51!<e jaargang.
Zondag 17 en Maandag 18 October 1897.
N°. 9451.
Tweede Blad
Secte-Waanzin in Rusland.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
FEUILLETON.
Hoe Betsy een man kreeg.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke nommers0 02
BUREAUBOTERSTRAAT TO, Telephoon ATo. 123.
Advertentieprijs van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eeno Conrant. f 0.52
Iedere gewono regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
In het begin \an dit jaar vielen er in de
buurt van Tiraspol in het Russische district
Cherson feiten voor, die 111 ruimen kring een
groote ontroering wekten. Wij bedoelen het
zich levend laten begraven door daar wonende
sectarissen. Omdat deze ontzettende moord en
massc slechts onder invloed van een psycholo
gische epidemie kon gebeuren, begaf zich de
krankzinnigendokter prof. Sikorsky naar Tiras
pol om van daar uit een onderzoek in te stellen
naar de gebeurde gruweldaden, waaraan wij
het volgende kunnen ontleenen
Het gehucht Ternow, waar het drama werd
afgespeeld, ligt ongeveer 6 werst van Tiraspol
aan de oever van den Dnjestr, te midden van
een heerlijke natuur, die de menschen eer met
levenwekkende dan rnet doodsgedachten moest
vervullen,
In het begin dezer eeuw vestigde zich op
een der landgoederen aldaar een sectaris Ko-
waleu genaamd, wiens vroeger huis bij de
droevige gebeurtenissen dezer lente een groote
rol speelt.
Het leven op dit landgoed droeg tweeërlei
karakter: naast vreedzamen akkerbouw tierde
er weiig een hartstochtelijke sectegeest.
Midden op het landgoed verhief zich, door
een woud omgeven, een gebouw, dat op den
eersten aanblik er uitzag als eene wagenre.nise
door zijn breede deur; in werkelijkheid echter
droeg de deur slechts een decoratief karakter.
De eigenlijke ingang, door struikgewas ver
borgen was aan de achterzijde en buitendien
had de schuur een aantal geheime uitgangen,
die, in geval van ongewenschte overvailing, het
den bezoekers mogelijk maakten, ongezien te
verdwijnen. Het innerlijke van het gebouw
was duister en wel geschikt om sombere ge
dachten te wekken.
De hoofdpersoon van de gohcele vestiging
was, echter slechts voor de buitenwereld, de
oude Kowaleufeitelijk echter werd het gees
telijke leven van het dorp door de vrouwelijke
pelgrim Vitalia geleid, eene vrouw, een twaalf
tal jaren geleden daar opgetreden, welke groo-
ten invloed op de dorpsbewoners uitoefende.
Voorts was er nog een helpster, met name
Polja, die het schrijfwerk der secte behartigde
terwijl Vitalia de heilige boeken uitlegde en
predicalies hield.
Vele jaren lang had het leven daar een kalm
verloop gehad tot in den vorigen herfst er een
kentering kwam, doordat Vitalia door hare
prophetieën het volk in groote opgewondenheid
bracht, liet de nadering van ontzettende ge
beurtenissen voorspellend.
Eerst verzamelde zij een kring van halfvol
wassen '12 en 14-jarige meisjes om zichwel
dra voegden zich daarbij ook volwassenen, aan
wie zij verkondigde dat binnenkort gerechts
dienaars in het dorp zouden verschijnen om
een deel van de inwoners als bannelingen weg
te voeren en de overigen naar de gevangenis
te sleepen.
Het mannelijk deel der bevolking bezocht
inden aanvang de samenkomsten der profetes niet.
Niet lang echter duurde het of ook deze
geraakten ander haren invloed en met name,
toen zij hun als reden van de toekomstige
Betsy was muziekonderwijzeres te Rotterdam
en had vee! moeite om door de wereld te komen
met hare moeder, eene nmbtensarsweduwe, die
van een klein pensioentje leefde. De eenige ont
spanning, welke zij zich nu en dan gunde, was,
den winteravond een concert in de Doelen te gaan
bijwonen van eene der liedertafels.
Moeder was ziekelijk en bleef altijd thuis. Het
is wel niet volgens de etiquette, dat eene dame
onvergezeld uitgaat, maar waar niets is, verliest
de keizer zijn recht, en Betsy had geen broeder,
neef of verloofde, 't Liep trouwens niet in het oog,
dat zij onvergezeld was; het komt wel meer voor
op uitvoeringen, dat de begeleider afwezig is, als
deze nl. tevens in de koren zingt.
Zoo was Betsy op een avond in de Doelenzaal
gezeten. Zij had de garderobe links laten liggen
pardon, rechts; minder uit zuinigheid, dan wel
omdat ze vorlegen was, alleen in den foyer te gaan
schrikperiode mededeelde, dat liet dak van de
boven liet graf van Christus in Jeruzalem
opgerichte kerk was ingestort.
Dit maakte op de eenvoudige lieden een
ontzeüenden indruk.
Weenend en in de uiterste opgewondenheid
keerden zij naar hunne woningen terug en
na een dezer samenkomsten verklaarde de
vrouw van Feodor Fomin, dat zij zich liever
levend wilde laten begraven dan de voorspelde
gruwelen doorleven.
In December van het vorige jaar kwam er
nog iets bij, dat wel niet in onmiddellijke»
samenhang met de latere zelfmoorden stond,
maar toch niet zonder invloed op de dorpsbewo
ners bleef.
Er had n.l. eeu volkstelling plaats.
De tel-ambtenaren verschenen in het dorp,
maar op hunne vragen kregen zij overal slechts
één antwoord »De dorpsbewoners zijn Chris
tenen, en Christus is hun vaderland en naam".
Hun eigenlijke familienamen wilden zij niet
noemen, daar zij zich naar geen andere wetten
dan die van Christus schikten. Daarbij bleven
zij ook.
liet Kerstfeest naderde. Weinige dagen te
voren liet Vitalia hare zuster Denissowa tot
zich overkomen.
In den nacht van 22 op 23 December volgde
het eerste levend begraven en Vitalia had hare
zuster weten te bepraten aan den eersten col
lectieven zelfmoord deel te nemen.
De overigen had zij reeds te voren ervan
overtuigd, dat het einde der wereld en het
verschijnen van den Antichrist nabij was, en
het daarom de voorkeur verdiende zich levend
te laten begraven boven het op andere ont
zettende wijze omkomen.
Zoo werden dan toebereidselen gemaakt, door
in den kelder van het huis van Nasar Fomin
het eer.ste gezamenlijke graf te delven. Voor
allen, die begraven zouden worden waren doods
kleederen gemaakt.
Op den avond van den 22sten December be
gaven zich Vitalia, Polja en Denessowa mot allen,
die tot sterven bereid waren naar den kelder.
Ongeveer drie uren duurden daar nog do
laatste voorbereidingen voor den dood, dan
hieven alle aanwezigen een doodsbed aan en
de gewijde personen schreden naar de groeve.
Het waren de oude Ivowaleu, zijne vrouwen
zijn beide kinderen, dan Fomin benevens zijne
vrouw, dochter en éui zijner arbeidersverder
Denissowa en een oud man, Skatschou genaamd,
Allereerst betrad de vrouw van Kowaleu de
groeve, zooals trouwens bij deze geheele ge
schiedenis de vrouwen de hoofdrol speelden.
In deze laatste oogenblikken bevonden zich
alle deelnemers in een toestand van de hoogste
extase en zij waren vol hoop op do hun te
wachten staande hemelvreugde.
Snel werd nu de groeve gesloten met mede
hulp van de ten doode gewijden, die van bin
nen de gaten toestopten.
Toen ook dat volbracht was verlieten Vitalia
en de andere sectarissen den kelder en eerst
na drie dagen betraden zij dien weder.
Prof. Siborsky sprak de meening uit, dat
de ongelukkige slechtofl'ers onder ontzettende
pijnen moeten overleden zijn. De oude Skatschow
had met zijn handen een holte in den bodem
uitgegraven en daar zijn hoofd in nedergelegd.
Zoo is hij gestorven.
De anderen hadden zich ter vermindering
hunner pijnen handen vol vochtig zand op ge
en omdat ze er een hekel aan had, bij hot eindi
gen in bet gedrang op hure kleedmgstukken te
staan wachten. Ze had haren mantel naast zich
op een stoel gelegd.
Het liep vol in de zaaliedereen wilde den
tenor uit Amsterdam en den baryton uit Den
Bosch hooren. Langzamerhand vulden zich de rijen
en was er haast geen plaatsje meer te bekomen.
Een meneer van een dertig jaren wandelt de
zaal binnen, overal een plaatsje zoekend.
s Lieve Hemel" denkt Betsy de vrouwelijke
opmeikzaamheid en spotlust tegenover den mede-
mensch veiloochent zich nooit nvvat een ooievaar
In zooverre had de meneer met genoemden vogel
overeenkomst, dat hij op een paar lange beenen
een tamelijk gezet lijf droeg. Zijn neus had echter
niet in de verte gelijkenis met den snavel van den
gevlaugelden kleppermandie was integendeel zeer
geel gevormd, en er prijkte een gouden lorg-
net op.
Door dat lorgnet wierp hij onderzoekende blikken
on hij had al zeer spoedig den oonigen onbezetten
stoel in de buurt ontdekt.
iPardon, dame is deze stoel bezet 7" vroeg hij
vrijmoedig.
zicht en borst gelegd. Overigens waren aan de
lijken geen krabwomien, schrammen of derge
lijke, zooals men beweert dat bij levend begra-
veuen in de middeleeuwen worden aangetroilen.
In aanmerking genomen de voorhanden ge
weest zijnde lucht moeten de geestdrijvers van
drie tot acht uren geleefd hebben.
Een licht, dat op een tafel in de groeve
was geplaatst, was tot onder toe opgebrand.
Waarschijnlijk echter zijn de ongi-lukuigen
gestorven voor het licht uitging of bevonden
zij zich reeds op dat oogenblik in een toestand
van volslagen hulpeloosheid of agonie.
In den nacht van 20 op 27 December liet
zich daarop onder dezelfde omstandigheden een
tweede groep sectarissen in den kelder van een
ander huis begraven.
Weldra werden nu echter Vitalia, hare
helpster Polja en nog enkelen anderen door de
politie gegrepen en naar de gevangenis gebracht.
Daar had men gioote moeite met hen, doordat
zij zonder uitzondering weigerden te eten en
gedurende volle vijf dagen vastten.
Overigens bevonden zij zich in een zeer over
spannen geestestoestand en hadden voortdurend
twist met elkaar.
Prof. Sikorsky, die hen nauwkeurig waarnam
was van oordeel, dat zij eer in een gekkenhuis
thuisbehoorden dan in een gevangenis. Zij wer
den dan ook weldra vrijgelaten, wat een groote
fout was. Hunne veroordeeling strekte slechts
tot een verbod om hunne woningen in hun
dorp te verlaten.
Tegen Vitalia en Polja begon na haren te
rugkeer in het dorp weldra een terugslag der
meeningen zich te openbaren, in het bijzonder
toonde een oud man, dien zij vroeger reeds
overreed hadden zich ten doode te w ijden, zich
weerbarstig.
Tegelijkertijd ontstond er ook bij het Rus
sische volk eene beweging, waarvan het gerucht
weldra tot Vitalia doordrong en haicn rnoed
deed zinken. Uit vrees voor wereldlijke straf
wenschte zij plotseling niets vuriger dan zich
zelve levend te laten begraven. Hare zelfmoord,
meent prof Sikorsky was een daad van koele
berekening.
Maar alleen wilde Vitalia niet sterven, doch
met zoo groot mogelijk aantal g.-estverwanten
daarom spande zich nogmaals hare gansche
verleidingskunst in. Omdat ecliter wegens de met
huisarrest gestraften gerechtsdienaren in het
dorp waren gedetacheerd, moest zij haar plan
tot het voorjaar uitstellen.
Toen de Dnjestr buiten zijn oevers was ge
treden en den ganschen omtrek had over
stroomd, vertrokken de gerechtsdienaren naar
de stad, en om aan de arrestanten de moge
lijkheid eener vlucht te ontnemen, namen zij
alle booten, die aan de dorpelingen behoorden,
mede.
De geestdrijvers dachten er echter volstrekt
niet aan te vluchten, doch wel benutten zij dit
gunstige tijdstip op hunne wijze.
Fluks werd in den kelder van Fomin, wou
ook de eerste propheten begraven werden, een
nieuw grafgewelf gegraven en daarin vonden
Vitalia, Polja, twee nonnen en nog enkele an
deren, wier namen onbekend zijn gebleven den
dood.
Ook thans nog woekert de beweging in Rus
land voort. Nog onlangs kwamen er berichten
van sectarissen, die door zich levend te laten
begraven, zich den dood gewijd hadden.
Waartoe ruwheid van geest al leiden kan
i> Excuseer, meneer", antwoordde Betsypn wille
den mantel wegnemen.
ïO doet u geen moeitemij hindert die mantel
niet. Ik zal hem over de leuning hangen".
En de daad bij het woord voegend, maakte do
mijnheer den stoei vrij en behing den rug, evenwel
zorg dragende, toon hij plaats genomen :md, er
niet met den zijnen tegen te leunen.
Betsy kon niet nalaten tijdens de uilvoering nu
en dan eens ter zijde te giuien. Ze vond, dat
haar buurman, ai had hij wat lange beenen, toch
teen heel knappe jongen" was.
Bij een dier zijdelingsche uitkijkjes trof haar
toevallig den blik van den meneer vlak in de oogen,
wat Betsy deed blozen, haastig omkijken en in
verwarring haar tekstboekje ontvallen. (Heuscli
n:et met opzet, dames!)
De buut man raapte zeer galant het boekje op,
on daar juist de pauze was ingetreden maakte hij
oen praatje.
»'n Mooi stuk, die tEsther", vindt u niet Ais
ik koning was ging ik op zoek,"
»Nu, er zou keus genopg zijn," merkte Betsy
aan, die, zinspelend op de tegenwoordigheid vim
een groot aantal vrouwelijke rasgenooten van Esther
Algemeen overzicht.
Schiedam, 10 October '97.
Moge er in Duitsehlaml ook een ernstige
wil voorzitten om liet landsbeheer in een «tellig
bepaalde richting te drijven, de onbevangen
toeschouwer merkt van de groote lijnen, die
deze richting aan moeten geven, niet altijd veel.
Telkens vraagt men zich af met welke bedoe
ling geschiedt dit of dat; omtierit de laatste
wisselingen van persoon in de lioog-te staats
ambten kan men ziegeen klaar denkbeeld
vormenthans is er weer iets voorgevallen, dat
de publieke opinie en de pers met groot ver
bazen vervult.
Op 't onverwachts nl. is er Donderdag in
iiet JSeue Talais te Bei lijn een kroonraad ge
houden.
Nu is een kioonraad op zichzelf een heel
gewoon iets iri den constitutinneelen staat
maar dat tie Keizer, die reeds sedert eenige
maanden volle eer doet aan zijn bijnaam door
van zijn hoofdstad verre te blijven, thans be
hoefte gevoelt met zijn ministers raad te plegen
over den politieleen toestand, bewijst dat er
ernstige dingen op handen zijn.
Woensdagavond werden vorst Hohenlohe,
graaf von Billow en Von Miquel door den
Keizer te zamen ten gehoore ontvangen, en
toen is waarschijnlijk besloten tot het houden
van een Kroonraad, om te spreken over ja,
als men dat wist, dan zou misschien deze
Kroonraad minder inkt uit de pennen doen
vloeien.
Nu verkeeit men in het onzekere, en men
weet alleen, dat alle ministers, uilgenomen die
van handel en landbouw, waarvan de eerste op
een dienstreis en de tweede met vei lof is, tegen
woordig waren.
Maar wat er verhandeld is, daarvan weet
men niets.
Men herinneit zich, dat verleden jaar juist
om denzelfden tijd, ook onverwachts, een mi
nisterraad naar het jachtslot des keizers te
Ilubertusstock werd bijeengeroepen, en dat toen
het belangrijkste besluit was de conversie der
staatsschuld, en men spreekt de hoop uit, dat
ook nu zoo spoedig mogelijk in den betrouvv-
baarslen vorm moge bekend worden gemaakt,
waartoe besloten is.
Tegelijk verdiept men zich in gissingen. Er zal
wel een regeering=p!an zijn opgemaakt: er zal
we! zijn gesproken over de onderwerpen, in
Rijksdag en Landdag ter behandeling te geven
er zal misschien we! gesproken zijn over de
uitbreiding der marine, en zonder twijfel is de
reeds zoo lang beloofde hervorming van liet
militaire strafproces aan de orde geweest.
Met deze en nog tal van andere vermoedens
vermaken de Duitsche bladen zich.
Maar per saldo weet men niets, en zal men
niets weten, voordat het aan tallerböchste
Stelle" behaagt, bekend te maken wat er ver
handeld is.
En aan de opvatting van die sallerluichste
Stelle" stoort men zich in Duitscldand nog al.
Slechts weinigen zijn er, die vrij voor hun
opinie durven uitkomen. Ja, durven. Heeft niet
het proces-Liebknecht nog bewezen, dat het een
durf is zijn meerling te zeggen?
Daarom getuigen van groote onafhankelijk
heid de volgende woorden, die bij ons al zeer
in de zaal, eene aardigheid meende te zeggen.
De hepr keek haar vroolijk aan en schoot toen
in een luiden lach.
Nu dacht ze, dat ze misschien ee" domheid
gezegd had, en ze Uieurdo opnieuw.
Het gesprek werd evenwel niet onuei broken.
De heer wist haar met vee! tact weer op liaar
gemak te brengen, on na afloop van het concert,
verzocht hij, haar naar huis te mogen begeleiden.
sDank u vriendelijk; ik woon vlak bij, op den
Singel."
iDat is jammer," zeide hij galant; dan neemt
onze aangename kennismaking veel te spoedig een
einde."
Ilij handelde zon beslist, dat Betsy gebeurde,
wat meer vrouwen in zulk een geval overkomt
zij had den moed niet zich te verzetten, en hij
geleidde haar huiswaarts.
De afstand was giooter dan Betsy wel had
willen doen gelooven, hetgeen mijnheer Van Deuren
aldus had hij zich bekend gemaakt niet
onaangenaam scheen te zijn.
Betsy werd veriegett toen zij zag, dat de buren
haar gadesloegen en ;r over fluisterden dat zij
door een heer werd thuisgebracht. Zij hoorde den
