~~~71 E u jn y I
Letteren, Kunst en Wetenschap.
PER TELEGRAAF^
„Eergisteren keerde een gedeelte
der troepen direct terug in de linie,
terwijl een ander gedeelte over Tjot-
Bak-Tjoe, Lam-Preig Lepong en
Kroeng-Kalï. (alle in de 26 Moekims)
terugkeerde.
Tegenstand bij het nemen van een
benting beoosten Kroeng Kali.
Terugmarscli tussclien Siem en
Toenglcoeb, gewond een officier en
21 militairen beneden dien rang.1'
Oude v w ij s.
Y i s s c li o X* ij.
K c r k li i c tl w s.
duidelijk weet, welken weg anderen willen
inslaan Elke partijgroep zij daarom
zichzelve, toone zich, zooals zij is.
Voor de vooruitstrevende liberalen is op
dit oogenblik het beste richtsnoer het pro
gram, door de »Lib. Unie" uitgevaardigd.
Wil men aansluiting aan de nieuwe kiezers,
dan ligt het voor de hand, die te zoeken bjj
het »Alg. Ned. Werkt, Verbond". Dit sluit
echter niet uit, dat in bijzondere gevallen,
bij vraagstukken van sociaal belang, het
samengaan met andere vereenigingen moge
lijk zal zijn.
De MiJdelh. Ct. kan echter niet nalaten,
ziende op het voorbeeld van België, te waar
schuwen tegen clericalen invloed. Men late
den kerkdienst er buiten. |Wij spreken niet
van godsdienst", zegt het blad, »die de harten
ontsluit voor warmte od naastenliefde, zon
der bijbedoelingen, uit reine, zuivere belang
stelling in de gansehe menschheid". Doch
men houde deze twee beginselen hoog flinke
vooruitgang op den weg der sociale wetge
ving èn vrije en zelfstandige ontwikkeling
van den mensch als zoodanig, zonder te vra
gen naar en met volle vrijheid wat betreft
zijne opvatting omtrent de dingen die niet
zijn van deze wereld.
Aan de leden van de Tweede Kamer is
het navolgend schrijven gericht:
Bet hoofdbestuur der verceniging voor
vrouwenkiesrecht, gevestigd te Amsterdam,
goedgekeurd bij kon. besluit van 1 Aug. 1894,
verzoekt u dringend bet kieswet-ontwerp,
waarover heden de eindstemming zal plaats
hebben, te verwerpen, nu bij stemming over
de artikelen gebleken is dat ten voordeele
der vrouw geen enkele verandering is aan
gebracht en er met hare belangen, dat is
rnet de belangen van de helft der bevolking,
geen rekening is gehouden.
Het hoofdbestuur voornoemd komt nog
eens met eene herhaling van zijn verzoek
van September j 1., omdat het meent niets te
moeten verzuimen om uwe aandacht te ves
tigen op de groole onrechtvaardigheid, die
voortdurend gepleegd wordt jegens hen, die
niet vertegenwoordigd zijn in de wetgevende
macht en wier stem dus niet van gewicht
is bij de verkiezing der afgevaardigden, noch
bij de samenstelling der wetten ofschoon
ook zij behooren tot het volk, door U ver
tegenwoordigd, en ofschoon ook zij gedwon
gen zijn te leven naar wetten, door U ge
maakt.
Onweer.
Toen Woensdagavond om halfacht te Arn
hem vrij plotseling de sluizen des hemels
geopend werden en het water met verbazende
massa's naar beneden stortte, stonden in een
oogwenk in verscheidene straten der stad de
kelders en onderhuizen blank. De straten waren
in beken herschapen, de pleinen in vijvers.
De violen konden zoo snel de geweldige
massa water niet verstuwen. Daar waar men
bezig is met het leggen van riolen, zooals
o. a, bij het stadhuis, veroorzaakte de bui
veel schade.
Onder-de-Linden en Hommelsche weg ver
toonden tooneelen als bij vroegere wolk
breuken. Men had moeite om de kleine kin
deren en de varkens te redden.
De landerijen daar hebben van verzanding
nogal geleden.
In de Catbarijnestraat stortten de fonda
menten in van eeD in aanbouw zijnd huis.
Tengevolge van den regen werden op de
Oostersloomtramlijn de rails verstopt. Hier
en daar geraakten er zware stukken steen
in bekneld, terwijl de rails ook van bet weg-
loopen van het zand te lijden hadden. Een
en ander veroorzaakte nabij Mariëndual een
onbruikbaar worden van den weg. Dit had
eene belangrijke vertraging in den loop der
trams ten gevolge.
Uit Beek bij Nijmegen schrijft men:
Woensdagavond ontlastte zich boven onze
bergen een vreeselijk onweder, hetwelk meer
dan 2 uur aanhield. Onophoudelijk viel er een
stroom van water, dat als een snelle vliet
van de hoogte kwam afgerold, met zich voe
rende eene groote massa zand en kiezelde
lagere wandelpaden en wegen, alsook de pa
den langs den rijweg naar Berg-en-Dal zijn
grootendeels verwoest en weggespoeld. Onge
lukken zijn er echter niet voorgekomen. De
tram, welke te 6.50 uur alhier moest aan
komen, arriveerde eerst te 10 uur.
Te Neede ontlastte zich Donderdagochtend
omstreeks halfnegen een hevig onweer. De
bliksem sloeg op de goederenloods van het
station en boorde een vrij groot gat in het dak
en beschadigde ook het telegraaftoestel op
het station een weinig, alles zonder brand
te veroorzaken. Een man, die met een paard
bij het station stond, werd tegen den grond ge
worpen, doch bekwam geen letsel.
Te Renkum sloeg Woensdagavond de blik
sem in de woning van H. ten B, Een 15-jarig
meisje, dat in de woonkamer bij bet venster
zat, werd door den bliksem getroffen en over
bet geheele lichaam hoogst ernstig verwond;
haar vader, die zich in hetzelfde vertrek be
vond, werd aan het linkerbeen getroffen.
Brand is niet ontstaan.
Te Lonneker werden drie woningen door
den bliksem getroflen, zij stonden spoedig in
lichte laaie. Niets kon gered worden. De drie
huisgezinnen verloren alles. Alles was ver
zekerd.
Te Duiven is Woensdagnamiddag bij een
hevig onweer, de bliksem geslagen in het
achterhuis van den timmerman H. Snelder.
Huis, achterhuis en inboedel werden geheel
iu aseh gelegd. Alles was verzekerd.
's-Gravenhage. De minister van staat,
staatsraad mr. J. Heemskerk Az., heeft zich
gistermiddag naar Duitschland begeven.
De gemeenteraad heeft lot wethouder be
noemd mr. J. G. S. Bevers, met 24 van de
33 stemmen, ter vervanging van mr. Wittert
van Hoogland, die het raad Aid manisch ap
nederlegde. De overige stemmen waren ver
deeld.
De heer Bevers verklaarde, onder toejui
ching van den raad, de benoeming te aan
vaarden.
Tot lid der Maatschappij der Nadeilandsche
Letterkunde is o. a. benoemd mej. E. C. Knap
pert te Leiden.
De Italiaanscbe scheikundige Pellegrini moet er
in geslaagd zijn, langs scheikundigen weg wezen
lijke suiker te bereiden. Hij gebruikte daarvoor
drie stoffer.koolzuur, waterdamp ert acetyleen,
welke laatste stof o. a. ook een bestanddeel van
ons lichtgas uitmaakt. Deze stoffen werden door
Pellegrini onder boogen druk tegen een poreus
lichaam, b.v. puimsteen, gevoerd en vereenig-
den zich toen met elkander tot eene vloeistof,
welke zuivere rietsuikersiroop bleek te zijn.
Er heeft zich te Besanfon, de geboortestad
van Tictor Hugo, een comité gevormd om er een
gedenkteeken voor den dichter op te richten.
's-GIMVESHAGK, 49 Juni. Tweede
Kamer. De kieswet is aangenomen met 56
tegen 43 stemmen.
Reeds per bulletin aan onze lezers mede
gedeeld.)
Voor hebben gestemd de heerenVan
Berckel, De Lange, Van Karnebeek, Van
Basten Batenburg, Mees, Ferf,De Beaufort (A.),
Michiels van Verduynen, Zijp, Schaeprnan,
Everts, Haffmans, Zijlma, Truyen, Dijttersen,
Houwing, De Ras, Van Bylandt (A.), Knijff,
Henttequin, Loeff, Plate, Van Borssele, Viruly,
Van Deinse, Tydeman, Hintzen, De Ram,
Van Kerkwijk, Goekoop, Conrad, Lohman,
Roessingh, Van Bylandt (G.), Staalman, Van
Gijn, T, Mackay, Meesters, Van Dedem, Rut
gers, Kolkman, Willinge, Schepel, Guyot,
Royaards, Van Delden, Bouman, Van Gennep,
Hesselink, Borret, Van Limburg Stirum, Lam-
brechts, A, Mackay, Vos de Wael, De Beau
fort (Wijk) en de Voorzitter.
Tegen de heeren: Hartogh, De Kanter,
Beelaerts, Van der Kun, Kuyper, De Boer,
Smits van Oyen, Pijnappel, Mutsaers, Dobbel-
mann, Rink, Vermeulen, Donner, Bool, Van
Alphen, Van Vlijmen, Bastert, Schimmelpen-
ninck, Lely, Gerritsen, Heemskerk, A. Smit,
Drucker, Travaglino, Schaafsma, E. Smidt,
Kerdijk, Cremer, Thooft, Lucasse, Pijnacker
Hordijk, Van den Berch van Heemstede,
Tijdens, Lieftinck, Veegens, Heldt, Farncombe
Sanders, Harte, d'Ansembourg, Borgesius,
Smeenge, Bahlmann en Seret. i
Afwezig was de heer Tak van Poortvliet.
Voor de wet stemden dus 35 liberalen,
13 katholieken en 8 anti-revolutionnairen
tegen 3 radicalen, 20 liberalen, 11 katholieken
en 9 anti-revolutionnaiven of conservatieven.
Ook werd aangenomen de grensregeling dei-
gemeente Leiden met 65 tegen 23 stemmen.
De Kamer is daarna tot nadere bijeen
roeping uiteengegaan.
Bij het departement van koloniën werd ont
vangen het volgende van heden gedagtee-
kende telegram van den gouverneur-generaal
van Nederl. Indië
Db voordracht voor rector van het gymnasium
te Amsterdam bestaat uit dr. J. II. Gunning
Wzn., rector te Zwolle, en dr. C, J. Viukesteyn,
rector te Schiedam.
Prof. dr. N. W. P. Rauwenboff, hoogleeraar
in de plantkunde te Utrecht, die als 70-jarige
aftreedt, heelt Woensdag voor een talrijk ge
hoor voorgoed zijn academische lessen be
sloten met een redevoering over de plantkunde
in liet algemeen en den groeten vooruitgang van
dia wetenschap in den laatsten tijd.
Aan het eind zijner rede lichtte de boogleeraar
een afscheidswoord tot curatoren, collega's,
leerlingen enz. en bracht zijn dank aan allen die
hem hij het vervullen van zijn taak behu'pzaam
waren geweest, om daarna te besluiten met
een vivat, floreat, crescat Academia".
De gemeenteraad van Amsterdam heeft aan
dr. J. Forster, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend, met ingang van 15 Sept. e.k., als
hoogleeraar in do gezondheidsleer en de genees
kundige politie aan de universiteit, te Amster
dam!
KRALINGSCHE VEER.Gisterochtend wer
den alhier ter maikt aangevoerd 397 zalmen,
die f0.75 tot 1.15 per W kilo opbrachten.
Netl-IIerv. Kerk.
Beroepen: te Aardenburg ds. D. A.
Brinkerink, te Neede; te Groningen dr. A.
J. Th. Jonker, te Dordrecht.
Bedankt: voor Burum en Munnekezij door
ds. N. de Jong, te .'Engwierutn.
Naar men verneemt, komen het class, bestuur
van Rotterdam en de keikeraad van Schiedam
bij de Synode in verzet tegen het besluit van
de alg. synodale commissie in zake de plichts
betrachting van dien herkeraad.
Voor ds. Hoevors, te Stolwijk, die besloten heeft
niet te doopen vóór de Synode uitspraak heeft
gedaan in de bekende doopkwestie, werd Zondag
door prof. H. Oort uit Leiden een predikbeurt
vervuld en de doop aan eenige kinderen toege
diend. Ook door prof. Oort werd de gewone
doopformule achterwege gelaten.
Clirist.-Geref. Kerk.
Beroepen: te Haarlem ds. J. Schotel, te
Utrecht.
Gereformeerde Kerken.
Bedankt: voor Amersfoort door ds. H. II,
Veder, te Rotterdam (kerk B).
Geachte Redacteur.
Ik dank u we! voor uw leerrijk artikel in uw
nummer van Zondag 1.1. Ik heb tal van werk
lieden gesproken die met mij van gevoelen waren j
dat het zoo wezen moest als gij schrijftdat
het zoo worden zal geloof ik, doch wanneer
Hoeveel invloeden zijn er nog werkzaam om
die organisatie tegen te houden. Dat zij spoediger
komen kan uit de omstandigheden wil ik aan
nemen en dat zij dan het natuurlijkst is begrijpt
iedereen, maar u zal moeten toegeven dat voor
den een de omstandigheden gunstiger zijn dan
voor den ander.
Laten wij eens als basis nemen de omstan
digheden waarin de bootwerkers verkeerden, die
waren tot bereiking van bun doel zeer in hun
voordeel. Rotterdam kan als zeehaven voor een
der beste en goedkoopste van Europa gehouden
wordendat dos een staking van den arbeid om
de dagelijksche enorme aanvoeren te lossen niet
lang kon duren ligt voor de hand. Als wij in
aanmerking nemen dat men daar ter stede voor een
vast weekloon van f 15 niet werken wilde, klinkt
daartegenover dan niet schril in de ooien do
toestand van den brandersknecht alhier, die voor
een weekgeld van ten hoogste I'll (in zeldzame
gevallen iets meei) een dagtaak moet vervuilen
van des morgens 3 tot des namiddags 5 uur?
Niettegenstaande dat zeidet gij nog in een vorig
artikel dat de materieele toestand van den bran-
dersknecht nog zoo slecht niet is. Herleid dien
werktijd, den Zondag er bij gerekend, eens in
uren; een dagtaak van 14 X 0 84, des Zon
dags 5. maakt 89 uren, dan kom ik tot nog
geen 13 ets. per uur.
Ik neem aan den slechten toestand van de
branderij-industrie, maar in mijn berekening
hierboven is de gunstigste zijde genomen, er
zijn er die nog veel minder van condiue zijn. Nog
dezer dagen werd mij door een brandersknecht
medegedeeld die f 9 50 als ondei knecht verdiende
(er wordt 3 bak m die branderij gestookt en
aangezien er dan nog een man minder wei kzaarn
is, wordt het werk er niet gemakkelijker op, zoo
verzekerde men mij) dat. toen hij zijn patroon
op het onhoudbare van dien toestand wees, tot
antwoord kieeg: sals het je niet aanstaat, daar
is het vierkante gat."
De malaise heelt aan dat alles de schuld,
doch het ondankbaarste is dat. als het wat beter
gaat. zooals het vorige jaar, de werkman van
dezelfde conditie blijlt.
Ik schrijf dit neer om u te bpwijzen dat niet
iedere poging tot lotsverbetering zoo gemakke
lijk slaagt. Wij zien bet nu ook weer aan de
glasslijpers te Maastricht, hoe daar de rechten
verkort worden. Mannen van naam in den lande
hebben zich er nu aan gelegen laten liggen en
hunne verontwaardiging uitgesproken over de
houding van de Inula Petrus Regout, maar met
dat al bestaat die toestand toch nog.
Van dit alles is de werkman zelf de schuld,
ik erken het eerlijk: waren zij solidair (dat is:
stonden zij, onverschillig welke godsdienstige
begrippen of politieke beginselen zij er op na
houden als éen man pal voor hunne rechten daar
waar het hun bestaan geldt) teiten als boven
vermeld zouden met plaats hebben. Men behoeft
er daarom geen omverwerpingssysteem op na te
houden, langs den weg van ovei tuiging ori recht
kan iedeie wanvethouding worden weggenomen,
want gebrek aan materieel is er niet, dat be
wijst de groote ophooping bij sommigen.
Met dat al biMaat die solidariteit nog niet,
of nog zeer gebrekkig allerlei invloeden wer
ken die tegen, allereerst de kerkelijke.
Het Algemeen Nederlandse!) Werkitedenve' bond
heeft deze laatste altijd ver van zich gehouden
dat het, toen 't voor 25 jaar begon, een moei
lijke taak had en voor te rood werd uitgekreten,
begrijpt iedereen the eemgszins bekend is met
den strijd in die dagen. Maar dat het verbond
wat vandaag gezaaid is morgen reeds wil zien
opgegroeid tot een boom, is onwaarde strijd
om het bestaan is daarvoor vooral in werklie
denkringen te groot, wij zijn niet gewoon zoo
spoedig ons doel te bereiken.
Ik meen, Mijnheer de Redacteur, eenigszins
te hebben aangetoond dat het niet zoo gemak
kelijk gaat te bereiken wat gij noemt solidari
teit en dat onze schoone aaide nog heel wat
malen om hare as zal gewenteld moeten hebben
eer die eenstemmigheid is verkregendat de
omstandigheden er een groote rol in kunnen
spelen om spoediger tot eene oplossing te komen
ben ik volkomen met u eens.
Met dankzegging vopr de verleende plaats
ruimte, teeken ik mij hoogachtend
Uw dn', dienaar
G. W. Snel,
Pres. afil. Schiedam Alg. JSed. Werkliedenverbond.
Aan den Heer G. W. Snel,
Geachte Heer.
Het vei heugt ons, uw ingezonden stuk te
hebben ontvangen en te kunnen beantwoorden.
Wij noemden den mateneelen toestand van
den brandersknecht nog zoo slecht niet, verge
lijkenderwijs gesproken. Iloe veel arbeiders loopen
zonder werk of met zeer ongeregeld werk En hoe
is de toestand voor vele branders
Wat wij schreven over het Alg. Ned. Werk
liedenverbond bedoelde iets anders dan u er uil
iaast. Wij bedoelden dit: het A. N. W, is begonnen
met alle werklieden te willen omvatten, een der
gelijke algemeerie vereestiging kan eerst het einde
wezen van een organisatie die van onderaf is
begonnen, daarom heeft het A. N. W. een bij
zijn oprichting absoluut onbereikbaar doel willen
