Binnenlandsche Berichten.
vonden worden, en men gelooft dat de overige
'1.750,000 p. st. tegen 3:/s pCt. zullen opge
nomen kunnen worden.
EERSTE KAMI'.OERSTATEN-GENERAAL.
Avondzitting van Dinsdag 7 Juli.
Ingekomen zijn de laatstelijk door de Tweede
Kamer aangenomen wetsontwerpen, o. a. de
kieswet, die naar de afdeelingen werden
verzonden.
Verder werden medegedeeld, een aantal
adressen.
De vergadering werd daarna verdaagd,
waarschijnlijk tot Vrijdagnamiddag halfdrie.
PROVINCIALE STATEN VAN ZUID-HOLLAND.
Zitting van 7 Juli.
Heden is de zomervergadering in naam
der Koningin geopend door den commissaris
van II. M., rar, C. Fock.
De verkiezing van drie leden der Eerste
Kamer van de Staten-Generaal werd bepaald
op Dinsdag 14 Juli a.s., gelijk met de l e-
noeming van een buitengewoon lid van
Gedep. Staten.
Naar de afdeelingen zijn verzonden de
provinciale begroolingen, de jaarlijksche sub
sidie-aanvragen voor onderwijs-inrichtinguj,
benevens de brief van den minister van
binnenl. zaken, met verzoek om advies over
de wijziging van de provinciale kiestabil
(verdeeling van Rotterdam in kiesdistricten).
Verschillende subridie- of andere aanvragen
werden naar speciale commission verzonden,
o. a. bestaande uit
de heeren Van der Hoog, Kley, Borret,
Quarles van Ufl'ord en De la Bassecour Caan
het subsidie-voorstel voor den stoombootdienst
tusschen Nieuw-Lekkerland, Krimpen o/dLek
en Riddeskerk; de subsidie-aanvraag voor
wegsverbetering in den polder Berke!
de heeren Rinkes Borger, Van Schaarden
burg, IJzermans, Kerstens, Svvets, Muileren
Van Weel (Rotterdam) het voorstel betref
fende het visschen met de zegen, zoomede
de adiessen van visschers in deze provincie
tegen het vei bod om te visschen met dat
vis ch tuig.
Naar het college van Ged. Staten werden
o. a. verzonden om adviesde subsidie-aan
vrage voor wegsverbetering in den polder
Tedmgeibioek de aanvraag om subsidie van
de "VVestl tramvvegmaatschappij voor verlen
ging haier tramlijn naar Maassluis en Delft
en tot Seltevenïiigen, naar aanleiding waar
van de heer Waldeck den wensch uitsprak,
welken Ged. Staten zullen overwegen, dat
het college zoo mogelijk in de najaarsverga
dering over de stoomtram door het West-
land advies uitbrenge het verzoek tot wïjzi-
ging van Delfland? leglement; het verzoek
tot het beweegbaar maken van de vaste
bruggen in de vaart RijnSchie.
Aan den heer Kortevveg is verlof verleend
in de eerstvolgende vergadering, bepaald op
14 Juli, 's nam. 1 uur, eenige vragen tot Ged.
Staten te richten, betreffende den stand van
zaken, waarin de verbinding van het eiland
"Voorne en Putten met den vasten wal zich
bevindt.
In die vergadering zullen tevens meerdere
onderwerpen van eenvoudigen aard aan de
orde gesteld worden.
De Staten kwamen hedenmiddag te half-
twee in de afdeelingen bijeen.
SCHIEDAM, 8 Juli 189G.
In de gisteravond gehouden openbare ver
gadering van den N. Nederl. Bootwerkers-
bond, waar ook de vrouwen der werkstakers
tegenwoordig waren, wekten De Jong en De
Heer op tot eene algemeene organisatie.
Protest werd aangeteekend tegen het on
gunstige oordeel van een der directeuren van
ïApollo" over de vereeniging van arbeiders.
Krachtig werd de noodzakelijkheid bepleit,
dat alle werklieden van de fabriek den arbeid
zouden neerleggen, terwijl de steun der boot
werkers werd toegezegd.
Ook de presidente der vrouwen-arbeiders-
vereeniging te Rotterdam verklaarde dat zij
haar vereeniging tot ondersteuning zou op
wekken.
De aanwezige reporter van het Mottcr-
damsch Dagblad zegde namens de redactie
f25 toe.
De secretaris van het arbeiderssecretarïaat
maande tot kalmte en beradenheid aan. Ook
hij beloofde den steun der aangesloten ver-
eenigingen in Nederland, maar wilde eerst
voldoende motieven hebben om dien steun te
kunnen vragen. Nog morgenochtend zal daar
toe een vergadering belegd worden, alleen
van stakenden.
Voordat men daarin overeenstemming had
verkregen, vielen eenige harde woorden van
de zijde der Rotterdamsche bootwerkers, die
de houding van den secretaris te lax vonden.
Nadat deze verschillen waren opgelost en
nogmaals tot solidariteit was opgewekt, werd
de openbare vergadering gesloten, terwijl de
stakenden nog in huishoudelijke vergadering
bijeenbleven.
Door de politie waren hedenmorgen aan
liet Hoofd alhier weer maatregelen genomen
om hen die willen blijven werken aan de
stearine-kaarsenfabriek sApollo", daartoe in
de gelegenheid te stellen; er viel echter niets
bijzonders voor. De gisteren aangewende po
ging om de ploeg kolendragers van Pernis
het werk te doen staken is mislukt; heden
morgen zijn zij weder aan liet wei k gegaan.
Niettegenstaande dat moeten ook zij zich
beklaagd hebben bij het bestuur van den
N. Ned. Bootwerkersbond dat hun loon te
laag is; zij kregen daarop lot bescheid dat
dit hun eigen schuld was, dat zij indertijd de
plaats hebben ingenomen van hier ter stede
gevestigde werklieden en dat dit toen onmo
gelijk is geworden door aanbieding om voor
minder loon te wei ken. Wie zoo handelt,
aldus werd hun geantwoord, kan geen aan
spraak maken op de sympathie van den N.
N. Bootwerkersbondwilden zij staken, dan
kon ook voor hen iets gedaan worden, doch
zoo zij dit niet deden, lieten de bootwerkers
hen aan hun lot over.
Hedenochtend ten 8 ure is weder een
huishoudelijke vergadering gehouden, waar
de loonlijsten voor de verschillende catego
rieën zijn vastgesteld en die nog heden
aan de directie der stearine-kaarsenfabriek
sApollo" zullen worden overhandigd en
waarop deze, blijkens ons vorig bericht, heeft
aangenomen vóór Zaterdag te antwoorden.
Onder de grieven, die te gelijker tijd ter
kennis van de directie zullen worden gebracht,
wordt ook genoemd de ontslagaanvrage van
den hoofdopzichter Ingelsede verbittering
der werklieden tegen hem moet groot zyn.
Het werk aan de fabriek moet niet meer
zoo vlot kunnen gaan. Hedennacht heeft men
zelfs, naar wij vernamen, niet kunnen werken.
Het aantal stakers bedraagt op ditoogen
blik 60 a 70 man.
Hedenavond te 8 uren zal er weder een
openbare vergadering worden gehouden en
moet er bij liet bestuur van den Bootwer
kersbond het voornemen bestaan om een uit-
noodiging te richten tot het Schiedam^cbe
publiek, teneinde gelden bijeen te brengen
om de werkstakers te ondersteunen.
De politie alhier is versterkt met 12 man
rijkspolitie, die zoo noodig meer speciaal
dienst zullen doen aan het Hoofd; de politie
had toch reeds een zware taak te vervullen,
daar de kermis meer toezicht noodig maakt.
Het stakingscomité heeft heden een mani
fest aan de burgerij van Schiedam gericht
van den volgenden inhoud
Medeburgers
Zooals reeds velen uwer bekend zal zijn, ver-
keeien de werklieden van de Stearine-kaarsen
fabriek xApollo" in staking. Iets nieuws, zult
gij zeggen, in Schiedam. Ja, weliswaar iets
nieuws, maar iets wat volkomen geiechtvaardigd
is. De werklieden zijn niet andeis dan gedwongen
door de slechte toestanden op de fabriek en door
de handelingen van den onderdirecteur Engels,
tot dien ernstige» stap overgegaan.
De loonen der volwassenen beloopen van 6
tot 7i/a gulden voor de mannelijke werklieden,
terwijl, wil men een weekloon verdienen, men
ook nog eenige nachten moet werken. Alle
onderlinge besprekingen met de Direktie dier
fabriek hebben tot geen resultaat geleid, ondanks
in het afgeloopen boekjaar een dividend van 35
p.Ct. aan de aandeelhouders is uitgekeerd. Trots
deze kolossale winsten, weigert men om iets te
doen ten einde de schandelijk lage loonen
der werklieden te verbeteren.
De meeste grieven der werklieden zijn tegen
een zeker stelsel, gedwongen winkelnering ge
naamd. Door zoo'n stelsel verplicht men de
werklieden hunne kleedeien en levensbehoeften
in aangewezen winkels te koopen, dat zij dan
van hun karig loon per wekelijksche afbetaling
moeten missen. De waren die dan geleverd wor
den zijn duur en slecht. Bij de weging van een
brood bleek dat op het gewicht twee ons te kort
kwam. Eert kleedmgstuk dat geleverd was, bleek de
helft te duur te zijn en nog vele ergerlijke feiten
kwamen aan het daglicht, die den persnon van
de onderdirckteur karakteriseeren. Dat zulke toe
standen de positie van den werkman slecht
maken, is onnoodig te zeggen. Maar ook de mid
denstand of winkeliers lijden onder zulke toe
standen, daar de werklieden niet vrij zijn om
hunne winkelwaren bij hen te koopen, bij hen,
die ook op zwaren Jasten zitten, en hunne
waren, die van beter kwaliteit en goedkooper
zijn, niet mogin koopen, laat staan de weinig
koopkiacht, die zij bezitten door de uiterst lage
loonen.
Medeburgers De/e strijd is een rechtvaardige
strijd, al klinkt het u wat haid in de ooren,
het woord werkstaking. Helpt hen in dien strijd,
om tot gezonde toestanden te geraken. Verleent
uwe finantieele en moreele'steun aan uw mede
burgers.
Steunt zooveel ge kunt, zij strijden voor het
onderhoud van zich zelf, hunne vrouw en kin
deren. Wij hopen dat de burgerij en vooi name
lijk de neringdoenden ons zooveel mogelijk ftnan-
tièel zullen steunen.
Nogmaals, steunt ons in onzen rechtvaardigen
strijd.
Wij lezen in het Handelsblad van heden
het volgende
Onze correspondent te Schiedam heeft een
onderhoud gehad met de directie der fabriek
»Apollo".
Krijgt men in de vergaderingen genoeg
zaam de opinie der stakers te hooren, uit de
vragen, die de correspondent aan de directie
stelde, blijkt genoegzaam, dat hij zich vol
strekt niet op het standpunt gestold heeft
van iemand die haar ter wille denkt te zijn,
maar van den ondervrager, die er alles van
weten moet en dus ook naar die dingen meende
te moeten vragen, die de kern der kwestie
onmiddellijk raken.
Door beide directeuren, de heeren Plate en
Prins, werd onze correspondent ontvangen.
Hoe staat het met de werkstaking
Er ontbreken op dit oogenblik van dag
en nachtploeg een vijftigtal en van dezen zou
den er ook nog wel aan het werk willen gaan,
als zij niet bang waren voor de werkstakers.
Hoe is de werkstaking eigenlijk ont
staan
Eenigen tijd geleden kwamen De Heer
en De Jong bij ons, om over de grieven te
spreken wij ontvingen de lui heel goed, hoe
wel wjj eigenlijk met menschen, die met
onze fabriek niets te maken hebben, liever
niet spreken. Zjj spraken over de zoogenaamde
gedwongen winkelnering en toen wij hun de
gansche kwestie hadden uitgelegd, verzochten
wij hun, als zij tegen onze mededeelingen
bewijzen van het tegendeel konden stellen, bij
ons belet te vragen, wij zouden hun dan
gaarne den tijd aangeveu, hen opnieuw te
ontvangen. Wij hoorden niets meer, maar de
heeren beleggen Zondag eene vergadering
en Maandag hebben wij de strike.
Wilt gij mij ook eens meedeelen wat
er van die gedwongen winkelnering aan is?
Zeer gaarne zelfs. De directie koopt
winter-provisie, om die dan aan de werklui
tegen den kostenden prijs te geven, een deel
van het weekloon wordt daarvoor afgehouden.
Wij hebben dit uitsluitend gedaan om onzen
■werklui goedkoope provisie te verschaffen
nu men dat zoo gaat uitleggen, vrees ik, dat
wij er weer mee ophouden.
Dat is toch niet de eenige leverantie;
de werklui spreken nog van kleeren- en brood
leverantie.
Die kleederengeschiedenis heeft onze
hoofdopzichter indertijd van een der direc
teuren overgenomen, die er potjes van de
werklui voor verschillende doeleinden op na
hieldonze hoofdopzichter heeft daarvan
veel werk, hoegenaamd geen winst, maar
veel ondank gehad. Maar de leverancier had
geen verhaal op de werklui als zij niet be
taalden, hoewel onze hoofdopzichter zich met
het afhouden van het loon belastte. Anders
was het met het brood. Dat was hier te
Schiedam volgens onze meening veel te duur
daarom lieten wij van'de Rotterd. broodfabriek
brood van een kilo komen en gaven dat dan
voor kostenden prijs aan de werklui, terwijl
wij garandeerden voor het bedrag. f
Toen zijn de Schiedamsche bakkers bij ons
gekomen en hebben om de levering verzocht.
Dat hebben wij toen aangenomen en bet ging
goed, het brood werd aan het kantoor ge
leverd, wij controleerden dat. Maar toen zeiden
de werklui, dat het meenemen van het brood
te lastig was. Wij hebben toen met den bak
ker conditie gemaakt, dat hij het brood aan
huis moest leveren, dat ging ook wel, maar
nu misten wij de contróle. Van tijd tot tijd
lieten wij een brood uit de stad meebrengen,
dat woog soms in plaats van 1 kilo 800 gram
en zoo schijnt er inderdaad misbruik gemaakt
te zijn. De bakker heeft nu wel een excuus,
maar hij schijnt inderdaad den menschen
brood van te weinig wicht gegeven te hebben.
Hadden zij er ons eerder over gesproken, dan
zouden wij dadelijk een einde daaraan hebben
gemaakt, maar nooit heeft men ons iets er van
gezegd, hoewel die grief volkomen gegrond is.
Maar hoe weinig hier van gedwongen winkel
nering sprake kan zijn, bewijst, dat er van-
de 300 families geen 100 van dat brood mee
namen en die geheele kleerengeschiedenis
beliep verleden jaar te zamen f477.
Gij zegt, dat de werklui bij u hadden
moeten komen met hun grief. Bent u wel
genaakbaar voor de werklui?
Wat het laatste betreft, stellig.
Is u onbekend, wat men over het koo
pen van een kostuum vertelt?
Volkomen onbekend.
Mag ik het u dan eens vertellen? Een
werkman zou bij den hoofdopzichter een bon
gevraagd hebben voor een pak. Hij kreeg een
gesloten couvert, om daarmee in den hem
aangewezen winkel te gaan. Maar hij gaf den
brief niet, vroeg otn een pak, daarvoor werd
Item f20 gevraagd, hij dong af tot f 17 en
gaf toen pas den brief, waarin toen bleek te
staan van het pak voor f27 te verkoopen.
Dat is inderdaad eene ernstige griefr
maar is zij waar Het zou ons een groote som
waard zijn, dien brief te mogen hebben. Niet
uit Rechtlmberei, maar dan zou tegen onzen
wil niet alleen, maar beslist in tegenspraak
met het vertrouwen, dat wij in onzen hoofd
opzichter tot nu toe gesteld hebben, een groot
machtmisbruik gebeurd zijn.
Laten wij er direct bijvoegen, dat het bon
stelsel voor bleeding door ons is afgeschaft^
het mag volstrekt niet meer, dus hadden de
werklui grieven, dan zouden die toch uit zijn.
De heeren weten, dat er nog andere
grieven van teederder aard tegen den opzich
ter zijn?
Ja, wij hebben er van gehoord door de
mededeelingen in de vergadering, maar vroe
ger nooit. De zaak is deze, dat er uit een
doodgewone zaak vergif is gezogen. Een werk
man meldt zich aan, op dit oogenblik is er
geen werk voor hem, maar later komt zijne
vrouw om werk vragen, toen was er wèl
werk, het wordt toen ook gegeven, maar nu
wordt daaruit* iets laags geput.
Nu kom ik tot de cardinale quaestier
het loon. Dat is, dunkt mij, toch te laag?
Ja, maar tt moogt niet gelooven, wat
daarover in die vergaderingen gezegd is, want
niet éen van die werklui heeft 7 gld.; bij
elkeen komt nog een surplus als premie.
Ja, maar dat vind ik toch nog te wei
nig, te eerder, nu u zelf en de aandeelhou
ders zulke buitengewone winsten maken.
U vergeet daarbij, dat wij directeuren
het jarenlang met een schraal inkomen?
moesten stellen en de aandeelhouders met
niets. De olie-fabriek te Delft dankt dadelijk
een deel van haar werklui af nu het minder
goed gaat, dat hebben wij nooit gedaan.
Maar kunt u dan niet van de groote
winsten nu ook wat aan de werklui afstaan
Dat doen wij al, wij hebben een werk
liedenfonds gesticht, waaraan wij de werk
lui niet laten bijdragen en waarvan wij de
weduwen en invaliden onderhouden, dat ont
vangt jaarlijks 5 pCt. van de winst, dan hebben
wij aan het einde van het jaar ieder een week
extra loon als premie gegeven. Maar boven
dien het kan zijn, dat enkele werklui wel wat
weinig loon hebben, laten zjj zelf tot ons ko
men en ais zij dan geen overdreven eischen
stellen, dan is dat wel uit den weg te ruimen-
"Wij weigeren absoluut door bemiddeling van
vreemden met onze werklui te onderhandelen
Maar als nu eens alles weer geschikt
werd tusschen u en de stakers, zullen de
hoofden der stakers er dan onder hebben te
ljjden
Dat zal stellig niet gebeuren. Er is bij
ons op dit oogenblik niet de minste rancune
wie weer aan het werk wil gaan, kan dat
gerust doen, de menschen zijn opgeruid door
personen buiten de fabriek. Zijn er grieven,
dan zullen wij die onderzoeken en zoo mo
gelijk uit den weg helpen.
Ter gelegenheid van het concert met vuur
werk was de sociëteit »Harmonie" gister
avond in feestdos, bestaande uit boogvormige
verlichting a giorno, nu en dan aangevuld
door Bengaalsche plantsoenverlichting, het
geen een phantastisch geheel opleverde.
De kapel van den heer Egener voerde een
zeer afwisselend program uit, waardoor de
opgewekte stemming van het niet talrijk
publiek aanmerkelijk werd verhoogd. Nadat
de laatste tonen waren weggestorven, kon
digde een luid sissen, kraken en knallen den
aanvang van het vuurwerk aan, dat door
allerlei wentelingen, kleurschakeeringen en
lichteffecten het terrein in een licht- en vuur
zee herschiep en luide bravo's uitlokte.
Toen de laatste kanonnades van het t> Leve
Schiedam" hadden uitgebulderd, werd het
terrein van leven en bedrijvigheid verlaten.
