BINNENLAND.
Staten-Generaal.
Uit de Staatscourant.
STADSNIEUWS.
Gemengde Iffcdcdcellngen.
De Paus vierde ouder groote belangstelling
Zaterdag 1.1. den negentienden vei jaardag der
aanvaarding zijner waardigheid.
De Zweedsche Tweede Kanier vot wierp de
vei lenging van het Zweedsch-Noorsehe handels
verdrag met 10G tegen 100 stemmen, de Eerste
Kamer deed hetzelfde zonder stemming.
De Rumeensche minister van builenlandsche
zakrn Stoieescu is onmogelijk geworden door
een persoonlijk schandaal. Een opvolger is voor
hem nog niet gevonden. De Koning tracht
Sturd/.a, die zeer gezien is te Berlijn en te Wee-
nen, over te halen zitting te nemen in het
kabinet.
De hervormingsplannen voor Cuba hebben
een scheuring doen ontstaan in de Cubaansche
Junta te New-York. Eenige leden zijner voor,
andere willen er niet van weten.
In strjjd met de bestaande jurisprudentie
heeft bet Hoog Gerechtshof der Zuid-Afrikaan-
sche Republiek bij vonnis beslist, dat het Hof
een oordeel mag vellen over de rechtsgeldig
heid van zekere wetten, eri dat besluiten van
den "Volksraad uog geen wetten zijn en geen
verbindende kracht hebben.
Steunende op de volksopinie, die zich aan haar
zijde schaart, Val de Volksraad waarschijnlijk
een wet uitvaardigen, waarbij de competentie
van hel Hof uitdrukkelijk wordt vastgesteld.
Bij koninklijk besluit is: 'lo. benoemd tot
hoobleeraar in de faculteit der wis- en natuur
kunde aan de Rijksuniversiteit te "Utrecht, om
onderwijs te geven in de synthetische, de ana
lytische, de beschrijvende en de differentiaal
meetkunde, dr. J. de Vries, leeraar aan de
Polytechnische School te Delft; 2o. met ingang
van den dag waarop de hoogleeraar dr. J. de
Vries zijne lessen zal aanvangen, de hoogleeraar
in de faculteit der wis- en natuurkunde aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht, dr. "W. Kapteyn,
ontheven van het geven van onderwijs in de
beschrijvende en de analytische meetkunde.
Bij koninklijk besluit is benoemd tot hoog
leeraar in de faculteit der godgeleerdheid aan
de Rijksuniversiteit te Leiden, om onderwijs te
geven in de geschiedenis van het Christendom
en de geschiedenis van de leerstellingen van
den Christelijken godsdienstdr. F. Pijper,
predikant te Berkhout.
Bij Kon. Besluit zijn, buiten bezwaar van
's Rijks schatkist, benoemd tot gedelegeerden
der Nederiandsche Regeering bij het Orienta-
listen-congres, te Parijs van 5 tot 12 Sept.
1897 te houden: dr. M. J. de Goeje en dr. G. P.
Tiele, hoogleeraren aan de Rijksuniversiteit
te Leiden.
De gewone audiëntie van den minister van
Justitie zal op Dinsdag 23 Februari aanstaande
niet plaats hebben.
Blijkens een telegram van den gouverneur-
generaal van Nederlandsch-Indië, van 19 dezer,
wordt de gouvernements-koffieoogst op Java
voor dit jaar thans geraamd op 360,000 pikols.
{St.-Cl.)
Gisteren is te 's-Gravenhage overleden de
Staatsraad mr. Abraham Jacob Swart, die
sedert geruimen tijd lijdende was. Hij bereikte
den leeftijd van 81 jaar.
De overledene had in Indië een gewichtige
loopbaan achter zich. Eerst stond hij als advo-
kaat en procureur te Batavia, later was hij de
rechterlijke macht en vervulde o. a. de betrek
kingen van voorzitter van den Raad van Justitie
te Batavia, procureur-generaal bij het Hooge
Gerechtshof, en was ten slotte president dei-
heide gerechtshoven in Indië.
In 1866 werd hij op de meest eervolle wijze
ontslagen en in ditzelfde jaar tot lid van den
Raad van State benoemd, welke betrekking hij
tot zijn dood toe bekleedde.
Hij was commandeur van de orde van den
Nederlandsehen Leeuw. Indertijd maakte hij
deel uit der commissie voor het ontwerpen
van een strafwetboek. Gedurende eenigen tijd
was hij voorzitter der sNederlandsche Juristen-
vereeniging".
Te Amsterdam is gisterenavond te lialftien,
na een vrij langdurige ziekte, overleden de heer
"Van der Biesen, een bekend en gewaardeerd
advocaat daar ter stedeveel bekendheid ver
wierf hij zich door zijn ijverig en onvermoeid
streven in het belang van de Roomsch-Katho-
lieke Kerk.
Verscheidene vereenigingen van heel of half
godsdienstige strekking hadden aan den heer
Van der Biesen haar oorsprong of een goed
deel van haren bloei te danken.
De overledene was president van den Bizon
deren Raad der vereeniging van den H. Vin-
centius van Paulo en protector van de St.-
Josephs-Gezelienvereeniging, welke hij in het
jaar 1868 mede hielp oprichten.
De heer Van der Biesen zag zijn verdiensten
tegenover zijn kerk gewaardeerd door de be
noeming tot ridder in de orde van den H.
Gregorius den Groote.
Gisteren is te 's-Gravenhage overleden de
heer W, Kramer, directeur van verschillende
cultuurmaatschappijen.
üe regeeringscommissie voor de wereldten
toonstelling te Parijs in '1900 zal, naar het
Dagblad \erneenit, hedenmiddag te 2 uur dooi
den minister van waterstaat, handel en nijver
heid aan zijn departement worden geïnstalleerd.
Naar de anti-rev. Nederlander meldt, ver
gaderden Zaterdag, te Amsterdam onder pre
sidium van dr. Kuyper, de redactiën van anti-
revolulionnaire bladen tot bespreking van het
Program van Actie.
Binnenkort zal, naar bet Tad. meldt, de
betrekking van inspecteur voor de dienstvakken
posterijen en telegrafie, ieder afzonderlijk,
worden opgeheven en zullen inspecties voor
de vereenigde dienstvakken worden ingesteld.
bierenbescherming.
Dc .jaarlijksclie algcuicene vergadering der Xeder-
landseiie Vereeniging tot bescherming van dieren zal
gehouden ivordcu Vrijdag a. s., des avonds te 8 uur,
in de foyer van het Gebouw voor kunsten en weten
schappen te 's-Gravenhage.
Behalve de gewone werkzaamheden zullen vier
nieuwe hoofdbestuursleden moeten gekozen worden,
in plaats van de heeren dr. P. C. Margadant, J. A.
.Turriaanse, G. S. de Veer Jr. en dr. H. F. van de
Ven, voor wie respectievelijk eandidaat zijn gesteld
de hoeren II. Allan, S. B. Criellaert, jhr. De Jonge
van Zwijiisbergen en dr. S. B. Selhout.
Leprozen.
Het voorloopig bestuur van de Protestantsche
Vereeniging tot verpleging vau leprozen in Suri
name hoeft besloten een beroep te doen op de mild
dadigheid der Protestanten in Nederland. Het getal
der iijders aan melantschheid in West-Indie is zeer
groot en de toestand wordt al treuriger en treuriger.
Onder de leden van de Hernhutterzending zijn er,
die zich bereid hebben verklaard de verpleging op
zich te nemen, doch een bedrag van f 20,00 is noodig
om het werk te beginnen, en daarvoor vraagt de
commissie bijdragen. De zaak wordt gesteund" door
de commissie der Protestantsche ksrkcn in Neder-
landsch Oost- en "West-Indiê, en verder door tal van
particulieren.
Correspondentie.
Den heere E. v. d. "VV. te Botterdam. In ons biad
gedateerd Zaterdag 20 Februari komt de door u ge-
wenschte rectificatie reeds voor. De fout is voortge
sproten op eene foutieve opgave van officieele zijde.
OVERSCHIE, 22 Februari. De kegelclnb „Land
en Schiezicht" alhier, die in den korpswedstrijd op
Zondag 14 dezer 4 negens wierp, heeft, nu deze
wedstrijd gisteren is geëindigd, de zekerheid, dat zij
daarmede den negenprijs heeft behaald. Groote
vreugde heerscht onder de Oversehiesche kegelaars,
en geen wonder. De elub is eerst sedert 2 maanden
opgericht cn kwam te Schiedam voor het eerst in
een v 1st rijd uit, alwaar zij nu een groote verguld
zilveren medaille heeft behaald. Voorwaar, een schoon
begin en een aanmoediging voor de leden der jonge
club om zich met ijver op het kegelspel te blijven
toeleggen.
VLAARD1XGEN, 21 Februari. Gisteren werd door
B. en W. aanbesteed het onder profil brengen, rio-
leeren en bestraten van de Wilhelmïnastraat enz.
alhier.
Ingekomen waren 19 biljetten,
Hoogste inschrijver was Andr. Miehels te Utrecht
voor f22300 en de laagste GebTS. Kijne alhier voor
f19216.
Het werk is aan de laagste inschrijvers gegund.
ROTTERDAM, 21 Februari. Met militaire eer-
bewijzingen werd gisteren namiddag op de alge-
meene begraafplaats te Crooswijk ter aarde besteld
het stoffelijk overschot van kapitein G. Lamors,
gep. officier van het Indische leger, ridder van de
Militaire Willemsorde, kapitein van het korps Ko
ninklijke Scherpschutters, commissaris van afmon
stering van het Iddische leger, enz.
Bij "het sterfhuis sloten zich bij den lijkstoet aan
het korps Koninklijke scherpschutters onder com
mando van den len luitenant J. van Alphen, en het
bataillon mariniers, terwijl de lijkkoets vooraf ge
gaan werd door een vnurpeleton en het muziekkorps
van het korps Koninklijke scherpschutters, allen in
groot tenue. Onder het spelen van treurmarschen
ging de lijkstoet langs de marine kazerne naar de
begraafplaats.
Verscheidene kransen der officieren van de schut
terij, van dc vereeniging tot vrijwillige oefening in
den wapenhandel, waarvan kapitein Lamers gerui
men tijd instructeur was, dekten de lijkkist.
Als slippendragers fungeerden luitenant-kolonel
J. B. Verhey, commandant van het garnizoen, kapi
tein H. J. J. Bos, commandant van het korps Ko
ninklijke Scherpschutters, kapt. J. A. Xuy, kapitein-
plaatselijk adjudant en een kapitein van de mari
niers.
Vele officieren van leger, marine en schutterij
waren op het kerkhof aanwezig om den overledene
de laatste eer te bewijzen.
Aan de geopende groeve werd de overledene her
dacht door Jhr. Sis, die ook van den Minister van
Koloniën opdracht had ontvangen, den overledene
een afscheid too te roependoor den heer Wijnma
len, kapitein van afmonstering te Amsterdam, overste
Verheij van de mariniers en de heer Schoonenbeek,
president van de vereeniging van oud-Indische strij
ders kapitein Bos bedankte namens de familie.
DELFT, 22 Februari. Xaar aanleiding van de
Memorie van Antwoord tot wijziging van het be
stuut der Polytechnische Schooi heeft de vereeni
ging van Burgerlijke Ingeneurs te 's-Gravenhage
oen adres aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal
verzonden met vn*zoek het aanhangige wetsontwerp
niet te willen bf' :htigen tenzij zoodanig gewijzigd,
dat
V. het Curatorium niet worde belast met het be
stuur der school, maar optrede als een college van
toezicht en advies;
2*. bet bestuur der Polytechnische School worde
geregeld in verhand metde instelling van afdeelingen
met zelfstandig bestuur.
DORDRECHT, 22 Februari De anti-rev. kiesver-
eoniging en de Centrale anti-rev. kiesvereeniging
alhier zijn ontbonden en er is een nieuwe anti-rev.
kiesvereeniging opgericht, onder don naam van
„Nederland cn Oranje", die zich bij bet centraal co
mité heeft aangesloten. Tot leden van het bestuur
ziju gekozen do heeren G. L. de Vries, P. van Priel,
H. G. de Jonge, G. P. J. van Alkemade, H. A. Dicke,
31. Wulfse, X. J. H. MegL F. Slijper, J. Ouborg
Jr., mr. J. 31. Rons, D. Krijger, J. Aaruoutse Sr.,
A. Oostenrijk.
LEIDEN, 21 Februari. Gisteren overleed alhier
in den ouderdom van 85 jaren de heer A. van Leeu
wen, oudste der binnen deze gemeente gevestigde
notarissen. Dc overledene, vroeger hoofdambtenaar
ter gemeente-secretarie te Leiden, werd tot zijn
eerstbedoeld ambt benoemd bij Kon besluit van 15
September 1857.
TWEEDE KAMER.
Stoomtrambanen iu Groot-Atjeh.
Dc Minister van Kolonie'n heeft cene aanvulling
van de Indische begrooting voor 1897 aangevraagd
ten bedrage van f 325,000 tot aanvankelijke uitvoe
ringen van het denkbeeld om stoomtrambanen aan
te leggen ter verbinding van de bivouaks te Lohn-
ga, Tjot Mnntjang en Samahani met de geconcen
treerde stelling, waarvan de posten én onderling én
met Kotta Radja door zoodanige baan verbonden
zijn. De Indische regeeriug is bevestigd in hare
overtuiging dat tot den aanleg, althans voor een
trambaan in de Saga der XXII Moekims, zoo spoe
dig mogelijk moet worden overgegaan.
Uit de vroegere medcdeelingen is bekend, dat na
de excurcie in de XXII Moekims op 4 27 Aug. een
bivouak werd gevestigd te Samahani tot eerdere
fnuiking van het verder verzet in de YII Moekims
Baïd en tevens tot beheersching van hot op den
linkeroever van de Atjeb-rivier gelegen deel tot
Indrapoeri toe. De vestiging van dit bivouak en de
rustelooze vervolging van de bendehoofdeu door de
aldaar gelegerde troepen, hebben het gevolg gehad
dat geen henden zich meer op den linkeroever van
de Atjeh-rivier tot Indrapoeri hebben durven vcr-
toonen; dat de naar het aangrenzend gebergte uit
geweken bevolking van de YII Moekims Baïd meer
en meer is teruggekeerddat de Moekiinboofden
uit dat hoeloebalangsehap zich op een drietal na bij
het bestuur hebben aangemeld en dat do hoofden
der Y Moekims-Indrapoeri geregeld bij het bestuur
verschijnen tot het bespreken en afdoen van zaken.
De hoofden van het verzet in deze Sagi, waaronder
in de eerste plaats het jeugdige sagihoofd Toekoe
Panglima Polim Mohamad Dagad te noemen is, zijn
uit dit gedeelte van hun gebied teruggetrokken en
hebben nu Selimoen tot uitgangspunt van hunne
vijanden handelingen gekozen.
De naaste taak onzer troepen zal dus zijn aan de
vijandelijke benden het verblijf in den omtrek van
Selimoen onhoudbaar te maken en daartoe dient het
bivouak Samahani dat aan zijne bestemming ten op
zichte van do VII Moekims Baïd heeft beantwoord,
aanvankelijk naar Missigit Indrapoeri en later naar
Selimoen verplaatst te worden. (Blijkens een op 2
Februari van den Gouv.-Gen. van Xed. Indië ont
vangen telegram is te Indrapoeri een tijdelijk kam
pement voor zes coinpagnien infanterie opgericht. Om
later met kracht van uit de geconcentreerde stelling
de buitenposten te kunnen ondersteunen, is eene
treinverbinding noodig.
De aanlegkosten berekent men met inbegrip van
rollend matirieel op f22,560 per KM., zoodat voor
de 14 KM. lange allereerst vermelde lijn Lambaroe-
Indrapoeri f316,000 zal ivorden vereïscht. In het
geheel wordt gerekend dat in Groot-Atjeh, huiten
de geconcentreerde stelling, 30 KM. trambanen
noodig zullen zijn, waarvoor dus een crediet van
f677,000 wordt gevorderd.
Overeenkomsten met Inlandsche
Yorsteninden O o s t-In d is e h e n
Archipel.
Daartoe gemachtigd door de Koningin-Regentes
heeft de minister van Koloniën aan de Tweede Kamer
doen toekomen, met de daarbij hehoorende Nota's van
Toelichtingen, de navolgende' contracten met inland
sche vorsten in den Oost-ïndischen Archipel of daar
mede gelijk te stellen stukken.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot lid van college van
regenten over de gevangenissen te Alkmaar, mr A.
J F. XI. N. Dorbeck, advocaat en procureur aldaar.
Bij Kon. Besluit is aan G. II. van Everdingen, op
zijn verzoek, met ingang van 1 Juni 1897, eervol
outslag verleend als notaris te Terborg, gemeente
Wisch
Bij Kon. Besluit is benoemd tot griffier der arrond.-
rechtbank te Utrecht mr. II. 4. Jorderis, thans griffier
der arrond.-rechtbank te Almelo.
Bij Kon. Besluit is met ingang van 1 Maart 1897,
de kapitein jhr. D. R. Gevers Deynoot, van liet reg.
grenadiers en jagers, op pensioen gesteld en het be
drag van het pensioen bepaald op f1134 'sjaars.
Bij Kon. Besluit is benoemd bij het personeel van
den geneeskund. dienst der landmacht, tot militaire
apotheker 2e kl. de apotheker H II. Poelman.
Bij Kon. Besluit is, met ingang van 1 Mei 1897
a. benoemd tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Bergen op Zoom, J. F. Verbist, thans in
gelijke betrekking te Oosterhout;
h. beiast met de waarneming van de directie van
het post- en telegraafkantoor te Oasterhout, A. Somers,
thans directeur van het telegraafkantoor te Bergen
op Zoom.
De Kieswet en.de Waterleiding.
Men zal zich herinneren, hoe door de redactie
van dit blad opgekomen is tegen de toepassing
der kieswet inzake enkele huurkiezers, gelijk
deze hier ter stede werd ir. praetijk gebracht.
Wij waren n.l. van oordeel, dat in sommige
gevallen te onrecht door den burgemeester
aftrek van den huurprijs voor het gebruik der
waterleiding werd gelast.
Het doet ons genoegen, dat de Gemeentestem,
zeker een blad van autoriteit op het onderhavige
gebied, geheel aan onze zijde staat, ja zelfs nog
verder gaat dan wij, daar het meer generali
seert, en eigenlijk alle waterleidinggebruik als
ipso jure vallende onder de sondergesehikte
nevenbedingen" van art. 1584 B, W. rekent.
Het oordeel van de Gemeentestem bijjkt uit
eene correspondentie gevoerd in het heden uit
gekomen nummer van dat blad, tusschen den
heer Yan Luik alhier en de redactie.
De lieer van Luik had gevraagd:
Mag onder den huurprijs in art. 15 lo. der
kieswet begrepen worden, wat strekt tot terug
gaaf van hetgeen de verhuurder betaalt voor
het gebruik van water uit de drinkwaterlei
ding, of moet dit bij de berekening worden
afgetrokken, zooals bij de beschrijving voor het
personeel geoorloofd is
M. i. het laatste. Wel beweert men dat de
waterleiding de pomp vervangen heeft en voor
een pomp niet wordt afgetrokken, maar 't wa
ter van de pomp is een product van 't ge
huurde erf of het dak van het huis, dat is een
genot in art. 1584 B. W. bedoeld, terwijl het
water, waarvan hier sprake is van builen in
gevoerd wordt.
Naar mij voorkomt moet alleen dat als huur,
in 15 lo. der kieswet bedoeld worden aange
merkt, wat overblijft nadat de bijleveranties
er afgerekend zijn.
De redactie van de Gemeentestem antwoordt
Wij denken er anders over. De betaling voor
het gebruik der waterleiding behoort o. i. tot
de »ondergeschikle nevenbedingen" met welke
blijkens de M. v. A. (p. 22) geen rekening
te houden is. Uitdrukkelijk was daarbij de rege
ling voor het toepassen der pers. belasting niet
van toepassing verklaard. Hetgeen werkelijk
betaald wordt voor de woning met de daaraan
verbonden gemakken in casu het gebj*üik
van waterleiding is o. i. de huurprijs in
de kieswet bedoeld.
Waar wij er op aandrongen, dat de rechter
in deze eene beslissing moge nemen, indien
ten minste de burgemeester alhier bij zijn
oordeel persisteert, kunnen wij niet anders
dan met klem dezen naad herhalen.
De Gemeentestem is een blad van zeer veel
gezag en spreekt geen oordeel uit, zonder de
zaak uit juridisch oogpunt van alle kanten
bezien te hebben.
Wij achten ons gelukkig het blad aan onze
zijde te zien.
Wij zullen wellicht, als de voorioopige kie
zerslijst is vastgesteld aanleiding hebben om
deze zaak nog nader te bespreken.
Een rede van prof. Pekelharing'.
In een buitengewone vergadering van den
Bond van Ned. Ooderw. afd. Schiedam, ge
houden in het Yolkshuis alhier, trad Zaterdag
avond als spreker op Mr. B. H. Pekelharing,
hoogleeraar aan de Polytechnische School te
Delft, met het onderwerp Uit de staatkundige
geschiedenis van Nederland.
In zijn openingswoord bracht de voorzitter
in herinnering, dat prof. Pekelharing in zijn
vorige lezing voor de afdeeling was genaderd
tot 1853.
Alvorens zijn lezing voort te zetten, stipte
spr. nog enkele punten aan betreffende het jaar
1848 en de hoofdpunten der grondwetsherzie
ning, die tot stand was gebracht door den mi
nister Thorbecke.
De opvolger van dezen bekwamen leider der
liberale partij, -de minister Kempenaer, was
niet in staat om aan de Kamer te voldoen,
zoodat hij weldra moest aftreden. Tevergeefs
trachtte de Koning een ander dan Thorbecke
aan het hoofd van het ministerie te plaatsen
doch moest ten slotte, hoe ongaarne ook, weder
bij Thorbecke te land komen. Den ln November
"1849 verscheen Thorbecke weder als minister
in de Kamer, en men kan zeggen dat daar
mede het heldentijdperk der liberale partij was
aangebroken. Een aantal wetten zijn toen tot
stand gekomen, o. a. de provinciale en de ge
meentewet, waarvan de beginselen nog steeds
onveranderd zijn gehandhaafd. In 1850 kwam
een nieuwe kieswet tot stand, waarop een
Kamerontbinding volgde en de nieuwe Kamer
aan Thorbecke een krachtige meerderheid ver
schafte.
De wetten op het Nederlanderschap, de
enquête, de scheepvaart werden achtereen
volgens in het Staatsblad opgenomen totdat
eindelijk in behandeling kwam een wet tot het
instellen van een rente-belasting als equivalent
voor de afschaffing van accijnzen op eerste
levensbehoeften. Die wet werd in Febr. '51
verworpen. Ook kwam in dat tijdperk nog tot
stand de wet op de jacht en visscherij. Die
wetten waren in dien tijd van groot gewicht,
omdat het ambt van jachtopziener toen werd
vervuld door leden uit de hoogere kring.
De wet op het lager onderwijs heeft Thor
becke niet geheel tot stand kunnen brengen.
De kerkelijke partijen wisten zoodanig te
intrigeeren, dat aan den koning al spoedig een
adres werd aangeboden door een zeer groot
aantal Nederlanders geteekend, dat wel is waar
een geheel kerkelijke kwestie gold, maar dat
toch Thorbecke ten val bracht. De ministerraad
had voor den Koning het antwoord op dat adres
gereed gemaakt, doch de Koning sprak een ge
heel tegenovergesteld antwoord uit. De minister
raad vroeg daarop aan den koning óf een motie
