STADSNIEUWS.
Intusschen verklaart de Matin dat er geen
sprake van is, zooals in de couloirs der Kamer
wordt beweerd, om een nieuwe perswet te
maken, daar de regeering in de bestaande
wetgeving voldoenden steun vindt.
De Soleil meent dat een tlinke regeering
moet handelen looze dreigementen geven een
bewijs van zwakheid en onmacht.
Intusschen heeft de Temps Joseph lleinach
geïnterviewd, en dc/.e verhaalde dat hij inderdaad
zijn aktentasch in den trein had laten liggen,
en dat die tasclx, behalve eenige parlementaire
stukken, ook een paar reeds gepubliceerde en
alom bekende facsimiles bevat had van het
borderel en de hand van Esterliazy.
Toen hij het verlies bemerkte had hij terstond
aan den stationchef getelegrafeerd, die hem
den eigen avond de tasch bad teruggezonden.
De zaak was .van alle belang ontbloot.
Niettemin heeft de regeeringseommissaris,
majoor fiavarv, gistermorgen den stationchef
van Meaux en verscheiden van diens onder
geschikten verhoord.
Den dag te voren iiad de majoor twee
deskundigen gehoord en later Esterhazy twee uur
lang aan een verhoor onderworpen.
Volgens de Patrio zal het parket de zaak-
Drevfus ter hand nemen. Er zou reeds een
rechter-commissaris zijn aangewezen en een
opzienbarend arrestatie zou aanstaande zijn.
De Spaansche regeering acht het noodig in
een ofticieuse nota de buitenlandsche pers te
waarschuwen tegen dwaze geruchten over Cuba
en de verhouding van Spanje tot de Yere.migde
Staten, zoowel van gebeurtenissen op het eiland
zelf, als overdreven voorstellingen van de out
vangst van Weyler in Spanje, van de houding
die het leger aanneemt en van den indruk dien
de Boodschap aan liet Amerikaansche Congres
in Spanje zou hebben gemaakt.
Inderdaad zijn tal van berichten, zoolang de
Cubaansehe opstand duurt, zeer onbetrouwbaar
gebleken, en er is grond om van de meeste feiten
een nadere bevestiging af te wachten.
Volgens de laatste meldingen overweegt de
Spaansche regeering op het oogenblik, hoe aan
de middelen te koinen voor den oorlog op Cuba
en op de Philippjjnen.
Op Cuba zal nu wel spoedig de autonomie
worden ingevoerd, en verkiezingen worden uit
geschreven.
Wie zitting zullen nemen in het voorloopig
bewind, is nog niet bekend,
Genoemd worden de namenGalvez, Mon-
toro, Bruzon en Amblard.
Intusschen is de opstand nog lang niet be
dwongen. Volgens den heer Canalejas bevinden
zich zoowel in de provincie Havana als in Pinar
del Rio nog benden opstandelingen, in de laatste
het meest. Daar heeft men ook weer eens een
bom laten springen op den spoorweg, zonder
dat er onheilen werden aangericht evenwel.
Generaal Pando is er in geslaagd Maximo
Gomez met 200 zijner aanhangers te nood
zaken naar het gebergte te vluchten.
Een bericht uit New-York als zou de aan
voerder Jder insurgenten Sanguilly maarschalk
Blanco zijn diensten hebben aangeboden, wordt
door Sanguilly tegengesproken.
Maximo Gomez heeft een proclamatie ver
spreid, waarin hij de autonomie voor Cuba
verwerpt.
Maarschalk Blanco heeft middelerwijl aan
den Spaanschen gezant te Washington geseind,
dat de Spaansche consuls gemachtigd kunnen
worden paspoorten voor Cuba af te geven aan
uitgeweken Cubanen, behalve dezulken die
wegens schending .van het gcmeene recht rijn
veroordeeld. Den uitgewekenen wordt veiligheid
van persoon en goederen gewaarborgd.
Blanco heeft aan president Me. Kinley tele
grafisch zijn deelneming betuigd met het over
lijden van diens moeder, die gisteren met groote
statie is ter aarde besteld.
De demoncratische club van het Ameri
kaansche Huis van Vertegenwoordigers heeft
een motie aangenomen, waarhij de wenschelijk-
heid wordt uitgesproken, het Senaatsbesluit
om de Cubanen als oorlogvoerenden te erken
nen, in overweging te nemen.
«Gemengde MededecIIngcn.
Men zegt dat de commissie, aangewezen door
de conferentie in zake het machinevak in Enge
land ten opzichte van de hoofdpunten van het
geschil een voorloopige overeenkomst heeft
verkregen.
Deze overeenkomst moet nog onderworpen
worden aan de goedkeuring van de voltallige
conferentie.
Het wordt onjuist genoemd, dat graaf Cou-
denhove, de stadhouder van Bohemen, zal
aftreden.
Coudenhove is gisteren door den Keizer in
particuliere audiëntie ontvangen.
Het nieuwe ministerie wordt door de Italiaan-
sche bladen, met uitzondering van deciericale
en socialistische, zeer gunstig ontvangen.
Griekenland heeft bij de Porte een verzoek
ingedienii om den termijn, gesteld voor de uit
voering van het vredesverdrag, rnet een maand
te verlengen.
In diplomatieke kringen is men over dit
verzoek 'zeer verbaasd. De Porte noernt het
ongerechtvaardigd en niet voor inwilliging
vatbaar.
Het bericht is van de Wiener Tügliche Corr.-
Blatter.
Volgens verschillende te Parijs ontvangen
berichten is liet onjuist, dat de expeditie-
Marchand in Soudan is vermoord.
I „Derde Nutslezing."
I Het departement der j»Maatschappij tot. Nut
Ivan het Algemeen," alhier, hield gisteravond
'in J.Musis Sacrum" haar derde leesvergadering.
Als spreekster trad op mevrouw Regina Corte-
beeck, uit Brussel, met het onderwesp: sDe
Vlaamsehe Beweging."
Bij afwezigheid van den voorzitter werd de
vergadering geopend door den heer A. Gouka,
die er aan herinnerde dat liet den 30steu November
100 jaar was geleden, dat het »Nut" en het de
partement alhier werd opgericht. Steeds heeft
i »Nut" zijn laak vervuld, ook al is het ver-
eenigingsleven thans met zeer intensief. Het
bestuur der afdeeling nu wenscht dit 100-jarig
bestaan feestelijk te herdenken en zal dit ter
sprake brengen ter huishoudelijke vergadering
op Donderdagavond. Het bestuur hoopt daarom
op een groote opkomst.
Mevr. Cortebeeck, alsnu het woord ver
krijgende, zegt dat de Vlamingen veel van de
Noord-Nederlanders kunnen leeren. In Noord-
Nederland bestaat grootte sympathie voor het
Vlaamsehe volk, dat vooral sedert 1830 zooveel
heeft geleden, en wanneer men in Noord-Neder
land dat ljjden kent, dan zal men ook met de
Vlamingen strijden.
Spreekster deelt een en ander mede uit de
geschieden!, van Vlaanderen, sedeit den tijd
dat het wer 1 ontwoekerd aan de zee. De
Vlamingen k'egen gewoonten, die later rechten
werden. Zij kregen graven, die Vlaanderen
onafhankelijk maakten van Frankrijk, met hun
volk als vaders leefden, later zelfs met Frankrijk
in strijd kwamen, want het Vlaamsehe volk
was naarstig, kunstlievend en vrijheidslievend.
In de "10de en 11de eeuw ging van Vlaanderen
het licht der beschaving uit. Kunsten en weten
schappen bloeiden.
Aan de universiteit van Leiden b.v. zijn
na de scheiding, door den bloedigen godsdienst
oorlog tusschen Noord en Zuid teweeggebracht,
zeventien Vlaamsehe hoogleeraren achter elkaar
geweest.
De Vlamingen waren geletterd, zegt spreek
ster, ze zijn het nu niet meer.
De Dompierres kwamen aan het Fransche
hof, en ook de edelen gingen Fransch spreken.
Toen kwamen do Bourgondiërs. Karei V, te
Gent geboren, was de oogappel der Vlamingen,
maar op de puiuhoopeu der Vlaamsehe rechten
wilde hij later een eeuigen staat stichten. Dat
wilden de Vlamingen niet.
Onder de Spaansche heerschappij was Vlaan
deren zóo ontvolkt, dat de paaiden in de steden
op de straten graasden. Van den rijkdom en de
grootheid was niets over. Eerbied voor de taal,
de rechten en de vrijheden bestond bij de Span
jaarden niet. Albrecht van Oostenrijk kende
zelfs geen Vlaamsch, en een vorst die de taal
van het volk niet kent, kan zijn volk niet be
grijpen. Onder de Oostenrijkers was het evenzoo.
Toen kwam Vlaanderen aan Frankrijk, met
zijn val.sche beloften. Sedert Lodewijk XIV had
Frankrijk reeds de hand op Vlaanderen willen
leggen, maar na de overheersching van Spar je,
later van Oostenrijkging Vlaanderen nu
zonder morren, maar wel met achterdocht aan
Frankrijk over. Toen werd Vlaanderen gepluu-
derd, in geld en :u kunstschatten.
En Frankrijk wille nog wel vrijheid brengen
aan Vlaanderen, de bakermat der vrgheid
Vrijheid, gelijkheid, broederschapop de
punt der bajonetten, roept spreekster uit.
In 1816 werd liet volk gelukkigermaar
Engeland noch Frankrijk wilden dat Nederland
en -België samen een groot volk zoudeu worden.
In 1830 kwain de »grootste politieke wan
daad", zooals spreekster die revolutie noemt.
Maar spoedig bemerkten de Vlamingen, dat zij
er veel slechter aan toe waren. In '35 reeds
vroegen zij, dat alles in het Vlaamsch zou
worden geschreven. Met verontwaardiging ver
telt de spreekster hoe de minister Roger het
vanzelf sprekend achtte, dat Fransch de eenige
taal in België was, en dat al het mogelijke
werd gedaan om het Germaansche element in
België te vernietigen.
Inderdaad heeft men alles gedaan om de
Vlamingen te vernietigen.
Men kreeg toen Fransch aan 't hof, in de
rechtspraak, in het leger, en wat het laatste
beteekent kan men zich moeilijk begrijpen.
Ook in het onderwijs. Te Brussel zijn nog
06.000 personen, die Vlaamsch spreken. Die
zenden juist hun kinderen naar de volksschool,
waar zij alles in het Fransch moeten leeren
spreken, zoodat van hun onderwijs niets terecht
komt. En dat worden dan werklieden, zoo
ellendig als men zich niet kan voorstellen,
zonder eerbied voor anderer eigendommen, die
rasphuizen ea gevangenissen vullen.
Onze Koning behoeft niet naar den Congo
te gaan om civilisatie te brengen. Hij kan in
Brussel beginnen, merkt spreekster op.
Men klaagde en petitioneerde intusschen voortl
Toen werd benoemd een Vlaamsehe Commissie,
die een verriag uitbracht over den toestand en
de rechten der Vlamingen erkende. Roger gaf
evenwel in '59 een tegenverslag uithij wilde
van geen Vlaamsehe Beweging en van geen
grieven weten.
In 1863 werd zekere Karsman wegens een
persdelict te Antwerpen tot oen boete veroor
deeld. Hij ging in hooger beroep, en te Brussel
werd recht gesproken in het Fransch. Hij ver
langde in het Vlaamsch te worden ondervraagd.
Toen gaf men hem een tolk. Daarop nam Julius
Vuvlsti'ke als advocaat zijn verdediging op zich
en deze concludeerde dat in het Vlaamsch
mocht worden gepleit. Het Hof besliste dat het
pleidooi in het Franseii moest zijn. Yuylsteke
wilde zich daaraan niet onderwerpen, werd tot
drie maanden gevangenisstraf veroordeeld en
week uit het land.
In 180'! kwamen De I.aet en Gerrits voor
Antwerpen in de Kamer, en legden in liet
Parlement den eed in het Vlaamsch af, het
eerste Vlaamsch dat daar werd gesproken.
lu '67 stelde De Laet voor dat in dc Y'aarnsche
provinciën niemand als rechter mocht worden
benoemd, die de Vlaamsehe taal niet kenden.
Want nóg worden in de Vlaamsehe provinciën
Waalsche ontvangers, rechters en gendarmen
benoemd.
In dien zelfden tijd werden twee Vlamingen
wegens een moordaanslag te Charleroi door
Waalsche rechters, die den beklaagde niet ver
stonden noch deze beu, ter dood veroordeeld.
Zij werden onthoofd, maar later bleek dat zij
onschuldig waren. Nog is evenwel de eer dier
onschuldig gevonnisten niet hersteld.
De wet-De Laet werd verworpen met 57 st.
tegen 40. Het Vlaamsehe volk wreekte zich
door het ministerie in 1870 te laten vallen.
In '72 kwam Cuoremans in de Kamer. Deze
stelde een wet voor, dat de magistraten in de
Vlaamsehe provinciën in het Vlaamsch moesten
rechtspreken.
Het ontwerp werd door 17 andere leden
mede onderteekeud. Het werd evenwel op de
lange baan geschoven.
Toen vond te Brussel een indrukwekkende
rouwmanifestatie plaats, die ten gevolge had
dat den volgenden dag een ministerraad bijeen
kwam. De wet-Cooremans werd voor den dag
gehaald, ingediend en aangenomen.
In begin 1878 werd een wel betrekkelijk
liet gebruiken der Vlaamsehe taal in bestuurs
zaken aangenomen; m 1883 een wet op het
Middelbaar onderwijs, dat het Vlaamsch moest
geleerd worden in het Vlaamsch. In de Vlaam
sehe gemeenten moeten nu "ook de commando's
bij de burgerwacht in de Vlaamsehe taal wor
den gegeven.
Verleden jaar werd, met eenige stemmen
tegen, de wet De Vriendt-Cooremans aange
nomen, om de wetten ook af te kondigen in
het Vlaamsch, .'.oodat de Vlaamsehe tekst kracht
van wet zal hebben. In den Senaat werd de
wet verworpen. Toen werden de Vlamingen,
die ingesluimerd waren, weer wakker.
Vlamingen van alle partijen vereenigden zich.
Den 28sten Februari van dit jaar zou te Brussel
een machtige betooging plaats vinden. Duizen
den en duizenden stroomden er heen. De be
tooging werd evenwel verboden, maar een
meeting in de Vlaamsehe schouwburg werd
toegestaan. Slechts 40UÜ personen kan die
schouwburg bevatten, maar niettemin was het
een onvergetelijke dag.
Met een overvloed van overtuigende cijfers
toont spreekster aan, dat de Vlamingen, die
64 pCt. der bevolking van België vormen, het
meest bijdragen in de belastingen, maar het
minst van den Staat ontvangen, en hoe zij een
zeer geringe minderheid uitmaken onder de
ambtenaren en in het leger. En die er van de
Vlamingen nog worden benoemd, kennen zoo
wel Fransch als Vlaamsch.
Begrijpt ge nu, vraagt spreekster, boe wij,
die den toestand van ons volk kennen, het eeri
heiligen pücht achten, om het volk op te wek
ken met ons te strijden voor onze rechten?
De toestand ondet liet Vlaamsehe volk is
ellendig; het klaagt, het buigt, maar durft zich
niet te verzetten, ook al weet het dat het gelijk
heeft.
En toch zijn de Vlamingen kunstenaars in
de ziel. Spreekster herinnert aan den bloeitijd
der Vlaamsehe kunst en nijverheid. Alle »prix
de Rome" in België zijn op twee na aan
Vlamingen toegekend. Ook Rodenbach, Maeter
linck enz. zijn verfranschte Vlamingen.
Spreekster memoreert den strijd der vaderen,
hoe in 1225 Van Maerlant zeideWat Waalsch
is, valsch is; aan den Sporenslag, aan den strijd
tegen Karei den Stoute, aan Philips van Arte-
velde en den slag bij Roczebeeke. En hoevelen
zijn er toch nog in Vlaanderen, die dit ver
leden kennen, maar hun voorvaderen onwaar-
dig zijn.
De Vlamingen gaan nu vooruit al is 't zeer
langzaam. Maar nu worden de Walen wakker.
Zelfs lijken de rollen eenigszins omgekeerd, en
bieden de Vlamingen den Walen aan herstel
hunner grieven, niet hunner privileges.
Ook in andere landen heerscht de strijd voor
de taalde Irredenten in Italië, de Provenpalen
in Zuid-Frankrijk, de Tsechen in Bohemen.
Maar hun strijd is niet zoo heilig en zoo grootsch
als in Vlaanderen. Want daar wordt de strijd
niet gevoerd door de rijken en aanzienlijken,
maar door het volk zelf.
Ten slotte heeft spreekster een verzoek. Zjj
vraagtGebruikt in uwe taal geen Fransche
woordendat zal ons een groote steun zijn.
De Fransche taal is armer dan de onzezij
moet uit het Latijn of het Grieksch woorden
ontleenen, en wij, we hebben drie woorden
voor eenj en als we er geen hebben, dan maken
we er een. YVeest fier op uw taal
Er beslaat sedert 1830 een scheidsmuur
tusschen Noord en Zuid, die niet uit den weg
te ruimen schijnt. Maar alleen s c li ij n 11 Zou
het niet mogelijk zijn dien op te ruimen? En
spr. geeft daarop het antwoord: G ij hebt zulk
een lieve Koningin, en wij hebben zoo'n mooien
kroonprins 1"
Een warm applaus dankte de sympathieke
spreekster, niet het minst voor deze laatste
woorden.
De waarnemende voorzitterde heer A,
Gouka, dankte de spreekster voor haar boeiende
en geestdriftige improvisatie, en hij sprak de
hoop uit dal zoolang de Vlaamsehe beweging
zulke voorvechtsters zal vinden als .spreekster,
en mannen die daarnaast strijden, zij zal blijven
bestaan, om ten slotte te zegevieren. Hij riep
mevrouw Cortebeeck een tot weerziens toe.
Deze, nog even het woord riemende, dankte
voor de haar verleende aandacht, vooral ook om
het verschil in uitspraakdat het moeilijk
maakt haar te volgen.
Aansluitende aan de woorden van de heer A.
Gouka, zegt zjj de eenige vrouw in België te zijn,
die voor de Vlaamsehe zaak strijdt. Maar wan
neer er meer vrouwen komen, dan zullen zjj
o'ok mannen vormen, die voor de zaak der Vla
mingen zuilen ijveren. Hadden wij sedert 67
jaren vrouwen gehad, die zich met den strijd
bemoeiden, eindigt spreekster, het pleit zou
reeds lang gewonnen zjjn.
De vergadering werd hierop gesloten.
Aan de leden van den Gemeenteraad is kennis
gegeven dat van de raadsleden de heeren Van
Westendo"- c, s. een voorstel is ingekomen
om in de ontwerp-verordening lot heffing eener
pl. directe belasting, een artikel op te nemen
omtrent kinderaftrek en dat van den heer De
Groot een schrijven ontvangen is, eenige be
schouwingen omtrent dat ontwerp bevattende.
Voor de betrekking van Hoofdopzichter bij
den Reinigingsdienst der gemeente hebben zich
aangemeld 133 sollicitanten waaronder onder
officieren bij bet leger, bouwkundigen, opzich
ters bij den reinigingsdienst in andere gemeen
ten etc.
Hiervan hebben zicli gisteren een 50-tal
persoonlijk aangemeld.
Ds. H. Hoekstra, alhier, komt voor op het
tweetal voor een predikant bij de Gereformeerde
Gemeente te Arnhem en op het drietal te
's-Gravenhage.
In den afgeloopen nacht te ongeveer kwart
over twaalven bemerkte een voorbijgenger, dat
er achter de O. L. Vrouwe-Visitatiekerk aan
den Singel brand was.
Onmiddellijk waarschuwde hij de politie,
terwijl ook de torenwachter den brand gemerkt
had en alarm blies.
De slangenwagen der politie rukte terstond
uit. Bij onderzoek bleek dat in het stookhuis
van voornoemde kerk de vlam uit het dak
sloeg.
Dit stookhuis, vanwaar uit de kerk wordt
verwarmd, staat met het kerkgebouw bijna
niet in verbinding, zoodut het gevaar daarvoor
niet groot was. Anders was bet evenwel met
de achter het stookhuis gelegen huizen van het
holje, die slechts door een smalle gang er van
gescheiden zijn.
Het brandende perceel was daarenboven moei
lijk te bereiken. Het ligt geheel afgezonderd
van de straat, zoodat de slangen over een
groolen afstand moesten worden gelegd.
De politie begon terstond met haar reddings
werk de slangen werden aangesloten op de
waterleiding en spoedig konden krachtige stralen
op het vuur worden gericht.
In betrekkelijk korten tijd, maar niet zonder
groote inspanning, mocht men er in slagen
den brand meester te worden, zoodat te twee
uren de politie met baar slangenwagen kon
inrukken.
Een der brandmeesters, de lieer T. E. J. Kra
mers Cz., was mede bij het blusschen van'den
brand tegenwoordig.
Van het stookhuis is het dak geheel uitge
brand, terwijl er natuurlijk een niet geringe
waterschade is.
De oorzaak van den brand is ten eenen male
onbekend.
Een drietal kleine kinderen liep over de Hoog
straat toen een der kleinen, van een iiond
schrikkende, wilde wegloopen. Zij viel, waarbij
ook de andere kleinen op de straat terecht
kwamen. Ongelukkig kwam op dat oogenblik
juist een fietsrijder aan, die niet kon uitwijken,
daar eenige wagens hem den doorgang versperden,
zoodat het rijwiel in aanraking kwam met de
kinderen en een van dezen een kwetsuur boven
het oog bekwam.
Bij rr.ej. Mak werd het kind afgewassclu n
en tot kalmte gebracht.
De volgende brieven, geadresseerd aan onbe
kenden, zyn gedurende de tweede helft der
maand November aan 't postkantoor alhier
ontvangen
1, P. Molenaar, Dordrecht.
'2. Firma Ter Marsch, Enschede.
3. D. 't Hart, 's Gravenhage,
4. H. v. d. Slot,
Gisteren waren aan de vischmarkt aange
voerd 4 partijen spiering, voorn en schelvisch
de prijzen waren voor spiering van f0.30 tot
f0.42Vs, voorm van f0.20 tot f0.45, schelvisch
van 0.45 tot f l,10, alles per koop.
Hedenmorgen waren aangevoerd 2 partijen
schol en spiering; de prpen waren voor schol
van f 0.55 tot f 0.17% spiering van f 0.25 tot
f0.32V2, alles per koop.
BURGERLIJKE STAND,
deboren
14 Dec. Maartje, dochter van C. Vermeulen
en J. Golhof, Lange SingeUtraat\
