
ging. Die gevallen zyn ondenkbaar. Bespreking
der tabellen voor de huurprijzen achtte hij
voor de Kamer onmogelijk.
Spreker had bedenking tegen gemis van
straffen tegen opgave van fictieve huren en
loonen door werkgevers; tegen de splitsing
der gemeente; tegen het onderscheid tus-
schen bedeeling tot leniging van nood en
andere, en vooral tegen de overgangsbepa
ling, voor hem een onoverkomelijke hinder
paal om te stemmen voor het ontwerp, dat
hij overigens in 's lands belang wensclite.
De heer Mees hechtte aan de uitspraak
der kiezers van 1894 eene niet zoo onbe
paalde beteekenis als de heer Pijnappel en
zag er zijnerzijds niet een goedkeuring in van
de kiesrechtpolitiek der vorige regeering, wier
medestanders geslagen maar niet overwonnen
zijn. Eenig verband tusschen belastingen en
kierecht acht spreker een voordeel waardoor
velen reeds ambtshalve kiezer worden. Boven
dien de grondwet veronderstelt betasting als
kiesrecht-grondslag. Ook de woninghuur is
eeti positief welstandsteeken en overigens ver
dedigde hij de aangenomen verscheidenheid
van kenteekenen, gegrond op het bezit. Hij
zal daarom stemmen tegen alle amendemen
ten die de positieve kenteekenen verzwakken;
hij waarschuwde 'oor verwerping der wet,
waardoor een kabinet zou optreden dat het
bestaande, onmogelijke kiesrecht zou behou
den. Men wachte niet totdat men er toe ge
dreven wordt. Kiesrechtuitbreiding is billijk
en hoeveel kiezers er komen, is hem onver
schillig, als de kenteekenen maar billijk zijn.
De heer Van Karnebeek verklaarde zich voor
kiesreclituitbreiding binnen zoodanige grenzen
dat het staatsbelang bevorderd wordt, en aan
vaardt dus, ook uit grondwettig oogpunt het
regeeringsstelselmaar hij heeft tegen de
Uitwerking groote bezwaren. Hij verlangt meer
verband tusschen woningeisch en personeeie
belasting; wil den kiezersleeftijd nog meer
vcrhoogen en is tepea gemeentelijke kies
rechtregeling bij dit ontwerp. Stemplicht, in
beginsel goed, ware door strafbepalingen niet
te handhaven.
De heer Kuyper wenscht het standpunt
zijner fractie uiteen te zetten. In beginsel is
zij tegen dit ontwerp evenals tegen het vorige,
omdat het op een staatsbegiip is gegrond dat
zij niet belijdt. Zij acht alle recht en gezag
van staat en volk afkomstig van God en
daarom is zij gekant principieel tegen volks-
souvereiniteit, tegen het algemeen stemrecht
en tegen regeermacht bij het volkmaar
vóór het huismanskiesrecht, liet sociale en
organieke kiesrecht. Rationeel ware grond
wetsherziening in onzen geest, maar daarop
bestaat geen kans. Wij mogen dus eischen
dat hoogere beginselen niet veronachtzaamd
worden, voorzoover het artikel toelaat, dat
de regeling formeel goed is en dat het be
ginsel consequent worde doorgevoerd. In die
opzichten nu wekt liet ontwerp teleurstelling.
Het hooger element in het ontwerp ontbreekt,
O. a, ten aanzien van de gezinshoofden. Het
stelt het materieele, het monetaire op den
voorgrond, de rest is slechts ornament.
De regeling is niet deugdelijk, wegens de
opneming van de gemeenteraadsverkiezingen,
wegens te grooten invloed in de administra
tie, wegens de beschikking door anderen dan
een kiezer zelf over zijn kiesrecht, terwijl het
ontwerp zal aanleiding geven tot groote on
billijkheden; en eindelijk dat het niet zal
voldoen aan de billijke eischen van een groot
gedeelte der rustige arbeidersbevolking. Sym
pathie met het ontwerp bestaat niet. Tot ver
betering zullen wij medewerken, de eind
stemming ons voorbehouden.
Minister Van Houten begon met een uit
voerig betoog dat het tegenwoordig ontwerp
voortvloeit uit de historiedat hij met zijn
voorgangers in de algemeene omschrijving
van de limiet overeenstemde, doch dat het
verschil liep over de schrijfproef als een bewijs
van kennis en belangstelling en over de uit
sluiting alleen van bedeelden.
De minister staat vóór ruimer uitbreiding
van geschikten en beter uitsluiting van on-
geschikten. Hij ss opgetreden tengevolge van
de verwerping der techniek van het ontwerp
zijns voorgangers en wegens den steun dien
hij kon verwachten, zoowel van zijn geest
verwanten als van andoren, speciaal van de
katholieken, die zich allen verklaard hadden
voor een ruime uitbreiding van het kiesrecht
en van correctief geen woord repten.
De minister betoogde verder, dat in de
omstandigheden sedert 1894 niets is gewij
zigd wat aanleiding zou kunnen geven om
het ontwerp te veranderen. De verwerping
zou een ernstig politieken strijd kunnen ver
oorzaken. Hij zegt dit zonder een machtiging
tot intrekking in zijn zak te hebben of eenige
verbintenis met zijn collega's te hebben aan
gegaan. Aan het ontwerp kan in hoofdzaak
riiet worden getornd. De techniek is zoo
goed mogelijk, tenmiste als men niet tot
misbruiken aanleiding wil geven. Vermin
kende amendementen kan hij met aannemen.
Correctieven ook niet, als ze hem beginselen
opdringen die hij niet wenscht, zooal%stem-
plicht, waaronder hij nooit zijn naam zai
zetten. Herhaaldelijk wijst de ministev-er op
dat het ontwerp in het land gunstig is ont
vangen, dat er overal in openbare vergade
ringen tot aanneming is geadviseerd, waar
aan hij de rust in 't land toeschrijft. (Gelach).
Belangrijke veranderingen kan hij niet be
loven, tot samenwerking is hij bereid, maar
hij hoopt ook, omdat vele belangrijke her-
vo,-mingen wachten, dat dit ontwerp zal
worden aangenomen, zoo min mogelijk ver
anderd.
De heer Goeman Borgasius komt op tegen
de rede vau den minister, die zeer inge
nomen is met zijn eigen ontwerp, feitelijk zou
willen dat alle amendementen wegbleven,
waarschijnlijk omdat hij geen kans ziet détails
in het ontwerp te verdedigen. Vooral komt
hij op tegen de insinuatie als zou spreker en
zyn vrienden eigenlijk strijden pro forma,
maar inderdaad tevreden zijn met het ont
werp.
Dinsdag voortzetting.
SCHIEDAM, 15 Mei 180C.
Naar wij vernemen, hebben zich dertig
sollicitanten aangemeld voor de betrekking
van gemeente-ontvanger alhier.
Bij den schoen- en laarzenhandelaar Hopj^e,
wonende aan de Broersvest alhier, werden
Woensdagavond 2 paar bottines van de uit
stalling voor de deur gestolen.
Gistermiddag verbreidde zich een treffende
treurmare door deze gemeente. Een viertal
Schiedamsche jongelingen, het fraaie weder
waarnemende voor een watertochtje, besloten,
te Hillegersberg per rijtuig aaogekomen, daar
een roeibootje te huren en op de stille, kalme
plassen zich te vermaken met spelevaren.
Zoo gezegd, zoo gedaan. Al varende kreeg
het viertal een ander bootje in 't gezicht en
zette daarheen koers, om het vervolgens te
enteren. Tengevolge van de daarbij ontstane
beweging sloeg het bootje met de vier jonge
lingen om, zoodat zij allen te water geraakten
en in levensgevaar verkeerden. Wel daagde
spoedig hulp op, doch niet spoedig genoeg
om te verhinderen dat twee hunner verdron
ken de 29-jarige A. M. Hoogendam en de
21-jarige M. Tuyl zonken weg in de diepte
en vonden er den dood. De twee anderen,
de 15-jarige IC. J. van Erpecum en de 21-
jarige J. Houtman we'rden met groote moeite
gered, dank zij de krachtige toepassing der
bekende middelen tot het opwekken van
levensgeesten bij drenkelingen.
De lijken zijn gisteravond naar de ouder
lijke woning herwaarts gebracht.
De smart der diepbedroefde ouders van de
beide verongelukte veelbelovende jongemen-
schen laat zich beter denken dan beschrijven.
Gisternamiddag te 3 uur werd het perso
neel der branderij van den heer M. Kra
nen, in de Konynenbuurt alhier, attent ge
maakt, dat liet dak in brand stondbij
onderzoek bleek dat er al een gat van onge
veer een meter in gebrand was. Met kitten
water heeft het personeel zelf den brand
gebluscht.
Een vonk uit den schoorsteen is de ver
moedelijke oorzaak.
Bij de wed. Hulscher, wonende aan de
Hoogstraat alhier, had Woensdagavond, door
het breken van een der kettingen van de
brandende hanglamp, welke dientengevolge
naar beneden viel, een begin van brand plaats,
welke door de bewoonster zelve werd ge
bluscht. Een tafel werd beschadigd.
Bij Den Drinker, wonende in de Emma-
straat alhier, had gisteren een schoorsteen
brand plaats, die door de politie werd ge
bluscht.
Hedenavond omstreeks 6 uur in het 4-
jarig zoontje van II. Brandenburg, wonende
aan de Nieuwe Haven, in de Schie te water
geraakt. liet knaapje werd gelukkig gered
door den zakkendrager J. Koning.
Het adres van de officieren der dienst
doende schutterij te Haarlem, verzoekende
verbetering in de thans bestaande schutterij-
wet, is aan de Koningin opgezonden. Met dit
adres hebben officieren van 54 schutterijen
uit andere gemeenten hunne instemming
betuigd, In het geheel draagt het nu 390
handteekeningen.
De Telegraaf ontving gisteren het volgende
telegram uit Nederl. Indië
De toestand in Atjeh is onveranderd. Gis
terenavond werd van Landjamoe uit eene
verkenning ondernomen. De stellingen van
Toekoe Oemar konden evenwel niet bereikt
worden, daar tengevolge van de overvloedige
regens de bruggen vernield zijn. De stellingen
van Toekoe Oemar zijn nog bezet en onder
vinden weinig nadeel van het bombardement.
De regens houden aan en verhinderen de
oparatiën.
Bij de staatsspoorwegen bestaat het voor
nemen van 15 Juni tot 15 September twee
maal 's weeks op het station Meppel en de
noordelijk daarvan gelegen stations tegen ver
laagden vrachtprijs vacantiekaarten le, 2e en
3e kl. via ZwolleUtrecht, naar Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag uit te geven, geldig
voor veertien dagen.
De werkstaking der bootwerkers te
Rotterdam.
In de Woensdagavond in het Verkooplokaal
te Rotterdam gehouden openbare vergadering,
uitgeschreven door den nNieuwen Ned, Boot-
werkersbond" en de »Neder!andsche Vlag",
die zeer talrijk werd bezocht, werd na lang
durige besprekingen eenstemmig besloten de
algemeene werkstaking vol te houden.
Naar de N. S. Ct. verneemt, zijn de vol
gende firma's bereid bij onmiddellijke hervat
ting van de werkzaamheden erts te doen
lossen tot ultimo December 1896 tegen den
tot heden betaalden prijs van 5 cents per
last: Bruckwilder Co., Vve. Chainaye
Discry, P. A. van Es Co., Hudig& Blok-
huijzen, Krupp'sche Spedition und Rhederei,
Phs. van Ommeren, Johs. Otten Zoon,
Ruys Co. en Solleveld Van der Meer.
De firma Wm. H. Muller Co. heeft zich
bij herhaling bereid verklaard eveneens 5
cents te betalen voor alle ertsen, door haar
in lasten verwerkt.
Woensdag zijn ook het pantserschip Evert-
sen en de gaffelschoener Argus van Nieuwe-
diep naar Rotterdam vertrokken om met de
Kortenaer hulp te bieden bij eventueele on
geregeldheden.
Het pantserschip Evertsen heeft thans lig
plaats genomen aan de Boompjes tegenover
het bootwerkershuisje en de Piet Hein op
stroom tegenover de Katendrech tsche haven.
Hedenmorgen is het 3e bataljon van het
regiment schutterij in dienst gekomen.onder
bevel van den overste Ch. E. de Jonge.
Dezelfde posten als gisteren werden betrokken.
Hedenochtend kwam te Rotterdam aan uit
Engeland Wilson, de voorzitter van de aTrade
Union", teneinde de Engelschen, op de sche
pen alhier werkzaam, tot staking over te ha
len. Met een bootje van de stakers, de En-
gelsche vlag in top, werd de rivier be
varen.
Aan de Gooleboot is het werk hedenochtend
gestopt, aan verschillende booten aan de Wii-
lems- en Westerkade werd met eigen volk
gewerkt, ook aan de Harwichboot Vienna,
doch met de helft van het volk. Gisteren
avond zoude men aan de Harwichboot tot
staking overgaan, doch een bespreking tus
schen stakers en werklieden leidde tot niets,
zoodat, hoewel het werk eenige oogenblikken
gestopt werd, van eene geheele staking aan
de Harwichboot geen sprake was.
De firma Iludig Pieters verwacht heden-
namiddag 60 Engelsche werklieden.
Op de beurs merkte men hedenmiddag op
Wilson, den afgevaardigde van de Union, ten
bate van de werkstakers overgekomen, en
ook een afgevaardigde van de sShipping Fede
ration", die zich met eenige reeders onder
hield om desverlangd werkvolk voor hen
over te zenden.
Aan verschillende booten, waar gisteren
en eergisteren nog gewerkt werd, werd heden
gestaakt. Dit heeft voornamelijk betrekking
op de stoomschepen in de Spoor- en Binnen
haven en op de lichters, te oud-Delftshaven
liggende.
Op de Maasstroom in de Boompjes werd
hedenmorgen het werk door de stakers ge
stopt. Met eigen equipage was men daar aan
't werk
De Grimsbyboot werkte den geheelen dag
flink door, hetgeen over het algemeen ook
het geval is met alle booten aan de Willems-
en Westerkade liggende. Op het stoomschip
Nell Jess, liggende aan boei 5, werd met
eigen volk gewerkt, zoo ook op de Frederihs-
lorg, met hout geladen en op stroom liggende.
Vier bewapende stoombarkassen, uit Helle-
voetsluis herwaarts gekomen, verrichten dienst
op de rivier en beschermen de toegangen
tot de havens.
Naar wij vernemen, is op de Baltimore-
boot, liggende in de Spoorhaven, hedenochtend
bel werk gestaakt, omdat gisteravond een
werkman, die gedurende den dag daarop
werkzaam was, op weg huiswaarts op de Wil
lemsbrug is aangesproken door eenige stakers,
die hem bedreigden hem over de brug in de
Maas te werpen, indien hij niet terstond
terugkeerde, zyn gereedschap ging halen err
staakte. De man voldeed hieraan, vertelde
aan boord wat hem was overkomen en allen
hebben daarop het werk neergelegd.
De vrouwen van eenige werklieden, die bij
de firma W. H. Müller Sc Co. in dienst zijn,
hebben in hunne woningen bezoeken ont
vangen van stakers, die hun vrees aanjoegen
om zoodoende op de mannen te influen-
ceeren. (N. B. Ct.)
Gisteren werd van de zijde van het comité
der werkstakers den burgemeester verzocht
zijne bemiddeling te willen verleenen om
toenadering tot de firma Müller Co. te
verkrijgen.
De burgemeester, aan dit verzoek vol
doende, heeft eene samenspreking met den
heer Kruller gehouden, waarin deze hem
verzekerde, dat zijne firma geen geldelijk
voordeel uit de invoering van haar stelsel
van vaste werklieden verlangde te trekken,
maar het stelsel zelf wilde handhaven. Daarop
is door den burgemeester voorgesteld, dat de
firma Müller Co. zich zou verbinden, het
geldelijk verschil, dat mocht blijken te be
staan tusschen de vastgestelde f 15 loon per
week en de 5 cent per last, later bij ver
rekening aan de werklieden bij te betalen.
De firma Müller Co. nam.dit voorstelaan
en het comité der werkstakers verklaarde
eveneens er mede in te stemmen.
Op eene vergadering van bootwerkers,
hedenmiddag te twaalf uur in alle haast in
