BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
De voorgestelde gouverneur, kolonel Scliiifcr,
is Vrijdag te "Weenen door den minister van
buitenlandsche zaken ontvangen.
O
CScmengde JHcdertccllngcn.
Volgens de Daily News heeft alleen het
Jgtrekken der Fransehe troepen in het ach-
te. land van Lagos een conflict tusschen Engeland
en Frankrijk voorkomen, daar de troepen, dooi
den gouverneur van Lagos naar Saki gezonden,
de opdracht hadden meegekregen zich door
niets te laten weerhouden van bezetting van
het door de Fransehen wederrechtelijk in bezit
genomen gebied.
De Transvaalsche Volksraad beeft de regee
ring met algemeene stemmen gemachtigd om
met de Portugeesche autoriteiten de komst van
Kaffers naar de goudmijnen te regelen en ge
makkelijk te maken.
Naar aan de Standard, and Digger News
uit Johannesburg werd bericht, heeft de Volks
raad bovendien den Uitvoerenden Raad opge
dragen, een reglement op te stellen waardoor
het in dienst nemen van inlandsche werklui
aan de mijn maatschappijen gemakkelijker wordt
gemaakt. Dit gevolg van het bezoek van Leyds
te Lorenyo-Marquez is zelfs, naar beweerd
wordt, van meer beteekenis dan de vernieti
ging van de dynamiet-concessie.
Alle beperkende bepalingen naar aanleiding
van de veepest zijn ingetrokken.
De Times verneemt uit Johannesburg, dat
de uitslag van bet dynamietdebat in den Volks
raad daar ongunstig is ontvangen. Men twijfelt
aan den ernstigen wil van de regeering om
de concessie aan de dynamiet-inaatschappij in
te trekken of den prijs flink te verlagen.
De conservatieve leden van den Volksraad
blijken het aangenomen besluit Dinsdag in de
woning van den President te hebben vastge
steld. De beraadslaging in den Volksraad
eindigde met eer scène, waarin de conservatieven
aan Joubert verweten dat zijn verzet tegen het
dynamietmonopolie slechts een poging was om
stemmen te winnen bij de aanstaande presi
dentsverkiezing.
De Britsch-Indische troepen zullen wellicht
hun winterkwartieren opslaan in de Tirah-
vallei. Met het oog daarop worden reeds op
metingen gedaan.
Verscheidene stammen willen zich onder
werpen alleen de krijgslustige Afridi's niet.
De begrafenis van den vermoorden minister
van oorlog van Brazilië werd door meer dan
20,000 personen bijgewoond.
President Morraes, die het lijk naar het
kerkhof vergezelde, werd geestdriftig toegejuicht.
Liberale Dnle.
Te Amsterdam werd Zaterdag onder leiding
van mr. E. Fokker de jaarlijksche algemeene
vergadering gehouden der Liberale Unie.
Door den Voorzitter werd een openingsrede
gehouden, waarin hij- herinnerde aan het tot
stand komen der beide programma's der L. U.,
die in de liberale partij geen scheidirg ver-
tuekien, doch slechts de noodzakelijkheid van
scheiding constateerden. In deze besluiten zat
voor, vertrouwen in de toekomst, die niet is
beschroomd geworden, immers er had eerie op
schuiving plaats naar links en het getal geest
verwanten in de nieuwe Kamer is grooter dan
het in de oude was.
De uitkomst bewees dus dat de L. U. juist
had gezien, ook al ontstond er veel strijd van
oude en nieuwe tegenstanders.
De uitslag der verkiezingen had teu gevolge
het optieden van het huidige kabinet, waarin
het vooruitstrevende element sterk vertegen
woordigd is en dat daarom ongetwijfeld door
u met sympathie is begroet.
Een kabinet toch, uitsluitend bestaand uil
geestverwanten van de L. U., was met 't oog
op den uitslag der verkiezingen, nu deze niet
de meerderheid in de Tweede Kamer hebben,
niet te verwachten.
De iioop is echter levendig, dat het Kabinet
ten nutte van het land, vruchtbaar en krachtig
werkzaam zal zijn, dat het op sociaal gebied
veel tot afdoening zal kunnen brengen, wat
reeds lang oplossing verbeidt.
Leerplicht en sveerplicht, beider aankondiging
is met voldoening vernomen, beider invoering
wordt met ongeduld tegemoet gezien, evenals
de andere ontwerpen in de troonrede aange
kondigd.
De taak der L. U. aldus eindigde de heer
Fokker schijnt duidelijk aangewezende
L. U. blijve propaganda maken voor haar pro
gramma, ook wat het kiesrecht betreft dat
bevredigende oplossing nog allerminst heeft
gevonden, met handhaving dus van de te dien
aanzien ten vorige jare genomen besluiten.
De L. U. zij dus werkzaam, getrouw aan hare
roeping die van te zjjn: voortstuwende kracht.
He bestuur deelt hierna mede dat het ter
voorziening in de vacatures der aftredende en
niet-herkiesbare bestuursleden, de heeren mr. H.
Goeman Borgesius, mr. G. A. van Hamel, mr. R.
Macalester Loup, en mr. P. Rink als dubbel
tallen stelt de heeren mr. J. Kruseman te Am
sterdam en Bas Vetli te Dordrecht; mr. H.
Krabbe te Groningen, en H. Snijders te Mid
delburg M, Boogaerdt Rzn. te Krimpen a/d. Lek
en H. J. Vonk te Alkmaar; C. A. Zolverderte
Utrecht, en L. G. Maaldrink te'Zutfen.
De heer C. de IIoll, van Enkhuizen, kreeg
daarna het woord tot het doen eener inter
pellatie. Zijn bedoeling is het bestuur een vraag
te doen omtrent zijn houding tegenover de
Centrale Kipsvereeniging ter gelegenheid der
jongste verkiezing te Enkhuizen. Die houding
heeft zeer veel teleurstelling gewekt, door de
propaganda, die door de L. U. gemaakt is voor
den lieer Gerritsen, die toch geen kans had.
Bij de discussie bleek, dat de L. U. zich als
zoodanig niet met deze verkiezing had ingelaten,
doch de heer Kerdijk als particulier ten gunste
van den lieer Gerritsen het woord gevoerd had,
waarop de inlerpellant zich tevreden verklaarde.
Na de pauze werd medegedeeld de uilslag
der gehouden verkiezing van vier leden in het
bestuur. Uitgebracht zijn op de heeren mr. J.
Kruseman, 28, Bas Veth 9, M. H. Krabbe 27,
H. Snijdeis 10, M. Boogaerdt Bzn. 29, H. J.
Vonk 5, C. A. Zelvelder 34 en I,. G. Maaldrink
3 stemmen, zoodat gekozen zijn de heeren
Kruseman, Krabbe, Boogaerdt en Zelvelder.
Uit het jaarverslag bleek dat bij de Unie thans
zijn aangesloten 79 kiesverenigingen met pl. rn.
ÏOOOU leden; daaronder zijn drie centrale kies
verenigingen met 40 afdeelingen. De Unie is
vertegenwoordigd op 120 plaatsen des lands.
Daarna kwam aan het woord de heer J. W. C.
Teilegen, lid van het bestuur en directeur dei-
openbare werken te Arnhem, die inleidde de
bespreking van het woningvraagstuk, ah onder
werp van wettelijke regeling.
Aan het einde der vergadering deelde de
voorzitter mede het voorzitterschap Ie zullen
nederleggen, daar hij dit niet vereenigbaar acht
met het lidmaatschap der Tweede Kamer.
De vergadering wordt daarna gesloten.
Nachtarbeid der bakkers.
Zaterdagavond heeft de directeur der brood-
en meelfabriek aan liet Groenewegje te 's Gra
ven liage, den heer P. J. Eusseri, toen het werkvolk
de fabriek verliet, aan alle gezellen van deze
fabriek en van de succursale fabriek Borneo-
straat 82, te zamen, medegedeeld dat zij ont
slagen zijn en zuiks op grond dat geen
overeenstemming is te vei krijgen tusschen den
directeur en gezellen omtrent de quaestie van
gedeeltelijke afschaffing van den nachtarbeid.
De directeur verklaarde dat degenen der ont
slagen gezellen, die bereid zijn onder handhaving
van den bestaanden toestand weder in dienst
te treden, gelegenheid hebben zich daartoe aan
te melden aan de fabriek gisterenochtend van
10 uur af.
Wegens verwacht wordende demonstratie
bewaakt de politie thans de fabriek.
Naar aanleidingg van bovengenoemd besluit
bleef het plaatselijk comité dat de afschaffing-
beweging daar ter stede leidt, den gansclien
nacht van Zaterdag op Zondag waakzaam om
toe te zien of soms vreemde werkkrachten in
de fabriek werden toegelaten, hetgeen niet het
geval bleek.
Zondagochtend halftien had in een vergade-
ringslokaal in de Konninginnestaat een bijeen
komst plaats van de ontslagen gezellen, waar
van er 05 aanwezig waren.
In die bijeenkomst werd allereerst een comité
van 3 man uit de uitgestotenen benoemd om
uit naam van de gezellen waar noodig op te
treden. Voorts werd na vrij kalm debat be
sloten dat geen der aanwezige gezellen gebruik
zou maken van de door den directeur der fa
briek opengestelde gelegenheid om dien ochtend
ten 10 uur zich bij hem aan te melden met
het vei zoek weder in dienst te treden onder
de bestaande arbeidsregeling. De gezellen be
krachtigden dit besluit door hunne handteeke-
tiingen.
Ter vergadering werd nog medegedeeld dat
de banketbakkers der fabiiek heden, indien zij
althans niet geweerd worden, aan den arbeid
zullen gaan, doch dien zullen neerleggen indien
de directeur hun werkkracht vordert voor het
bakken van brood.
De vergadering ging kalm uiteen.
Inmiddels hield de directeur, de heer Eussen,
in de fabriek zitting tot het inschrijven van
hen die zich weder kwamen aanmelden Te
11 uur hadden zich 9 ontslagen gezellen aan
gemeld.
Des middags was weder een vergadering
belegd in de Hoogduitsche Schouwburgzaal,
ter bespreking van den algemeenen stand der
quaestie van afschaffing van den nachtarbeid.
De vergadering, die echter uit den aard der
zaak verband hield met het ontslag der ge
zellen van de Brood- en Meelfabriek, werd door
een 400-tal gezellen bijgewoond. Ook waren
tegenwoordig leden van het dames-comité, het
lid der Tweede Kamer de heer Kerdijk eo
leden van den bakkersgezellenbond uit Am
sterdam, Rotterdam en Leiden.
Nadat de vraag van algeheele staking be
sproken was, stelde de heer mr. A. Kerdyk,
die de vergadering bijwoonde, voor een com
missie van afgevaardigden te zenden naar den
heer Eussen, die dien heer mededeelde de lyst
van namen van hen die ongeneigd zijn den
arbeid te hervatten onder de bestaande regeling,
maar hem tevens te verklaren dat zij daartoe
wel bereid zijn onder de wederz^idsche voor
waarde
lo. dat de directeur zich onthouden zal van
aanwerving, op welke wijze dan ook, van ander
personeel behalve op den dag van den 17en
januari
2o. dat van de zyde der gezellen de ver
klaring wordt afgelegd dat zij den nachtarbeid
niet zullen staken vóór den 17en Januari 1898.
De heer Kerdijk meende dat het aanbeveling
zou verdienen dat .lie deputatie zich naar den
directeur begaf vergezeld van een man die
zich bereid vei klaarde om met zijn woord en
naam in te staan voor de waarheid van het
verhandelde tusschen d<-n directeur en de af-
geiaardigden.
Hiertoe werd besloten en gekozen liet 's och
tends door de gezellen benoemde comité, zijnde
de gezellen Hoek, Rang en De Bouter, terwijl
de heer Kerdijk zelf, op verzoek, zich bereid
verklaarde de commissie te vergezellen in qualiteit
van onpartijdig peruoon die voor de waarheid
van het verhandelde bereid zou zijn iri te staan.
Inmiddels werd de vergadering geschorst tot
aan de terugkomst der deputatie.
De vergadering heropend zijnde, deelde de
heer Kerdijk mede dat de heer Eusseu gewei
gerd had de drie ontslagen gezellen te ontvan
gen en slechts met hem wilde onderhandelen.
Hij stond dus den lieer Kerdijk te woord eu
verklaarde niet in het hierboven omschreven
drieledige voorstel te kunnen treden, wenschende
hij den bestaanden toestand betreffende den
nachtarbeid te bandhaven, niet slechts thans
maar ook voor de toekomst.
Deze mededeeling werd met teekenen van
afkeuring ontvangen.
Eindelijk, na nog vele besprekingen, die
in hoofdzaak bleven looperi over een al dan
niet te proclarneeren staking, werd besloten
de stemming over deze vraag uit te stellen
tot een bijeenkomst, den volgenden te drie uur
te houden in hetzelfde gebouw.
De ontslagen gezellen herhaalden echter voor
het sluiten der vergadering hun onwrikbaar
besluit om zich niet weder aan te melden,
terwijl weder, evenals in den nacht van Zater
dag op Zondag, surveillance zou worden uit
geoefend op het in dienst nemen van vreemde
werkkrachten in de Brood- en Meelfabriek.
Van 5 uur af tot laat in den avond bewoog
zich een gemengde menigte van ontslagen ge
zellen en nieuwsgierigen voor de fabriek die
van elders gekomen gezellen tot teruggaan
noopte.
De politie moest eanige malen chargeeren.
De Zwolsche Courant deelt mede, dat de
heer J. Boom, oud-veearts te Delden, op de
vergadering van de Landbouwmaatschappij te
Hengelo (O.), Zaterdag gehouden, de bewijzen
zou overleggen, dat hij in korten tijd mond
en klauwzeer kan genezeD.
Gisteren heeft de R. K werklieden-vereeniging
»St. Joseph" te Utrecht, haar gebouw achter de
Kapelstraat betrokken. De plechtige inwijding
geschiedde door den aartsbisschop van Utrecht,
mons. v. d. Wetering, in de avondvergadering.
Dr. H. J. A. M. Schaepman sprak de feestrede
uit, waarin hij de werklieden- vereenigingen en
hare gebouwen vergeleek bij de kloosters door
H. Willebrordus (wiens jaardag gevierd werd)
gesticht.
Het gebouw is ruim en gemakkelijk inge
richt.
Haarlem zal nu toch waarschijnlijk eerlang
een nieuw station krijgen, althans de bij den
Minister van Waterstaat ingediende plannen
zijn nu in handen gesteld van den raad van
toezicht op de spoorwegen.
Te 's-Gravenhage is ovet leden, 78 jaar oud,
de gepensioneerde schout-bij-nacht W. C. Klis,
ridder der Militaire Willemsorde en vau den
Nederlandsehen Leeuw.
ROTTERDAM, 8 Nov. Do heer De Monchy sedert
jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel, heeft
naar gemeld wordt te kennen gegeven zich bij zijn
aftreden in Dee. a.s. niet weder herkiesbaar te stellen.
t R. K. Volksbond.
Gisteren werd in den R.-K. Volksbond de
(jaardag van St. Willebrordus, patroou van den
bond, feestelijk herdacht.
Des morgens werd daaraan een mis gewijd,
terwijl des avonds een vergadering werd ge
houden in de zaal der Officieren-Vereeniging,
waarin als spreker optrad de heer Poelhekke,
pastoor der O. L. V. Visitatie-kerk.
In een zeer fraaie rede deelde spr. mede zijn
bezoek aan de Kathedraalzijn bewondering
voor de pracht die daar was opgehoopt, voor
de kunst die daaraan was besteed. Spr. wees
er op dat de bouw van al dit schoons tyden
had geduurd, maar alles wat werk voor eeuwen
is, vereischt een langen tijd voor den opbouw.
Ook verbeteringen in den socialen toestand
vereischen langdurigen arbeid en onbezweken
volharding. Samenwerking en volhardende
ai beid, dat zijn de beide hefboomen die, steu
nende op het ware geloof, iets groots en big vends
tot stand kunnon brengen.
Het woord van den Paus: vereenigt u"
bracht spr. in herinnering en wees op den
plicht van den Bond om aan den stryd dien de
nieuwe toestanden voeren tegen de oude, deel
te nemen. Maar daarbij moest worden getrouw
gebleven aan God en den godsdienst, daar alleen
daarbg zegen op den stryd te verwachten is.
Luide toejuichingen loonden den spreker voor
zijne rede, die door een talrijke schare met de
meeste belangstelling was gevolgd.
Bond van Nederlandsehe Ouderwijzers.
De afdeeling Schiedam van den Bond van
Ned. onderwijzers hield Zaterdagavond in het
Volkshuis alhier een vrij druk bezochte ver
gadering.
De Voorzitter opende te ongeveer 75/i uur
de vergadering en gaf onmiddellijk het woord
aan den heer J. G. Van de Vijver, van 's-Gra-
venhage, mede-redacteur van De Bode, tot het
houden zijner lezing overDe onderwijzer en
de zgn. humoristische pers.
De heer Van de Vijver dankt het bestuur
dat hem gelegenheid is gegeven ook hier deze
lezing te houden en deelt verder mede, dat
zijn lezing in onvervalscht Kollewjjnsch is ge
schreven, zooals van hem te verwachten was,
en dat hij enkele dingen heeft ontleend aan
het boek de Courant, aan de VoUcsschullehrer
en aan een boekje van Koenen.
Spr.'s bedoeling is het niet inleiding te geven
tot debat, maar hij zal toch hem, die het
wenscht, te woord slaan.
Spr. begint daarop met een algemeene be
schouwing over de pers, haar invloed, het beeld
dat zij geeft van een natie en van de sport,
waarop een volk staat op de ladder der bescha
ving, hoe verder ook ten onzent de dagbladpers
zich in de laatste tijden heeft ontwikkeld, en
hoe de bladen alleen kunnen leven doordat
thans een ieder leest.
"Wie heeft evenwel van het laatste de ver
dienste De volksonderwijzer, antwoordt spr.
Spr. critiseert scherp de houding, die de
vrome" pers inneemt jegens den onderwijzer,
die niet van haar kleur is en haalt daarbij
aan verschillende buitenlandsche bladen, terwijl
hij opmerkt, dat 't bij ons te lande wel niet
zoo erg is, maar dat toch ook bij ons herhaal
delijk in clericale bladen heftige aanvallen te
vinden zijn op den openbaren ouderwijzer.
De waardeeren is daartegenover de houding
der vooruitstrevende pers; maar veel kwaad
doen aan den anderen kant de zgn. humoristische
bladen, die door duizenden in den lande, ook
door kinderen, gretig worden gelezen.
Spr. stelt zich de vraag, waaraan dit te
wijten is en heeft daarvoor twee redenen ge
vonden.
De eerste is gebrek aan waardeering, zoowel
van den stand als van den arbeid des onder
wijzers.
Daarvan ligt de schuld hierin, dat de onder
wijzers geen staatsambtenaren zijn en slecht
gesalarieerd worden.
Zelfs de letterkundigen minachten den onder
wijzer. Ten bewijze haalt spr. ecnige citaten
aan van Lindo, zelf eens onderwijzer en later
schoolopziener; Jonathan (Waarheid en Droo-
men); Van Koetsveld, dr. Heye.
Over Jan Holland wil spr. liever zwijgen.
Een tweede reden hebben de onderwijzers te
wijten aan hun voorgangers.
Spr. wjjst daartoe op de onderwijzers uit de
eerste helft dezer eeuw, die wel vroom en
kerksch, maar ook pedant waren en de kinde
ren veel ranselden. Denk ook aan Muitatuli's
Meester Pennewip, zegt spr. en geeft daarbij
een opsomming van de tallooze en verscheiden
baantjes, die de onderwijzer er bij op na hield,
vooral ook dat van dichter voor alle mogelijke
gelegenheden.
Spr. vraagt of het wonder was, dat de onder
wijzer van vroeger een voorwerp van spot werd
en dat de sanecdotenfabrikanten" zich met
geheel hun hart op dit voorwerp voor hun
geestigheid wierpen.
Maar spr. neemt het hun kwalijk, dat zij,
toch zelf ontwikkelde mensehen, du nog den
onderwijzers, die zulk een nuttigen stand
vormen, door hun z.g.n. geestigheden zooveel
kwaad doen.
Spr. heeft eens gesnuffeld in de z.g.n. humo
ristische bladen en daarin een reeks anecdoten
gevonden.
Deze anecdoten kunnen tot vier rubrieken
worden gebrachtóf zij zijn boosaardig óf zjj
spotten met de armoede van den onderwijzer
óf met diens pedanterie óf zij stellen het werk
des onderwijzers voor de klasse, vooral het ge
bruik van tuchtmiddelen, in een belachelijk
daglicht.
Zelfs de onderwijzeres wordt daarbij niet
gespaard.
Spr. haalt aan een artikel van Maurice Tal-
mert, in de Bevue des Deux Mondes, die tot
de gevolgtrekking komt, dat vele onderwijze
ressen op het slechte pad komen door den over
vloed van vrouwen, die een diploma als onder
wijzeres bezitten.
Daarby voegt spr. echter tegelyk de afkeu
ring, die een Duitsch blad uitsprak over dit
artikel.
Spr. citeert tal van anecdotes ook uit vroegere
tijden, en laat niet na, er op te wijzen, dat
vooral ook in de illustraties de onderwijzer
wordt belachelijk gemaakt.
Ten slotte wijst spr. nog op een vrij geestige
plaat in den Spectator, waarin de spot wordt
gedreven met de examenwoede onzer dagen,
maar waarin ook weer onderwijzer en exami
nator worden voorgesteld als figuren uit ver
vlogen tijden.
Wat is tegen dit bespottelijk maken te doen,
vraagt spr.
Boycotten acht spr. hiervoor minder ge-
wenscht. Beter acht hjj het de dienaren der
Koningin der Aarde er op te wijzen, zoo de
gelegenheid zich er toe voordoet, dat ook zij
leeraren zqn, die niet de onderwijzers belache
lijk mogen makendat op tal van anderen,
dokters, advocaten enz., evenveel of meer is aan
te merken dan op de onderwijzers, en dat hun
zgn. geestigheden door duizenden in het land,
ook door kinderen, worden gelezen.
Maar vooral zou spr. het van de daken willen
