A". 1896
Donderdag 19 November
N°. 9178
Vijftigste J" a a r g a n g.
Verschijnt dagel ks, uitgezonderd Dinsdag,
U IT 8 R V E R J. ODÉ.
Unit en lanflsclieBeriPh urn»
G 0 UIU
Abonnementsprijs, per kwartaalf 1.85.
Franco per post, door het geheele Rijk- 2.50.
Afzonderlijke nommers- 0.10,
Bi» P, i BOTKttdTltl AT ÏO.
Advertentieprijs van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant1.10
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 18 November 1896.
België heeft zijn ministerieele crisis, die
zich even voor de bijeenkomst van de wet
gevende veigadering heeft geopenbaard. De
«duister van oorlog, die het met zijn collega's
in het ministerie niet kan vinden, heeft zijn
ontslag ingediend, een geval, dat minder de
aandacht zou trekken, als de omstandigheden
niet van zeer ernstigen aard waren, bovenal
als de koning niet persoonlijk eenigszitis bi
de zaak betrokken was. De Indépendance
Beige, een blad van vrijzinnige richting, wijst
op de ndelicate" positie, waarin koning
Leopold II is geraakt. Sedert jaren, zegt dat
£lad, heeft de koning op militaire her
vorming als onmisbaar aangedrongen. De
minister van oorlog, generaal Brassine, maakte
zijn wetsvoorstel gereed en openlijk werd
verklaard dat het kabinet wegens bet ge
wicht 'der kwestie, met den minister zou staan
of vallen. Toch vond men reeds destijds een
middel tot uitstel. De premier Beernaert was
wegens het verzet tegen zijn eiseh tot in
voering der evenredige vertegenwoordiging
afgetreden en door De Burlet vervangen, die
als premier van binnenlandsche naar buiten-
landsche zaken overging.
De nieuwe ministers van binnenlandsche
zaken en van financiën hadden tijd tot be
studeering der zaak noodig, daar zij voorde
.militie en de geldmiddelen er nauw bij be
trokken waren. Maar reeds toen werd voor
speld, dat het ontwerp nooit wet zou worden,
-want zoodra de premier Burlet 't waagde er
van te spreken als van een regeeringsont-
werp, stoof de heer Woeste op om te zeggen
dat men hier slechts van een voorstel van den
minister van oorlog gewagen kon. Destijds
werd van de linkerzijde generaal Brassine
reeds uitgenoodigd om af te treden, daar zijn
collega's hem tegenover Woeste niet hadden
gesteund. Het moest hem destijds reeds ge
bleken zijn, dat de clericale partij den persoon
lijken dienstplicht beslist verwierp. Evenwel
heeft de generaal door nu althans ontslag te
nemen, zich gerehabiliteerd.
Den voor de militaire hervorming ijveren
den koning heeft het kabinet inmiddels mis
leid. Die hervorming is door een ministerie
der rechterzijde beloofd, daarna uitgesteld en
nu ten grave gebracht. En de udelicat
"positie van den koning is, naar de Ittde'p.
zegt, het gevolg van het alom verspreid en
niet weersproken gerucht, dat men den
koning tot zwijgen heeft weten te brengen
'door zekere smarchandages" in zake den
"Kongo of wat anders.
Tot zooverre het blad, dat zich haast er
bij te voegen, dat het aan al deze geruchten
■niet gelooft. Reeds de vooronderstelling, dat
een fooi in staat is, den koning in de ver
wijdering van de door hem noodig geachte
hervorming te doen berusten, is voor het
hoofd van den staat, tevens den chef van
het leger, zulk een doodende beleediging,
dat het loyalisme van het blad daartegen
krachtig moet protesteeren.
nDat men den koning tot zwijgen heeft
weten te/ brengen door zekere nmarchan-
dages" dn zake den Kongo of wat anders".
De Kongostaat moet er natuuilijk bij, en als
men weet, welke offers die staat reeds heeft
gevraagd, is dit licht te begiijpen.
Het is bekend, dat koning Leopold van
België sedert jaren over het bezit van koloniën
heeft nagedacht en er met mannen van
beteekenis uit verschillende landen beeft
geconfereerd.
De bekende Afrika-reiziger Stanley heeft
indertijd de aandacht van den koning op het
Kongo-gebied gevestigd; gevolg is geweest de
stichting van den Kongostaat. met Leopold
II tot souverein, een staat, waarmede België
overigens niets te maken had. De koning moet
by zjjn stieven, om den bloei van dien staat
te bevorderen, en vergeten we niet er bij
te voegen dien bloei ten bate van zijn
Belgische onderdanen te doen komen, een
groot deel van zijn vermogen hebben inge
boet, en tengevolge daar-'an is België hem
herhaaldelijk te hulp moeten komen.
Tien millioen franken zijn door de wet
gevende macht toegestaan ten behoeve van
den Kongo-spoorweg, verder is een voorschot
aan den Kongostaat geschonken van vijf en
twintig millioen franken later nog eens vijf
millioen tot dekking van de schuld van den
Kongostaat, en voor den reeds genoemden
spoorweg nogmaals vijftien millioen, te zamen
de respectabele som van vijf en vijftig millioen
franken.
Waren die belangryke bijdragen bewijzen
van sympathie voor den staat, waarover
België's koning den schepten zwaait Geens
zins. Maar de zaak schijnt te wezen, dat de
meerderheid zoo toeschietelijk was, opdat de
koning aan het ministerie dier meerderheid
totale vryheid van handelen zou laten.
De socialistische en de radicale partij heb
ben zich daarentegen steeds beijverd het
dwaze der geheele Kougo-onderneming in het
licht te stellen, en dat op echt Belgische, dat
is bittere, luidruchtige manier.
Onder anderen gaf de Be/orme een artikel
over ïDe leelijkheid van den Kongo". Ze ont
leende haar gegevens aan een nagelaten ge
schrift van zekeren heer Paul Janssens, die
vroeger onderwijzer te Molenbeek Saint-Jean,
was geweest en later in dienst van den Kongo
staat is getreden. Met de schrilste kleuren
worden in dit geschrift al de ongerief el ij k-
'heden, en de ellenden, die aan een verblijf
in den Kongostaat verbonden zijn, afgeschilderd
»Hoe", zoo heet het onder anderen in dit ge
schrift, »gij wilt, dat de arbeider zich hier
zal komen vestigen, louter met zijn lichamelijke
kracht, met zijn vrouw en kinderen Op
staanden voet gefusileerd te worden, zou
oneindig beter voor hem en zijn gezin zijn.
Verhuizing naar den Kongostaat beteekent
niet anders dan spoedige en zekere uitroeiing
dér geëmigreerd en."
Tengevolge van de genoemde subsidiëii zijn
noodige hei vormingen in België achterwege
moeten blijven, o. a. de legerhei vorming. De
minister van oorlog was met zijn plannen reeds
lang gereed, doch de indiening daarvan werd
uitgesteld, de eene zitting voor, de andere na.
Eindelijk is het tot die indiening gekomen,
maar de collega's van generaal Brassine be
gonnen achteruit te krabbelen. Deze laatste
begon te begrijpen, dat hij tevergeefs aan
zijn plannen gewerkt had, en als man van
eer heeft hij ontslag gevraagd, en de koning,
voorstander van de plannen des ministers,
is genoodzaakt geweest, hem te laten gaan.
Waarlijk, geen benijdenswaardige toestand
voor een vorst, die het goede heeft gewild,
maar niet tot stand heeft kunnen biengen.
F It i S K II IJ K.
De president der republiek heeft het be
schermheerschap der Fransche afdeeling van
het Roode Kruis, hem door den hertog van
Aumale aangeboden, aanvaard.
De Kamer heeft gisteren met 297 tegen
238 stemmen het voorstel tot wijziging van
de verkiezing voor den senaat verworpen.
Op het einde der zitting vroeg Jourdan in
eene inteipellatie wat de houding der regee
ring tegenover den senaat zou wezen. Méline
bestreed de blijkbare bedoeling van deze
interpellatie. Ten slotte werd de eenvoudige
orde van den dag, door de regeerïng aanvaaid,
aangenomen met 311 tegen 241 stemmen.
De Kamer heeft met 304 tegen 241 stem
men een amendement van Jumel verworpen,
volgens hetwelk alle gemeentelijke gedele
geerden tevens senatoriale gedelegeerden
zouden zijn.
De minister van eeredienst Darlan heeft
aan de bisschoppen een rondschrijven gezon
den om hun in herinnering te brengen dat
zij volgens een bepaling van het concordaat
wel de beschikking hebben over gebouwen,
helzy als woning voor zichzelf of voor de
uitoefening van hun dienst, maar dat zy die
gebouwen niet mogen gebruiken om er verga
deringen, congressen of feesten te houden.
Ue Temps meldt dat de Fransche regeering
reeds maatregelen genomen heeft tot beveiliging
van Frankrijk's rechten in het achterland van
Dahomey en op den Niger, zoo de Roval Niger
Company mocht trachten, door het bezetten
van Badzjibo voor Frankrijk den handelsweg
langs den Niger af te sluiten, die kapitein
Toutée en luitenant Hourst geopend hebben.
1) I T S fl If t A S D.
Keizer Wilhelm heeft den Italiaansellen
minister-president Di Rudini per telegraaf
gelukgewenscht met het sluiten van den
vrede met Abbessynië en zond ook een tele
gram aan koning Humbert.
In den Rijksdag zette de heer Munckel
gisteren de interpellatie der liberale partij in
zake het duel en het geval Biüsewitz uiteen.
De rijkskanselier verkluaide dat eerstdaags
eene commissie van officieren bijeenkomt,
welke rapport zal uitbrengen over voorschrif
ten, volgens welke geschillen en beleedigingen
tus chen officieren zullen worden onderworpen
aan de beslissing van een eeregericht,
onder beding dat hare onvoorwaardelijk
verbindende uitspiaak nooit zal mogen uit-
loopen op eene verplichting om te duelleeren
of een verlof daartoe. Ook op het gebied
van het burgerlijk p-echt is een uitgebreid
onderzoek aan den gang ten behoeve van
verscherping der bestaande wetsbepalingen.
Het door vorigen spreker aangevoerde recht
van gratie komt toe aan den souverein en
staat niet ter beoordeeling van den Rijksdag.
De minister van oorlog Von Gossler be
sprak het geval-Briisewitz, waarbij hij her
haaldelijk in de rede gevallen werd. Hij
verklaarde dat de krijgsraad in deze zaak
uitspiaak heeft gedaan, Baar dat zijn vonnis
nog niet door den keizer bekrachtigd is en
mitsdien nog geen rechtskracht bezit. De
stukken zullen ecliter op keizerlijk bevel ter
beschikking van het ministerie van oorlog
worden gesteld het vonnis kau dan met de
overwegingen worden openbaargemaakt.
B E L I E.
In de Kamer, die gisteren Beernaert tot
voorzitter, en Tack en De Snoy tot onder
voorzitters koos, is de interpellatie over de
staatkundige beteekenis van Brassine'sontslag
op 24 dezer bepaald.
Volgens de Indepcndance bevat het wets
ontwerp op de schutterijen, door de regpering
ingediend, o. a. de bepaling dat de dienst
doende schutter, zal bestaan uit personen
tusschen 20 en 40 jaar, de reserve uit die
van 40 tot 50; de rangen van kolonel en
luitenant-kolonel zullen afgeschaft worden;
de hoofd-otficieren worden benoemd door den
koningde schutters van het eerste jaar
zullen zich twaalf dagen moeten oefenen in
het kamp van Beverloo.
ENGELAND.
In een te Belfast gehouden en door den
lord-mayor gepresideerde vergadering is be
sloten daar een standbeeld op te richten voor
koningin Victoria, bij gelegenheid van haar
zestigjarig regeeringsjubileum. Om den kleinen
man in de gelegenheid te stellen bij te dragen,
is een inscbrijvingelijst geopend voor bijdragen
van ten hoogste 1 shilling.
Teneinde aan de door hongersnood zoo
zwaar geteisterde Britschindische bevolking
werk te verschaffen, zjjn verschillende spoor-
