DE VLUCHtT 51"'! jaargang. Zondag 27 en Maandag 28 Maart 1898. N°. 9587. Eerste Blad Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. uitgeverTTl j. c. roelants. GEMEENTE-ARCHIEF GEMEENTE-MUSEUM. FEUILLETON. UIT BE PERS. igjw, jffigtófóK Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90 omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05 franco per post, p. kwartaal. - 1.30 Afzonderlijke nommers- 0.02 BUREAU: BOTERSTRAAT TO, Tclephoon Ko. 123. Advertentieprijs: van 1—5 gewone regels met inbe grip van cene Courant Iedere gewone regel meer Bij abonnement wordt korting verleend. f 0.52 - 0.10 Dit nummer bestaat uit drie bladen. EN Wij hebben deze week in ons blad het voorstel medegedeeld, dat B. en W. aan den gemeenteraad hebben gedaan om te geraken tot eene betere en waardiger bewaarplaats voor bet oud-archief onzer gemeente. Wij drukten daarbij de verwachting uit, dat ieder, die de stad onzer inwoning liefheeft, met belangstelling van dat voorstel zoude kennis nemen. Met aandacht hebben ook wij het voorstel met de bijlagen nog eens in zijn geheel door gelezen, maar hoewel wij gaarne erkennen, dat het een belangrijke verbetering in den bestaanden toestand brengen zal willen wij ons toch anderzijds niet ontveinzen, dat do voorgestelde regeling door ons niet afdoende wordt geacht, en dat men zonder aan de ge meentekas al te hooge eischen te stellen, eene oplossing kan vinden, die beter bevredigt. Door de niet genoeg te prijzen zorg en toe wijding van enkele ingezetenen is in de latere jaren zooveel mogelijk al datgene verzameld, wat op Schiedam's geschiedenis betrekking heeft boeken, platen, platte gronden, gedenkwaardige steenen, curiosa, kortom ai wat zij konden machtig wordenmeestal is dit bijeengebracht in particuliere verzamelingen, die wij het ge noegen hadden te bezichtigen. Op de St. Joris Doele bestaat een half-officieele, half-particuliere verzameling, waarin menig stuk een veilige bergplaats heeft gekregen, dat zonder deze allicht verloren zou zijn gegaan. Ons ideaal natuurlijk geven wij hier slechts vluchtig aan zoude zijn, dat alles met mede werking dier historie-lievende verzamelaars in één gebouw bijeen te brengen. Wat wij in particuliere gesprekken met deze verdienstelijke medeburgers hoorden, gaf ons hoop, dat, hetzij vroeger hetzij later, wanneer de gemeente daartoe een waardige bewaar plaats afstond, alles bijeen kon komen en aldus een vrij volledige collectie zou aangelegd wor den, ware het ook, dat wat nu particulier eigendom is, voorloopig slechts in bruikleen werd afgestaan. Nu de gemeenteraad voor de vraag gesteld wordt of hij een bedrag wil voteeren ten be hoeve van het gemeente-archief, meenen wij, dat hier eene gereede aanleiding is om de mo gelijkheid te overwegen een geschikt onderdak te verschaffen èn aan dat archief èn aan de vele curiosa op onze stad betrekking hebbend. Wij stellen ons dat als volgt voor: DOOR IDA BOY-ED. 63) •Adriaan, wanneer men hier die ellende van dien zandgrond zietliet zijn toch zeker wel dertig of veertig bunder Vierenvijftig," verbeterde hij. •Ja, dan stelt men zich zoo voor als die erns bewerkt werden 1 Met kaïniet, thomasphosphaat, en hoe al die rommel meer heet," ging zij voort. sla, voorstellen kan men het zich wel. Maar dat kost ontzaglijk veel geld," zei hij treurig. •Ik weet, hoe jij en Coilasborgen geholpen kunnen worden," fluisterde zij. •Dat weet ik ook met werken, werken en nog eens werken, en geduld, dat hoort er ook bij." Hij ging in het zand zitten, strekte zijn lange beenen uit en kruiste de armen over de borst. Hij zag Phoebe niet aan en sprak vol innerlijke ont roering voort: •Dikwijls denk ik welprettig is 't nu niet be paald, er een geheel leven aan te wijden, en de kar weer uit het moeras te trekken, waar de oor vaderen haar in hebben geduwd. Maar dan heb ik weer oogenblikken waarop ik mij er kolossaal gelukkig onder voel. Dat is toch eerst iets, wanneer men alle dagen ziet waarvoor de lieve God iemand vuisten en dat beetje brein in zijn hoofd heoft ge- De gemeenteraad bestemme liet gebouw, waarin thans het politie-bureau gevestigd is, en hetwelk, naar van algemeene bekendheid is, voor het doel reeds lang te klein is, voor ge meente-archief en gemeente-museum. 7.ij koope of hure in de buurt of elders een ander gebouw, ten einde dat voor politie-bureau in te richten. De mogelijkheid om tot den aankoop van een geschikt gebouw over te gaan, bestaat op dit oogenblik, zoowel in de nabijheid van het Stad huis als meer iu het centrum der stad, het zuidelijk deel van de Lange Haven, wat met het oog op de werken aan de Maaszijde en de te wachten uitbreiding der gemeente naar dien kant wellicht gewensebter is. Yoor niet al te veel geld kan men een gebouw, geschikt voor politie-bureau, op twee plaatsen in deze ge meente verkrijgen. Gaat de gemeenteraad aldus te werk, dan krijgt men èn een beter bureau van politie èn een waardiger archief- en mu seum-gebouw. Beneden in het tegenwoordige politie bureau n.l. kan men de archieflokalen, boven de museumzaal inrichten. Voor afdeeling A der gemeents-secretarie zou men in een der beide ruime panden, die wij voor het stichten van een bureau van politie op het oog hebben, eenige ruimte, kunnen reserveeren; bezwaar zal hiertegen niet kun nen bestaanbeide bedoelde huizen beschikken over voldoende ruimte. Eén punt zal natuurlijk van veel gewicht zijn: dat zijn de kosten. Toch behoeven de bezwaren van flnantieelen aard niet in die mate te klimmen, dat daarom liet geheele plan nood zakelijkerwijze moet afspringen. Immers, neemt de gemeenteraad een besluit in den geest, ais wij hier aangeven, dan ontstaat daardoor tevens de mogelijkheid om het oude gymnasiumge bouw te verkoopen. Reeds nu lacht het ons weinig toe en wij zijn waai lijk de eenigen niet, die er aldus over denken, om in een afgelegen pand, dat nauwelijks f5000 waard is, een zelfde som te vertimmeren, zonder dat men daarmede alle noodige inrichting tot stand brengt en afdoende hulp biedt, terwijl wij bovendien meer dan eens hebben hooren verluiden, dat dit gebouw vochtig is, dus weinig geschikt voor archief. Wel wil men thans slechts de min vochtige vertrekken voor archief aanwijzen, echter is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat bij uitbreiding ook de minder geschikte lokalen zullen betrok ken worden. Is er, zoo vragen wij, reeds zekerheid ver kregen, dat het oud-rechtelijk archief, dat thans te 's-Gravenhage berust, terug verkregen zal worden, als men het gymnasiumgebouw voor gemeente-archief inricht. Hieromtrent moet, dunkt ons, zekerheid bestaan, voordat de ge meenteraad een besluit neemt, daar men anders toch weder half werk doet. Ook veriieze men de belangen van ons Museum, dat nu nog slechts in embryonalen geven. Om ze te gebruiken, Phoebe 1 Nu, ik geloof wei dat ik de inijne flink gebruik. Wij komen ook vooruit. Maar zoo langzaam. En dikwijls denk ik, dat vader en grootvader mij toch wel een beetje tuinder zorg hadden kunnen nalaten een beetje maar, zoodat ik toch ook aan geluk had kunnen denken". Hij zuchtte diep. Adriaan," zei Phoebe heel zacht, terwijl de eene traan na den ander haar over de wangen rolde, •je moest een rijke vrouw trouwen." Wat moet ik riep hij verontwaardigd, en hij zag haar strak aan. •Ik bedoel niet om 't geid, zeker niet alleen daarom. Maar wanneer liet nu juist zoo uitkomt dat een vrouw, die je lief heeft, veel geld bezit, en dat die eene juist de beste, sclioon-te, heeilijksie is, de eenige die je waardig is," zei Phoebe wee- nend. Ilet was haar te moede of zij er mede schuldig was aan alles, aan Adriaan's armoede en ook dat hij een rijke vrouw moest trouwen. Haar woorden stelden Adriaan weer gerust. Hij nam handen vol zand op en strooide dat naast zich uit ais een zaaier hij kon nooit stil zitten, wanneer hij opgewonden was. Onzin," zei hij barsch. »Zoo een bestaat er in 't geheel niet. De dochter van den dominee is bij de veertig. En de andeio buren hebben alleen zoons of kleine kinderen. Waar zit dus die wonder- dame, als ik vragen mag •Conradine immers", fluisterde zij, en zij begon heftiger te weenen, terwijl zij zich omkeerde en haar gelaat in de handen verborg. Adriaan zag lang zwijgend neer op den gebogen rug die naar hem toe was gekeerd en waarover toestand verkeert niet uit het oog, en bedenke vooral ook, dat nu reeds het politiebureau eigenlijk te klein is en dit, bij uitbreiding der bevolking, in steeds meerdere mate zal worden. In den aanvang zeiden wij met belangstel ling het voorstel van B. en W. te hebben ont vangen. Beter dan maar voort te leven in den onwaardigen toestand van thans, zouden wij het vinden als de gemeenteraad dit voorstel aannam, maar veelmeer nog lacht het ons toe eindelijk eens aan ons archief en aan onze gemeentelijke gedenkstukken een gebouw af te staan, waar ze kostelijk en voor zeer lang zullen kunnen blijven. Op de belangstelling en vrijgevigheid onzer gemeentenaren zal zoodanig besluit niet zonder grooten invloed zijn. Wat wij dus zouden wenschen is dit. De gemeenteraad noodige B. en W. uit om een onderzoek in te stellen naar den prijs, waarvoor zij, b.v. gedurende zes maanden, het door ons bedoelde pand in handen kan krijgen na te gaan, wat de inrichting van dat pand voor politie-bureau en afd, A. der gemeente secretarie zal kosten te berekenen, wat de verbouwing voor archieflokaal en museumzaal van het tegenwoordige politie-bureau zal kosten te doen taveeren, wat het oude gymnasiumgebouw waard is; aan te geven, wat het verschil is in uitvoering van het door B. en W. thans voorgestelde plan en liet door ons hier met grove trekken geschetst. Leerplicht. Do Standaard verklaart in haar tweede artikel den tot dusver gevolgden regel aan te hangen, dat men verwaarioozing repressief, niet preventief keert. Zij verstaat intusschen, dat velen het repressie stelsel hier onbruikbaar achten. Doch zegt zij bijaldien men uit dien hoofde den altoos bedenkelijken maatregel neemt, om een generalen plicht aan allo ouders op te leggen, dan blijft bet toch een eerste vet eischte, dat hierbij a in twee bedingen voldaan worde: lo. dat de te stellen eisoh zich tot het minimum bpperke, en 2o. dat do beschikking der ouders over het hoe der uitvoering streng geëerbiedigd blijve. Hot ingediende ontwerp slaat echter den vlak tegenovergestelden weg in en iegt aan alle goede ouders een plicht op, die nog een jaar verder strekt dan nu bij goede ouders een vrij algemeen gangbare regel is. De regoering predikt, dat alle ouders die hun kinderen 0 jaar iaten schoolgaan, aan schromelijke verwaarioozing schuldig staan, want het minimum, om verwaarioozing af te snijden, is een schoolgaan van 7 jaar. Hetzelfde geldt van de stof van het onderwijs. Wie zijn kinderen geen onderricht verschaft in de vakken ai, verwaai loost hen. Hieruit blijkt zonneklaar zegt het blad dat men, zeggende verwaarioozing te keer to willen gaan, geheel iets anders, t. w. een regeling der geheele nationale opvoeding van overheidswege, op het oog heeft. Doch dan ontbreekt hier ook te eenen- maie, wat de architect den oprechten stijl noemt, haar dikke vlecht hing. Hij luisterde aandachtig naar het zachte weenen. Zijn gelaat was rood, hij sloot de oogen, waarin een traan was opgeweld. Eindelijk had hij zijn kalmte herwonnen. Hij trok even aan haar vlecht, alsof die een schelie- Itoord was en zei: »Phoebe!" •Ja vroeg zij, terwijl zij beproefde haar tra nen te drogen. »Oeh, laat mijn vlecht toch met rust." Wel, Phoebe, je bent veel, veel dommer dan ik gedacht had." •Zoo 1" riep zij eenigs2ins beieedigd. Veel dommer! Conradine heeft mij niet lief. Heb ik donkere dweepende oogen Ja En heb ik bruin haar? Neen En al had zij mij lief ik trouw niet, en met geld iieelemaal niet." Hij sprong op. Maar nu, vooruit, naar huis. Dat stond niet op mijn programma voor den namiddag, dat ik hier een half uur zou verknoeien met het zoeken naar anemonen. Je moet een beetje hard ioopen, Phoebe, ik beb geen tijd om met je rond te slenteren." Phoebe pakte haar boeltje bijeen. Haar gelaat straalde van geluk en was toch nog heet en rood van de vergoten tranen. •Ik moet mijn schopnen weer uittrekken", zeide zij vroolijk. »Je behoeft mij evenwel werkelijk niet naar huis te brengen. Je weet immersmaar tweeèndertig pfenningen." Neen, neen, voorzichtigheid is beter. Je ziet er veel rijker uit; Conradine geeft je altijd veel te mooie kleeren", zeide hij en nam zulke stappen dat zij werkelijk hard moest loopen. •Maar vandaag heb ik immers die oude licht en heoft men te doen met gepleisterde muren, di de eigenlijke bedoeling verborgen. Dan wordt hier door de overheid aan de ouders uit handen geno men, wat alleen ter hunner beschikking en beoor- deehng staat, en is de volstrekte tegenstelling tusschen ouderrecht en staatsbevoegdheid hiermede rechtstreeks aan de orde gesteld. Door tweeeilei wordt dit kwaad nog vorscherpt. In de eerste plaats door het eenzijdig drijven van het intellectualisme. Opvoeding" is heel iets anders, is veel meer dan louter verstandelijke ontwikkeling en africhting. Op zichzelf verzetten wij ons allerminst tegen liet stellen van een zeven-jarige periode voor de opvoeding van het kind. Maar dan zij d it zeven jarig onderricht ook harmonisch en gericht op de toekomst. Eenerz'jds, door da ontwikkeling van hoofd, hait en hand in juiste verhouding saam te doen gaan. En andererzijds, door liet onderricht practisch te doen leiden tot het toekomstig bedrijf en levensberoep. Het tweede ernstige bezwaar ligt in de •onmo gelijke positie waarin men het vrije onderwijs brengt." Dit licht het blad aldus correct toe Er is te Amsterdam een vereeniging voor Gere formeerd onderwijs, die vijf scholen be/it, waarop saam zeg 2400 kinderen gaan van 612 jaar. Die scholen zitten nagenoeg geheel vol. Plotseling wordt nu gezegd, dat de kinderen ook van hun 1213 jaar op de school moeten blijven, en dat ze reeds van hun 6e jaar af op school moeten zitten. 2400 kinderen over 0 jaren geeft 400 per jaar. Voortaan zal dus het cijfer klimmen op 2800. Waar moeten nu die 400 kinderen meer ge plaatst worden Een vertrek over is er niet. Plaats tot uitbouwen bestaat er niet. Zoo wordt ge dus verplicht een geheel nieuwe school to bouwen voor de 400 aanblijvende kinderen. Waar vindt ge hier voor het geld Waar ook het geld, om een geheel stel nieuwe onderwijzers en wat verder een schooi kost, jaarlijks uit te betalen Maar er is meer Uw scholen zijn gebouwd op zes (of twaalf) klassen voor de zes jaren. Nu moet elke school worden een school van zeven (of veertien) klassen. Ook verbouwing van de bestaande lokalen wordt dus noodig. En bovendien komen er in elke be staande school twee onderwijzers bij. En ais dan het vrije onderwijs oprechtehjk ver klaart, dit niet te kunnen bekostigen, zal de over heid dan het totaal dezer meerdere kosten van bouw, verbouwing, onderhoud, tractementsver- vermeerdering, tractementsverhooging en school- behoeften van rijkswege vergoeden Er staat iets van in het ontwei p, dat men dit bedoelt; maar dan wete men wel, dat dit alleen voor de bijzondere scholen een meerdere uitgave van éen millioen zal kosten. Immers de rijksbijdrage voor genoemde vereeni ging bedraagt nu omstreeks f 10.000. En na in voering van deze wet zal er veel meer dan f 10,000 bij moeten. Is het zóó gemeend Goedmaar schrijf dat dan ook in uw wet, bepaal uitdrukkelijk dat de meerdere uitgaven, waartoe de gemeenten voor hun openbare scholen blauwe japon aandie is al twaalfmaal gewasschen, minstens," riep zij met al de verontwaardiging van een jong meisje, dat men krenkt in een quaestie van kleeding. •Twaalfmaal gewasschen, oud, werkelijk oud vroeg hij verbaasd, Ik heb ze al don geheeien vorigen zomer ge had," verzekerde zij. ïllet is immers maar katoen en heeft maar zesentwintig maik gekost. Je moet Conradine niet altijd standjes maken." Adriaan was zeer deemoedig geworden. Er ging heel wat in zijn gedachten om. Dus een lief, schoon meisje kon er uitzien als een fee in een katoenen japon, die reeds twaalfmaal gewasschen was en maar zesentwintig mark had gekost? Zou de kleeding van een vrouw toch iets zijn, dat betaald kon worden? Hij was door die gedachten zóó verstrooid ge worden, dat hij vergat op den weg te letten en veei verder meeging dan wel noodig was geweest. Tot afscheid schudde hij toen Plioebo de hand en vroeg met ongewone innigheid •In de eeiste plaats, breek nu nooit weer je hoofdje met huwelijksplannen voor mij. En ten tweede, loop niet weer alleen rond. Onder de metselaais zijn twee, drie slechte kerels, die zijn wel eens dronken, en dan kan men nooit weten. •Ja, als je het beveelt, dan doe ik het zeker niet meer", beloofde Pltoebe, Waarom moet ik juist eerst iets bevelen voor dat er gehoorzaamd wordt?" vroeg hij mot stralend gelaat. •Nu, je weet toch alles het best", legde Phoebe uitj Hij lachte en ging haastig weg. Wordt vervolgd

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1898 | | pagina 1