i
#5
51"" jaargang.
Zondag 20 en Maandag 21 Juni 1897.
N°. 9349.
Eerste Blad.
FETJILLETON.
(jROOTFADEK.
aboxnemektsphus voor Schiedam^ per kwartaal f o.9o Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
ONZE GISTHANDEL'.
Roman door Jonas Lie.
BINNENLAND.
BUREAUS BOTESSTfi 1AT 79, UeleySicon So. 123.
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers.- 0 02
ADVEnTENTrErawsvan 15 gewone regels met inbe
grip van ecne Conrantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Voor een paar dagen deed een voor Schie
dam onrustbarend bericht de ronde in de pers.
Het kwam hierop neer, dat het Engelsche
gouvernement besloten zou hebben op de inge
voerde gist aldaar een recht te hellen van 4
shilling per 100 Engelsche ponden.
Wij hebben dit bericht indertijd medege
deeld, alsook dat de invoering van dezen voor
Schiedam zoo pernicieusen maatregel voorloopig
geschorst was na diplomatieke onderhandelin
gen. Thans wenschen wij de zaak eenigszins
nader te beschouwen.
In het Vereenigd Koninkrijk wordt van bui-
tenlandsche alcohol en van alcohol houdende
substantiën een zeker en niet gering invoer
recht geheven.
Omdat nu langzamerhand gebleken was, dat
gist iets waaraan men vroeger nooit heeft
gedacht een zeker procent aan alcohol be
vat, kwam men tot de conclusie, dat op grond
van de bestaande tariefwet, gist, als alcohol
houdende substantie, kon en diende belast te
worden met een droit d'entree
Wat nu de oorzaak is, dat men jarenlang
de gist onbelast heeft laten binnenkomen en
thans daar plotseling een einde aan wil maken,
hierover worden verschillende lezingen gegeven.
Zoo wordt eenerzijds en het schijnt dat
men hier niet verre van de waarheid af is
beweerd, dat de voorgestelde heffing van een
invoerrecht op gist geen andere strekking heeft,
en dan ook door niets anders bewerkstelligd
wordt dan door een van ee zijde der regeering
niet tegengewerkt streven van den Engelschen
gistfabrikant om eigen product te beschermen,
waardoor dus het invoerrecht in plaats van
een fiscaal een protectionistisch karakter zou
de krijgen.
Anderzijds wordt beweerd, dat er in den
laatsten tijd in Engeland gist is ingevoerd, die
op zoodanige wijze alcohol bevatte, dat zij in
Engeland niet gebruikt werd voor het daartoe
taande doel, doch om alcohol uit te stoken.
Officieel is hiervan echter niets gebleken, hoe
wel de mogelijkheid vaststaat, met name bij
vloeibare gist, gelijk dan ook verteld werd dat
er te Belfast vloeibare biergist was ingevoerd,
die ruim 8 procent alcohol bevatte.
Nu komt de zaak hierop neer.
aaB—BSBB—MHWBMWMM
20)
^Grootvader is vandaag op een zwerftocht ge
weest," schertste Ingwald, toen hij met de karaf
kwam.
Grootvader legde zijn oude, blauwe muts af en
droogde en koelde het vochtige voorhoofd, terwijl
Terna het houten tafeltje in het tuinhuis dekte.
slfoe langer men den rgoeden, ouden tijd" van
zulk een afgelegen stad doorsnuffelt, des te wonder-
lijker dingen men ontdekt, meneer de inspector.
Hoeveel verschrikkelijks hier gebeurd is en hoeveel
er schuilt achter aardige familie-histories! Want
de mensclien zijn altijd bang geweest voor schan
daal, De man heeft zijn parapluie of de vrouw den
rok.,.."
i-Ja, als men' steeds verwacht, dat er iets ergs
achter steektviel mevrouw Stephanie ver
goelijkend in.
ïHet was als een ketel, mevrouw, met vast
daarop geschroefden deksel," antwoordde Paul.
ïEr wordt b. v. een vrouw met de hoogste
burgerlijke eer, met pracht en praal en lijkredenen,
naar het graf gedragen. En daar heeft me haar
man, een brutale ophakker en dronkenlap, haar,
samen met eene andere vrouw letterlijk doodge
marteld en geplaagd. Zij moest zich wel goed
houden ter wille van de kinderen En nu, kunt
Gelijk eerst thans na chemisch onderzoek,
dat nog voortgezet wordt, gebleken is, bevat
onze gist inderdaad alcohol.
Echter is het procent daarvan onder normale
omstandigheden zoo uiterst gering, ongeveer I °/0,
dat het de moeite niet zou loonen de gist te
te gebruiken tot alcoholfabricage en aldus de
gist te vernietigeneerst bij veel hooger alcohol
gehalte wordt deze bewerking loonend.
Zoolang nu de gist niet meer dan ongeveer
27i alcohol bevat, zal Engeland met het
oog op zijn tariefvvetgeving er niet toe over
gaan de gist als alcohol bevattende substantie
te belasten.
Alles concentreert zich dus hierop, te bewijzen,
dat onze gist nimmer dat procent aan alcohol
gehalte overschrijdt.
Om dat vast te stellen is men zoowel hier
als te Delft er op uit geweest langs chemischen
weg het alcoholgehalte te constateeren, met
het resultaat, dat tot nu toe in gewone om
standigheden nog nimmer een alcoholgehalte
boven 1 is aangetoond.
Blijkt nu, dat, behalve in gevallen van op
zettelijke en niet moeilijk te onderkennen
fraude, onze gist steeds beneden den minimum
grens blijft van alcoholprocent, dan is inder
daad het gevaar, dat t nze gistindustrïe van
Engelsche zijde dreigt, niet groot.
Zonder quaestie zal men dan niet tot wering
van onze gist op de Engelsche markten overgaan.
Thans reeds is verkregen - wij meldden
het voor eenige dagen dat de dreigende
heffing van een recht van vier shillings per 100
Engelsche ponden voorloopig is opgeschort, en
het laat zich aanzien, dat die opschorting wel
definitief zal blijken.
Het dunkt ons, dat een warm woord van
hulde aan hen, die het gevaar, dat onze indus
trie opnieuw bedreigde, afwendden, zij het ook
voorloopig, zeer gepast is.
De president van onze Kamer van Koophandel,
de heer J. J. G. ,Nolet, en de heer J. G. van
Marken te Delft hebben zich, zoodra zij van
den voorgestelden maatregel hoorden, met onzen
minister van buitenlandsche zaken in contact
gesteld, die op zijn beurt de Engelsche regeering
door onzen gezant liet verzoeken, voorloopig de
zaak te laten rusten, en eerst een nieuw onder
zoek in te stellen, waarin de Engelsche regeering
heeft toegestemd.
Vooral waar men zoo gaarne geneigd is een
voorloopigen maatregel te continueeren, met
name als die de eigen industrie bevordert,
u het gelooven, meneer de inspector? ben ik
een vrouw op het spoor, een ware duivelmne
die stilletjes zeer vriendschappelijk mot een galant
is, terwijl zij haar man voor niet wel in zijn bol
liet verklaren en voor zijn leven liet opsluiten."
j>Dat was toch niet in de familie van dan con
sul-generaal Evers?" vroeg Stephanie nieuwsgierig,
sik heb daar iets van gehoord. Maar dat was ge
lukkig toch in oude tijden", voegde zij er met een
zucht aan toe.
ïO zeker, maar wij weten immers, dat hier
ook nu nog wel veel gebeurt."
Mevrouw Stephanie wierp hem een snellen blik
toe. iDaar is mevrouw Danielsen, die altijd zoo
vrooüjk en overal met haar neus bij is u kont
haar toch wel haar man zal haar, vóór men
het vermoedt, moeten afsnijden, want zij wacht
slechts op de gelegenheid zich op te hangen. En
daar ligt me die juffrouw Lind sinds haar twintig
ste jaar, ten gevolge van tegenspoed in de liefde,
aldoor te bed. Haar zuster heeft haar den buit
voor den neus weggekaapt."
vMaar dat je je voor zulke kletserii interesseert,
Hoeg", viel mevrouw Stephanie in, zen maar alles
gelooft, wat je hoort."
j>Je kunt al vreeselijk zonderling redeneeren, Paul,
maar housch jij hebt geen goeden kijk op de men-
schen en de dingen," merkte Terna op.
ulk herinner me anders nog precies, hoe jij er
uitzaagt, Terna," zei Paul plagend, en hij teeken-
de met een stok een paar lijnen in het zand, »in
kort© rokken met een paar poppebeenen en de
lange armen en de iang.s vlecht op den rug.
Je stond daar zoo trouwhartig en keek toe, hoe
ik zinkwit en vet roerde en jullie kleine meisjes
is het van het grootste belang te achten, dat
ook de voorloopigheid van een hinderlijk en
voor Schiedam zeer drukkend recht niet is tot
stand gekomen.
Yoor onze nationale industrie en voor die van
Schiedam in het bijzonder hebben beide hoe
ren een uitnemend en tot dankbaarheid stem
mend werk verricht.
'Waar mettertijd de rechten op gist sedert
'i Januari j.l. door België geheven, zich geducht
zullen laten gevoelen, iets wat nu dank zij de
gebrekkigheid der eigen Belgische gistfabricage
gelukkig nog niet het geval is, daar is het van
groot gewicht, dat een dëbouché. als onze gist-
handel in Engeland vindt, onverlet blijven
bestaan.
Dat de heeren Nolet en van Marken hiertoe
hebben kunnen medewerken, zal hun zeiven
een voldoening, onze burgerij een reden tot
erkentelijkheid zijn.
Aljcli.
De correspondent van de N. li. Ct. seint
Op 14 Juni, heeft een nieuwe excur
sie tegen Gliëng plaats gehad. Polio
(Polim had vijf nieuwe bentings
opgericht, welke genomen werden.
Een kanon werd buit gemaakt. Een
mindere werd gedood, 9 minderen
gewond. Bij het vervolgen van den
vijand werden 6 minderen gewond.
Een clericnal Ministerie.
Uit Den Haag wordt ons bericht dat volgens
gerucht reeds vele portefeuilles in hetclericaal
Kabinet zijn begeven, De katholieken zouden
voor zich eischen Buitenlandsche zakenMichiels
van VerduynenJustitie: Mr. Harte; Water
staat: Van der Kun; Koloniën: Van Nunen.
De heer Van Asch van "Wijdt, die het in
Suriname heeft afgelegd, zou Gouverneur Gene
raal van Ned.-Indië worden!
In deze combinatie worden ook de heeren
Mackay en Lobman genoemd voor binnen-
landsche zaken en financiën.
Mag men dit gelooven, dan zou men dus,
als er een clericale meerderheid komt, weder
in strijd met alle constitutioneele begrippon,
weder de eigenlijke leiders dr. Schaepman en
dr. Kuyper buiten een ministerie clericaal
houdenTenzij men hun oorlog en marine wil
toe bedeelen. Hdbl
B'j Kon. besluit is de luitenant-generaal,
commandant van het leger en chef van liet
departement van oorlog in Nederiandsch-Indië,
A. J. Vetter, op zijn verzoek, eervol uit's lands
wijs maakte, dat dat een pomade was om mooi
haar te krijgen, als je je er maar goed mee liet
insmeren. En dan gingen' jullie naar huis en
smeerde er je natuurlijk mee in," zei hij vrooüjk
pratende.
ïWr! is dat al iang geleden, dat ik je woorden
voor een evangelie aanzag, Paul," luidde Terna's
antwoord. sZou je je tijd niet liever besteden met
grootvader nog wat vragen vopr te leggen ging
zij voort, terwijl zij de tafel opruimde en afnam.
iNog niet gaan, neen, nog niet gaan," riep hij uit.
sik moet je de tuindeur openen, want je neemt
zooveel mee op eens," en hij liep haar na.
»Op het land help je elkaar", beweerde hij en
nam een paar borden weg.
sis hier water voor het afwasschen te krijgen
vroeg hij met grooten dienstijver in de keuken.
sO neen, dank je. Je moet toch grootvader en
al je vragen niet verzuimen, als je althans nog
iets te hooren zult krijgen voor de stoomboot weg
gaat!"
Hij keek naar da deur en scheen het absoluut
niet met haar eens te zijn.
sMaar je kunt hier buiten, vind ik, je tijd toch
heel andeis en beier besteden. Zou je grootvader
niet te vinden zijn voor een gemeenschappelijke
wandeling naar bet bosch, of naar het strand?
XII
Grootvader zat op de trap buiten en koesterde
zich in het zonnetje en Stephanie kwam met een
paar kranten, die zij gelezen had, in het tuinhuisje.
Zij had da rubrieken voor sanatoriums en bad
plaatsen bestudeerd en welke heeren en dames in
de nieuwe saison aangekomen en vertrokken waren,
dacht grootvader zoo bij zich zeiven.
dienst ontslagen, onder dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten door hc-m aan den
lande bewezen en met behoud van aanspraak
op pensioen, eeri en ander met bepaling, dat
liet aldus eervol verleende ontslag zal ingaan
op den dag in de maand September e.k., waar
op de Itooger genoemde opperofficier zijne be
trekking zal nederleggen.
Bij Kou. besluit is de generaal-majoor, clief
van den geneialen staf van het leger in Neder-
laniKcn-Indië, L Swart, benoemd tot luiienaut-
geneiaal, en tot commandant van liet legeren
chef van het departement van oorlog aldaar
een en ander ingaande op den dag in de maand
September e.k. waarop de luitenant-generaal
A. J. Vetter het bevel over hot genoemde leger
za! nederleggen.
Bij Kon. besluit is de heer M. L. J. van A«pe-
ren, gepensioneerd kapitein ter zee bij het Indisch
sedentaire zeewezen, beuoemd tot ridder in de
orde van den Nedeilaud=chen Leeuw.
In ronde cijfeis zijn in den lande uitgebracht
op libuale candidaten 170,000, op anti-revo-
luunnnaire en katholieke 203,000 en op chr.
historische 30,000 stemmen.
Men meklt ons het volgende uit den Haag,
dat wij onder voorbehoud plaatsen
Mr. S. van Houten, minister van binnen-
landsche zaken heeft aan de vrijzinnige kiesver-
eeniging te Groningen bericht gezonden, dat hij
gaarne zal zien, dat bij de a. s. herstemming
op hem geene stemmen zullen worden uitge
bracht. T
Door eenige kiezers te Rozendaal (N.-Br.)
is bij de opening van de biljetten in het 2de
stembureau geprotesteerd op grond: lo. dat
de biljetten door de kiezers ongevouvven in de
bus worden gestoken, wat ten gevolge had,
dat de gedane stemming of voor het stem
bureau of voor het publiek zichtbaar werd;
2o. dat de voorzitter ten onrechte had toege
laten, dat een kiezer, aan wien reeds een stem
biljet was uitgeieikt, zich met dat biljet uit
het veikiezingslokaal naar het publiek begaf,
teneinde zich te laten inlichten omtrent zijne
stemming; 3o. dat de voorzitter herhaaldelijk
de biljetten had aangeraakt, die door de kiezers,
nadat zij gestemd hadden, in de bus moesten
worden gedaan.
Evenals te 's-Gravenhage, Haarlem, Arnhem
en Delft reeds bestaat, heeft men ook te Rotter
dam pogingen aangewend een Ilandelsvereeni-
ging op te richten, welke zich ten doe! stelt:
lo. Bevordering van handel en nijverheid in hel
algemeen en handeldrij venden en neringdoenden
in het bijzonder; 2o. Dit doel te bevorderen door
het houden van vergaderingen, het uitgeven
van geschriften, het verstrekken van informatiën
enz. Werd reeds op 20 April een vergadering
tot dat doel belegd, op 23 dezer is andermaal
ïHm", zei zij met eene uitdrukking van ver
veling óp het gezicht, ndezen middag zullen wij
Paul Hoeg hior weer hebben, zoo liet hij ons door
Ingwald weten. Eigenlijk is u het grootvader,
wien zijn bezoek geldt, en ik ben haast blij, dat
ik hoofdpijn heb en mij niet behoef te vertoonen.
Ik mag dat mannetje niet met z'n opsnijderige
vei halen en z'n lange berichten van familieschan
dalen."
Grootvader lachte achter een uileengespreide
courant. Hij was van een andere opinie.
ïJawel, jawel."
Hij verlangde zeer, dat zijn zoon nu eindelijk da
volgende week terug zou komen van de groote
zomermanoeuvres.
Het was hem anders toch ook een verlichting
geweest niet te behoeven te zien, hoe Gunnar door
zijn verborgen leed gefolterd, gekweld zijns weegs
ging.
Maar hier in huis zonder hem, was grootvader
toch ook een kwelling.
Gelukkig hadden zij in jdezen tijd maar eenmaal
een bezoek gehad van den consul en toen was er
gemusiceerd en had er een groote wandeling plaats
gehad. Niet plezierig daar als facheuz troisième
bij te moeten zitten en dan maar dan jabroer te
moeten spelen. Er werd gefloten op het stoomschip
en onmiddellijk daarna kwamen Paul en Ingwald
in druk gesprek den weg op.
uNeen, het beviel Ingwald hier niets buiten."
Zij redeneerden druk door, nadat zij grootvaler
gegroet hadden.
nHet lechntkum zoo gauw mogelijk afloopen
en dan weg, zoo vlug als 't maar kan."
Wordt vervolgd.)
