3
51"° jaargang.
Dinsdag 23 November 1897
N°. 9482.
u
Q
45
m
'M
m
§S
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
uitgeverTh. j. c. roelants.
FEUILLETON.
RAMUNT CHLh
Uk
"II
•f J
y
BUITENLAND.
'Li
y<
T&l
Abonnemeotspmjs voor Sekicdim, per kwartaal f 0.90
n n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers0.02
BFRE.HUs BOTERSTK.1AT ÏO, Telephoon Ko. 123.
ADVEKTEXTrErMjsvan 15 gewone regels met inbe
grip van cone Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht,
Schiedam, 22 November '97.
In de zaak-Dreyfus is nog niets met zeker
heid bekend.
De toestand is als eenige dagen geleden de
regeering, zich bezig houdende met de enquête
betreffende Esterhazy; Scheurer-Kestner nog
steeds zijn bedaard stilzwijgen bewarende.
Eén persoon is in zijn gedrag zeer veranderd
Esterbazy. Hij brengt geen bezoek aan dag
bladen meer, praat niet zoo veel, maar schijnt
het thans ook geraden te oordeelen kalm af
te wachten.
Trouwens, de Gaulois beweert, dat hij met
00 dagen arrect is gestraft, wegens zijn mede-
deelingen aan de bladen. Dit arrest zou eerst
ingaan r.a de enquête.
Dat hij het, ook door ons medegedeelde,
briefje zou gezonden hebben aan de officieren
te ltouaan, is weer tegengesproken.
Daarentegen vindt de geheimzinnige geschie
denis der «gesluierde dame", die Esterhazy de
bewijzen van het tegen hem bestaande complot
zou hebben verschaft, steun in de Soir, waarin
mededeeih'g wordt gedaan van het bezoek
eener jonge, elegante, dicht gesluierde dame
aan den directeur van het dagblad la Croi.c.
Dit bezoek, drie weken geleden, had ten doel
de bewijzen te leveren van een complot der
familie Dreyfus tegen een Fransch officier. Het
betreffende stuk bevatte dezelfde feiten, die
thans kolonel Picquard worden aangewreven
alleen werd die naam er niet in genoemd,
maar gesproken van zekeren X.
De dame wilde de stukken geplaatst hebben
in de Croix en liet ze ter lezing achter. Toen
zij des avonds terugkwam, weer zorgvuldig ge
sluierd, gaf men haar te kennen, dat de stukken
alleen opgenomen konden worden, wanneer zij
zich bekend wilde maken. Dit weigerde zij en de
redacteur gaf' haar den raad zich tot een ander
blad te wenden b. v. de Libre Parole, waarop
zij uitriep: «De Libre Parole! Daar is hij,
wel bekend, maar hij wil zich niet tot dit
blad wenden!"
De dame maakte, volgens den redacteur,
den indruk van te behooren tot een bijzondere
wereldDe journalist meende dat zij de
«vriendin" van den schrijver van het docu
ment zou zijn.
Ook de heer Scheurer-Kestner moet volgens
sommigen van een onbekende een belangrijk
bewijs voor Dreyfus' onschuld hebben gekregen.
Roman door
Pierde Loti,
hu der «Académie Franfaise".
47) (Slot.)
Arrocbkoa staat op, haastig, en met een bevelend
teeken van het hoofd verzoekt hij hem mede te
i gaan. Dan staat ook hij fier op om hem te volgen.
Zij danken voor het avondeten, dat men hun heeft
bereid en zij zeggen op zachten, bescheiden toon
goedenavond.
Gedurende hun gansche bezoek hebben zij zich
eerbiedig gedragen, bijna bevreesd. En alsof de
heeilijkste hoop niet vervlogen was, alsof één
hunner niet zijn leven had achtergelaten, gaan zij
met kalmen tred de trap af, langs de witte muren,
terwijl de zuster hen met een lampje vooi licht.
Kom, zuster Marie Angélique, stelt de overste
voor, met hare kinderlijke stem. Wij zullen ze tot
beneden uitgeleide doen tot aan het eind der
laan.
Is zij eene oude fee, zeker van hate macht, of
wel een eenvoudige en onbewuste, die zonder
nadenken met het alles verwoestende vuur speelt?
Het was gedaan de scheuring had plaats gehad
het afscheid was genomen, en thans gingen de
beiden, die elkaar aanbaden, naast elkaar loopend
voort, in den warmen lentenacht.
Met kleine stappen wandelen zij in de ondoor
dringbare duisternis heen, als door een stilzwijgende
afspraak om hun weg over het duistere voetpad
langer te doen duren zwijgend gaan zij aan
eikaars zijde, in een brandend verlangen en tevons
groote vrees om elkaar aan te raken.
Artochkoa en de overste volgen hen op de voet,
eveneens zonder een woord te zeggen, en de reli
gieuzen op hare sandalen, de smokkelaars op hunne
bergschoenen schrijden door de duisternis zonder
Inlusschen fantaseert men steeds vooit o\er
hetgeen de/e senator weet eu voornemens is
te doen.
Sommigen zeggen, dat hij zijn dossier thans
onverwijld zal publiceerende Echo de Paris
wil daarentegen weten, dat hij zijn stukken
aan generaal Pellieux heeft ter hand gesteld.
Scheurer-Kestner zelf zegt niets.
liet spreekt ook vanzelf, dat men niet nalaat
voort te borduren op de inderdaad zonderlinge
coïncidentie van liet vertrek van kolonel Schwaiz-
koppen, den militairen attaché van het Duitsche
gezantschap, en de onthullingen over Dreyfus
en Esteihazy.
Een te Parijs verschijnend Engelsch tijdschrift,
Lc Monde juif, wijst op het samenvallen van
Sclt warzkoppen's vertrek, het aanstaand ontslag
van generaal Saussier, wiens beschermeling
For/inetti, de thans ontslagen directeur der
militaire gevangenis te Parijs, steeds i«geweest,
en den veldtocht voor Dreyfus cn tegen Esterhazy.
Daarbij wordt dan herinnerd aan de woorden
door Dreyfus na zijn veroordeeling gesproken
«Binnen drie jaar zal mijn onschuld aan den
dag kornen".
Het schijnt intusschen, dat Dreyfus onbekend
is met de beweging te zijnen gunste.
De heer Scheurer-Kestner heeft wel. zoodra
hij bewijzen van Dreyfus' onschuld meende te
bezitten, diens vrouw daarvan verwittigd, m.tar
een brief van mevrouw Dreyfus aan den ban
neling op het Duivelseiland is door de regeering
achtergehouden.
Over de plannen der regeering is zeer weinig
bekend.
Men wil weten, dat generaat Billot den
senator, die hem zijn voornemen te kennen
gaf om een interpellatie te houden, verzocht
heeft de regeering een paar dagen uitstel toe
te staan, daar zich anders ernstige incidenten
zouden voordoen.
De minister van oorlog zou daaraan hebben
toegevoegd, dat de regeering in ieder geval
het voldongen bewijs bezit van Dreyfus' schuld.
De minister-president Méline zou tegenover
een afgevaaidigde zich juist zoo hebben uitge
laten.
Oin den wille der curiositeit verdienen nog
vermelding de bewering der Daily Chronicle,
dat Dreyfus in Juli 1890 geweigerd zou hebben
te vluchten, waartoe de regeering hem de
gelegenheid bood, en die van de Rappel, dat
keizer "Wilhelm vóór de veroordeeling van
Dreyfus een brief aan den toenmaligen president
der Republiek Casimir Pélier hebben geschre
ven, waarin hij dezen op zijn woord van eer
meer geiucht te maken dan schimmen; zoo komt
do kleine stoet bij het gereedstaande tijtuig.
Stilte heerscht er ook rondom hen heen, in de
bergen en in de woudenen aan den hemel
zonder stetren slapen zware wolken, dik van den
viuchtbaten regen, die zich morgen over de aarde
zal uitspreiden en het loover dichter zal maken en
het gras doen wassende zware wolken boven
hunne hoofden vertoonen dezelfde zomersche schit
tering, die hen in hunne kindsheid zooveel malen
heeft bekoord, maar die Ramuntcho zonder twijfel
nimmer weder zal zien en welke Gracieuse in de
toekomst za! beschouwen, zonder die te begrijpen.
Niemand is om hen heen; in het dorpje schijnt
men reeds te slapen. De nacht is thans geheel
gevallen en heeft zijn groot mysterie uitgespreid
over de bei gen en de woeste dalen. Wat zou thans
gemakkelijk uit te voeren zijn, wat de bei Ie jonge
mannen hadden besloten, in deze eenzaamheid, met
bet gereed staande rijtuig en het vlugge paarl.
Zonder een woord gesproken te hebben, komen
allen bij de kromming van den weg waar men
afscheid moet nemen. Het rijtuig is er, het paard
wordt door een jongen vastgehouden en trappelt
ongeduldig, de lantaarns zijn aangestoken. De overste
blijft stilstaan; het is, naar het schijnt, de laatste
wandeling die zij naast elkaar in deze wereld zullen
doen, en de oude non voelt de kracht in zich er
thans een einde aan to maken. Op haar gewone
vriendelijke toon zegt zij
Kom zuster, thans moet ge afscheid nemen.
Niemand beproeft zich tegen dit welwillend go-
geven bevel te verzetten. De oproerige Ramuntcho
is overwonnen, ja overwonnen door kalme, rustige
machten. Hij siddeit nog van den strijd, die er in
zijn binnenste is gestreden; hij buigt het hoofd,
thans bijna zonder gedachten, als onder den invloed
van een kwaadaardig slaapmiddel. Kom zuster, ge
moet nu afscheid nemen, heeft zij op rusügen toon
gezegd. Dan, ziende dat Gracieuse niets doet dan
haten broeder de hand geven, voegt zij er bij
Welnu, geeft gij uwen broer geen kus?
Zonder twijfel vroeg zuster Marie Angélique
niets dan om haren broeder van ganscher harte
»en zoo noodig op zijn woord als keizer" ver
zekertdat Dreyfus Fiank rijk niet voor reke
ning van Duitschland heeft verraden.
M ijoor Forzinetti, van wien een brochure
over Brevfus wordt verwacht, heeft alvast inde
Figaro een uitvoerig verhaal gedaan v an Dreyfus'
voorloopige hechtenis.
Hij vei telt o. a. dat Dreyfus den loen Oc
tober in ai rest werd gebracht. Het bevel tot
inhechtenisneming was gedagteekend op den
1-identot de arrc-tatie was dus besloten voordat
de beschuldigde was gehooid en zelfs buiten
medeweten van den gouverneur van Parijs,
generaal Saussier, die haar eerst een dag later
vernam.
Tusschen 18 en 21 October kwam een hoofd
officier tweemaal den kapitein ondervragen. Bij
zijn eerste bezoek vroeg dezen den majoor
For/inetti of hij niet geruNchloos do cel van
den beschuldigde kon binnentreden met een
projectielamp in de hand om het gelaat van
Dreyfus plotseling sterk te kunnen vellichten.
Hij wilde den kapitein bij verrassing door de
mand doen vallen. Majoor Forzinetti antwoordde
ontkennend, waarop l.et verhoor zonder derge
lijke tooneelvertooningen plaats had.
Er werden Dreyfus herhaaldelijk zinnen ge
dicteerd om een proeve van zijn schrift te
krijgen. De gevangene verkeerde evenwel in
zeer groote opgewondenheid. Hij had geen
oogenblik rust. Als hij zich, geheel gekleed,
op zijn bed wierp om te slapen, kwelden hem
booze droomen. Hij kon niets gebruiken dan
wat bouillon en wijn met suiker.
Tijdens den geheelen duur der langdurige en
minutieuse instructie geloofde Dreyfius zoo
weinig aan zijn inbeschuldiging-stelling en
nog minder aan zijn veroordeeling dat hij
herhaaldelijk zeide «Welke vergoeding zal ik
vragen Ik zal naar het kruis solliciteeren en
mijn ontslag nemen".
Den dag na de uitspraak breidde mi'. De-
mange, Dreyfus' verdediger, toen hij de kamer
van deu veroordeelde binnentrad, zijn armen
uit en Dreyfus aan het hart drukkende zeide
hij «Mijn zoon, uw veroordceling is de grootste
schanddaad der wereld 1"
De gemeenschappelijke minister van buiten-
landsche /.aken van Oostenrijk-Hongarije heeft
in de Hongaarsche delegatie gesproken over
het Europeesch concert.
Op zichzelf is dit niet vreemd. Waarover
zou ook tegenwoordig een minister van buiten-
landsche zaken anders spreken? Nietwaar, het
ie omhelzen, zich tegen hem aan te di ukken en
bij hem bescherming te zoeken in dit uur van
bovenmensehehjke opoffering, waarin zij den wei-
geliefde van zich laat vertrekken, zonder hem
zelfs een woord van liefde toe te sproken.
Wanneer zal zij hem terugzien, liezen broeder,
ook al verlaat bij het Basktscha land niet Wan
neer zal zij van iemand, die hier toevallig voorbij
komt uil Etchézar tijding krijgen omtrent hare
moeder en haar dorp? Aan Ramuntcho dut ft zij
zelfs hare koude hand niet toesteken, die zij slap
laat neervallen op de kralen van haren rozekrans.
Wij zuilen bidden, zegt zij nog eens, dat de
heilige maagd je op de lange reis moge be
schermen.
En thans keeren zij langzaam terug als zwijgende
schaduwen naar het nederige klooster. De beide
mannen, onbeweeglijk staanbhjvend, zien ben zich
verwijderen in de donkere laan, roet hare sluiers
zwarter nog dan de nacht.
Ook zij is gebroken, die daar verdwijnt in de
duisternis van de donkere hoogte; maar morgen
zal zij tot haren laatsten dag den loop van haar
eenvoudig bestaan hervatten, opgaande in hare
dagehjksche nimmer wisselende plichten.
O crux, avespes unica!
Leven, zonder wisseling of ophouden tot het
einde toe, tusschen de witte muren der cel, nu
eens hier, dan weder daar, naar het welgevallen
van vreemden wil, verblijvend in oen van die
nederige kioosteis, waaraan men zich zelfs niet
mag hechten I Op deze aarde niets bezitten, niets
wenschen, niets verwachten, niets hopen, zich van
alles los weten
O crux, avespes unica.
Thans kan men de nonnen niet meer zienzij
zijn in het kleine eenzame klooster verdwenen.
De beide mannen hebben geen woord gewisseld
over de mislukte onderneming, waarbij voor de
eerste maal in hun leven het hun aan moed ontbrak
zij gevoelen tegenover elkaar bijna schaamte over
hun gebrek aan durven.
Een oogenblik nog blijven hunne hoofden gericht
Europeesch concert, dat steeds zoo volkomen
harmonieert
Zoo besprak deze minister dan ook uitvoerig
hettreen het Europeesch conceit in het Oosten
had bereikt.
Voorts zwaaide hij lof toe aan de politiek
van het Drievoudig Verbond cn erkende dat
er een overeenkomst met Rusland was gesloten
ter handhaving van den stains quo en ter be
waring der rust op het Balkan-schiereiland.
Toen cn dit is zeker iets geheel nieuws
wees de minister op de noodzakelijkheid voor
Europa om zich te vereenigen, ten einde den
strijd te kunnen aanvaarden tegen de concur
rentie in handel en in industrie van de trans-
Atlantische landen.
Deze passage trok natuurlijk hij/onder de
aandacht, en zal niet nalaten ook in het buiten
land bespreking, misschien vv el een weerklank,
te vinden.
's Ministers doel in de delegatie vveril in ieder
geval bereikt.
Dc delegatie en de commissie voor buiten-
landsche zaken namen een motie aan, waarin
vertrouwen in de regeering werd betuigd.
De begrooting voor buitenlandsche zaken
werd aangenomen.
Minder prettig voor de regeering is hetgeen
te Gratz is gebeurd. Daar zijn hevige onlusten
voorgekomen tusschen sociaal-democraten en
christelijke socialisten.
Cfcmensdc Medcdecllngen.
De Fransche Kamer heeft na langdurige
discussie over een interpellatie der socialisten
omtrent de landbouwcrisis met 420 tegen 43
stemmen aangenomen de eenvoudige orde van
den dag, waarmede de regeering zich had ver-
eenigd.
Met 388 tegen G stemmen besloot de Kamer,
dat de redevoering van Meline over dit onder
werp zou worden aangeplakt.
De Spaansche ministerraad heeft aan dc dag
bladen eene officieuse nota doen toekomen,
mededeelende dat in den loop der vergadering
de minister van buitenlandsche zaken bedrei
gingen uitte tegen de vijanden van de open
bare orde, met name tegen de Carlisten, die
hun voordeel doen met de betoogingen ten
gunste van generaal "Weyler.
De ministerraad besloot zijn gedragslijn ten
aanzien van de betoogingen niet te wijzigen,
maar maatregelen te nemen tegen de vijanden
van de openbare orde.
naar de plaat-, waar de zusters verdwenen zijn,
dan zien zij vuor zich uit in den duisteren nacht.
Zij gaan scheiden, waarschijnlijk voor altijd
Arrochkoa geeft aan zijn vriend de leidsels van het
rijtuigje, dat hij hem volgens zijn belofte leent.
Kom, arme kerel, zegt hij medelijdend, ais wilde
hij zeggen: ga nu heen, nu de poging mislukt is;
mij wachten mijn makkers.
Ramuntcho zou hem hebben willen omhelzen,
den broeder der welbeminde, hij zou heete tranen
hebben willen schreien, die voor een oogenblik
althans zijn hart zouden hebben verlicht.
Maar neenwant Arrochkoa is dezelfde weer
geworden van zijn gewone leven, de speler zonder
ziel, wien slechts de driestheid beiang inboezemt.
Verstrooid reikt hij Ramuntcho de hand
Nu, tot weerziens het ga je goed daarginds 1
En met kalmen stap verwijdert hij zich, naar
zijne makkers, de smokkelaars.
Dan zet Ramuntcho, thans alleen op de wereld,
het paard aan en onder het klinken van de belletjes
gaat hij voort. De trein, die te Aranotz moet
passeeren, de stoomboot, die van Bordeaux zal
vertrekken zijn instinct drijft hem om ze niet
te missen. Werktuigelijk haast hij zich, zonder te
weten waarom.
Voor hem is het gedaan met zijn land, voor
altijd gedaan gedaan met de zoete droomen van
zijn eerste jaren. Hij is een plant gerukt uit den
ouden Baskischen grond, die het avontuur elders
heenjaagt.
Vroohjk klinken da bellen aan den hals van
het paard in de stilte van het woudver werpt
het licht van de lantaarn het schijnsel vooruit
tegen hoornen en hoeven en kerken, nimmer
zal hij ze terugzien, tenzij in zijn grijsheid.
Boven hum, in de bergen, in het kleine klooster
met de blanke muren, zenden de nonnen hare
avondgebeden op. -
O crux, ave, spes unica
EINDE.
1-
V)
5£'
<i
'F1
f1*
ur-
FéUi-l
