51"*e jaargang.
Woensdag 3 November 1897.
N°. 9465.
FETJ IXjLETOISr.
RAMUNTCHO.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
■«Uil
AsojwüMsirrsPBiJi vost Schiedam, per kwartaal f 0.90
n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- o.02
BUREAUItOTKKSTRl VT 70, Teleplioon No. 123.
Adtehtentteppjjs van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Courantf 0.59
Iedere gewone rege! meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 2 November '97.
Bij onze stamverwanten in de Transvaal is
gisteren in den Volksraad de dynamiet-quaestie
weder ter sprake gekomen, bij welke gelegen
heid president Kruger een krachtig pleidooi
heeft gehouden tegen de afschaffing van het
stelsel der concessiëri. Hij vermaande den Volks
raad intussehen met grooten aandrang, de
onafhankelijkheid en het crediet van het land
voor oogen te blijven houden, en ried aan een
afdoend onderzoek naar de zaken der Dynamiet-
Maatschappij in te stellen. Blijkt het dan, zeide
hij, dat de maatschappij misbiuik heeft ge
maakt van hare positie, dan behoort het contract
in andere handen te worden gesteld.
Tot dit onderzoek is afgeloopen, zal men
nog wel geen beslissing nemen. Ondertusschen
loont het de moeite eens na te gaan welke
middelen de anti-concessionnairen wel aanwen
den, of liever hun verkeerde helpers, om de
concessies te fnuiken. Vooral door middel van
de peis, liefst met ongeteekende ingezonden
stukken, tiacht men zijn meeningen ingang te
doen vinden. Dat hier niet altijd de edelste
wapenen gebruikt worden, blijkt wel uit hetgeen
de Volksstem in verband hiermede meldt.
«Dezer dagen", aldus bericht dit blad, sont-
vingen we van een onzer lezers uit een buiten
district een schrijven, waarin onder anderen
als volgt werd gevraagd
sik hoorde iemand beweren dat de echtge-
noote van Z. H. Ed. den Staatspresident aan-
deelen in de dynamiet-maatschappij bezitzou
u zoo goed willen zijn mij te berichten of dit
waarheid is Indien geen waarheid, moet het
worden tegengesproken."
sin verband met deze en dergelijke berichten,
die met ijver worden verspreid, zoowel ter
bevordering van politieke kuiper ijen als ten bate
van de snoodlijdende" industrie, is liet onnoodig
onze lezers tot voorzichtigheid aan te manen.
Er is gedurende de laatste tijden zoo verschiik-
kelijk zwaar en veel gelasterd, dat men er amper
ziek van wordt. Gelukkig intussehen, dat de
Transvaalsche burgers een te helderen blik
hebben op hun openbare aangelegenheden, dan
dat zij zich zouden laten misleiden door leugen
en bedrog."
«Wat nu de aandeelen van Mevrouw Kruger
betreft, die bestaan eenvoudig niet, omdat de
echtgenoote van Z.H.Ed. den Staatspresident
ze niet bezit of ooit bezeten heeft."
De Volksstem heeft hier nu de moeite gedaan
onmiddellijk de lasterpraatjes den kop in te
drukken, doch hoe dikwijls geschiedt dit niet.
Vooial dr. Leyds, die door zijn hooge positie
nog al veel benijders en dus vijanden heeft, is
dikwijls het mikpunt der lasteraars. Zoo maakt
de Cape limes een gerucht openbaar, als zou
Roman door
Pierre Loti,
lid der «Académie Franpaise".
31)
En het geluid van de klokken van zijn span
veiliest zich weldra in de verte en Ramuntcho
vervolgt zijn weg, thans onder het zware hout,
waar de warmte begint af te nemen
Hij heeft geluk gehad in zijn leven, denkt hij
somber.
Be weg, dien hij volgt stijgt voortdurend, hier en
daar door beken doorsneden en door groote wortel-
takken versperd. Weldra komt Etchézar in het ge
zicht en nog vóór hij het heeft gezien, teekent zich
het beeld meer en meer bij Ramuntcho af, in zijn
herinnering teruggebracht door den aanblik der
omgeving. Hij versnelt zijn stap en zijn hart klopt
sneller.
Thans ligt dat land daar ledig, Gracieuse
is er niet meer; ledig en kil alsof de noordewind
is voorbijgegaan. En ondertusschen gelooft Ramunt
cho, in het diepst zijner ziel, dat in een klooster
daarginds, onder het kleed eener non, twee donkere
oogen voor hem zijn blijven bestaan, en dat hij
ze ten minste zal terugzienhij gelooft, dat het
aannemen van den sluier toch voor hem nog niet
de gansche afstand van baar behoeft to zijn, en
dat het laatste woord nog niet is gesproken.
Want, terwijl hij or over nadenktwie heeft
Dr. Leyds jaarlijks 500 p. st. van de dynamiet-
maatschappij ontvangen Om dit verzinsel waar
schijnlijker te maken, voegt genoemd blad er
aan toe, dat dit bedrag per maandelijksche
cheque \an 41 p. st. 14s 44d door een van Pre
toria's bankinstellingen wordt uitbetaald.
Nu ook deze zaak heeft de Volksstem onder
zocht en gebleken is, dat al even weinig van
dit verhaal aan is, als van dat omtrent mevrouw
Kruger.
De gansche beweging schijnt geen ander doel
te hebben, dan het onmogelijk maken der con
cessie, waarvoor inderdaad wel het een en
ander schijnt te pleiten. Jammer slechts, dat
men zich van zulke middelen bedient.
Koning Milan heeft zicli in Servië blijkbaar
weer vast genesteld. Hij moet nu toch heusch
heelemaal niets uitstaande hebben met het tot
stand komen van het nieuwe ministerie. De
heer Georgewiich, de minister-president vertelt
het zelf nu, die jokt er niet om.
Gisteren deelden wij onder onze telegrammen
mede, welk een honingzoete rede de Koning
op het nieuwe ministene had gehouden ter ge
legenheid van een gastmaal, voor welke vrien
delijke woorden de heer Georgowitch dankte,
zeggende, dat het geheele land «de dynastie
van de Obrenowiich innig is toegedaan".
Nu behooit tot die dynastie ook, de eeuwig
geldgebrek hebbende, nu eens paardenfokkende,
dan weer regeerende of intiigeerende ex-koning
Milan. Zeker om de bevolking van Servië, die
een gruwelijkers hekel heeft aan onzen Milan,
omdat hij zoo'n kostbaar winkelstuk is. niet al
te zeer te doen schrikken door zijn de «dynastie
van de Obrenowitch", heeft de minister-presi
dent aan de Servische vertegenwoordigers in
een expresselijke nota doen weten, dat Milan
hoegenaamd geen rol heeft gespeeld in de
kabinetswijziging of dat zijn tegenwoordigheid
een wijziging zou teweegbrengen tn de buiten-
landsche staatkunde. Het kabinet kan er niet
aan denken den steun van een enkele groote
mogendheid te zoeken. De regeering zal trachten
den financieelen toestand gezonder te maken,
om de afdoening van de vei plichtingen jegens
het buitenland te verzekeren en liet leger te
verbeteren.
Nu als verzekeringen van dezen aard van
daag voor het eerst kwamen, zou men al een
achterdochtig menseh moeten zijn om er geen
geloof aan te hechten, maar, zij komen chro
nisch terug, even vaak als Milan Belgiadomet
een bezoek vereert en hij daar een ministerie,
dat voor hem te weinig royaal in de beurs tast,
doet tuimelen. De goede Serviërs zullen dan
ook wel vveteu, wat zij aan de veiklaiing des
ministeis hebben. Slechts hierom boezemt zij
belang in, omdat er uit blijkt, dat de buiten-
landsche staatkunde niet gewijzigd wordt, wat
niet onwaarschijnlijk is.
aldus Gracieuse's hart kunnen doen veranderen,
waar het vroeger zoo geheel aan hem over
gegeven was?
Stellig, pressie van buiten af; en., als hij haar
straks van aangezicht tot aangezicht zal zien, wie
weet! Wanneer hij haar zal spreken; oog in oog!
Maar wat zou hij wel kunnen hopen of denken,
dat eenigszins waaischijnlijk was? Reeft men ooit
eene religieuse hare eeuwige gelofte zien breken
om haren geliefde te volgen En dan waar
zouden zij samen gaan wonpn, wanneer de menschen
hen zijdelings zouden laten liggenzouden zij
vluchten? Naar Amerika misschien, en dan? En
hoe het aan te leggen haar te zien te krijgen in
deze witte huizon, waar de zusters wonen, steeds
bewaakt Neen, het was een hersenschim, die
voor geen verwezenlijking vatbaar was. Het was
uit. alles, alles, zonder eenige hoop.
Don wijkt een oogenblik do smart, die ter
oorzake van Gracieuse hem overmand heeft, en
met ontstuimig verlangen dringt zijn hart zicli naar
zijne moeder; naar zijne moeder, die hem gebleven
is, zij, die daar dicht bij hem is, zonder twijfel
in ontroering gebracht door de groote vreugde van
hem weidra te zien.
Aan de lechterzijde van den weg iigt een nederig
hutje, half verscholen lusschen de eiken en de
beuken, met liet oude kapelletje, en zijn kaatsmuur
onder de oude boomen bij de snijding van twee
voetpaden. Dadelijk wisselt in Ramuntcho's jong
hoofd de stroom zijner gedachtendie kleine rond
gebouwde muur, met een laag kalk bedekt, wekt
in hem gedachten van levenskracht en vreugde;
niet kindei lijke blijdschap zegt hij bij zichzolven,
dat hij morgen dit Baskische spel weder kan har-
vatten hij denkt aan de groote partijen des
Zondags na den Vesper, aan den roem van zijn
Op Cuba schijnt het tusschen de beide gene
raals, die elkaar in liet bevel kwamen aflossen,
toch iets vriendschappelijke!' officieel ten
minste te zijn toegegaan, als zicli volgens de
eerste dej êches liet aanzien. Daarin was slechts
sprake van confeienties, die generaal Weyler
rnet de bevolking, die van maarschalk Blanco
niets wilde weten, hield. Zoo mooi voor Weyler
schijnt liet er toch niet te hebben uitgezien, als
men ten minste de officieele telegrammen uit
Havanna maggelooven, wat nu niet zoo heel zeker
is. Volgens hetgeen deze melden heeft generaal
Weyler zicli aan boord van de Alfonso XIII
begeven, waar hij na eene samenspreking aan
generaal Blanco het opperbevel overdroeg. Ver
volgens scheepte hij zich in aan boord van de
AJontserrat, die hem naar Spanje terug zal
brengen.
Van een elkaar in het geheel niet ontmoeten
schijnt bij beide legei bevel hebbers dus geen
sprake te zijn geweest.
Maarschalk Blanco heeft eene proclamatie
afgekondigd, verklarende, dat hij een beleid
van edelmoedigheid en vergevingsgezindheid
zal volgen en er naar streven, de welvaart te
herstellen. Daaitoe rekent hij op den steun der
bevolking. Beschermen zal iiij hen. die de
wetten naleven, maar daarentegen met de
uiterste gestrengheid de ondankbaren straffen,
die in hun verzet volharden en den oorlog
willen bestendigen.
Tijdens zijne ontscheping hief de menigte
opgewonden juichkreten aan ter eere van Blanco,
Cuba en Spanje. Geneiaal Weyler was toe
schouwer aan boord van de Montserrat ten
gunste van hem of de autonomie weerklonk
geen enkele kreet. Maarschalk Blanco ontving
ten slotte velschillende delegatiën en het hoofd
der autonomistische partij. Hij sprnk de hoop
uit, dat de vrede, dank zij krachtdadigen maat
regelen en het verleenen van zelfbestuur, spoedig
zou worden hersteld. Phanio betuigde hiervoor
dank.
De lijkdienst voor Henry George is Zondag
met groote praal gevierd. Vroeg in den morgen
was liet lijk overgebracht naar het Grand Cen
tral Palace, waar de eenvoudige zwarte kist
werd geplaatst op een even eenvoudige kata
falk. Aan den achterkant van het platform was
een rouwversiering aangebracht met het portret
van den overledene tot middelpunt. Verder was
een bronzen borstbeeld van Henry George door
zijn zoon Richaid de eenige versiering. Van
zeven uur des morgens tot twee uur des mid
dags en veider van vijf uur tot zeven uur des
avonds werd het publiek toegelaten om het lijk
te zien. Een onalgebioken drom schoof door het
ruime gebouw; alleen in de avonduren maakten,
naar schatting, 65,000 menschen gebruik van
de gelegenheid om nog een laatste hulde te
brengen aan den grooten Amerikaan.
In de middaguren had de lijkdienst voor de
strijden met de Spaansche kampioenen, aan dat alles,
wat hij gedurende zijn jaren van ballingschap
heeft gemist en waarin hij thans zijn toekomst zal
vinden. Maar liet is slechts een kort oogenblik eri
doodelijke wanhoop komt meer bij hem op Gra
cieuse zal zijne triomphen in hot strijdperk niet
meer zien waartoe zouden zij dan dienen Zonder
haar schijnt hem alles kleurloos, onnut en ïjdel,
zonder beteehenis.
Etchézar, Etchézar, dat daar ginds zichtbaar
wordt bij de kromming van den wegIn een
rooden schijn, als een scliimmenbeeld ligt het daar,
door de avondzon overgoten. Hat is het uur van
het naar bed gaan. Rondom het dorp, waar de
Islok het avondgelni doet weerklinken, valt het
laatste gouden licht, terwijl duistere wolken rondom
den somberen top van de Gizune opgestapeld, don
kere schaduwen op de aarde werpen.
Wat ziet zijn geboorteland er weemoedig uit voor
den terugkeerenden soldaat, die zijn bruid niet
weervindt.
Drie jaren zijn voorbijgegaan, sedert zijn vertrek
van hier. Drie jarenlater in hel leven een onbe-
teekende spanne tijds, thans een afgrond, waarin
alles voor hem is veranderd. En na zijn zoo lange
ballingschap schijnt het dorp, dat hij nog veraf
goodt, hem kleiner toe, vastgemuurd als het is
tusschen de bergen als een droef-verloren plaatsje.
En op den bodem van de zie! van den jongen man
begint, als om hem nog meer te doen lijden, een
strijd tusschon het veifijnde gevoel, het erfgoed
zijns onbekenden vaders: de bijna ziekelijke ge
hechtheid aan do woonplaats der kindsheid en een
schrik om zich daar weder op te sluiten, nu hij
weet, dat er in de wereld nog een zoo ruina en
vrij elders bestaat.
familie en de genoodigden plaats. Na de gods
dienstige plechtigheden spiaken tal van rede
naars over den arbeid en het leven van den
doode.
Om zeven uur werd de stoet opgesteld die
het lijk naar den City Hall zou geleiden. Be
halve tal van delegaties uit andere steden
namen dertigduizend New-Yorksclie werklieden
aan den optocht deel, die donker en somber,
zonder een fakkel, zich door de straten bewogen.
In het midden reed de ongedekte lijkwagen,
getrokken door zestien zwarte hengsten, alle
onder den man gereden door leden van de
eerewacht. Voor den City Hall werd de stoet
ontbonden waarna het lijk werd overgebracht
naar de woning der familie. Gisteren is het
op het kerkhof van Greenwood bijgezet.
fiemengde MededecIIngcn.
In Berlijn hebben Zondag eenige verkiezingen
voor leden van de kerkeraden plaats gehad;
de libeiale groepen wonnen bij vroeger in
stpmmen-aantal. Op hun candidate» waren
16.899 stemmen uitgebracht, op de orthodoxen
15.701. Toch blijven de laatsteu in de kerke-
taden in de meeideiheid.
Volgens een telegram uit Weenen zou Badeni
zijn ontslag genomen hebben Als het waar is,
is dit zeker van groot gewicht, zooals men uit
hetgeen wij hierover gisteren schreven, kan
opmaken.
Volgens de Popoio Romano heeft koning
Humbert den minister-president markies Di
Rudini en den minister van buitenlandsche
zaken markies ViscootiVenosta, uitgenoodigd
bij gelegenheid van hot bezoek van den Oos-
tenrijksclien minister van buitenlandsche zaken,
graaf Gcluchowski, den 6n November naar
Monza te komen.
Vandaag zal de beslissing vallen van de ver
kiezing te New-York. \Vaarschijulijk wordt
rechter Van Wijck gekozen.
De stand van de weddenschappen is als volgt
2 tegen 5 tegen rechter Vatt W'yck, 13 tegen
5 tegen den heer Low, 10 tegen 1 tegen gene
raal Tracy en 2 tegen 1 dat de heer Low gene
raal Tracy verslaat.
De jonge George is dus in de weddenschap
pen met opgenomen.
De Union Pacific Spoorweg (proper) met inbe
grip van de gebouwen en alles wat iri verbin
ding staat met de exploitatie van het stelsel, is
gisteren vei kocht aan het reorganisatie comité
voor 53,528,532 doll. Hierin is niet begrepen het
amortisatiefonds ten bedrage van 4,036,400 doll,
in nanclei: vn- het gouvernement, hetwelk dus
in het geliee' ïtvangt 57,564,932 dollar. De
spoorweg werd /.„rder tegenspraak aan het
comité overgedragen.
Na den warmen achtermiddag doet zich thans
de naherfst kennen door het plotseling vallen van
den avond, en kilheid stijgt er op van de neer
gevallen bladeren. Herinneringen aan kleine bijzon
derheden van vroegere najaren in Baskië doorge
bracht, aan vroegere Novembermaanden rijzen bij
hem op, en in zijn gedachten brengt hij terug de
koude nachten gevolgd op heerlijke en zwoele
dagen, de kille nevels, opkomend bij het vallen van
den avond en zich oplioopende om de Pyreneeen,
als donkere schaduwbeelden naar den hemel oprij
zend hij herinnert zich de oude huisjes met hun
late bloemen, nog door de nachtvorsten gepaard
en voor de deuren de berceaux der platanen,
waarvan de gevallen gele bladeien kraken onder
den slap van den bewoner, die voor het avond
eten huiswaarts keeri, O, de weldadige en kin
derlijke vreugde van 's avonds naar de welbekende
woning terug te keeren, na lange en moeilijke
tochten in de ruwe bergen. O, de vreugde, wanneer
voor het eerst in den winter het hout in den
grooten schouw opvlamt. Neen, in de stad, met
zijn huizenzee en zijn chaotische verwarring heeft
men niet den echten indruk van in eigen huis te
komen, van op eenvoudige maar huiselijke wijze
in de vertrouwelijke woning te zitten, roet de
groote donkere ruimte om zich heen. Maar thans
hebben hem zijn jarenlange afwezigheid, zijn reizen,
zijn nieuwe levensopvatting zijn bestaan als berg
bewoner hem minder rooskleurig gemaakthij zal
zijn oude huis zonder twijfel verlaten terugvinden,
vooral als hij er aan denkt, dat zijne moeder er
niet altijd meer zal zijn en dat Gracieuse er
nimmer meer zal wezen.
(Wordt vervolgd.)