stellen tot beperking van het gemeentelijk
kiesrecht ter voorkoming van bandeloosheid
in het bestuur der gemeenten, maar stelt voor
de wanbetalers van plaatselijke belasting uit
te sluiten van kiesrecht.
De heer Schaeptnan verklaarde zich tegen
niet-regeling b'y deze wet van het gemeente
lijk kiesrecht, omdat hij niet wil medewerken
dat een volgende Kamer weer het kiesrecht
in hel algemeen gaat herzien. Hij aanvaardde
de regeling van het ontwerp, met bestrijding
van het amendement-De Beaufort, dat mede
een wapen in handen van het volk is om de
kiesrecht-agitatie gaande te houden. Schijn
baar behoudend, is dat amendement ontbin
dend. Ook onder de oude kiezers var; 1850
waren er gemeenteraden, die zich te buiten
gingen en dergelijke toestanden zijn slechts
uit te roeien door verandering der samen
stelling van de gemeentebesturen.
Üe heer Pijnappel was tegen verzwaring
der eischen voor de gemeenteraad'-kiezers
tegenover de zooveel lichtere eischen voor het
Kamerkiesrecht, oen gewichtiger handeling,
gelijk met voorbe lden werd opgehelderd.
Zeker wilde hij niet beperken, alleen omdat
525 van do 1 ICO gemeenten haar plicht zou
den verzaken. En evenmin vreesde hij dat
de exploitatie van inrichtingen der gemeenten
meer zou voorkomen dan tlmns, ook van
rijkswege. Spreker waarschuwde tegen ver
breking der eenheid van deze wet door ait.
7 vast te stellen in strijd met art. 1.
De heer De Savornin Lobman kwam ook
op tegen niet-regeling van het gemeente-
kiesrecht, omdat hij de kiesrecht-campagne
niet wil heropenen, die het volk slechts demo
raliseert. Nog steiker was hij tegen het be-
perkings-amendement-De Beaufort c. s., onge
veer op dezelfde gronden als van den lieer
Pijnappel, n.l. dat geschikte kiezers voor het
land zelfs nog meer geschikte kiezers zijn
voor de gemeente, waarvoor het kiesrecht
in 1887 is uitgebreid.
Yoor hem is't onhoudbaar kiezers geschikt
te verklaren voor het land en niet voor de
stad, te meer daar de gemeenteraden slechts
locale belangen behartigen en het wensche-
lijk is het geheele volk aau het beheer der
gemeenten te doen deelnemen, waardoor meer
de huurt- dan de partijbelangen tot hun
recht kunnen komen.
De heer Rutgers van Rozenburg aanvaardde
het verzwaringsamendement-De Beaufort, ook
al doet dit een terugtred op den weg dei-
kiesrechtregeling in 1887, waarbij niet ge
noeg is gelet op het gevaar voor te uitge
breid gemeenteraadskiesrecht.
Ook de heer Vermeulen betuigde zijn inge
nomenheid met het aineridement-üe Beaufort,
behoudens eenige bezwaren tegen de belas-
tingcijfers en de mogelijkheid dat het kiezers
toelaat, die geen gemeentebelasting betalen.
Het voortduren der kie-rechtbeweging schrikt
hem niet af. Bij verwerping van het amen
dement, stemt hij tegen art. 7 en, wordt dit
afgestemd, dan rijst de vraag om een over
gangsbepaling voor te stellen om de kieswet
eerst in te voeren na regeling der kiesbevoegd
heid voor de gemeenten. (Oho's,
De heer Royaards van den Ham is ook
voor eenige beperking van het gemeente-
kiesrecht met het oog op het gebeurde in
landen met uitgebreid kiesrecht.
De heer Zijp is voor het artikel en tegen
alle amendementen.
De heer Kuyper verklaarde dat hij en de
zijnen tegen art. 7 zijn. eventueel voor het
amendement-- Goeman Borgesius en, bij ver
werping van art. 7, zullen overwegen welke
overgangsbepaling er noodig is. Zijn beginsel
is dat de gemeenten niet meer zijn kleine
parlementjes, maar bestuurscolleges Daar
om moet het gemeentekiesrecht zijn pro
portioneel en gelet worden op de plaatselijke
gesteldheid. Herziening der gemeentewet is
eerst noodig, daarna regeling der fmancieele
controle en dan gemeente-kiesrecht.
Het amendement—De Beaufort is conser
vatieve willekeur. Het amendement—Pijtter-
sen iets minder nadeelig dan art. 7,
De minister Van Houten plaatste zich op
het standpunt der grondwet, die geen alge-
heele herziening der gemeentewet voorschrijft,
welke trouwens slechts zeer vaag is aange
geven door deu heer Kuyper, Deze schijnt
Jen slotte het bestaande te willen behouden
op die wijze zijn de anti-revoiutionnairen de
beste conservatieven.
Het amendement—Goeman Borgesius be
strijdt hij bepaald als obstructionistisch. De
minister verklaarde nogmaals dat voor de
invoering van het personeel en de kieswet
regeling van het gemeentekiesrecht noodig is.
Het "amenilement-Pijttersen acht hij van
geen groot gewicht, omdat ook bij aanneming
de regeeiing zeker is, dat haar controle geen
gevaar zal loopen, evenmin als de gemeente-
autonomïe.
Het amendement-De Beaufort verschilt veel
van liet ontwerp; als de minister er zich bij
neerlegt, doel hij het voor zoover dit van
hem afhangt met beteekenis dat die regeling
van den heer De Beaufort niet van langen
duur zal zijn.
De heer Michiels van Verduvnen verklaarde,
dat de meerderheid der commissie van rap
porteurs tegen art. 7 is en tegen de amen
dementen.
De heer De Beaufort (Amsterdam) ver
klaarde over te nemen het sub-amendement-
De Beaufort (Wijk-bij-Duurstede).
Het amendement-Goeman Borgesius werd
ingetiokken.
Het arnendement-De Beaufort werd verwor
pen met 53 tegen 3G stemmen.
Het amendemerit-Pijttersen werd verwor
pen met 3i tegen 35 stemmen.
Art. 7 werd hierop onveranderd aangeno
men met 45 tegen 44 stemmen.
Voor de heerenv. Bvlandt (A), Smits v.
Oyen, Guyot, v. Bylandt (Gouda), Conrad,*
v. Gennep, Lohman, De Beaufort (A), Haff-
mans, v. Dedem, Pijnappel, v. Kerkwijk, T.
Maekay, De Beaufort (W), Goekoop, Bouman,
Zijlma, v. Gijn, Travaglino, A. Mackay, Yi-
ruly, Ferf, Borrel, Meesters, v. d. Kun,
v. Vlijmen, Hennequin, V. Stirum, Lam-
breclits, Rutgers, Scliimmelpenninck, Vos de
WTael, Harte, Mutsaers, Zijp, v. Basten Ba
tenburg, Loell', Everts, Schaeptnan, Pijtter-
seD, d'Ansembourg, üt Langs, Tiuijen, Bas-
tert en de voorzitter.
Tegen de heerenHartogh, A. Smit, v.
Deïnse. Ilintzen, Roessingh, Schaafsma, Don-
ner, Kerdijk, Hesselink, Thooft, Beelaerts,
Staalman, Kolkman, Royaards, Kuyper, v.
Delden, Veegens, Lieftinck, Gerritsen, Hefdt,
Heemskerk, v. Karnebeek, Vermeulen, Sche
pel, P. Hordijk, De Ram, Cremer, Borgesius,
Lucasse, Tijdens, Dobbelmann, De Kanter,
Knijff, Seret, Leiy, v. d. Bergh, Houwing, v.
Alplien, Drucker, Micliiels, Mees, Rink, Wil-
linge en Bool.
(Bij deze verschillende stemmingen was
de heer E. Smidt, die op de presentielijst
had geteekend, afwezig).
Het debat over art. 8 is aangevangen.
Kieswet-amendementen.
Door den heer Harte zijn een zevental*
amendementen voorgesteld op verschillende
artikelen, in verband met zijn aangekondigd
voorstel om voor de kiezers het stemmen
verplichtend te maken.
De kiezer die op de lijst voorkomt en geen
redenen van verschooning heeft, wordt daarbij
verplicht om de kaart aan iiet stembureau
te overhand®» of, indien hij niet een kaart
bezit, dit aan het bureau mede te deelen.
Hunne namen worden aangeteekend en deze
lijst na afloop toegezonden aan den burge
meester.
Als redenen voor verschooning worden
voorgesteld 1". leeftijd van 70 jaar of daar
boven; 52°. afwezigheid uit het slemdistriet
of wanneer er meer dan een steredistrict in
de gemeente is, uit de gemeente; 3°, andere
omstandigheden welke een onoverkomelijk
bezwaar opleverden, door den kiezer aan te
toonen ten genoegen van den rechter. Die
redenpn van verschooning kunnen binnen éen
maand na de stemming aan den ambtenaar
van het openbaar ministerie worden mede
gedeeld, die reeds 14 dagen vroeger van den
burgemeester de lijst heeft ontvangen van de
kiezers die niet gestemd hebben.
Als straf tegen den nalatigen kiezer wordt
een geldboete bedreigd van ten hoogste f 3.
SCHIEDAM5 Juni 1896.
Door burgemeester en wethouders is de
levering en het stellen van een nieuw uur
werk in den toren boven de politiewacht aan
de Hoofdstraat opgedragen aan de firma
L. F. W. Voicke Zoon te 's-Gravenhage,
dezelfde die het uurwerk in den grooten
toren heeft geleverd.
In de nConsuiaire Verslagen" is opgenomen
een overzicht over 1895 van onzen consul te
Rijssel, den heer A. E. P. Ledieu, waaraan
het volgende is ontleend
De handel tusschen het noorden van Frank
rijk en Nederland wordt steeds drukker. Aan
het consulaat te Rijssel worden herhaaldelijk
inlichtingen gevraagd, vooral door personen
die betrokken zijn bij de chemische industrie,
de metaalbewerking, de margarinefabrieken,
het zee-gras, de likeuren en Schiedamsche
jenever, het turfstrooisei, de boter- en kaas
productie, de veeteelt, enz. Ten aanzien van
de jenever is reeds aan de aanvragers mede
gedeeld, dat zij weinig kans hebben, hun
afgezet gebied in het noorden uit te breiden,
omdat de groote fabrieken te Wanabrechies
daar de markt geheel beheerschen.
Het gebruik van turfstrooisei begint in
verschillende ondernemingen grooter te wor
den, vooral bij trams bij wijze van bezuini
gingsmiddel op stroo, maar er wordt niet zulk
een goede mest van verkregen. De Hollandsche
boter zou beter ingang vinden als zij minder
sterk gezouten was. Het Nederlandsche vee
heeft in liet noorden een zeer goeden naam
het verdwijnen van het mond- en klauwzeer
en de intrekking der daartegen gerichte maat
regelen zullen ongetwijfeld aan den afzet ten
goede komen.
Nieinue tijdregeling.
De N. B. Cf. gelooft niet, dat zulk een
ingrijpende wijziging in onzen, zich naar de
zon regelenden en daarom natuurlijken tijd
noodig en gewenscht is. Nu men eenmaal
aan 't verschil van tijd gewoon is, is de last
niet bijster groot. En zonder noodzaak ga
men niet tot eene revolutie in de tijdregeling
over.
»Intusschen", voegt het blad erbij, snu
eenmaal een wetsontwerp is ingediend, is het
te verwachten, dat de publieke opinie zich
daarover wel zal doen hooren, en dan zal
blijken, of de grieven tegen den tegenwoor-
digen toestand zoo zwaar wegen, dat men
voor een zoo ingrijpenden maatregel niet zou
terugdeinzen."
De Arnlt, Ct. gelooft, dat het wetsontwerp
niet tot stand komt. Ten eerste is het tijdstip
van indiening ongunstig. De Kamerleden heb
ben het thans te druk met de kieswet. Wordt
die aangenomen, dan zijn er belangrijker
onderwerpen ter afdoening; wordt zij ver
worpen, dan zal het jongste wetje met de
crisis wel verdwijnen.
De Arnh. Ct. zou dit laatste niet betreuren.
Zij voelt zich zonder die eenheid van tijd niets
minder. Het publiek is aan 't verschil van
tijd gewend, En wenscht men al eenheid van
tijd, dan kan geen andere tijd in aanmerking
komen, dan die der Zone, waarin Nederland
ligt, de Greenwichtijd, en niet de Midden-
Europeesche min 10 minuten.
De nieuwgekozen raadsleden te Rotterdam,
de heeren A. de Bruyne en D. de Klerk, heb
ben hunne benoeming aangenomen.
Op het geroep van shoudt hem is Woens
dagavond op den Westersingel te Rotterdam
gegrepen en vervolgens naar het politie
bureau in de Witte-de-Withstraat gebracht
een als heer gekleed jonkman, die op den
Singel een 13-jarig meisje op onzedelijke
wijze beetgepakt en in het gras gegooid had,
doch op haar hulpgeroep de vlucht nam.
Een jongedame uit Den Haag geraakte
met haar rijwiel nabij Leidschendam in het
water. Haar japon haakte aan de fiets, zoo
dat zij in groot gevaar verkeerde. Een neefje
van 15 jaar, die met haar reed, was flink
genoeg om zijn jas dadeljjk uit te trekken
en haar na te springen, met de voldoening
baar te redden.
Wielrijders en politiek. Gelijk
men weet, is er te Amsterdam eene veror
dening gekomen tot beteugeling van woest
wielrijder ei tot nummering der rijwielen.
Dit laatste vooral heeft bij fietsers kwaad
bloed gezet. De Kampioen, het orgaan van
den Wielrijdersbond, zegt:
jWe mogen ons natuurlijk niet met de po
litiek inlaten, maar aangezien de gemeente
raad geen politiek college is, zoo zullea de
bondsleden, die tevens kiezer zijn, goed doen
de namen van den voorsteller en voorstem
mers van deze bepaling te onthouden."
Dinsdagavond ontstond te Amsterdam brand
in een perceel aan de Keizerstraat bij de Krom-
boomsloot, door het omvallen van een petro-
leumtoestel. De moeder was met éen kind
gevlucht, doch vergat in hare ontsteltenis het
andere kind. De arme kleine werd, toen de
brandweer het vuur had gebluscht, met deer
lijke brandwonden bedekt, gevonden. Naar
het gasthuis vervoerd, overleed het spoedig
daarna.
Naar men verneemt zal water van de
Zwoische waterleiding in bussen per schip
naar Kuinre vervoerd worden, teneinde in
het gebrek aan drinkwater aldaar te voorzien*
Wanneer bij ons zich een troepje Zigeuners
vertoont, worden zij steeds met de minst-
mogeiijke gastvrijheid uitgenoodigd hoe eer
hoe beter zich te verwijderen. Nog onlangs
geschiedde dat bij liet grenskantoor tusschen
Rheden en Bellingwolde, ten aanzien van de
zonderlinge combinatie •«an 4 Zigeuners, 2
kameelen, 1 ezel en een kar met 8 apen,
blijkbaar de voorhoede van een grootere bende.
Wie meenen mocht, dat dit een wel wat
hard optreden tegen onzen evenmensch is,
kan uit het stuk van dr. Ujlaki in het jongste
nommei' van Elseviers Maandschrift leeren,
dat de Zigeuners in hun eigen land, Hon
garije, al niet veel beter behandeld worden*
Daar worden zij nergens langer dan twee
etmalen geduld en moeten buiten de gemeente
in de open lucht wonen.
En dat jegens een volk met zulke buitenge
woon mooie vrouwen en zulke ongeëvenaarde
muzikanten
Gistermiddag ontdekte men op het station
te Rozendaal brand in een wagen, geladen
met '10,000 kilo houtskool voor de briketten
fabriek. De wagen werd onder de groote kraait
der waterleiding gereden en vol water gezet,
waardoor het vuur spoedig uitgedoofd was.
Broeiing van het door den '-egen vochtig
geworden houtskool is de oorzaak.
Te Venlo zijn "166 schapen, die uit Pruisen
per trein werden ingevoerd zonder autorisatie,
door rijksambtenaren in beslag genomen.
Tegen den hoofdconducteur C. E., van de
Links-Rheinisclie-Eisenbahn, is proces-verbaal
opgemaakt.
De Limb. Koerier meldt dat de firma
Regout te Maastricht aan de stakende glas
slijpers die huizen van haar bewonen, de huur
per deurwaarders-exploit heeft laten opzeggen,
Johanna van Woude (mevr. Van Wermes-
kerkenJunius) heeft wederom de redactie
van de Hollandsche Lelie aanvaard.
Onweer.
Te Baardwijk is de polderwachter B oks
door den bliksem getrofien en gedood. Te
Waalwijk sloeg de bliksem in den tuin van
den kastelein W. Brak de kastelein die met
drie personen aan een tafeltje zat, werd door
het hemelvuur doodgeslagen. Onder Capellen
werden twee kinderen, te Oorderen een 20-
jarig arbeider, en te Hoogerheide een kind van
de wed. Veraart door den bliksem getroffen*
Verder veroorzaakte het hemelvuur op
onderscheidene plaatsen brand en andere
schade. Te Achterberg, nabij Wageningen,
ging de korenmolen van A. Wanders met
450 zakken koorn in de vlammen opte
Eekst (Dr.), te Terwolde bij Deventer en te
Hoogerheide (N.-Br.) werden hofsteden ge
troffen en in asch gelegd. Te Ossendrecht
verbrandde de windkorenmolen van den heer
C. Meulenbroek.
Te Geidermalsen ging een hevig onweder
gepaard met geweldigen regen en hagelde
hagelsteenen waren zoo groot als knikkers.
Veld- en tuingewassen en niet minder de
glasruiten hadden het hard te verantvvoor-
