51*" jaargang.
Zondag 24 en Maandag 25 October 1897.
N°. 9457
Derde Blad.
EEN KUNSTENAAR.
I'
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
FEIjTT.T/F.TOIn.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
Verbetering van den Kalender.
Jan. Vrijdag,
Apr. Donderd.,
Juli Donderd.,
Oct. Vrijdag,
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommerso.02
BUREAUBOTERSTRAAT 70, Tcle;>lioon STo. 123.
Advertentieprijs: van 15 gewone regels met inbe
grip van eenc Con raatf 0.53
Iedere gewone rcge! mcr- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Aan een belangrijk artikel van den heer J. v.
d. Linde over Onze tijdrekening en de A>- mak,
onlangs voorkomende in de Vragen van aen Dag
wordt het volgende ontleend
Do voorstellen tot verbetering van onzen tegen-
woordigen Kalender betreffen 1°. een nauwkeuriger
tijdduur van het jaar; 2°. een beter uuraanduiding
van den dag 3°. een eenvoudiger verdeeling van
den duur der verschillende maanden.
In den regel hebben we er geen flauw denkbeeld
van, hoe lastig hot is geweest otu den tijd te rege
len. We bedoelen nu niet bepaald den tijdduur of
de verdeeliug van den dag, maar vooral die van
de maand en van het jaar. Om er eenig begiip
van te geven, merken we alleen het volgende op
De Giieken b.v. verdeelden hun maanden in Delta
den (ihtntullon), die echter alleen in werkelijkheid
dien naam mochten dragen in de maanden van
30 dagen. De Romeinen echter verdeelden de maan
den in Iiatcndcn, Nonen, Idus en Anlelta!enden,
waarvan de laatste en de Nonen weer een ver
schillend aantal dagen hadden. Ook de benaming
en het begin van de maanden waren zeer verschil
lend. Zoo kwam b.v. de maand Januarius van de
Romeinen, dus de eerste maand van het jaar, zoo
ongeveer, maar niet doorloopend, overeen met de
elfde maand van de Hebreeën, met de vijfde van
de Chaldeeërs en met de achtste van do Grieken.
En nog grooter, maar vooral veranderlijker, was
de afwijking bij de volken, die het jaar in maan
maanden verdeelden. Wat het begin en den duur
van het jaar betreft, we hebben er al een en ander
van meegedeeld. Daaraan zou nog zeer veel toe
gevoegd kunnen worden, maar het gezegde is
waarschijnlijk voldoende om begrijpelijk te maken,
dat wie trachten wil overeenstemming te brengen in
de Tijdrekening van de verschillende volken der Oud
heid, zich in een doolhof begeeft. Ook in de Gewijde
Geschiedenis zijn de tijdsbepalingen duister en vaak
onderling tegenstrijdig, vooral in den Pentateuch,
daar Mozes naar de levensjaren van de Patriar
chen telt en het niet schijnt uitgemaakt te kun
nen worden, of hierbij Zonnejaren of Maanjaren
of wel, zooals wel eens beweerd is (waarschijnlijk
echter op geen genoegzame gronden), slechts jaren
van 3 of 8 maanden bedoeld worden. Tal van ge
leerde mannon hebben zich aan deze ondankbare
taak gewijd het gevolg was, dat er we! meer dan
honderd systemen bestaan, zoodat ten slotte, ten
gevolge van vergelijkingen en conventioneele bepa
lingen, die Gordiaansche knoop niet ontward maar
eenvoudig doorgebakt is.
Des te meer eerbied moeten we er voor hebban,
als we bedenken, hoe nauwkeurig thans onze Tijd
rekening is. Toch zou er in dit of dat opzicht nog
wel wat te wijzigen en te verbeteren zijn. Vandaar,
dat voorstellen gedaan worden tot verbetering van
den Kalender. Als
1°. Een nauwkeuriger tijdduur van het jaar.
Reeds vroeger werd gezegd, dat de duur van het
jaar volgens de Gregoriaansche tijdrekening niet
volkomen in overeenstemming met de Zon is. We
wezen op een gering verschil en voegden er aan
toe, dat er voorloopig nog geen maatregelen geno
men zijn om het verschil van één dag na tal van
eeuwen te vereffenen.
Onlangs nu heeft de heer A. Auric aan de
nAcndémie des Sciences" voorgesteld daarin te voor-
Jubelend stak Frits Heller het kleins briefje
omhoog en riep in uitgelaten vreugde »Ziet ge,
moedertje, de lieve God heeft medelijden met ons
gehad wij hebben ons weder met onnoodige
zorgen gekweld hier meldt zich nu al eene
voorname leerlinge aan vijf mark per uur wil
zij betalen nu kunnen wij het weer een poosje
uithouden 1"
De oude vrouw, met het door witte lokken om
geven goedige gelaat, nam haren zoon het rose
briefje uit de hand en ging daarmede bij de tafel
onder de lamp staan daar zette zij haren bril op
en las het briefje langzaam en nauwkeurig.
sNu, klaagt ge nog, moedertje?" riep hij, bijna
dronken van vreugde.
aJubel niet te vroeg, Fritz," zeide de oude vrouw
op rusligen toon, terwijl zij haren zoon het briefje
teruggafsmen kan nooit weten of er niet misschien
op het laatste oogenblik nog iets tusschenkomt,
want de aanzienlijke dames hebben dikwijls allerlei
grillige luimen en invallen."
•zien. Hij redeneert daarbij aldus: Het zonnejaar
is 365,2422100 dagen lang; ons tegenwoordig
kalenderjaar echter 366.2423 dagen; en stelt dm
voor te bepalen, dat alk vol duizendtal jaren ook
een schrikkeljaar zal zijn, als liet aanlal duizend
tallen deelbaar is duor 4 (wat volgens de Grego
riaansche lijdt egolirig niet hetgeva! is), maar dat
oen uitzondering zal gemaakt worden voor de jaren,
wier aanlal ook door 128 deelbaar is. Op die wijze
zou het jaar 305,24211875 dagen lang zijn en
dus nauwkeuriger niet hot zonnejaar overeenstem
men,
2°. Ken beter uuraanduiding van den dag. Wij
verdoelen do 24 uren van don dag in 2 x 12 u.:
voormiddag- en namiddaguren. Mot kleine lettertjes
woidt dat ook in onze spoorwegboekjes aangeduid
Vergissingen daarbij belmoren niet tot de onmoge
lijkheden. liet is niet te ontkennen, dat deze of
gene er weloens de dupe van geworden is. De astro
nomen hebben, zooals bekend is, een andere ver-
deoling van den dag: hun dag begint des middags
en zij tellen dan van 0 tot 24 door. Ook de zee
vuur tkmidigen beginnen hun dag met den middag
in verband met de bepaling der zonshoogte. Voor
het dagelijkse!) leven zou dat niet raadzaam zijn,
omdat het beter is, dat de datum gedurende den
nacht verspringt. Maar doorlcllen van 0 lol 24
uur, dat zou wel zoo verkieselijk zijn. Bij een der
gelijke telling krijgen dan alle uren na den mid
dag cijfers hooger dan twaalf en we zijn daar niet
aan gewoon. Maar, ais wo ze een paar dagen ge
bruikt hebben, weten we al niet beter en door deze
eenvoudige wijziging is een ieder gebaat: vergis
singen kunnen niet meor plaats hebben en de ook
in andere gevallen lastige onderscheiding van voor-
en namiddaguren vervalt.
Bij de spoorvvegdienstrogeling heeft men hiel
en daar dezen weg reeds ingeslagen. lOm ondui
delijkheid en verwarring te voorkomen," heeft de
Canadian Pacific Spoorwegmaatschappij deze rege
ling al lang ingevoerd. Ook in Italië bestaat deze
regelina al. En nu onlangs, einde '96, stond op
de dagorde der te Weenen te houden Europeesche
Zomerdienstregeling Conferentie de wensch uit
gedrukt door de Belgische staatsspoorwegen: ïdat
alle spoorvvegadministiatién bij de daartoe bevoegde
autoriteiten de noodige stappen zouden doen ten
einde vergunning te krijgen lot invoering eencr uur
aanwijzing van 024 uur in alle aankondigingen
en bescheiden betredende den treindienst." Op
den len Mei van dit jaar wordt de wijzerplaat
van 24 uren bij de spoorwegen in België ook in
gevoerd, terwijl de spoorvvegdag even als de bur-
geilijlte dag 'snaebts te 12 uur begint,
3°, Een eenvoudiger verdceling van den duur
der verschillende maanden. De Kalender, zoo heeft
men weieens gezegd, heeft de volgende eigenaar
digheden, die misschien weinig bekend zijn Octo
ber begint steeds met denzelfden dag als Januari:
April met denzelfden dag als Juli; December met
denzelfden dag als Septemhe», 'ebruari, Maarten
November beginnen steeds met denzelfden dag,
maar niet in schrikkeljaren.
Dat is werkelijk eigenaardig, maar nog al dui
delijk. Een voorbeeld slechts Van 1 Jan. af tot 1
Oct. zijn er 273 dagen verloopan, d, i, 39 X 7
dagen; als dus 1 Jan., zooals in 1897, op Vrijdag
valt, moet 1 Oct. ook op Vrijdag vailen. De ove
rige eigenaardigheden hebben dezelfde oorzaak.
Liever dan ons met deze aardighe len op te houden,
willen we aantoonen, dat onze Kalender, wat de
iudeeling van het jaar betreft, nog aan meer dan
één gebrek lijdt. En wel;
1°. Er bestaat geen vaste overeenstemming tus-
sOch wat," -zeide Fritz, urnen behoeft toch niet
altijd overal het ergste van te denken 1"
sBeter vóór dan na den tijd," antwooidde zij
kalm, terwijl zij haar breiwerk weder opnam,
Dtnaar dat is juist je ongeluk, dat je te veel een
kunstenaarsnatuur bent, en jezelven met je blind
vertrouwen op het geluk nog menige teleurstelling
zult bereiden."
En lachend antwoordde de zoonnik dank mijnen
Schepper, dat ik ben zooals ik ben en dat ik u
heb, die mijn beste vriendin op de heele wereld
js en hij nam het grijze hoofd der oude
vrouw tusschen zijne handen en kuste haar in het
volle gevoel van zijn geluk.
Den volgenden dag ging hij naar het huis van
den rentenier Winkelmann, wiens eenige dochter
het vioolspelen van hem verlangde te lecren. De
oude heer, in kamorjapon en met lange pijp, ont
ving hem.
»Ah, -zijt gij de muzikant?" zeide hij in breed
Berlijnsch dialect, en lachte Fritz joviaal toe;
skom dan maar binnen, mijnheer Heller; mijns
Rose komt onmiddellijk."
Fritz trad de woonkamer binnen, welke pronkerige,
smakelooze inrichting hem verried, dat hij met
iemand te doen had, die met zijn geld nog geen
goeden smaak had gekocht. Even later trad de
dochter des huizes binnen.
dUier is mijnheer de kapelmeester," zeide baar
schen dagen en datums: oen -zooveelste dag
van een maand valt nu eutis op een Maan
dag, op oen Dinsdag of op eiken anderen
dag van de week.
2". De jaren beginnen op dagen met verschil
lende namen, nu eens op Maandag, dan op
Dinsdag, enz., de heele rij rond, maar niet
regelmatig.
3°. Met het ong op handel en vei koer is het
lastig, dat de eerste zoowel als de vijftiende
dag van een maand vaak op een Zondag val
len.
4°. Er is volstrekt geen systeem in de groe-
peeririg van maanden met 30 en 31 dagen
en Februari met zijn 28 of 29 dagen.
Dat kon anders zijn. Door een eenvoudiger
verdeeling van den duur der verschillende maan
den kunnen al die gebreken geheel of bijna geheel
worden opgeheven.
We willen dat duidelijk maken. Voor hut gemak
noemen we evenals als indertijd de Gregoriaansche
tijdrekening de Nieuwe Stijl (N. S.) genoemd werd,
in tegenstelling van de Juliaansche, den Ouden
Stijl (O. S.) de hier voorgestelde regeling de
Nieuwe Regeling (N. R.), in tegenstelling met de
thans bestaande, de Oude Regeling (O R.).
Volgens de N. R. wordt het jaar verdeeld in 4
gelijke deelen, alzoo in 4 gelijke tijdruimten van
3 maanden. (Bij de O. R. heeft het le Trimester
90, het 2e 91 of 92, het 3e 92 en het 4e ook
92 dagen.) Verder verdeelt de N. R. de maanden
van elk trimester in maanden van 30 en 31 dagen
regelmatig aldus
le Trimester:
Jan. 31 dagen
Febr. 30
Maart 30
2e Trimester
April 31 dagen
Mei 30
Juni 30
Zoo ook het 3e en het 4e Trimester.
Daar 91 deelbaar is door 7, bevat ieder trimester
juist 13 weken: we houden dus onze 12 maanden
en onze 52 weken. Van elk trimester zal nu de
eerste, de tweede, de derde datum enz. van de over
eenkomstige maand slee Is denzelfden naam dragen
dezelfde namen van al de dagen dier maanden
keeren dus 4 maai per jaar regelmatig op dezelfde
datums terug, terwij! bij de O. R. de datums der
verschillende maanden afwisselend vallen op Maan
dag, Dinsdag. Woensdag en zoo voort.
De opmerking ligt voor de hand, dat 4 trimesters
van 91 dagen slechts 364 dagen uitmaken, terwijl
het jaar 365 of wel 366 dagen heeft. Dat is zoo
maar daarvoor nemen we een extra-dag: den
Nieuwjaarsdag, een dag, die bij al'e volken die
de Gregoriaansche tijdrekening aangenomen hebben,
als een feestdag of in elk geval als eene vrije dag
wordt aangemerkt en daarom reeds een afzonderlijke
plaats verdient. We noemen dien dag supplement
dag of aanvullingsdag of liever we laten hein zijn
naam Nieuwjaarsdag behouden, maar plaatsen hem
als extra-dag buiten de nomenclatuur van de 7
dagen der week.
Maar, hue nu in een schrikkeljaar? Dan nemen
we eenvoudig tivee extra dagen: naast den len
een 2en Nieuwjaarsdag. Deze behoeft daarom geen
feestdag of rustdag te zijnwe plaatsen hem alleen
ook buiten de zooeven genoemde nomenclatuua,
evenals zijn collega, 't Is eigenlijk de verplaatste
schrikkeldag, en 't zou wellicht beter zijn hem den
naam schrikkeldag te laten behouden. Geen ver
andering in het aantal Zondagen, feestdagen of
heiligen dagen; dat alles blijft volmaakt hetzelfde
Wat voorgesteld wordt, komt in den grond der
zaak enkel en alleen neer op een eenvoudiger verdee-
vader lachenditnu, kind, spreek maar voo-- je
zeiven, je bent er oud genoeg voor." Daarmede
ging hij heen en liet de jongelieden alleen.
Het jonge meisje had eene kleur gekregen van
-schaamte over het onhandig gebabbol van haren
vader, maar zij wist zich onmiddellijk te beheer-
schen en zeide op kalmen toon ïU is mij aan
bevolen, mijnheer Heller ik zou u zeer dankbaar
zijn, wanneer u mij in uwejkunst wilde inwijden."
Fritz zat daar nog altijd sprakeloos. Hij kon
zijne oogen niet afwenden van de schoone, schit
terende gestalte, die hem door de kleur die zij bail
gekregen, dubbel mooi vootkwam. Eindelijk ant
woordde hij »Ik zal gelukkig zijn, mejuffrouw,
mijne geringe kennis ter uwer beschikking te
stellen 1"
Zij lachte stil en hij kreeg nu op zijne beurt
eene kleur, want hij gevoelde heel goed dat wat
hij zeide slechts een frase was en hij zijn waar
gevoel had verraden, omdat het schoone meisje
hem interesseerde.
Het onderricht begon.
Juffrouw Rose toonde, dat zij niet alleen vlug
van begrip, maar ook eene begaafde, ijverige
scholier was.
En Frits was verheugd dat alles zoo flink van
stapel liep.
Toen het eerste lesuur was afgaloopen, werd
de afspraak gemaakt dat Rose driemaal per week
ling van den i! uir dar velschillend,i maanden van
het jaar.
Eenvoudig en practise!) is- de N, R. Om dat
Iuideüjk te doen inzien, stellen we hier vo >r do
(laren 1895, 189ü en 1897 de eerste dagen dei-
maanden volgens ik O. R. naast die voor dpze'fdo
jaien volgens do N. R.
Volgens de O. li,
1893.
1 Jan. Dinsdag, 1 Feb. Vrijdag,
1 Apr. Maandag, 1 Mei Woeti-d.,
1 Juli Maandag, 1 Aug. Jomlerd.,
1 Oct. Dinsdag 1
Mrt. Vrijdag
Juni Zaterdag
Sept. Zondag
Dcc. Zondag
1 Jan. Woensd.,
Apr. Woensd.,
Jili Woensd.,
Oct. Donderd.,
Nov. Vrijdag,
180
1 Feb. Zaterdag.
X Mei Vrij 'ag,
1 Aug.Zateidag,
1 Nov. Zondag.
1897.
I Feb. Mnsuidug
1 Mei Zaterdag
1 Aug. Zondag,
1 Nov. Maandag, l Dcc. Woensd
Volgens do N. li.
1895.
Feb. Zaterd.,
Mrt. Zondag
Juni Maand.
Sept. Diusd.
Dec. Diusd.
Mrt. Maand.
Juni Dinsd.
Sopt. Woensd.
1
1 Mei
1 Aug.
1 Nov.
18%.
1 Urt. Maand.
Jt ui
Soj t.
Dcc.
1 Jan. Woensd.,
1 Apr.
1 Juli
1 Oct.
Als boven.
1897.
Als boven.
Uit de tabel blijkt, dat volgens de O. V. de
eerste, en dus ook de volgende dagen der maan'len
afwisselend op alle dagen van de week vall. n.
Volgens de N. R. zijn er maar drie dagen in ei
week, waarmee een maand van een trimester
kan beginnen in regelmatige opvolging. Ook de
volgende dagen der maanden van trimester
keeren telkens in regelmatige orde terug, terwijl
1 Jan. steeds op Woensdag valt. En dat blijft zoo
voor elk volgend jaar. Gij zijt geboren op Maandag
de datum van uw geboorte blijft op een Maandag
vallen. Uw trouwdag of eiken anderen voor u go-
wichtigon dag op Donderdag b.v. zult gij steeds
op Donderdag mogen vieren of herdenken uwge-
heele leven lang. Gij zijt koopman, handelsman,
industrieel of bankier: nooit zult gij den last onder
vinden, dat de le en de 15e van een maand op
een Zondag vallen.
Maar, zoo vraagt de ze of gene wellicht, 1 Jan.
1895 viel toch op Dinsdagen daar staat volgens
de N R. 1895: 1 Jan. Woensdagis dat niet een
fout, een vergissing. Immers, wanneer in 1895 de
N. R. begonnen was-, dan zon do Nieuwjaarsdag
als extra-dag builen de nomenclatuur van do dagen
der week gevallen zijn, alzoo 18951 Jan. Woens
dag en zoo voort, zooals de tabel aantoont. Maar
aangezien een dergelijke regeling geen terugwer
kende kiacbt hebben, willen we do N. R. b.v. eerst
mi^h't jaar -1899 laten beginnen. Dan verkrijgen
we, alweer volgens de N. R.
■1 8 9 9: le Trimester: 1 Jan. Maand., 1 Febr.
Dond., 1 Mrt. Zaterd. En zoo de overige trimesters
van 1899, en verder alle jaren en alle eeuwen door.
Eenvoudig, praktisch en gemakkelijk is de N. R.
Behalve de bovengenoemde voordeden pleiten nog
andere voor de invoering van do N. R. Ik mag
het den lezer gorust overlaten die op te sporen.
Maar, ik wensch hem niet in den waan te laten,
dat de vinding van mij is. Reeds enkele jaren ge
leden werd deze quaestie door de «Société astrono-
mique" te Parijs aan de orde gesteld. Talrijke
voorstellen kwamen inmaar, één daarvan, dan
van den br. G. Armelin, droeg de kenmeiket
les zou ontvangen, en toen Frits heenging, reikte
Rose hem geheel argeloos de hand.
In overgelukkige stemming ging hij heen. Het
was hem nog niet recht duidelijk, wat die opge
wektheid in hem had veroorzaakt, en hij wilde
zich ook niet de moeite geven, daarover ernstig
na te denken; slechts éen ding was hem volko
men duidelijk dat het jonge meisje het lieftalligste
schepsel was dat hij ooit had ontmoet.
vNu, hoe was het?" vroeg zijne moeder, toen
hij thuis kwam.
Op onverschilligen toon en met een licht schou
derophalen zeide hij dat het vde oude geschiedenis"
was zijne moeder merkte intusschen aan de lichte
trilling in zijne stem en zijne onrustige bev, --gingen
heel goed, dat het volstrekt niet ude oude ge
schiedenis" was, maar zij vropg niet verder, omdat
zij wilde afwachten wat de toekomst in dezen zou
leeren.
De volgende lesuren vei liepen als het eerste.
Hij was vol geestdrift, zij vol ijver. Menigmaal
wilde hij een gesprek aanknooperi, dat zij evenwel
spoedig weder afbrak om zich geheel in hare stu
diën te veldiepen. Natuurlijk ontging het haar niet,
dat zij een diepen indruk op hem had gemaakt.
Zij glimlachte bij de gedachte daaraan. Het deed
haar wel genoegen, maar zij dacht er niet aan
hem aan te moedigen.
Toen er evenwel vier weken op deze wijze
