51s"1 jaargang.
Vrijdag 8 October 1897.
N°. 9443.
Eer8te Blad.
SoDflii en niet-prcleclipiilstisoh.
EAMUNTCÏÏO.
FEUILLETON-.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
Abonsewentstbijs voor Schiedam, per kwartaal f 0 90
n n omliggende plaatsen, p.kwart. -1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommersq 02
BUREAU: BOTERSTRAAT "O, Tclephoon STo. 123.
ADVEBTauTrEPRijB: van 15 gewone regels met inbe
grip van ecne Conrantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
In extenso heeft men in ons nummer van
Zaterdagavond de adressen kunnen lezen dooi
de Kamer van Koophandel te Schiedam aan
de Ministers vaa Buitenlandsche Zaken en
Finantién gezonden.
In de pers is van deze adreesen vrij alge
meen melding gemaakt, en -aan het laatste
wijdt het Handelsblad gisteravond een kort
beschouwinkjedat op verschillende punten
niet omveerlegd mag blijven.
Ga hier wat het lldbl. schrijft voorop, opdat
men zien kan, dat slechts een niet met de
vereischte aandacht lezen van het bewuste
adres en onvoldoende kennis van zaken het
blad deed spreken, gelijk het deed in de vol
gende woorden, onder het opschriftEen
vreemd verzoek."
Zooals in ons Ochtendblad van gisteren
is vermeld, heelt de Kamer van Koop
handel te Schiedam zich o. a. tot den
minister van financiën gewend met het
verzoek »om te overwegen, aan het stoken
van spiritus uit beetwortelmelassen, waar
door een doodende concurrentie is ontstaan
tegen de productie van spiritus uit granen
gestookt, lasten van zoodanigen aard en
tot zoodanig bedrag op te leggen, dat het
gevaar daarvan voor de branderijen grooten
deels wordt weggenomen."
Met andere woorden: men beklaagt zich,
dat de concurrent goedkooper grondstof
voor zijn fabrikaat gebruikt, en roept nu
de hulp van den minister van financiën
in om hem dat te beletten. Dat zou al
een uiterste soort van protectie zijnOns
"dunkt, 's Ministers antwoord ligt voor de
hand: Waarde vrienden, zal hij zeggen,
waarom gebruikt gij ook niet melasse, als
dat goedkooper komt?
Hebben de adressanten wel op de ge
volgen van hun voorste! gelet?
Zij willen dat het stoken van spiritus
uit melasse zooveel mogelijk wordt tegen
gegaan. Zij willen dus, dat de suiker
raffinaderijen een harer producten niet
zullen kunnen verkoopende door "hen
verlangde bescherming zou dus verleend
worden ten koste van de suikerfabrikanten.
Maar er is rneer. De granen, waarvan zij
spiritus bereiden, komen grootendeels, zoo
niet geheel, uit het buitenland. De melasse,
door hunne concurrenten gebruikt, komt
grootendeels en in de eerste plaats uit bet
binnenland. Zij willen dus het buitenland
beschermen ten koste van het binnenland.
Roman door
Pierre Loti,
lid der ïAcadémie Franfaise".
0)
Zijne oogen staren strak vooruit; hij gevoelt
zich een balling zonder te weten van welk land;
tussclien hem en de mannen die hem omringen,
is plotseling een onoverbrugbaie afgiond gekomen.
Drie uur. Dat is het uur waarop de vespers
eindigen, de laatste dienst op dozen dag, het uur
waarop de kelk uitgaat op dezelfde wijze als des
morgens; de meisjes, het haar met hare zwarte
kappen bedekkende, de mannen de glad geschoren
gezichten oi dor de baretten.
Het is hot uur, waarop de feesten aanvangon,
de dansen, het kaatsen en de fandango.
De avond begint reeds eenigszins te vallen. De
ledige kerk ligt daar stil on bij het altaar schitter t
het goud mysterieus in het duistert; stilte heerscht
ronodom.
Op da plaats, waar het kaatsspel zal gehouden
worden, wordt het nu drukker; de bewoners van
de dorpen en vnn de omliggende gehuchten naderen.
Eenige honderden Baskische baretten, alle op elkaar
gelijkend, zijn daar om hun oordeel uit te spreken,
om toe te "juichen of te lakenzij bespi eken de
verschillende kansen en de kiacht van de spelers
en wijzen reeds in gedachte de pi ijzen toe.
En de jonge meisjes, cn de jonge vrouwen komen
En eindelijk: wat is in het algemeen
beter dat men spiritus stookt uit melasse,
d i. uit eene anders vrij wel waardelooze
grondstof, of dat men spiritus maakt van
granen, die zooveel nuttiger tot voeding
van mensch en dier kunnen worden aan
gewend
Ons komt het voor, dat het verzoek van
de Schiedamsche Kamer van Koophandel
wel een aardige illustratie is van hetgeen
ons te wachten -zou staau, wanneer elk
bedrijf op bescherming kwam aandringen,
en bij zoodanigen aandrang steun bij de
regeering vond.
Gelukkig, mogen wij wel zeggen, is bij
de jongste verkiezingen duidelijk gebleken
dat de meerderheid van ons volk van
protectie niet gediend is
Eenige bezwaren tegen deze meening zij
liet ons geoorloofd hier te ontwikkelen, en wel
in de eerste plaats dit, en hetwelk uit een
algemeen oogpunt bij het Ilbl niet licht kan
wegen
Van protectie in deze is geen sprake; veel
eer wordt aangedrongen op afschaffing van
protectie, n.l. van die, welke de suikerindustrie
geniet.
Toen in het vorige jaar bij oen afzonderlijke
wet de bescherming welke de beetworlelsui-
kerindustrie hier te lande geniet, opnieuw werd
geregeld, was allerminst te voorzien, "dat deze
bescherming zou komen ten nadeele eener
andere vadarlandsche industrie, maar slechts
was zij hierop gericht om onze suikerindustrie
ter kwader ure gewend aan een bijslag-
systeem te kunnen doen voortbestaan tegen
over de buitenlandsche.
Eerst later, door sluiting van vreemde gren
zen voor onze melasse, is de suikerfabrikant
gedwongen geworden, voor zijn melasse een
ander débouché te zoeken, hetwelk door hem
gevonden is in het stoken van spiritus uit deze
melasse, waardoor een nieuw artikel ver
scheen op de binnenlandsche markt, te voren,
wij kunnen zeggen bijna volstrekt onbekend.
Dit product b l ee f op de binnenlandsche markt
en drukte daar de prijzen, omdat het naar het
buitenland niet werd uitgevoerd en kon worden.
Reeds vroeger, in ons blad van 10 en 20 Sep
tember, hebben wij dit alles uitvoerig uiteengezet.
Waardoor kan nu de melasse-spiritus goed
koop geleverd worden?
Slechts door de bescherming der suiker
industrie, die wij afkeuren, zonder in deze om
standigheden haar echter slanle pede te willen
afschaffen.
nu ook bijeen, gracieus in hare eigenaardige kleeding
eenigen nog de groote zijden hoofddoek dragende,
de andeien blootshoofds, het haar in moderne wrong;
de meesten aardig mot schitterende oogen cn lange
wimpers. Langzame!hand wordt de plaats, in ge*
wonp tijden plechtig on een weinig droefgeestig,
op dezen Zondag met eene levendige en vroolijke
menigte gevuld.
Het kleinste gehucht in Baskié heeft zijn plaats
voor het kaatsspel, ruim en zorgvuldig onderhouden,
gewoonlijk dicht bij de kerk onder hooge eiken-
boomen.
Maar hier is het als het ware het centrum en
de plaats van samenkomst van de Fransche spelers,
van hen die sttaks beroemd zullen zijn zoowel
in de Pyieneeen als in Amerika en welke men op
de internationale wedstrijden tegen de Spaansche
kampioenen doet uil komen. Daarom is dit kamp
perk buitengewoon fraai, iets opmeikehjks in een
zoo afgelegen dorp. Het is geplaveid met groote
zei kon, waartusschen het gras opschiet, aan beide
zijden bevinden zich lange njen oploopende banken,
van mod berggraniet, en op den achtergrond is
een oude muur, waartegen de kaatsballen gestuit
worden, waarboven pen driehoekig bonton, waarop
met bijna door den tijd uitgewischte letters te
lozen staat: sBlaidka haiitzea debakatua." (Hot
is verboden blaid te spelen)
Toch zal men vandaag blaid spelen; maar de
ou le inscriptie wijst op een tijd toen hot andere
nalionale spel, de robot nog in zwang was, een
veel moeiehjker sped, dat van de behendigheid en de
kracht van de speleis veel meer eischt, maar dat
thans bijna vergeten is.
Terwijl de banken meer en meer gevuld worden,
blijft de kampplaats nog ledig, verwarmd en ver-
A ld us wordt de Schiedamsche hoofdindustrie
gedrukt op kunstmatige wijze, waartegen /ij
zich bij monde van de Kamer van Koophandel
verzet.
Er is dus geen sprake van een verzoek om
bescherming, althans van geen rechtstreekse)!
verzoek daartoe, doch slechts van een streven
om de nadeelen van bescherming eener andere
industrie te neutraliseeren.
Daartoe zijn verschillende wegen, waarvan
de Kamer van Koophandel er één aangaf, ter
wijl wij reeds vroeger er verschillende noemden,
alle voerende naar hetzelfde doelmen kan den
melasse-spiritus belasten of den graan-spirilus
ontlasten in het eerste geval komt er geld in
's rijks schatkist, in het laatste geval gaat het
er uitmen kan ook een wissel-systeem van
ont- en belasting scheppen, waardoor de schat
kist neutraal blijft.
Wanneer wij hiermede meenen aangegeven
te hebben, dat er van protectiezucht, gelijk
het Ilbl. gelooft, geen sprake is, komen wij
als van zelve op het tweede punt, hetwelk wij
al° van moreelen aard kunnen beschouwen.
Is het beter, aldus het Handelsblad, dat
men spiritus stookt uit melasse, een waarde
looze grondstof, of uit het nuttige graan
Wij willen hierop antwoorden, dat in het alge
meen de beantwoording dezer vraag niets ter zake
doet; het brandersbedrijf is een geoorloofd bedrijf,
dat zeker ook het Hdbl. zelf niet in den grond
zal wenschen te boren, ook al antwoordt het met
ons op die vraaghet is beter dat men het
graan voor nuttiger doeleinden gebruikt Zelf
zal het Hdbl. toegeven, dat dit echter in dit geval
niets ter zake doet. Wij zouden er anders
maar dit doen wij slechts in 't voorbijgaan en
omdat het ons niet misplaatst voorkomt er
op kunnen wijzen, dat het brandersbedrijf on
schatbare zegenrijke gevolgen, zij het ook on
bedoeld, met zich voert. Of waardeert het lldbl.
het bezit van gist niet? Of is het aan liet Hdbl.
onbekend dat in ons spoelingdistrict en er
is geen spoeling zonder stokerij er oneindig
meer vee kan gemest worden dan op een
even groot terrein daarbuitenof weet het
lldbl. niet, dat juist door dat grooter getal stuks
vee het land vruchtbaarder wordt en dat b.v. het
Westiand daaraan zijn bloei te danken heeft?
Dat men toch niet steeds de keerzjjde, maar
toch ook eens den voorkant der medaille be-
schouwetegenover veel leed door eigen schuld
staat toch ook groote onwillekeurige zegen,
licht door de nu bijna ondergaande zon. Hier en
daar vailen de bladeren van do eikenboomen op
de toeschouwers. Men ziet op den achtergrond do
hooge kerk en de cypressen, vanwaar de Heiligen
en de gestorvenen schijnen toe te zien en de spelers
le beschermen bij dit spel, dat een geheel ras nog
in hartstocht brengt.
Eindelijk treden de spelers de arena binnen de
zes kampioenen waaronder er een is in soutane,
de vicaris van het kerspel. Bij hen zijn nog eenigo
andere personen, degene die de slagen zal oproepen,
de vijf rechters, gekozen uit de kenners van ver
schillende dot pen om in geval van oneenigheid
tusschenbeide te komen en nog enkele, met wis
selbladen en schoenen bij zich. Aan hun rechteihand
gewricht maken de spelers met smalle lederen riemen
een eigenaardig toestel vast van twijg, dat hun
vooraan halverwege bedekt: het is de handschoen
waarmede de bollen worden gevangen en opge
worpen.
Thans zoekt ieder zijn hal uit, ze probeerende
met een enkelen woip. Vervolgens doen zij hun
oppei kleed uit, en ieder reikt dit toe aan een dei too
schouwers, Ramuntcho geeft het zijne aan Gracieuse
die op de rij op de onderste bank zat. En behalve
de priester, die in zijn zwaite kleedij speelt, zijn
zij aldus in kampkleeding.
De toeschouwers kennen hen goedstraks zullen
zij hon aanvuren door toeioepen, gelijk men dat
de stierenvechters pleegt te doen.
Op dit oogenbhk keert in het dorp de geest
van vroegere tijden teiug; in zijn leven, in zijn
spelen is het oudervvetsch gebleven, van de
wereld afgescheiden door de Giziene, den reusachtigen
berg, die het thans in schemering hult.
Bij het vallen van den avond begint het spel,
ook al donken wij er niet aan, die met elkaar
in balans te brengen. En thans, na deze enkele
t n«s el ie n o p m er k i n g, waartoe het Handelsblad
ons dwong, ring enkele woorden:
Waaide vrienden, dus legt het Hdbl. den
Minister van Finantiën in den monu, gebruikt ook
melasse, als dat goedkooper komt.
Zeer juist! zeer juistDat weten de branders
in Schiedam ook nog wel, ook zonder dut
advies.
Maar zij kunnen het niet; het lldbl. had
dit kunnen weten, wanneer het nauwkeurig
liet adres gelezen had. Daar le/en wij
Zooals Uwe Evcllentie hekend zal zijn,
leenen zich onze gewone branderijen niet
tot het stoken der goedkoope grondstoffen
alleen groote stoombranderijen zijn er op
ingericht om tijdelijk of permanent me
lasse als grondstof te gebruiken.
Indien dus de Minister antwoordt, gelijk het
Hdbl. hem wil laten doen, dan zou hij blijk
geven van weinig ernst en degelijkheid, en
wij zijn er dan ook niet voor beducht, dat in
dien geest het antwoord zal uitvallen.
De Schiedamsche industrie kan zich niet
inrichten, en het zou onbillijk zijn het te
eischen, naar eene incidentpele prijsverlaging
van spiritus, veroorzaakt in tweede en laatste
instantie door bescherming der suiker-industrie.
Acht het Handelsblad het verlangen van
de Schiedamsche Kamer van Koophandel thans
nog »de uiterste soort van protectie
Is het dat, waar men zegt wij worden
dood gedrukt door eene protectie, die het vorig
jaar door de landsregeering is in het leven
geroepen help ons daar af. Meer vragen wij
niet. Bedenk daartoe zelf het middel, dat u
het meest afdoend schijnt, wij doen u er on
passant een aan de hand, waarvan gij desver-
kiezende gebruik kunt maken.
Is dat zucht naar de uiterste protectie
Als het Rijk de bakkers in Amsterdam vrij
stelt van alle lasten, en de andere bakkers in
het Rijk zeggen help ons van uw onbillijk
instituut af, anders gaan wij ten onder, vra
gen zij dan om protectie Om de suiterste
protectie"
Wij dachten juist het omgekeerde.
En als men 1111 do suikerindustrie niet te
gevoelig wil knakken, mag men daarom de
graanspiritus-industrie niet helpen, ook al
schijnt die hulp van protectionistischen aard
Als van zelf komen wij hier op een ander
De ballen vliegen voort met kracht gawoipen en
slaan dof tegen den muur.
Deze muur is langzamerhand als 't ware ge
kloond door kinderhoofden, kleine Baskieis mot
baietten op, de spelers van eon volgend geslacht,
welke kinderen iederen bal, welke te hoog aange
legd buiten het strij Iperk valt, pijlsnel achterna
loopen.
Langzamerhand wordt liet «pol interessant. Goed
keurend roept men Ramuntcho toe, evenais den
vicaris dio mei krachtige hand in zijne eigenaardige
kieedmg de ballen vooitweipt.
Rimuntcho speelde, zooals bij nog nimmer van
zijn leven gespeeld had, krachtig, opgewekt en met
succes. Airochkoa wieip een paar keer veikeeid
en ook de vicaris speelt, gehindeid door zijn soutane,
nu en dan minder goed.
Aan be.da kanten liaan op dit oogenbhk de
kansen gelijk ieder heeft 31 punten. Men houdt
een oogenblik rust, gedurende hetwelk men op
kosten dor gemeente wijn dankt. De spelers gaan
zitten en Ramuntcho neemt plaals naast Gracieuse,
die over zijn verhit lichaam de j is gooit, welke
zij had bewaard. Zij maakt zijn armhandschoen
los en verheugt zich over zijn sficces, en Ramunt
cho is trotscli op de overwinning, die hij tot nu
toe op zijn oudere tegenstanders behaalde.
Thans woidt het spel iieivai. Weer klinkt de
doffe slag van den bal tegen den muur en weer
vangen mot groote behendigheid de spelers de
terugkomende ballen op.
De avond valt, de laatste gouden stralen worden
ais niet weemoed over de hooge bergtoppen uit-
gespieid; rustig en stii ligt daar de keik.
Wordt vervolgd.)
