STADSNIEUWS."
K e r lt en School.
Ned. Herv. Kerk.
Landbouw en Teeteelt.
Gemengd Nieuws.
Voorstel van commissarissen van liet weik-
liedenfonds tot wijziging van eenige artikelen
van het reglement.
De strekking van de wijzigingen is om de
deelneming in het fonds te doen toenemen
en vereenvoudiging te brengen in de admini
stratie.
Marine-comptabiliteit.
De Staatscommissie, benoemd bij kon. besl.
van '18 Febr. 1895 no. 18, heeft haar rapport
aan de Regentes uitgebracht. Haar was op
gedragen advies uit te brengen betreffende de
volgende vragen:
lo. Weike wijzigingen zijn, met inachtneming
van de eischen van 's lands dienst, gewenscht
in de inrichting der Marinebegrooting eu in de
bij de wetsontwerpen dier begrooting behoorende
bijlagen, tot bevordering eener goede controle
van de Volksvertegenwoordiging op het beheer
van het Departement van Marine?
2o. Welke wijzigingen zijn, ia verband daar
mede, noodig in de administratie van 's Rijks
werven
3o. Zou van invoering dier wijzigingen uit
breiding van administratief personeel tot eeilig
beleekenend bedrag het noodwendig gevolg
moeten zijri?
Uit den aard der zaak leent zich de beant
woording dezer vragen tot de samenvatting in
enkele beknopte conclusion niet. Deze ontbre
ken dan ook in het zeer lijvige, met de bijlagen
eenige honderden bladzijden groote advies.
Bij de bespreking van de wijze van bewer
king zoo lezen wij in het voorwoord
bleek spoedig van verschil van gevoelen in den
boezem der Commissie. De grootste helft meende
dat men zich moest bepalen tot het aangeven
van de eischen, waaraan de begrooting en hare
bijlagen zullen moeten voldoen om aan de
Vertegenwoordiging een volledig overzicht moge
lijk ie maken omtrent het gevoerde beheer en
de voornemens der regeering.
De kleinste helft van de Commissie achtte
het voor de Vertegenwoordiging van niet minder
gewicht om de juiste waarde, de beteekenis
van de in de begrootingsbescheiden voorkomende
cijfers te kennen. Daarom kon naar haar meening
zoomin het beheer, waarmede deze cijfers
samenhaugen als het beleid van het departement
onaangeroerd blijven; ter beoordeeling of de
toegestane of toe te stane gelden werkelijk
doeltreffend zijn of worden besteed.
Het advies is ten slotte geheel naar den zin
der meerderheid uitgewerkt; doch bevat als
afzonderlijke nota een advies van de kleinste
helft der Commissie, waarin deze het naar haar
opvatting in het algemeen advies ontbrekende
aanvult.
Het aldus samengestelde rapport vangt aan
met een Inleiding, waarin eenige algemeene
beschouwingen ptaats vinden omtrent het budget
recht der Volksvertegenwoordiging, omtrent de
regelen der comptabiliteit en omtrent begroo-
tingsvoorschriften (met vier bijlagen, waaronder
overzichten van het verloop der behandeling van
de begrooling in Frankrijk en in Engeland).
In Hoofdstuk I wordt een Historisch over
zicht gegeven van de inrichting onzer Staats-
begrooting en van die der Marine-begrooting
in het bijzonder; en verder herinnerd aan de
wenschen en klachten, waartoe de inrichting
en samenstelling dezer laatste gedurende jaren
in het parlement aanleiding hebben gegeven.
Hoofdstuk II beval de gegevens, welke de
commissie meent dat verstrekt behooren te
worden om de Volksvertegenwoordiging in
staat te stellen tot een goede beoordeeling derp
jaarlijksche Marinebegrooting en tot het ver
krijgen van een volledig inzicht in het gevoerde
beheer en de oritworpan regeeringsplannen.
Vervolgens is aan elk der drie aan de Com
missie gestelde vraagpunten een afzonderlijk
hoofdstuk gewijd. Aan de twee eerste dezer
hoofdstukken zjjn verschillende bijlagen toege
voegd, bevattende een ontwerp van wet der
Marinebegrooting, een oniwerp-livret, verzamcl-
staten van matei ieel, lijst van verwerkt arbeids
loon, werkrapport, enz.
Het rapport besluit met het in 44 bladzijden
neergelegde afzonderlijke advies van de minder
heid der Commissie, bevattende een bylage
betreffende de inrichting van de afdeeling Mate
rieel bij de Admiraliteit in Engeland.
De Staatscommissie bestaat uit de heeren
G. J. Goekoop, voorzitter; Guyot, Van Vliet,
L. A. Ditlof Tjassen*, C. L. Loder C.Lz.,J.W.
Calten, C. H. Strumphler en J. van de Ven,
leden; en W. N. M. Huart, lid en secretaris.
De meergenoemde minderheid der Commissie
bestaat uit de heeren Goekoop, Guyot, Van
Vliet en Strumphler.
Iïaagsclie Bakkers.
In liet Sociaal Weekblad doet mi'. A. Kerdijk
een beroep op hen, wier sympathie is aan de
zijde der 42 bakkersgezellen, die door den
directeur der Brood-en Meelfabriek te 's-Graven-
hage ontslagen zijn, om hen door geldelijke
hulp te steunen.
De heer K. zegtHet comité van Haagsche
bakkersgezellen heeft een beroep gedaan op
hen, wier sympathie is aan de zjjde der uitge-
slotenen.
Het stelt de gelegenheid open, om van die
sympathie daadwerkelijk blijk te geven door het
geen medegevoel zal voorschrijven te zenden
terwijl zoowel namens een dames-comité als
door een tiental mannelijke ingezetenen van
verschillende richting, behoorend tot de bevoor
rechte kringen, ter ondersleuning van dit beroep
de overtuiging wordt uitgesproken, dat de ont
slagen gezellen van de Brood- en Meelfabriek
in de gegeven omstandigheden zedelijk aan
spraak hebben op de voor hen gevraagde gelde-
ijke hulp.
Dat beroep veroorloof ik mij hierbij te doen
ook op elders wonenden, nu zelden of nooit,
binnen of buiten ons land, een uitsluiting van
werklieden heeft plaats gehad, waarvan met meer
beslistheid kon worden getuigd, dat het ongelijk
geheel en uitsluitend was aan den kant van
den patroon.
Het gezellen-comité, hetwelk de ingekomen
gelden in het openbaar zal verantwoorden, geeft
de volgende adressen: J. II. Adam, Koninginne
straat 28; W. B. Muller, Ilobbema-traat 109;
en A. J. Scholtes, Houdsholredijkstraat 170.
Wensclit men de bijdragen liever aao mij te
zenden, dan zal ik ze gaarne overbrengen.
De gewone audiëntie van den minister van
justitie zal Woensdag 24 dezer niet plaats
hebben.
In het Kamer-overzicht van de Standaard
wordt medegedeeld, dat toen de motie-Van Kol
in stemming kwam, de heer Troelstra bij ver
gissing, ouder luid gelach der Kamer, eerst
tegen stemde.
De koning van Siam heeft een liermnerings-
medaille doen slaan aan zijn bezoek in Europa.
De medaille draagt op de eene zijde iiet
borstbeeld van den Siameeschen monarch, om
geven door zijn naam en titelsde keerzijde
behelst een Siameesche inscriptie herinnerende
aan de voornaamste feiten van de reis.
De buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister van Siam te Parijs, Phya Surcya, is
door zijn souverein belast met de overbrenging
en aanbidding van drie exemplaren der medaille
aan de hoofden der Staten, aan wie de Koning
een bezoek heeft gebracht, in goud, in zilver
en in brons. De medailles zijn besloten in
doozen van rood marokijn, omringd door goud
draadwerk. De vier hoeken der doozen zijn
versierd met de wapens van Siam in goud.
(-Dagbl.)
Naar wij vernemen, znl de HollandsclieIJzeren
Spoorweg-maatschappij zich met uito. December
1898 afscheiden van de sedert het jaar 1891
bestaande centrale controle van Nederlandsche
spoorwegen. 2V. 2Ï. Cf.
Voor de benoeming van een directeur der
Utrechtsche Tramweg-maatschappij is door
commissarissen de volgende alphabetische aan
bevelingslijst opgemaaktC. Bosman Jr., inge-
uieur te AlkmaarA. van Eysden, 1e ambtenaar
Dedemsvaartsche stoomtram-maatschappij te
Dedemsvaart; F. M. Loep, ambtenaar der Gel-
dersch-Overijsselsche-stoomtram-maatschappij te
Deventer. U.-D
Burgerlijke Stand van Overseliie.
Ondertrouwd: IS. H. Hewit, j.m. oud 23 j.
en B. J. Hartog j.d. ond 19 j.
Geboren: 11. Laurens, z. v. L. de Koek en G.
Hoekstra. 14. Cornefis z. v. Jobs. d. Jong en N. C.
d. Hoedt. 17. Johanna Petronella Jacoba, d. v. W.
Aminerlaan en C. C. Langelaan.
Overleden: 11. Keeltje d. Bruin, oud 8S j. weduwe
v. G. Vis. 12. Leentje Poot oud 7 j. 12 Aafke Boltjes
oud 5 w. 13 Catharina Poot, ond 3 j. 16 Arina v.
d. Wiel, oud 1 j. 17 Pieter Hoogerbrugge, oud 9 m.
„Volkshuis."
Wij wenschen met nadruk de aandacht te
vestigen op de leeszaal dezer vereeniging, ge
vestigd Lange Haven 55. Het bestuur heeft
sedert de oprichting veel tijd, zorg en geld be
steed aan de leeszaal, die het een zeer belang
rijk onderderdeel acht van de vereeniging.
Terwijl deze over het geheel alle reden van
tevredenheid heeft over den gang van zaken,
komt de leeszaal lang niet tot haar recht. L 1.
Maandag brachten wij een bezoek aan het huis
5 van de 6 lokalen waren in gebruikeen
cursus in staathuishoudkunde, een kniples, een
naailes, een dozjjn leden zich verpoozend op
genoegeljjke en ordelijke wijze in de ontspan-
nittgszaal en- in de leeszaal2 lezers.
En dit geelt een vrij juist beeld van de be
drijvigheid in het huis. Dikwijls is alles in
gebruik, ook de keuken op een enkelen avond,
vooral des Zaterdags kan men in de leeszaal
wel eens een tiental menschen aantreffen, maar
vaak ook is er niemand.
Waaraan ligt dit nu? Aan de inrichting toch
zeker niet. Rustig, behoorlijk warm en licht,
voorzien van een uitgebreide keuze van cou
ranten, vakbladen, tijdschriften en illustraties
en van een kleine, maar gestadig groeiende
bibliotheek (die wij ter loops voor geschenken
zeer aanbevelen), kan zij ons door de meeste
zustersteden worden benijd.
Het recht van toegang tevens tot de ont
spanningszaal is gemakkelijk genoeg te ver
krijgen: aanmelding bij een bestuurslid of den
concierge en betaling eener jaarlijksche bijdrage,
die men, met een minimum van f0.50, zelf
bepaaltna 30 Juni lid wordende betaait men
voor het loopende jaar slechts de halve bijdrage.
Personen van 1517 jaar kunnen de leeszaal
bezoeken voor minstens f0.25 per jaar. Tot
vertering is niemand gehoudenintegendeel
hoe minder er verteerd wordt, hoe liever het
aan bestuur en concierge is. De verleiding van
den sterken drank is er niet. Wij herhalen:
waarom komt men dan zoo weinig?
De lange arbeidsduur in onze stad zal het
verschijnsel wel grootendeels veroorzakende
.zin voor huiselijkheid, die gelukkig hier nog
bestaat, voor een ander deel. Maar toch kan
naar onze overtuiging het bezoek grooter worden,
zelfs zonder verkorting van den arbeidsduur,
die wij overigens vurig vveuschen, en zonder
aan de huiselijkheid afbreuk te doen. Van de
straat, uit de herbergen moeten de bezoekers
worden geworven; beuzelachtige bezigheden
moeten vervangeu worden, door opwekkende,
veredelende en ontwikkelende lectuur.
Misschien is het gewenscht hier eens even
een greep te doen uit wat de leestafel biedt.
Er liggen Nederlandsche tijdschriften, couranten
en illustraties; en wel acht tijdschriften, waar
onder de Gids, de Tragen des Tijds, de Ilol-
landsche Revue, en de Natuurvoorts een
viertal illustraties de Amsterdammer. Eigen
Haard, de Wereldkroniek en de Eciholieke
Illustratieen eindelijk alle belangrijk' dag
en weekbladen van alle richting. Zoo vindt
men er natuurlijk de Rotterdammer, liet Va
derland, het Nieuws, de Standaard, het Centrum,
de Schiedamsche Courant en voorts het Sociaal
Weekblad, de Volksvriend, de Wereldstrijd,
Ons Vakbelang, de Sigarenmaker, de Bode,
de Timmerman enz. enz.
Aan overvloed en veelzijdigheid dus ge"n
gebrek. Mogen onze medeburgers er vocr'.aan
in ruime mate hun voordeel mee doen, rijk en
arm, man en vrouw.
B o r o c p e nTe Baarland (Z.-Bcv.), .7E. B. Meloen,
tc Geesterente Haaftcn, D. den Breems, cand. tc
Utrecht; te Doesburg, Kruif, te Maassluis; tc Wil-
sura, G. H. Loehcr, cand. te Elspeet; tc Ifuizen, J.
H. W. Kalkman, te Woerden.
Bedankt: Voor 't Zandt, door J. B. Keiscr,
te Divingeloo; voor Helder, door H. Schuttevacr, tc
Abbekerk.
Door het provinciaal kerkbestuur van Overijsel
zijn dc heeren G. Locber, H. Buiskool, P. H. Hugen-
holtz, H. Klimp en I. A. Haag, toegelaten als can
didates
Gcref. Kerken.
Beroepen: Te Sidderburcn (Gron.), S. Datema,
te Mnrmenvoude.
Bedankt: Voor Rottevafle, door W. Bouwman,
te Lutjegast.
Waalsche Gemeenten.
Door dc Waalsche commissie is de heer Frèdéris
Jean Krob, bachelier van de tbool. falculteit van
Parijs, na afgelegd examen, als candidaat toegelaten.
Hooger Onderwijs.
Leiden. Bevorderd tot doctor in de rechtsweten
schap dc heer H. C. van der Wijck, geb. te Soera-
karta, met stellingen; tot doctor in de geneeskunde,
de heer H. M. Hijmans, geb. te Tiel, met acad. proef
schrift get. „Over de operatieve theraphie der tuber-
culense iymphomen".
Wecht. Cand. ex. thcol. 2M. Barendrecht. Tot
arts bevorderdJ. C. Metz.
Leiden. Tot arts bevorderd do heer J. Loopuyt.
Toegelaten voor het eerste gedeelte de hoeren L. C.
Kersbergen en G. P. van Laarzen.
Dc algemeene vergadering van de vereeniging het
Nederl. Paardenstamboek zal op 13 December te
Rotterdam wordeD gehouden.
De Maas dam"
Betreffende het ongeval aan het stoomschip
Maasdam overkomen op de reis van Rotterdam
naar New-York, vermeldt de Western Morning
News nog het volgendeHet stoomschip dat
den 3en November van Rotterdam vertrok en
den 5den met fraai weder de Lezard passeerde,
werd later door lievig stormweder beloopen,
totdat op Zondag 7 Nov., des ochtends eene
hevige ontploffing in de machinekamer plaats
vond, waardoor de passagiers zeer werden
versehi ikt.
Toen men echter bevond dat het schip niets
geleden had, bedaarde de ontsteltenis en was
de gezagvoerder kapt, A. Potjer, weldra in de
gelegenheid de passagiers te kunnen mede-
deelen, dat niemand door de ontploffing der
cilinders was verwond, ofschoon een stuk van
driehonderd pond zwaar op het dek was geslin
gerd.
Het machinepersoneel was druk in de weer
om de achterste machine zoo goed mogelijk
bruikbaar te maken, dewijl de voorste door
de vernietiging der beide cilinders onbruikbaar
was geworden. Door het slingeren van het stoom
schip dat dwars in de zee lag werden de werk
zaamheden zeer bemoeilijkt. Den Ssten November
kwam het taukstoomsehip Elisa Marie in het
gezicht, bestemd van Hamburg naar Baltimore,
die assistentie wilde verleenen, doch door de
hooge zee braken achtereenvolgens al de sleep
trossen.
De Elisa Marie bleef echter in de nabijheid
totdat de machinisten met groote moeite en
volharding er in geslaagd waren de achterste
machine, die ook schade had geleden, in zoo
verre weder bruikbaar te maken, dat men hoe
wel met geringe vaart en geassisteerd door de
zeilen de terugieis naar Plymouth kon aan
vaarden, waarna de EHse Marie den lOen de
reis naar Baltimore voortzette.
Ten 3 uur des middags van den 12den Nov.
werd de Lezard gepasseerd en arriveerde liet
ss. den I3den Nov. des ochtends ten 10 uur
te Plymouth. Bij het ten anker komen brak
ook nog het spil, zoodat men moeite had om
de ankers te lichten. Ook was de machine juist
bij het binnenkomen weder delect geworden.
De passagiers waren ten hoogste ingenomen
met de betoonde zeemansschap van den ge
zagvoerder, officieren en der bemanning en den
ijver van het machinepersoneel en (oen kapt.
Potjer het stoomschip verliet om zich aan land
te begeven, werd hij door de passagiers luide
toegejuicht.
Het stoomschip is gisteren van Plymouth
naar Rotterdam vertrokken, gesleept door de
sleepbooten Oceaan en Noordzee.
De passagiers vertrokken gisteren met liet
ss. Vecndam naar New-York.
De ontvoering.
De ontvoering van een meisje uit het gesticht
i>De Goede Herder" te Almeloo, is sinds eenige
dagen in onderzoek bij de justitie. De drie per
sonen uit Enschedé, die vermoedelijk aan de ont
voering hebben medegewerkt, zijn reeds in ver
hoor geweest Van de vluchtelingen zelf, die naar
Duitschland moeten uitgeweken zijn, is nog
niets bekend geworden.
Vreemde vrienden.
Het eerste gecombineerde optreden der nieuwe
socialistische en radicale Kamerleden is waarlijk
niet geschikt geweest, om hooge verwachtingen
te doen koesteren van de eensgezindheid dezer
vijf heeren.
In de eerste plaats is gebleken dat waar de
heer Ketelaar (en misschien ook de heer Nol-
ting) naar de Kamer is gegaan om althans
volgens zijn zeggen zoo min mogelijk te
spreken, waarschijnlijk de heeren Troeistra c.s.
met een tegenovergesteld oogmerk naar het
Binnenhof zijn getogen.
Trouwens, dat laatste was te verwachten;
de parlementaire socialisten hebben het nooit
ouder stoelen of banken gestoken dat zij het
parlement hoofdzakelijk beschouwen als een
geschikte tribune ter propaganda. Volkomen
consequent blijven dus die heeren wanneer
ze maar zooveel mogelijk op de groote trom
slaan.
Niet zij, maar de kiezers die hen hebben
afgevaardigd, dragen de verantwoordelijkheid
voor de 'daaruit voortvloeiende vermorsing van
's lauds tijd. Eventueele tekortkomingen in
arbeidsverlichting aan 't eind dezer zittings
periode zullen voor een goed deel op rekening
te brengen zijn van de meerderheid der kiezers
in Sclioterland, Tietjerksteradeel en Enschedé.
Maar het bestaan van een meer innerlijk
verschil van opvatting is bovendien gebleken
tusschen de vijf heeren.
Een vreemden vriendendienst heeft de lieer
Troelstra den heer Van Kol bewezen door
diens motie aan te scherpen lot een motie van
wantrouwen tegen den Minister,
De heer Van Kol, die deze persoonlijke be
doeling zeker niet had gehad, kon zijn mede
stander toch ook niet vei loochenen. Want dan
had zijn socialistisch auditorium buiten het
pailemer.t het wel eens kunnen uitleggen,
alsof hij, Rienzi-Van Kol, vertrouwen stelde
in een kapitalistische» minister. Hij moest de
rauwe pil dus slikken.
Maar daardoor werd de stemming aanstonds
een ganscb andere en de beide nieuwe radi
cale leden lieten den lieer Van Kol met zijn
Mefistofeles uit Tietjerksteradeel en met den bij
loopenden heer Van der Zwaag voor de motie
opdraaien.
Aan een groot gevaar ontkomen.
De fraaie hoogere burgerschool te Sappenneer
is Woensdagavond aan een groot gevaar ont
komen. Onder het gebouw bevindt zich de
woning van den concierge. In die woning is een
gasmeter geplaatst, welke dien dag gerepareerd
werd door een werkman der gasfabriek. Dit
schijnt niet goed te zijn gebeurd althans de
concierge rook des avonds een sterke gaslucht.
Wel wat onvoorzichtig, ontstak hij een lucifer,
om naar de oorzaak te zoeken. Plotseling hoorde
hij een hevigen knal, gevolgd door andere. Er
ontstond brand, maar de concierge had dc tegen
woordigheid van geest de gaskraan af te sluiten,
waardoor het grootste gevaar was geweken. De
brand werd nu spoedig gebluscht door leeraren
en leerlingen, die op het hooren der ontploffing
tot hulp waren toegeschoten.
Brand te Londen.
Een van de ernstigste branden van de laatste
jaren in de Londensehe City brak gisterenmid
dag in Aldersgate street en Cripplegate uit.
Een groot blok huizen, van Jewin street tot
Nicholas Square, stond in laaien gloedtal van
huizen stortten in.
De brand vernielde een blok gebouwen over
een uitgestrektheid van twee acres. Ongeveer
honderd rijke magazijnen verbrandden. De
schade wordt in het groot geschat op 3 millioen
ponden sterling. De puinhoopon branden nog,
maar men is het vuur meester.
Naar de Pool.
Opnieuw wil Frithjof Nansen een poging
doen om de Pool te bereiken.
Er zijn reeds voorbereidselen getroffen om
een hut ter overwintering op Franz Jozefsland
te bouwen,
Met de Eram zal ook ditmaal de tocht wor
den ondernomen, terwijl bovendien een ander
schip, de Star Kodder, voor de expeditie zal
gebruikt worden. Een gansche staf van geleerden
zal de reis meemaken.
Een der beide schepen zal zich zoover moge
lijk in het ijs begeven, en de ontdekkings
reizigers zullen dan in groepen met sleden naar
het Noorden trekken.
