51"e jaargang.
Dinsdag 19 October 1897.
N°. 9452.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
FEUILLETON.
UITGEVER? H.~J. (TrÖELANTS.
ONJUIST.
BUITENLAND.
Abojwbmehtspbus voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
n n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
n franco per post, p. kwartaal. - 1.30
.Afzonderlijke nommerso.OQ
BUREAUBOTEKSTRA1T TO, Tclephoon Xo. 123.
AmrERTENTiEPEijB: van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Courant. f O.SiS
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
De Standaard protesteert in een asterisk in
haar laatste nummer tegen eene voorstelling
onzer courant »dte voor de wet niet bestaan
kan".
Zij toch, aldus dr. Kuypers orgaan, beweert,
dat Wijbe Cnossen zich, ten einde een nieuwe
stemkaart te krijgen, niet had moeten vervoe
gen bij den burgemeester maar op de secretarie.
Mogen wij de Standaard er even op wijzen,
dat wij dit niet zeiden, en haar protest dus
niet opgaat.
"Wij zeiden:
Met het voorschrift van dit artikel
art. 55 is meenen wij hoegenaamd
niet in strijd gehandeld, en wel hierom,
wijl er van eene aanvrage om eene stem
kaart geen sprake is geweest, en de be
wuste kiezer blijkbaar de bedoeling ook
niet heeft gehad, die aan te vragen, daar
hij anders zijn identiteit had doen blijken,
wat niet geschied is.
Dat de burgemeester den man niet naar
de secretaire verwees, die krachtens voor
schrift tot des namiddags 5 uren op de
stemmingsdagen overal geopend moet zijn,
is misschien niet goed te keuren, maai
de kiezer had moeten weten, waar hij
terecht moest komen om een stern kaart
te ontvangen, en een eventueel verzuim
van den burgemeester kan, dunkt ons, in
dit geval geen verkiezing onwettig verklaren.
De lezer zal opmerken, dat de voorstelling,
welke de Standaard van onze woorden geeft
onzuiver iswij verdedigden des burgemeesters
gedrag niet, wij stelden alleen in het licht, dat
hij niet in strijd met de wet had gehandeld,
en aldus om deze reden geen nietigveiklaring
der stemming mocht volgen.
In verband hiermede schrijft de Standaard
een tweede onjuistheid.
Het blad zegtIn liet stembureel zat de
burgemeester qualitate qua.
Onwaar 1
Eerst ga hier het bewijs uit het ongerijmde.
Indien de burgemeester er qualitate qua als
voorzitter zat, dan zou volgens de Gemeentewet
de oudste wethouder zijn aangewezen plaats
vervanger moeten zijn, wat niet het geval is.
Indien de burgemeester er qualitate qua zat,
hoe moest het dan gaan in Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag en Utrecht, waar maar één
burgemeester en meerdere kiesdistricten zijn.
Volgens de Standaard hadden de burgemeesters
Roman door
PlERBE LOTI,
lid der nAcadémie Franpaise".
•18)
Maar zijn droom verandert weder do breedo
riviermonding wordt meer en meer in duister ge
huld en van de menschehjke woningen onderscheidt
men weldra niets meer; vervolgens, alsof er eenigo
mysterie plaats greep, ziet hij niets anders meer
dan de eeuwige lijnen en zijne gedachten worden
gedrongen naar oude tijden, naar een onzeker en
ongewis verleden De Geest van oude eeuwen,
die dikwijls in oude nachten uit den grond oprijst,
op urer. waarop da menschelijke wezens slapen,
die Geest begint zonder twijfel om hem heen te
waren.
In zijn hoofd is het nog altijd een chaos, die
naar ontwarring streeft zonder daartoe te geraken;
echter, wanneer de beide hoornen van de maan
achter de zwarte bergen verdwijnen, neemt het
uiterlijk van alles voor eon ondeelbaar oogenblik
iels woests en primitiefs aande stervende indruk
van de wereld in hare jeugd grijpt hem aan en
doet hem huiveren. Hij denkt zonder het te willen
aan die menschen, die duizenden jaren her in hunne
bosschen leefden, totdat eensklaps op een ver
wijderd punt van den oever een luide kreet hem
doet opschrikken; een trein van Parijs naar Madrid,
die daar in de verte voortrolt in het donker van
het Fransche gebied.
dier gemeenten het kunststuk van in partes
secare moeten vertonnen. Een negenmaal ge
splitste burgemeester in Amsterdam I
Neen, de burgemeester zit er als voorzitter,
niet als burgemeester, maar omdat hij burge
meester is, gelijk een burgemeester b. v. eere
voorzitter is van eenige vereenigirig niet als
burgemeester, maar omdat hij burgemeester is.
Daarin is een belangrijk verschil. Ware de
burgemeester ah zoodanig voorzitter van liet
stembureau, dan zouden immers, iets waar wij
reeds op wezen, aan een voorzitter-burgemeester
andere eischen kunnen gesteld worden dan aan
eiken anderen voorzitter.
In Amsterdam komt dit het duidelijkst uit.
Dat de burgemeester voorzitter is volgens de
wet van het (hoofd)stembureau, of waar de
gemeente in verschillende kiesdistricten gesplitst
is, van het hoofdstembureau, dat op het raad
huis zit, heeft zijn goeden grond.
De regeering heeft nu steeds het noodige
toezicht door hare eigen ambtenaren en bij het
opmaken van den officieelen uitslag den vol
genden dag is dit niet van gewicht ontbloot.
Wij hopen, dat de Standaard waarvan
de hoofdredacteur dr. Kuyper in de Tweede
Kamer over deze zaak zijn stem allicht zal
uitbrengen alsnog zal toegeven
lo. dat door den burgemeester van IJlst de
wet niet f e i t e 1 ij k is geschonden.
2o. dat noch de burgemeester van IJlst noch
die van eenige andere gemeente cp de gronden
door ons ontwikkeld, qualitate qua voorzitter
is van een stembureau.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 18 October '97.
Waar moet het heen in Engeland met den
strijd tusschen kapitaal en arbeid
Iedere dag brengt een nieuwe uitbreiding
van de werkstaking in liet machine-vak. De afge
vaardigden van patroons en arbeiders in het
ketelvak te Londen zijn niet tot overeenstem
ming gekomen, en een nieuwe categorie van
metaalarbeiders is zich bij de andere stakenden
gaan voegen.
Thans wordt het aantal van hen, die zonder
arbeid zijn, op 80.000 geschat, en men ver
wacht dat dit cijfer nog beiangiijk zal toenemen.
Verscheiden groote firma's hebben zich nog
aangesloten bij het syndicaat der patroons en
dreigen hun fabrieken te sluiten, in de hoop
daardoor de aibeiders tol toegeven te dwingen.
Het gaat niet meer om den achturigen
En de Geest der oude tijden slaat zijne wieken
uit en ontvluchtde stilte mag terugkeeren, de
Geest blijft na liet voorbijgaan van dit nieuvv-
eeuwscho monster weg. Eindelijk steekt de balk,
waarop Ramuntcho en Florentine wachten, van
wal, nauwelijks zichtbaar voor andere oogen dan
de hunne, een klein grijs iets, dat lichte strepen
achter zich laat op den gladden wntei spiegel,
waarin de sterren zich omgekeerd weerkaatsen.
Het is een welgekozen uur, waarop de g/ens-
wachlers het minst oplettend zijn het uur ook,
«aaiop men het minst ziet wanneer fin het licht
der zon èn dat der maan ontbreken en de mensche
lijke oogen nog niet gewend zijn aan de duisternis.
Toen, om het verboden dynamiet in ontvangst
te nemen, stapten zij in stilte in het water, hunne
hengelstokken in de hand.
Hoofdstuk XIV.
Er was voor den volgenden Zondag een groote
kaatspartij vastgesteld te Erribiague, een ver ver
wijderd dorp, tegen de hooge bergen aan.
Ramuntcho, Arrochkoa en Florentino zouden
daar spelen tegen drie Spaansche kampioenen.
Dezen avond zouden zij zich oefenen en hunne
armen lenig maken op de kaatsbaan van Etchézar
en Gracieuse met verscheiden meisjes van haren
leeftijd had op den bank daaromheen plaats geno
men, om toe te zien.
Allen zagen er aardig uit in hunne corsages
naar de nieuwste mode. Zij lachten raaar voort
durend, zij lachten zonder te weten waarom en
omdat zij er nu eenmaal mee begonnen waren om
een woord misschien, onbewust daar heen gewor
pen, Dit land is een van die hoekjes van de we
reld, waar bet lachen bet heerlijkst klinkt, kristal
helder.
weikdag, maar om den na langen strijd ver
kregen oiganisatie der arbeiders. Dezen houden
dus vol en vinden steun van versehillendp
zijden. O. a. heeft de Vorwiirls, het orgaan
der Duitsche «ociaal-democratcn, nu het om
de vak-oiganisatie gaat, een inschi ij ving geopend
voor de stakers.
De minister van handel Ritchie heeft thans
definitief afgezien van elke poging tot verzoe
ning, nu hel syndicaat der patroons alle onder
handelingen, onder bemiddeling van het gou
vernement, van de hand wijst.
Van zijne zijde heeft de minister Chamber
lain, daartoe aangezocht, geweigerd eenigen
stap tot bemiddeling te doen, zoolang die niet
gevraagd wordt door beide partijen.
Niettemin wordt beweerd, dat de ministerraad
zich met den toestand heeft beziggehouden,
maar men weet nog niet, óf er eenig besluit
is genomen.
De arsenalen der regeering te Woolwich
beginnen reeds de gevolgen van deze ern
stige industrieele crisis te gevoelen. De ver
sterking der Engelsche vloot en de aanbouw
van nieuwe schepen is er verscheiden maanden
door vertraagd.
Wellicht wi! de regeering niet te veel ten
gunste der patroons, en durft zij weinig in het
belang der at beidei s te doen.
't Zou de conservatieven, die reeds zeer boos
zijn, nog meer vertoornen.
Vrijdag heeft de bond van conservatieve ver-
eenigingen in Noord-Engeland te Berwich ver
gaderd onder praesidium van lord Londonderry.
Deze beweerde nog eens, evenals vroeger,
dat de regeering de conservatieven had opge
offerd door de ongevallenwet voor fabrieks
arbeiders volgens den wensch van Chamberlain
door te zetten.
Daardoor evenaart de ontevredenheid der
conservatieven in Noord-Engeland die van de
Iersche landheeren.
De vergadering keurde bij motie lord London
derry's houding goed en herkoos hem tot haren
voorzitter.
De radicalen zien hierin een besvijs van
groote gisting en oneenigheid in de conserva
tieve partij, en 't is niet onwaarschijnlijk, dat
de regeering er voor terugdeinst, vele conser
vatieven wellicht nog meer van zich te vervreem
den.
De Spaansche regeering is op dit oogenblik
aan het onderhandelen met de leiders dei-
autonomistische partij op Cuba.
Reeds deelden wij mede, dat een van hen,
Gimerga, in 't geheim naar Madrid is gekomen
en met Sagasta heeft geconfereerd.
Gisteren zou Labra, een andere hoofdman
der autonomisten, een onderiioud met den minis
ter-president hebbenvolgens sommige bladen
is Labia het echter niet volkomen eens met
andere leiders zijner partij.
Airochkoa was daar reeds sedert lang bezig,
met den tPenen armschoon aan, zijn kaatsbal te
werpen, die van tijd door de kindei en werd opge
raapt. Maar waar bleven Ramuntcho en Florentino
zoo lang?
Eindelijk kwamen zij, met bezweet voorhoofd,
en toen de jonge iacbstets hen ondervroegen op
dien spottenden toon, gelijk jonge meisjes dat
plegen te doen, wanneer zij in gioot gezelschap
bij elkaar zijn, klopte elk hunner op zijn borst,
die als metaal weerkaatste.
Langs de voetpaden van de Gizune waren zij
te voet uit Spanje komen loopen, beladen met
kopergeld, waarop het beeld van den kleinen
koning Alphonso XIII was geprent. Een nieuw
idee van de smokkelaarsvoor rekening van Itchoua
hadden zij over de grenzen een groote som zilver
geld tegen koper ingewisseld, daarop een niet
onbelangrijke winst makend, teiwijl zij van plan
waren deze gel Istukken op de aanstaande kei mis
sen in de verschillende dorpen van de Landes uit
te geven, waar zij eveneens geldig waren. Met
hun beiden brachten zij een veertig kilo koper
aan, verborgen in hun zakken en op hun bioote
huid. Als een regen deden zij dit alles neervallen
op de oude granieten banken, aan do voeten van
de meisje», die het zeer vermakelijk vonden en
die er op moesten passen en het tellen vervol
gens begonnen ze, na zich het zweet van het
voorhoofd govvisebt te iiebben en een beetje te zijn
uitgeblazen, te kaatsen, met een gemak als hadden
zij hoegenaamd geen vermoeienis achter den rug
Drie of vier schoolkinderen liepen als jonge
katten achter de kaatsballen aan, die uit de baan
waren geraaktde anderen zaten in lange rijen
op de banken, waartusschen de voorjaarsbloemen
opschoten.
De Imparcial beweert reeds dat deze onder
handelingen tot geen resultaat hebben geleid;
maar op stelligen giond berust deze bewering
niet.
Intusschen heeft maarschalk Blanco afscheid
genomen van den mini-der van koloniën, van
wien hij schriftelijke instructies aangaande de
op Cuba te volgen politiek heeft meegekregen.
Welke die politiek zal zijn, is nog onbekend
maar de ministerieele bladen dringen aan op
een krachtige actie.
Op de Plnlippijnen worden thans onderhan
delingen gevoerd met de insurgenten.
De Correo wil dienaangaande weten, dat een
inlandsch personage van gewicht, Paterno ge-
heeten, door generaal Primo de Riveira is ge
machtigd zich naar het kamp der opstandelingen
te begeven om dezen tot onderwerping aan te
sporen.
De rebellen zouden wel ooren hebben gehad
naar zijn voorstellen. Zij eischten een ruime
amnestie en vergiffenis voor al het gebeurde.
In Spanje zelf vindt het ministerie voor-
loopig veel steun, ook van de zijde der con
servatieven.
Generaal Azcarragua is van oordeel, dat de
conservatieve partij zich vanzelf zal reorgani-
seeren. Met het oog op de buitengewone om
standigheden, waarin het ministerie is geplaatst,
zal de conservatieve meerderheid in de Corlez
de regeering haar steun verleenen.
Een slechte indruk is teweeggebracht door
het bericht, dat er een flinke vermeerdering
van bankbiljetten ophanden is.
De Sultan zal niet veel succes hebben van
zijn nota aan de mogendheden over Kreta.
Althans te Weenen meent men te weten,
dat de mogendheden besloten hebben er niet
op te antwoorden en het bij een kennisgeving
van ontvangst te laten.
De Peteisburgsclie Nowosti Wremja is van
oordeel, dat de mogendheden alleen kunnen
antwoorden door een sommatie om de Turksche
troepen onmiddellijk van Kreta te verwijderen
en een voorloopigen gouverneur-generaal te
benoemen, die ter zijde gestaan zal worden
door Europeesche bezettingstroepen.
De mogendheden zouden niet kunnen afwij
ken van hun oorspionkeiijk plan, omvattende
volkomen autonomie voor het eiland, de be
noeming van een gouverneur, die geen Turksch
onderdaan zou mogen zijn, en een inlandsche
politie en gendarmerie.
Zij zullen niet dulden zoo eindigt liet blad
dat Kreta terugkeert onder het Turksche
administratieve juk.
Als gouverneur wordt met hardnekkigheid
nog steeds Numa Droz genoemd.
Zelfs wordt uit Kanea bericht dat het ge
rucht van de waarschijnlijkheid van zijn be
noeming bij de Christenen met ingenomenheid
is ontvangen.
Aan de zijde van Gracieuse zat Fantchika Dar-
gaignaratz, een vijftienjarig blond meisje, dat ver
loofd was met haar broeder Arrochkoa en weldra
mot hem zou trouwen, want deze behoefde als
eenig zoon eener weduwo zijn dienstplicht niet te
vervullen.
En de spelers kritiseerende, op de granieten ban
ken lange tijen kopergeld nedertellende, zaten zij
daar met hun vroolijken lach.
De jongens ook deden niets dan grinniken en
kwamen dikwijls bij hen zitten.
Ramuntcho vernam van zijn bruidje iets, wat It ij
nimmer had durven hopenzij had van haie moedor
de goedkeuring gekregon om ook op het feest te
Erribiague te komen en naar de kaatspartij te gaan
zien; bepaald was, dat zij per rijtuig zou gaan met
Pantchika en de weduwe D u-gaignaratz men zou
elkaar daar aanti effen, misschien zou het zelfs mo
gelijk zijn om samen terug te koeren.
Sedert de twee weken van hunne samenkomst
des avonds, was dit de eerste maal dat zij gelegen
heid had hem in tegenwoordigheid van anderen
toe te spreken, en hun wijze van doen was
deftiger dan anders, met een zoete geheimzinnig
heid. tiet was ook langen tijd geleden dat hij haar
zoolang en van zoo dichtbij had gezienzij was
in deze lente nog veel schooner gewordenwat
zag zij er aardig uit, wat frisch. Haat- figuur was
slanker, zij zelve gevulder geworden iederen dag
won zij in bevalligheid. Zij begon meer en meer
op haren broeder te gelijken, dezelfde regelmatige
trekken, hetzelfde ovale gelaat, maar het verschil
hunner oogen bleefterwijl die van Arrochkoa
groen-grijs waren, waren de hare daarentegen
donker-zwart.
Wordt vervolgd.)
