Letteren, Kunst en Wetenschap.
Land- en Tuinbouw.
K o I o n i n.
O n d e r w ij s.
V i s s c li e r ij.
Kerknieuws.
8lede lijk Nieuws.
De la Bassecour Caan, mr P, L. F. Blussé
en mr C. J. E. graaf van Bylandt.
Daartoe gemachtigd door den directeur,
jhr. Van Reigersberg Versluis, luit.-kol. der
huzaren, heeft de Nederlandsche vereeniging
tot bescherming van dieren eene belooning
geschonken ten bedrage van f 25, aan de
manschappen van het remonte-depot te Mil-
lingen voor hun moedig optreden bij het
redden der paarden in den nacht van 26 op
27 Juli.
Met den excursietrein, die gisteravond ver
trok met reizigers van Amsterdam, Rotter
dam, Den Haag en Utrecht naar Arnhem,
Nijmegen, Kleef en tusschenliggsnde plaatsen,
vertrokken te zamen 1400 personen.
Een goedkoope trein van de Hoüandsche
spoor van Amersfoort, Baarn, Hilversum,
Bussum, Weesp en Amsterdam bracht gister
ochtend ongeveer 900 reizigers in Den Haag
aan.
Aan de 2>Confederatie Nederlandsche Ver
eeniging tot bereiding van Melkproducten",
naamlooze vennootschap te Delftshaven, is
den 2n Augustus j.l. het brevet van hof
leverancier uitgereikt, met machtiging tot het
voeren van het wapen van Hare Majesteit de
Koningin-Regentes.
In een te Rotterdam gehouden vergadering
van de soc. dem. arbeiderspartij, welke door
afgevaardigden van 27 vereenigingen werd
bijgewoond, is besloten in de volgende maand
te Rotterdam een groote protestmeeting voor
te bereiden tegen de houding van de firma
P. Regout, te Maastricht. In het comité van
voorbereiding zullen de 27 afgevaardigden
der vertegenwoordigde vereenigingen allen
zitting nemen.
Tevens werd besloten gelden in te zamelen
tot het ondersteunen van de glasslijpers, die
daardoor broodeloos geworden zijn.
Gisteren is te Vlaardingen aangespoeld
het lijk van den sedert eenige dagen ver
misten Scheveningschen visscher. De man
laat eene weduwe met zes kinderen onver
zorgd achter.
De politie te Rotterdam heeft ontdekt, dat
dieven zich toegang hebben verschaft tot een
huis "aan de Westerkade, dat vroeger bewoond
werd door den vorigen butgemeester Lyckïama
a Nijeholt, maar sedert diens vertrek onbe
woond was. Alle kranen, buizen, enz., kortom
alles wat waarde heeft is gestolen. Wanneer
de diefstal werd gepleegd, schijnt niet te
bepalen.
Van de oplichting te Delft, waarvan de
Tel. deze week melding maakte, is bij de
politie aldaar geen aangifte gedaan, terwijl
uit een onderzoek is gebleken, dat het ge-
heele verhaal louter verzinsel is.
Door eene commissie uit het Nederlandsch
landbouw-comité, te 's-Gravenhage, wordt
een enquête ingesteld naar den toestand van
het landbouw-crediet in Nederland, Aan
onderscheidene personen in de verschillende
provinciën zijn dienaangaande belangrijke
vragen ter beantwoording toegezonden.
In de afgeloopen maand werden te Sche-
veningen gebruikt 14.709 buitenbaden en
1363 binnenbaden, tegen 13.862 buitenbaden
en 1131 binnenbaden in hetzelfde tijdsverloop
van 1895.
Brj dr. Emile Denekamp te Amsterdam,
penningmeester der commissie tot ondersteu
ning der stakende giasslijpers te Maastricht
is ingekomen (7e lijst) f 20.14,
De laatste uitkeering dd. 24 Juli bedroeg
f 500.op toezending van bijdragen wordt
mitsdien wederom aangedrongen.
Zooals men weet, hebben de timmerlieden-
vereenigingen te Amsterdam zich tot de
patroons gewend om, behalve verschillende
andere zaken, ook 10 uur per dag te mogen
werken tegen 25 cents per uur.
Namens de patroons-vereeniging is geant
woord, dat deze wel wil meewerken om: het
stukwerk te regelen van onvolwassen werk
krachten, en 't verzekeren tegen de fioancieele
gevolgen van ongelukken.
Van een loon en werktijdregeling zooals
de gezellen die voorstellen, zagen de patroons
eenvoudig de wenscheljjkhetd niet in.
Door de gezamenlijke gezeUen-vereenigin-
gen is nu opnieuw een schrijven aan de
patroons gericht, waarin zij zeggen, dat door
het uitspreken van onwenscheïijkheden zij
niet overtuigd zijn van het onmogelijke of
onbillijke van hun voorstel en zoolang zij niet
door andere argumenten overtuigd worden,
blijven zij vasthouden aan hun eisch.
Wanneer men nu bedenkt dat alreeds in
'93 een commissie uit architecten-, patroons-
en gezellenvereenigingen aan den gemeente
raad adresseerde om het minimum loon voor
een timmerman op 25 cent per uur en den
werkdag op 10 uur vast te stellen, dan
hebben de gezellen wel het recht om over de
houding der patroons een andere verklaring
te verlangen.
Dinsdag veroorzaakte een windhoos, welke
hare werking binnen Hariingen en in den
omtrek daarvan deed gevoelen, een al gem eene
ontsteltenis in eene buurt bewoond door ver
scheidene waschvrouwen. Het linnen, dat te
bleeken lag, werd medegevoerd en hier en
daar op grooten afstand voor een gedeelte
teruggevonden, enkele stukken zelfs te St.
Anna, eene der Bildtdorpen.
Eene der waschvrouwen verklaarde, dat
ze door de hoos werd opgenomen en na een
paar malen te zijn rondgedraaid, tegen een
muur werd gediukt.
Een man, die achter een hooibult zat, werd
opgenomen en een eind meegevoerd, terwijl
een gedeelte van te velde staande erwten uit
den grond werd getrokken en verspreid.
De heer J. Beetsma, te Dokkum, voor
gevende te z(jn handelaar in eetwaren, enz.
die zich bij den officier van justitie te
's-Gravenhage had beklaagd over de hande
ling van den heer H. J. van den Berg, koffie-
en theehandelaar aldaar, die hem, in plaats
van thee, onder rembours s t e e n e u had
toegezonden, om zoodoende betaling te erlan
gen voor de vorige, nog onbetaalde zending
heeft dezer dagen het bericht ontvangen,
dat die firma geene strafbare handeling heeft
gepleegd.
De brand in het veen te Emmer Com-
pascuum strekt zich thans over verscheidene
bunders oppervlakte uit. De burgemeester
van Emmen is daar ter plaatse maatregelen
komen nemen om zoo mogelijk verdere ver
spreiding van het vuur tegen te gaan. Bij
opsteken van den wind is het gevaar zeer
groot; alleen een aanhoudende regentijd kan
de ramp, die aldaar dreigt bezweren.
Dinsdagavond omstreeks halfzeven sloeg
de bliksem in bij den landbouwer Laning
op de plaats Nieuw Holthuizen te Roden. Het
geheele achterhuis stond oogenblikkelijk in
brand, zoodat twee paarden en een veulen,
zeven hokkelingen en een mat met biggen in
de vlammen omkwamen en de geliede hooi
en rogge-oogst, meer dan 100 wagenvrachten,
mede verbrandde. Uit het voorhuis konden
nog eenige huismeubelen gered worden.
Assurantie dekt voor een gedeelte de schade.
Uit Utrecht meldt men aan het Volks
dagblad
Sedeit eene week heerscht hier een groote
paniek, doordien de bankiersfirma M. zich
failliet gegeven heeft. De nadeelen, die daar
door geleden worden, moeten zeer aanzien
lijk zijn, en vooral in kringen van werk
lieden ondervindt men groote schade. Zoo
wordt gezegd, dat de R,-k. »St,-Josef-ver-
eeniging", alsmede Recht en Plicht" door
deze firma hare zaken lieten administreeren.
Doch ook veel kleinere burgers en dienst
boden die daar hunne spaarpenningen had
den gedeponeerd, worden door dit ongeluk
getroffen. Een paar pastoors de failliet
is Roomsch-katholiek en maakte vooral onder
zijne geloofsgenooten slachtoffers uitden om
trek moeten nogal voor vrij aanzienlijke be
dragen bij het faillissement betrokken zijn. Het
vertrouwen heeft een grooten schok gekregen.
Wat vooral ergernis wekt, is dat de bankier
eenige dagen vóór het faillissement zich met
zjjn familie nog in een open landauer over
het kermisveld liet rijden.
Woensdag is te Venlo bij het baden in
de Maas een 14-jarige knaap verdronken.
Onder leiding van den heer J. Hudig, voor
zitter, heeft te Rotterdam de commissie vergaderd
voor de oprichting van een standbeeld te Rotter
dam van Maarten Harpertsz Tromp. Besloten werd
drie sub-commissien te vormen, waarvan eene
belast niet de zorg voor het standbeeld, eene
met die voor de financien en eene voor de fees
telijke onthulling.
Met bekwamen spoed zullen de commissiën
zich van hare laak kwijten. Medegedeeld werd,
dat de oprichting niet beschouwd kan worden in
verband te staan met de feesten ter gelegenheid
van de kroning onzer Koningin, hoewel het zeer
op prijs gesteld zou worden, indien de onthulling
zou geschieden in tegenwoordigheid van H. M.
de Koningin.
Als een zeldzaam bewijs van vruchtbaarheid
kan dienen dat een stuk land in de Friesche
gemeente Schoterland nu dit jaar voor de vierde
maal wordt gemaaid.
Als een bewijs, dat '1896 een zeer vruchtbaar
jaar is, kan dienen, dat in Friesland nu reeds
bouwlanden omgeploegd worden, waarvan de
eerste vrucht is geoogst. Op vele plaatsen heb
ben de boeren volslagen gebrek aan drinkwater,
zoodat zij op grooten afstand het water voor
't vee uit kanalen moeten balen.
Batavia, 7 Juli.
JJcjfkcrlioff en» Vetter.
In de Sum. Ct. is een uit Den Haag gezonden
artikel geplaatst van dezen inhoud
't Wordt mij boe langer hoe duidelijker, dat
men den generaal Deykerhoff met een andere
maat heeft gemeten, dan indertijd den generaal
"Vetter en nu die twee opperofficieren daar op
Atjah tegenover elkaar stonden, komt men
onwillekeurig tot een vergelijking. Hoe men het
ook wendt of keertde aanleiding tot de Lornbok-
débkcle zat au f o n d in een misplaatst ver
trouwen in den radja van Lombok; alles moest
vermeden worden om het wantrouwen van dien
vorst op te wekken, en met goed vertrouwen
staken wij ons hoofd in den Lombokschen
leeuwenmuil, en de leeuw hapte toe. Nu moge
men de slechte keuze van onze bivakken een
tactische fout noemen, die fout was een gevolg
van de politieke fout van misplaatst vertrouwen
in een onvertrouwbaren oosterschen potentaat!
Ondanks zijn niet zeer aanbevelenswaardige
antecedenten, beeft Toekoe Oemar dan toch in
elk gevai gedurende bijna drie jaren het
in hem gestelde vertrouwen niet beschaamd,
waardoor dat vertrouwen, boewei altijd gevaar
lijk blijvende, toch gaandeweg reden van bestaan
verkreeg. Wat wisten wij echter van dien
geheimzinnigen radja van Lombok af, dan alléén
dat hij zich bij vroegere gelegenheden ook al
niet al te toeschietelijk tegenover de Compagnie
had betoond 1 Zoo ooit, dan was dat vertrouwen
misplaatst, en wij hebben er voor geboet, zwaar
geboet! Leggen wij nu verder het aantal slacht
offers van de Lombok- en Atjeh fouten tegen
over eikaar op de schaal, dan slaat die zeker
ten gunste van den generaal Deykerhoff over.
Nu komen de twee maten
Generaal Vetter wordt gehandhaafd en in de
gelegenheid gesteld revanche te nemen, en
schitterend heeft hij zich gewroken, daartoe in
staat gesteld door eene buitengewone troepen
versterking, hem op zijn aanvrage dadelijk toe
gezonden. In bet vaderland teruggekeerd, wordt
hij allerwegen toegejuicht en bewierookt als de
Lombokbedwinger, en la>t not least als opper
bevelhebber van het Indische leger naar Indié
teiuggezonden, om toch vooral te doen uit
komen, dat alles vergeten en vergeven was.
Hoe keert nu de generaal Deykerhoff in patria
terug 7 Als de Atjehsche zondenbok bij uit
nemendheid I
Waarom ook dien generaal niet in de gelegen
heid gesteld den verrader Toekoe Oemar te
straffen 7 waarom hem die roede niet te vr-
trouwd? Hij, de dupe van dien schelm zr
schelmen, was er dan toch zeker het naaste toe
En van een débacle als op Lombok was hier
geen sprake! De posten in de buitenlinie waren
in behoorlijken staat van tegenweer, ruim voor
zien van munitie en vivres. Kota-Radja werd
dadelijk geducht versterkt, en 2 bataljons
infanterie en 1 batterij artillerie aangevraagd.
Den 29n Maart droste Toekoe Oemar sn op 7
April was alles nog rustig op Atjeh.
De aangevraagde versterking komt aan, maar
tegelijk daarmede de generaal Vetter als regee-
ringscommissaris en overbrenger van een tele
gram van den gouverneur-genei aal, inhoudende
het besluit, dat de generaal Deykerhoff ontheven
was van zijn functie als gouverneur van Atjeh
en als generaal-raajoor op non-activiteit gesteld.
De overdracht van het civiel bestuur en het
militaire commando had op staanden voet plaats.
Generaal Vetter installeerde zich met zijn staf
in het gouvernementshotel, waarin nog de
meubels van den afgetreden gouverneur ten
dienste van den nieuwen bewoner achterbleven,
terwijl ïder Mohr, der seine Schuidigkeit gethan
hatte", naar Oleh-Ieh vertrok, in afwachting van
scheepsgelegenheid Is daar niet iets diep tragisch
in dat aftreden van iemand, die gedurende v i er
jaren het vertrouwen der hoogere autoriteiten
genoot, en dien men nu niet eens waard achtte
revanche te nemen?
En dat nu juist generaal Vetter dat ontslag
moest aankondigen, dat is de ironie der historie I
In gemoede stel ik nog eens da vraag aan iedei
weldenkendais hier niet met twee maten ge
meten 7
De gemeenteraad van Amsterdam heeft be
noemd tot hoogleeraar in de schei- en artsenij-
beraidkunde in de plaats van prof. J. W. Gun
ning, den heer dr. C. A. Lobry van Troostenburg
de Bruyn, scheikundige bij de marine aldaar, en
tot hoogleeraar in de klinische neuropathologie
en psychiatrie, in de plaats van prof. Hertz, den
heer dr. C. Winkler, oud-hoogleeraar aan de
Rijks-Universiteit te Utrecht.
In een artikel over de Unie-collecte voor de
school met den Bijbri vindt men vermeld, dat
er thans ongeveer C00 dergelijke scholen in ons
land zijn met circa 100.000 kinderen en 2000
onderwijzers en onderwijzeressen.
Die scholen vertegenwooidigen een waarde van
ongeveer f6.000.000; de jaailijksche kosten van
onderhoud en instandhouding bedragen, ruw ge
rekend, f 1.500 000.
De Unie-collecte, die in bet gunstigste jaar
f 120.000 opbracht, is tegenwoordig gedaald tot
i 75.000.
VLAARDINGEN. Statistiek der haring-
visscherij tot en roet 5 dezer:
Aangebracht door 210 loggers en 36 bommen
52053 ton.
Op hetzelfde tijdstip
in 1895 door237 loggers en 42 bommen 63503 ton
1894 243 72 77126
1893 i 315 s 170 124075
KRALINGSCliE VEER. Gisterochtend wer
den alhier ter uiaikt aangevoerd 220 zalmen,
die f 0.80 tot 1.30 per !/j kilo opbrachten.
Nog werden aangevoerd 212 St.-Jacobszalmen
en 1 steur, die f 17 opbracht.
Ned.-Herv. Kerk.
In de gisteren gehouden zitting van de alge
meens synode dar Nederl.-Herv. kerk is door
prof. Cannegieter, namens de commissie ad hoe,
over de zaak-Schiedam rapport uitgebracht. Het
rapport, waarvan de voorlezing meer dan ander
half uur duurde, zal gedrukt worden.
Beroepen: te Leerbruek en Middelkoop
ds, K. Havinga, te Andel (N.-Br.) te
Urmond ds. W. van Eiden, te Heemskerk c. a.
Evang.-Lntlt, Kerk.
De loden der synodale commissie ds. W. F.
Loman en J. C. M. J. Knegt, zijn naar Wezel
vertrokken om de synode te vertegenwoordigen
bij de feestelijke inwijding der gerestaureerde
Willebrorduskerk op heden 7 Augustus.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Haamstede de beer I.
Domna, cand. te Rotterdam.
Door wijlen den heer C. Baardman te Giesen-
dam, onlangs ovei leden, is aan de geref, kerk
aldaar f 2 000 en aan de geref. zending onder
de Heidenen f6000 gelegateerd.
Israëlietische Kerk.
Voor de akte van bekwaamheid als Israëlietisch
godsdienstonderwijzer zijn deze week geëxami
neerd en toegelaten
Voor den laagsten rang de heeren A, van dei-
Horst en L. Koekoek, beiden van Hoogeveen,
II. van der Wijk te Bolsward, L. Frank te
Zwolle, L. de Wolff te Tiel en D. Wessel te
Rotterdam.
Voor den middelsten rang de heeren M. Cats
te Enschede, A. No! te Monnikendam, J. Stibbe
te Groningen (de beide laatsten zijn studenten
van het seminarium te Amsterdam).
Voor den boogsten rang de heeren L. A.
Cohen te Leeuwarden, S. de Vries te Winschoten,
(studenten van het seminarium) M. Goidsmit
te Amsterdam, S Koekoek te Hoogeveen en L.
Roeper te Amsterdam.
Voor het rabbinaal college is als darsjan
geexamineerd en toegelaten de heer G. Koster
te Leeuwarden, student van het Nederl. Israel,
seminarium.
De examens zijn geëindigd,
De jaarlijksche algemeene vergadering van de
maatschappij tot nut der Israëlieten in Neder
land zal dit jaar gehouden worden op Zondag 6
September te 's-Gravenhage.
BURGER L IJ KE NT AN D.
Geboren t 5 Aug. Anna, dochter van
M. van der Dusse en H. de Jager, Adriana-
straat.
