Dt arteitalmpg ii Sclieiai.
A". 1896.
Vrijdag 24 Juli,
N°. 9094.
KENNISGEVING.
"V ij ftig-ste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER:' J. ODÉ.
m. (siot.)
Buiten!audscHe Berichten*
GOURAKT
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
BDU8AÜ: BOTKJlfilBAAT 70.
invERTENTtEPRiisvan 110 gewone regels me
inbegrip van eene CourantJ 1.10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
De bursemeester van Schiedam
'brengt ter openbare kennis, dat hij zich van
-25 Juli tot en met 211 Augustus a.s.
•uit de gemeente zal verwijderen
In de waarneming zijner functiën zal wor
den voorzien op de wijze, bij de gemeentewet
voorgeschreven.
Schiedam, den 23sten Juli 1896.
De burgemeester voornoemd
VERSTEEG.
Wij hebben nu achtereenvolgens behandeld
verbetering van loon, van verhouding tus
schen werkgever en -nemer, van werkplaats
en van arbeidstijd. Wij zullen dit programma
niet verder uitbreiden het is reeds zwaar
wichtig genoeg. Maar toch kan en behoort
liet in enkele jaren te worden verwezenlijkt
-doof üe vereende kracluen van beide par
tijen. Veel kan en mag verwacht worden van
het plichtbesef der patroons; nog veel meer
zal door de arbeiders zelf moeten veroverd
•worden, langs vredelievenden weg waar het
kan, door werkstaking waar het moet.
Hier komen wij aan een teeder punt. Door
werkstaking waar het moet. Dit behoort in
zeer strengen zin te worden genomen. Slechts
indien de eisch billijk is, hare inwilliging
mogelijk en alle andere middelen uitgeput
zijn is een staking zedelijk gerechtvaardigd,
eerst dan, maar ook dan zeer zeker. Verblij
dend is het te ervaren, dat alle arbeiders-
stroomingen in onze stad dit beginsel erken
nen en wij behoeven er daarom niet lang bij
stil te staan. Maar tusschen het juiste be
ginsel erkennen en Ijet handelen er naar in
de practijk ligt heel wat oefening in zelf-
heheersching en beleid, heel wat studie .van
de feitelijke verhoudingen. Daarom zijn aan
elke jeugdige arbeidersbeweging groote' ge
varen verbonden. De kennis, het bezadigd
«verleg, het broederlijk eendrachtig handelen
ontbreken zoo vaak.
Een geslaagde werkstaking van korten duur,
zooals die aan D Apollo", isaaustekeljjk.De
uitkomst is zoo verleidelijk, het middel schijnt
zoo gemakkelijk; de namelooze ellende van
een langdurige, verloren werkstaking kent
men nog niet. Daarom achten we een ernstige
•waarschuwing aan de werklieden onzerzijds
plicht. In Engeland waar de ontwikkeling
en de ervaring der arbeiders op elk oecono-
miscli gebied zoo veel ouder en grooter is
dan in ons land, gelukken nog lang niet alle
werkstakingen. De finapcieele kracht van
het bedrijf is in dezen een hoofdfactorhet
spreekt vanzelfwaar niet is verliest de
werkstaker zijn recht. Een patroon, die door
het stilstaan zijner fabriek dagelijks f 1000.
derft aan winst, rente enz. zal zich wel twee
malén bedenken eer hij een werkstaking aan
vaardt of Iaat voortduren. Maar die met ziji,i
labriek dagelijks f 10.verliest en dus wellicht
door stilstaan zich verlies bespaart, zal een
werkstaking vaak als een uitkomst begroeten.
Het komt voor, dat fabrikanten de zaken
gaande houden ter wille van het bestaan
hunner werklieden; het zou immeis de onge
rijmdheid zelve zijn, indien de werklieden dan
tot staken overgingen 1
Welnu b het hoofdbedrijf in onze stad
is verliezen regel, winnen uitzondering en
vooral de laatste maanden was de toestand
zeer slecht, terwijl het vooruitzicht helaas don
ker blijft. De arbeiders in de branderijen eu de
nauw daaraan verwante bedrijven mogen en
zullen naar wij vertrouwen die omstan
digheid niet over het hoofd zien.
Waarmee niet gezegd is, dat elke loons-
verhooging in die bedrijven veroordeeld is.
Wij wezeu er reeds op, dat een loonsverhoo-
ging onder bepaalde omstandigheden in het
financieel belang van den werkgeverkan zijn
door de grooteie productiviteit van den arbei
der. Ook is het denkbaar, dat in eenige
bepaalde fabrieken het loon tot zoover onder
een redelijk bedrag is beknibbeld, dat be
stendiging een krenking van het rechtsgevoel
is en de uitspraak van het geweten zou moe
ten zijnliever stilstand der fabriek en zoe
ken naar redelijker beloonden arbeid dan de
bestendiging van zulke ergerlijke loonen.
In 't algemeen gesproken zou voor het
brandersbedr'yf de aangewezen weg tot ver
betering liggen op het gebied van verhouding
tusschen werkgever en -nemer, van werkplaats,
van arbeidstijd, van drankmisbruik. Een alge-
meene loonsverhooging zal tot betere tijden
dienen te worden uitgesteld. Tenzij men daar
aan een nieuwen vorm wilde geven die van
deelgenootschap in de winst (participatie).
Deze oplossing zouden wij de allergelukkigste
achtenzij kan het bedrijf niet oeconomisch
zwakker maken, want zoolang er geen
winst is, behoeft aan de arbeiders niets te
worden uitgekeerdzjj zou het wel oecono
misch sterker maken, want de samen
werking van arbeid en kapitaal zou er den
hechtsten grondslag door verkrijgenhet
waarlijk en rechtstreeks gemeenschappelijk
belang. Er zijn weinig bedrijven, waar zoo veel
aankomt op de kennis, de oplettendheid, de
spaarzaamheid, de toewijding van de arbeiders.
Wat is nu billijker, rationeeler en meer prikke
lend ten goede dan een deel der belooning even
redig te maken aan de inspanning der voort
brengers De geschiedenis levert voorbeelden
op van slechte zaken, die door de invoering
van het participatie-stelsel tot bloei zyn ge
raakt. Op dezen weg is licht te zien in de
akelige duisternis om ons heen. Wie onzer
branders zal den moed eens toonen dezen
weg in te slaan
Een vruchtbare arbeidersweging is slechts
mogelijk door een krachtige organisatie der
werklieden.
Als eenling is de arbeider mnchteloos, aan
eengesloten zijn de arbeiders de gelijke van
den ondernemer. Reeds om een verkregen
verbetering te behouden is aaneensluiting
onontbeerlijk; herhaaldelijk ziet men een
loonsverhooging weer langzaam vervloeien
door gebrek aan een krachtige organisat'e.
Ook een flinke weerstandskas is dringend
noodig tot versterking der macht; van elke
loonsverhooging bus tem ine men een gedeelte
voor bydrage aan de vereeniging.
Vroeger reeds wezen wij op liet onlogi
sche om vereenigingen met een oeconomisch
doel op andere dan oeconomische grondslagen
te vestigen. Al de hier behandelde onder
werpen staan zeer zeker in innig verband
met zedelijke motieven, maar met eenige
kerkelijke ondeischeiding hebben ze niets
van doen. Intusschen zal dit inzicht nog wel
in langen tijd niet algemeen worden en
nu 't betere nog onbereikbaar is ver
heugen we ons in het reeds bereikte goede:
de samenwerking der 3 bonden telkens voor
een bepaald doei.
Hebben we dus de laatste jaren de eerste
schreden gezet op het gebied der organisatie
en schijnt het wel, dat we sedert enkele
weken vi ij hard vooruitgaan verder dan't
begin zijn we nog niet. Een geduldige pro
paganda man voor man is eisch van 't oogen-
blik. >Vereenigt u" kliiike iu elke vergade
ring, in eiken vriendenkring, in eiken werk-
mansmond. En 'tzij meer dan een formeele
vereeniging; 'tzij een broederband, vrij ge
houden van heerschzucht en van nayver, en
voor den goeden werkgever een welkome
steun.
ENGELAND.
Het Lagerhuis heeft met 209 stemmen
tegen 106 besloten voor den verderen duur
der tegenwoordige zitting te schorsen het
verbod om langer ziLting te houden dan tot
middernacht.
Nadat het speciale gerechtshof te Londen,
ingesteld tot berechting der zaak van dr.
Jameson c. s., zich Dinsdag vereenigd had met
de door den voorzitter, lord Russell of Kil-
lowen betoogde geldigheid der acte van be
schuldiging, op grond dat Britsch Bechuana-
land, waar de expeditie gedeeltelik werd
voorbereid, gelegen is in bet Britsche gebied,
zoodat daar de wet van 1870 welke liet be
ramen van een gewapenden inval in een be-
vrienden staat strafbaar stelt, van kracht is,
ook zonder daar afzonderlijk te zijn afge
kondigd, werd de jury beëedigd.
De procureur-generaal sir Richard Webster
nam thans het woord om de beschuldiging
nader uiteen te zetten. Hij gaf daarbij een
overzicht van de geschiedenis van Zutd-Afrika
en van de betrekking, waarin de beschul
digden tot den inval In Transvaal stonden.
Wat betreft de bewering dat de expeditie
Mafeking op 29 December verliet, als een ge
volg der verzoeken om spoedig te willen op
treden, liet is uit de afgelegde getuigenissen
gebleken dat de gebeurtenissen van October,
November en December voldoende aantoonen,
dat liet wel overlegde plan bestond om eene
expeditie van Mafeking en Pitsani le doen
oprukken tegen Transvaal, ouder de persoon
lijke leiding der beklaagden. De expeditie uit
Pitsani zou, zoo noodig, gesteund worden door
de cavalerie uit Rhodesia, de bereden politie
uit Matabpleland en een gewapende macht
uit Johannesburg.
Het rapport der commissie uit betKaapsche
Parlement, die een onderzoek iieeft ingesteld
naar de medeplichtigheid van Cecil Rhodes
en liet bestuur der Britsche Zuidafrikaansche
Compagnie (de Gecharterde) aan Jamesons
inval in de Transvaal, heeft de Londensche
pers onaangenaam verrast en de regeerings-
gezinde bladen beproeven alles om de betee-
kenis van dat rapport af te breken. De Daily
News wil liet zelfs doen vootkomen of Reu
ters agentschap de zinsnede betreffende de
medeplichtigheid der Londensche directeuren
opzettelijk verkeerd heeft overgeseind en
beweert dat in liet rapport alleen gezegd
wordt dat die directeuren wel ontkennen
onkundig te zijn geweest van Jamesons
plannen, maar dat zij toch moesten vermoe
den dat er iets niet in den haak was, ten
gevolge van de groote sommen, benoodigd
voor het op touw zetten van nieuwe on
dernemingen. De Daily Chronicle daarentegen
erkent dat het rapport van bedoelde com
missie, die zeker niet kan verdacht worden
van vijandige gezindheid tpgen de Chartered
Company, duidelijk de -schuld aantoont van
het kantoor te Londen en sommeert den
minister van koloniën aari liet Lagerhui-; den
voliedigen tekst van dat rapport mede te
deelen, zoodra dit door de wetgevende ver
gadering der Kaapkolonie is goedgekeurd.
Het proces tegen dr. Jameson zegt het
blad zal inmiddels wel zijn afgeloopen,
zoodat de minister dan de handen zal vrij
hebben om te doen wat hij als zijn plicht acht,
en dat isliet bestuur van Rhodesia over te
nemen.
De minister Chambeilain heeft blijkbaar
het billjyke van dien eisch ingezieu, maar
door de inwilliging daarvan zouden onge
twijfeld te groote particuliere belangen, zelfs
van leden van het koninklijk huis, worden
geschaad. Aan die overweging zal dan ook
wel zijne Maandag in het Lagerhuis afgelegde
verklaring zjjn toe te schrijven.
f B i S R IJ K.
De Fransche pers begint zich ongerust te
maken dat de keizer van Rusland wel in
Weenen en Berlijn maar niet in Parijs zal
komen. Zoo o. a. de Petit Moniteuroverigens
een gematigd blad, dat al zijn bedaardheid
verliest, wanneer liet er aan denkt dat de
czaar wel een bezoek aan de vijanden van
Frankrijk zal brengen, maar den grooten
vriend, die aPtooveel diensten bewezen beeft,
vegeten zal.
De prefect van de Seine heeft het besluit
vernietigd van den Parijschen gemeenteraad,
die 10 000 fr. beschikbaar stelde voor afge
vaardigden naar het Londensche socialisten
congres.
Op verzoek van den directeur-generaal
der belastingen is de oogst van de Fiancis-
kaners te Le Puy in beslag genomen, daar
