Letteren, Kunst en Wetenschap.
PEK T E L E Q ÏÏT7f7~
Pleclitzakeii.
S P O It T.
overgroole meerderheid der werklieden, wordt
geprotesteerd tegen uitbreiding van het kies
recht naar den geest, de strekking en de
letter van het aan de orde zijnde wetsont
werp, somdat daarmede
ufaij vernieuwing d« a—npraken des volks
op het volle staatsburgerschap worden mis
kend;
nde bedoelingen der grondwetsherziening
worden geminacht;
ade beloften, bij de verkiezingen van 1891
en 189-4 gedaan, worden geschonden
seen bron wordt geschept voor zulke groote
en stuitende onregelmatigheden en onrecht
vaardigheden, als waarvan in onze wetgeving
en misschien ook in die van anderelan
den geen voorbeeld is te vinden."
Het Berliner TajeMatt vond alweer een
echtgenoot voor onze jong» Coeringin. Ditmaal
wordt op zeer beslisten toon aangewezen
prins Bevnhard lleinrich van Saksen-Weimar,
de 18-jarige zoon van wijlen den erfgroot-
hertog.
Ten behoeve van het pensioenfonds dei-
beambten (en hun weduwen en weezen) van
de »Deli-Spoorwegmaatschappij" is op de
Maandag te Amsterdam gehouden vergadering
van aandeelhouders besloten f20,000 te
schenken.
Enkele Engelsche dagbladen wenschen
Nederland geluk met de komst van den heer
Havelock Wilson, nden werkstaking-opwek-
ker", op Hollandschen grond. Zij vinden het
aangenaam dat Engelands mededingers ook
eens kennis maken met een van Engelands
^impediments of trade". Telkens wanneer hij
in Engeland aan het werk is geweest, was
het gevolg dat een deel van Engelands
scheepvaart en handel naar het buitenland
verhuisde, om nooit weder te keeren. De
heer Wilson is onlangs op zulk een wjjze in
het ongelijk gesteld door een Engelsch ge
rechtshof, dat zijn invloed in zijn vaderland
zeer verminderd is.
De werkstaking der bootwerkers te
Rotterdam.
Onderstaand strooibiljet werd gisternamid
dag voornamelijk in den omtrek van de Beurs
te Botterdam, waar zich een groot aantal
stakers ophield, verspreid.
Werkmansbond
voor leden van de Nederl. Hervormde Kerk,
gevestigd te Rottordao*.
Aan de Bootwerkers onder de leden.
Nu het bestuur van den Nieuwen Nederl.
Bootwerkersbond, in zijne vergadering van
Zondag 1.1., zelf heeft aangeraden de werksta
king te doen eindigen, om reden dat vele
van uwe grieven zijn ingewilligd, acht het
bestuur van den Werkmansbond zich verplicht
den leden (bootwerkers) in overweging te
geven den arbeid te hervatten.
De stoffelijke schade, door de werkstaking
teweeggebracht, gevoelt gij zelf in uwe ge
zinnen genoegzaam om er hier over te kunnen
zwijgen, maar het is onredelijk den strijd
voort te zetten, als het doel is bereikt, waar
voor de strijd is aangebonden. In elk geval
is zoo iels tegen de beginselen van den
Werkmansbond, en daarom meenen wij nu
niet meer te mogen zwijgen,
In uw belang, in het belang van onzen
Bond, in het belang der samenwerking van
werkgevers en werklieden, in het belang van
onzen winkel- en handelstand, in het belang
van onze goede stad Rotterdam, dringen
wjj u te luisteren naar de stem van uw eigen
geweten en een stnjd te staken die noodlot
tig dreigt te worden.
Al zijn er mogelijk nog kleinere bezwaren
die kunnen worden weggenomen, probeert
dat nu te doen langs minnelijken weg.
Indien het mogelijk is, zooveel in u is,
houdt vrede met alle menschen.
De werkstaking, nu nog voortgezet, ver
liest de sympathie, die zij tot dusver bij velen
vond, en stelt het reeds verkregene opnieuw
in de waagschaalterwyl zij bij de cargadoors
de gedachte opwekt, dat toegeven hunnerzijds
toch niets schijnt te baten, en het dus beter
is nu niets meer toe te staan.
Het billijke kan langs den weg van onder
handeling beter verkregen worden, dan door
dwang. Overweegt deze dingen eens en be
denkt wel wat onze verplichtingen zijn als
leden van den Werkmansbond.
Dit alleen willen wij hieraan nog toevoe
gen, dat wij protesteeren tegen den dwang
die thans wordt uitgeoefend, nu men velen
tegen hun wil dwingt om mede te doen
aan de werkstaking. Dat is een vergrijp aan
onze volksvrijheid Wij zijn allen vrije Neder
landers, en niemand heeft het recht, iemand
die werken wil, den arbeid door geweld
onmogelijk te maken.
En al zegt men: »maar dan kunnen wij
ons doel niet bereikenwij antwoorden
shet doel heiligt de middelen niet."
En evenzeer als wij protesteeren, wanneer
den werklieden door anderen onrecht wordt
aangedaan, protesteeren wij nu ook tegen het
onrecht dat werklieden hun medewerklieden
aandoen, door hun persoonlijke vrijheid aan te
randen.
Daaraan mede te doen is leden van den
Werkmansbond onwaardig.
Het Bestuur.
Gisteravond heeft weder een vergadering
van de bootwerkers plaats gehad, onder
leiding van den bondspresident De Jonge, in
het Sportgebouw aan de Jan-van-Loonslaan,
welk gebouw men, na den ganschen dag
vruchteloos naar een ander te hebben uitge
zien, had gehuurd, ofschoon het slechts een
deel der bootwerkers kon bevatten. Het ge
volg was dan ook dat, daar de voorzitter De
Jonge toegaf dat er met een minderheid niet
mag gestemd worden, de vergadering werd
verdaagd tot hedenmorgen en zou plaats
hebben op de binnenplaats van den heer
Ockhorst aan de Hugo-de-Grootslraat.
Door De Jonge, Snelleman en Mes waren
nog pogingen aangewend om de vergadering
te doen besluiten het werk te hervatten.
Te 8 uur hedenmorgen waren de stakers
bijeengekomen op de binnenplaats van den
heer Ockhorst.
De Jonge presideerde. Hij had gisteren
hooren zeggen aan den kant, dat de firma
Müller deze week van staatswege zou worden
gedwongen om toe te geven. Maar dat zijn
praatjes zoo ongeveer sprak hij want
de heer Kröller wil geen woeker. Hij heeft
alleen zoo'n mooi spaarstelsel uitgedacht, dat
er eenvoudig op aangelegd is om over zijn vast
volk ten allen tijde te kunnen beschikken,
't Is de grootste vijand van den bootwerker,
die die verhalen van staatsdwang doet.
Zeker, er zijn bootwerkers, die een vurigen
haat hebben aan de firma Müller; ook het
bestuur haat haar, maar moeten daarom alle
bootwerkers ongelukkig gemaakt worden
Er wordt terluiks gekuipt, om de staking vol
te houden. En diezelfde lui trachten van
morgen heeft spreker het nog gezien in
het werk te kruipen.
Voorts deelt spreker mede, dat de stawa-
doors, bazen en werkgevers den N. N. B. B.
als deugdelijk erkennen en verklaarden de
vereenigde arbeiders te willen helpen om
hun hoogsten eisch ingewilligd te krijgen.
Daarom dringt hij aan op beëindiging der
staking.
Palte had vernomen dat de firma Müller
verder niets wilde toegeven, ook niet bet
uitbetalen per maand van het premiegeld;
wel zouden voorschotten worden gegeven.
Daarom dringt hij aan op werken voor alle
patroons, behalve voor Müller. Van Wilson
en Polak was een brief ingekomen om de
leiders te volgen.
Nadat Snelleman heeft betoogd dat het in
ieder geval plicht is dat de minderheid zich
onderwerpt aan de meerderheid, wordt tot
stemming overgegaan en met 1182 tegen
431 stemmen besloten het werk te hervatten.
Een driewerf shoera!" weerklinkt, en
nadat de voorzitter allen heeft opgeroepen,
om te twee uur hedenmiddag samen te
komen vóór het Bondsgebouw aan de
Boompjes, opdat het bestuur iederen boot
werker weer terugbreuge naar-zijn vroegeren
baas, gaan de mannen gezamenlijk, in
opgewekte stemming, de stad in. Enkelen
gaven, aan wie het hooren wilden, hun spijt
over het genomen besluit te kennen.
Nadat hedenochtend door Palte op de
plaats van den heer Ockhorst de opheffing
van de werkstaking was bekendgemaakt,
gingen de meesten met een glans van verge
noeging op het gelaat huiswaarts om het
heugelijk nieuws overal te verspreiden.
Ook ter beurze, onder de schippers,
huiseigenaren enz., is deze uitslag een ver
luchting, merkbaar in den loop van den dag
uit de gevoerde gesprekken. In het bonds
gebouw van de bootwerkers in de Boompjes
werd de nationale driekleur dadelijk na ont
vangst van het bericht uitgestoken. De afzet
tingen aan de kaden werden opgeheven, de pas
sage vrijgelaten en de schutters, waarvan he
denochtend het le bataljon onder bevel van
den overste H. de Jongh onder de wapenen
kwam, hier en daar bij de op den wal geloste
goederen op post gezet om de politie bij de
bewaking behulpzaam te zijn.
Hoewel in de vergadering was afgesproken,
dat men zich te 2 uren in den namiddag bij
het bondsgebouw in de Boompjes zoude ver
eenigen om van daar naar verschillende bazen
gebracht te worden en daarna morgenochtend
het werk te hervatten, misten velen het geduld
om dat tijdstip af te wachtteD, haastten zich
om hun gereedschap te halen en togen op eigen
gelegenheid aan het werk. Hoewel nog onge
regeld, was dau ook op vele schepen liet werk
hedennamiddag hervat. Op het oogenblik
liggen 136 zeeschepen, zeil- en stoomschepen,
binnen deze gemeente. Te 2 uren hedenna
middag waren eenige hondetden bootwerkers,
die zich aan de afspraak hielden, bijeenge
komen in de Boompjes
De heer J, H. Wilson is gisteravond via
Harwich naar Londen vertrokken.
Hedenochtend werd reeds krachtdadig met
eigen volk gewerkt op de terreinen van de
Rolt. Lloyd en de N. A. S. M. Reeds is,
zooals wij vernemen, de komst van vreemd
werkvolk, dat klaar stond om hierheen te
komen, afgeteiegrafeerd, terwijl uit Zwaluwe,
Dordrecht, 's-Gravenzande en Engeland over
gekomen lieden weldra naar hunne haard
steden terug zullen keeren.
Omtrent de aanwezige militaire macht is
nog geen beschikking genomen.
Gisteravond is in Tiet Algemeen Verkoop
lokaal wederom eene vergadering gehouden
van leden van de Sailors and Firemen Union.
Sprekers waren mr. Wilson, mr. Johnson en
J. de Vries alhier svoonachtig. Nogmaals werd
het nut van deze vereeniging betoogd. Een
onderafdeeling van deze Union werd alhier
opgericht en J. de Vries tot directeur daarvan
benoemd. De heer Wilson deelde mede, dat
als over twee maanden de Union zich in
ledental sterk genoeg gevoelt hij de Engel
sche cargadoors een loonlijst zal voorleggen, bij
niet-aanneming waarvan hij in Engeland eene
algemeene werkstaking onder de zeelieden
zal bewerkstelligen. Door het comité van den
N. N. B. B. werd hem bij een eventueele
werkstaking in Eugeland steun toegezegd en
zullen geen booten van aan te wijzen firma's
alhier gelost worden. Als de loonlijst aange
nomen is, hebben de hier gevestigde slaap-
bazen op zich genomen te zorgen, dat de
Engelsche zeelieden niet onder het vastge
stelde loon monsteren. NB. Cl.)
De werkstaking te Rotterdam doet in tal
van opzichten haren nadeeligen invloed ge
voelen. Doordien het goederenvervoer naar
den Rijn stil ligt, hebben ook de sleepbootea
niets te doen. Niet minder dan 27 sleepbooten
lagen gistermiddag aan de Merwekade te
Dordrecht gemeerd. (D. Gt
De heer en mevrouw Oiiphant, die ruim
vier jaren aan het hoofd van het sLeger des
Heils" in ons land hebben gestaan en die
thans naar Zweden zijn overgeplaatst, zijn
gistermorgen uit Amsterdam naar hun nieuwe
bestemming vertrokken.
Een groot getal leden van liet »Leger des
Ileils" in uniform en vele belangstellenden
verzamelden zich op het perron van het
station Weesperpoort, om afscheid te nemen
van den kolonel en zijne echtgenoote. Eenigen
tijd onderhielden de lieer en mevrouw Oiiphant
zieh met hunne vele vrienden, handdrukken
werden gewisseld, en een laatst gejuich als
vaarwel weerklonk, toen de trein naar Berlijn
het station verliet.
Een heer, die Maandagavond met trein 57
van Amsterdam wilde vertrekken, doch daar
voor een weinig telaat kwam, maakte zich
hierover zoo boos, dat hij den dienstdoenden
stationschef met een wandelstok een hevigen
slag op het hoofd toebracht. Natuurlijk werd
hij door de politie ingerekend.
Uit Deventer schrijft men dat ook daal
de nadeelige gevolgen der werkstaking van
de bootwerkers te Rotterdam zich reeds doet
gevoelen. De sjouwerlieden hebbeo niets te
doen, omdat er geen schepen met graan, die
verwacht werden, aankomen, en de op Rot
terdam varende stoombooten hebben veel
minder vracht.
Wegens het ongekend gebrek aan drink
water wordt te Domburg soms tot 4 cent
per emmer betaald.
Door den hear James O'Brien, een Amerikaan,
is een electrisch rijwiel uitgevonden, dat in
alle opzichten aan zijn duel belooft te beantwoor
den. Aan een wie! van 27 pond gewicht is een
batterij met motor toegevoegd het geheele ge
wicht bedraagt 60 pond.
De batterij, de hoofdfactor van deze uitvinding,
weegt 15 pond en brengt een beweegkracht voort,
die het rijwiel 48 uur lang over hobbelige wegen
en heuvel op en heuvel af doet lollen.
De snelheid van dit electrische rijwiel is onbe
paald de grootste snelheid, die men heeft verkre
gen, is 50 mijlen per uur. Niemand heelt een nog
grooter snelheid durven rijden.
ITet was gisteren 20 jaar geleden, dat mr. G.
G. Groen van Prinsterer, den bekenden anti revo-
lutionnairen staatsman, te 's-Gravenhage over
leden is.
Bij testamentaire beschikking vermaakte hi;
aan het Rijksarchief eerie verzameling briever,
en stukken in genummeroe portefeuilles, inhou
dende zijn eigen politieke conespmidentie, onder
voorbehoud nochtans, dat eerst 20 jaar na zijn
overlijden dus nu de verzameling alge
meen toegankelijk zou zijn en dat de inzage of
uitgave (die de testateur overigens, althans ge
deeltelijk, nuttig achtte) niet zonder goedkeuring
der executeuren zou geschieden.
Velen zullen ongetwijfeld met ongeduld den
dag verbeiden, waarin bedoelde brieven ert
stukken", gedrukt en algemeen vetkrijgbaar
gesteld worden.
'8<«B1VEXBAGG, 20 Mei. Tweede
Kamer. Kieswet. De heer Staalman
bestreed sterk het ontwerp dat de volksbelan
gen en de volksrechten miskentde heer
Sanders behield zich zijn stem voor. De
minister Van Houten verzekerde bij zijn ver
zet tegen liet ontwerp-Tak niet te zijn be-
heerseht door de zucht om al.t minister op
te treden. Het fatum bracht rem hier als
boedelredder van den vorigen minister
en bij de verdeeldheid der partijen. Hij ver
dedigt uitvoerig zijn stelsel art. in 1, bestrijdt
sterk den stemplicht en blijft krachtig voor
staan de regeliug van het gemeentelijk kies
recht in deze wet.
Morgen is art. 1 aan de orde.
ïn de gisteren gehouiien zitting der arrond.-
rechtbank te Rotterdam werden veroordeeld
P. K., 19 jaar, zeeman en J. W., 18 jaar,
glasblazer, beiden te Schiedam, wegens diefstal
van touw, tot 1 maand gevangenisstraf elk.
Coenraad van B., 17 jaar, brandersknecht te
Schiedam, wegens touwdiefstal, tot 2 maanden
gevangenisstraf.
De rechtbank te 's-Hage heeft gisteren beslist
dat art. 7 der wet van 1845 (invordering der
directe belastingen) niet toepasselijk is op het
arbeidsloon, door den patroon aan den arbeider
verschuldigd. Dientengevolge is de eisch tot van-
waardeverklaring van een door de belasting
administratie onder de Ned. Gist- en Spiritusfabriek
te Delft gelegd derde arrest op het loon van een
werkman, tot verhaal van verschuldigde bedrijfs
belasting, ontzegd.
Het gerechtshof te Amsterdam bevestigde gis
teren do uitspraak der rechtbank, waarbij Reens
wegens beieedigirig van 2 officieren door hen
voor idoodvreters" uit te scheiden, veroordeeld
werd tot 14 dagen gevangenisstraf.
In da civiele zaak v. WermeskerlcenJunius
was door de gedaagde ais grond van niet-ont
vankelijkheid tegen den eisch tot scheiding van
tafel en bed aangevoerd, dat de dagvaarding
niet geheel overeenstemde met den inhoud van
het introductieve request wat de daadzaken be
treft, daar de beleedigingen anders omschreven
waren.
De officier van justitie bij de arrondissements
rechtbank te Haarlem concludeerde in de zitting
van gisteren tot verwerping van de exceptie van
niet-ontvankelijkheid, op grond dat onze wet
deze wijzigingen toeliet, terwijl de Fransche
wet het niet toestond. Deze opvatting werd ge
staafd door aanhaling van jurisprudentie en
literatuur.
