De terfeim voor ie Provimale Stalen.
52"" jaargang.
Zondag 12 en Maandag 13 Juni 1898.
N°. 9649
Eerste Blad.
feuilleton:
VROUWENSTRIJD.
P. LOOPUYT
H. J. VERSTEEG.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
UITGEVER" H. J. C. ROELANTS.
hlMESLAND.
AaoxxsKBirrsFKUi rooi Schiedam, per kwartaal f 0.90
n omliggende plaatsen, p. kwart. 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- 0.02
BUREAUBOTEKST1MAT 70, Telcplioon JVo. 133.
URANT.
Advebtïntieprij8 van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eeno Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
By abonnement wordt korting verleend.
Ter wiile van het behoud van oen opgewekt
politiek leven, in onzen tijd zoo nauw verwant
aan de sociaal-oeconomisciie ontwikkeling van
ons volk, zijn verkiezingen niet te onderschat
ten voedingsmiddelen. Soms is de tafel wat
erg schraal voorzien en is de verkiezing niet
anders dan de formaliteit door de wet ver-
eischt om het oude' mandaat te doen hernieu
wen, elders zijn de spijzen wat sterk gekruid
eri raken, als dit jaar te Almelo bij de Staten
verkiezing, de gasten onder den bedwelmenden
invloed der koppige verkiezingsdranken, m
courantartikel, In vlugschrift en in strooibiljet
geschonken.
Wij in Schiedam houden de gulden middel
maat; aan felheid ontbreekt het, maar aan
lauwheid gaat men niet mank, voor zooverre
dit laatste ten minste kan blijken uit het stel
len van een voldoend aantal serieuze candi-
daten van verschillende richting.
Eene verkiezing van leden voor de Provinciale
Staten is eene eigenaardigenaast de beteeke-
nis van te zijn administratief en besturend
college hebben de Staten-Provineiaal nog die
van daarnevens te wezen politiek kiescollege,
voor zooverre zij de leden der Eerste Kamer
verkiezen.
Van verschillende zijden is deze bevoegdheid,
den Staten der provinciën naar de wet toe
komend, meer dan eens betreurd en is op
wijziging in deze aangedrongen. Niet ten on-
reohte, want deze tweeledige beteekenis der
Staten moge hare beteekenis vergrooten, haar
kracht wordt er niet door versterkt. Zoolang
echter eene wijziging nog niet tot stand ge
bracht is, zullen wij rekening te houden hebben
met den bestaanden staat van zaken.
En dan achten wij de politieke beteekenis
der Staten niet van overwegenden aard,
omdat wij de Eerste Kamer geen groote be
teekenis toekennen of liever nog omdat wij
van een politiek-anders-gekleurde Eerste Kamer
in het algemeen geen andere verwachtingen koes
teren dan van de huidige. Slechts hoogst zeiden
grijpt de Eerste Kamer feitelijk zelve in, terwijl
zij overigens bijna zonder uitzondering blijk,
geeft van een welbegrepen meegaandheid.
Het op de spits drijven van de politieke
a—m—mima——ai—uiman
BOOR
JI£KjKABiI HGIBË&6.
15)
Had het reeds eerder in graaf Dehn gekookt,
had hij zich reeds letterlijk moeten bedwingen om
het woord te vragen ten einde Usholra's betoog
te weei leggen en door zijn beantwoording het be
reikbare van het volstrekt onverstandige en daarom
onbeieikbare te scheiden, nu brandde hij van be
geerte om het tegen den dokter op te nemen.
Hij kon zich dan ook niet meer inhouden. Zich
niet het minst bekommerend om de deels nieuws
gierig, deels vijandig onderzoekende blikken van de
menschen, door wier rijen hij heen drong, trad hij
voor den president, die hem reeds had opgenomen,
en verzocht dezen hem het woord te verleenen.
En rechtop bleef hij staan. Hij was het Deenscb
even goed meester als het Duitsch en het Fransch.
Toch leidde bij zijn redo in met een verontschnl-
diging voor het geval dat hij zich eenigszins on
volkomen mocht uitdrukken.
Ik wil zoo begon hij spreken over het
gevaailijke van esn hemel te openen in plaats
van als mensch bij het aardsche te blijven. Bij al
wat de met verstand begaafde doet, moet hij zich
richten naar zijn moeder, de Aarde, Zij moet hem
een voorbeeld zijn en blijven. Zij leert hem welis
waar ook dagelijks en ieder uur te streven naar
beteekenis van de Provinciale Staten als kies
college van de Eerste Kamer is dan ook o. i,
in strijd met de waarheid. Wanneer een liberaal
candidaat-lid van de Staten eener provincie de
verklaring aflegt dat hij zal medewerken tot
bet kiezen vair liberale leden der Eerste Kamer,
dan wordt hier en daar een waarde aart zoo
danige verklaring gehecht, die daaraan niet
toekomtalsof men het tegendeel zou mogen
verwachten 1 En also! door die verklaring Neder
land irr gevaar zou komen De laatste jaren is
de meerderheid der Eerste Kamer-leden liberaal
geweest, in de beteekenis van anti-clericaal, en
welke beslissing is er door die Kamer genomen
tegen 's lands belang of in strijd met den door
de Tweede Kamer of de regeering uitgedrukten
wenscii, zelfs gedurende het bewind van het
i kostelijk kabinet" Of zoude men willen,
dat b.v. de Eerste Kamer thans het door de
Tweede Kamer aangenomen ontwerp tot wijzi
ging der Militiewet ging verwerpen Zelfs al
bestond onze geheele Senaat uit anti-liberalen,
dan zoude eene dergelijke beslissing in strijd
met den wil van de groote meerdeiheid des
volks wel niet genomen worden.
Wij hebben eenigszins uitvoerig bij dit punt
stil gestaan, omdat hier en daar op verwarrin
brengende wijze op de politieke beteekenis Jer
Provinciale Staten de aandacht is gevestigd,
een beteekenis die zelfs de radicalen, die toch
niet blind zijn waar een politiek winstje te
behalen valt, daaraan nimmer hebben toegekend.
Van meer gewicht achten wij de bestuurs
bevoegdheid der Staten, met name voor zoo
verre zij de Gedeputeerde Staten kiezen, een
college, dat in vele gevallen van administra-
tieven aard, ook voor de gemeenten, in hoogste
ressort beslissingen geeft. Dat politieke over
wegingen hier echter overheersehend zijn
meenen wij eveneens te moeten ontkennen.
Op den voorgrond staat bij het afvaardigen
van leden naar de Provinciale Staten het uit
zenden van mannen, bekend met de behoeften
van het afvaardigend district. Dat daartoe
inwoners van zoodanig district de aangewezenen
zijn zal wel geen nader betoog behoeven. Slechts
absoluut gebrek aan goede krachten gedoogt
op dezen regel eene uitzondering en dit nog
slechts, zoo men de candidaten der tegenpartij
ten eenenmale verwerpelijk acht.
Met eenige bevreemding hebben wij dan ook
gelijkhaid en een steeds hoogere volmaking, maar
ook voortdurend de eeuwige wet van het recht van
den sterkste en begaafdste over de door de natuur
minder begunstigde.
Hij stelde zich op hetzelfde standpunt als de
vorige sprekers, nl. dat metterdaad het christen
dom te betrachten niet alleen een ieders plicht is,
maar dat het ook verstandig is, daar alien ten
slotte slechts tot één, door gemeenschappelijke be
langen verbonden familie behooren. In zooverre
waren ook de voorstellen die gedaan waren, goed
en de gedeeltelijke uitvoering er van zeer gewenscht.
Maar daarmede moest bet ook ophouden, en ook
dit betere moest langs een kalmen, zedelijken weg
nagestreefd worden.
Hij betoogde dat het thans levende geslacht in
een volkomen dwaling vet keerde, wanneer het
meende dat het tot iets anders geroepen is dan
om allereerst offers te brengen. Daar de resultaten
alleen langzamerhand kunnen rijpen, zullen zij eerst
aan latere geslachten ten goede kunnen komen.
En nogmaals wees bij op de Natuur, wanneer
hij voor alle overijling waarschuwde. Heeft ook
zij, de groote toovenares, niet voor alles tijd en
voorbereiding noodig Heeft niet ieder blad aan
den boom licht, zon en regen noodig Wordt het
niet door storm en koude, dus door geweid, ver
nietigd
Een vooruitzicht te openen als de eerste spre
ker had gedaan, noemde hij een verkeerde daad.
Ilij beloofde iets dat juist met het oog op de
Natuur wier zijn en wezen den menschen stilzwij
gend de wetten stelde voor hun doen en laten,
onbereikbaar was. De slaat der volkomen-gelijk
gerechtigden zou na een dag uiteenspatten. De
onwaard, dat men hier is komen aandragen
van anti-revolutionnnire zijde, uit 's-Gravenhage
via Oversciiiéj met den Haagsdien ingenieur
Krap, een man van, naar men zegt. groote ver
diensten, maar dien wij den residentiebewoners
maar niet moeten afsnoepen. Wilde men hem in
Scheveningen, waar hij voor den aanleg eener
haven hoeft geijverd, candideeren, dan had men
dat daar gemakkelijk kunnen doen. Beter dan
door een Ifaagschen ingenieur kunnen de Schie-
damsche belangen gediend worden door inwo
ners uit het district zelve, die geloond hebben
een warm hart aan dat district toe te dragen
Dat do heer A. C. A. Noiel van katholieke
zijde gesteld is, kunnen wij ons begrijpen. Onder
zijne mede-katholieken is hij een man van
invloed en gezag. Onze candidaat is hij echter
niet; daarvoor heeft hij zich in de laatste jaren
te weinig ïu liet publieke leven bewogen, en
een candidaat te steunen, eenvoudig omdat
hij een invloedrijk katholiek is, komt ons niet
wenschelijk voor.
NV ij moeten mannen hebben, die mede heb
ben geholpen aan de eerste stappen om te
geraken tot een herleving onzer zoo erbarmelijk
achteruitgegane stad.
Met groote warmte hebben wij daarom
indertijd een kort woord gewijd aan de even
tueele candidatuur van »den boven de partijen
slaanden man, die beter dan ieder ander op
de hoogte was van wat Schiedam behoeft." Die
candidatuur is werkelijkheid gewordenonze
burgemeester, de lieer IJ. ,1. Versteeg, is met
zeldzame eensgezindheid door alle liberalen
gesteld.
Over zijn verdiensten weiden wij hier niet
uit, noch over wat er van hem voor onze stad
te verwachten is, Wie den ontwikkelingsgang
onzer stad sedert zijn optreden heeft nagegaan,
wie heeft ontwaard, hoe er met zooveel ver
derfelijks reeds is gebroken en een ré veil"
gekomen is, waardoor Schiedam zijn plaats
onder de rijen va. de midden-steden weder
gaat hernemen, n>™?t met ingenomenheid de
candidatuur des heeren Versteeg hebben be
groet. Als het van onzen burgemeester alleen
afhing, dan zouden wij hier al heel wat verder
zijn opgeschoten wat in Schiedam's belang is
heeft zijn sympathie en steun.
De andere candidaat, de heer Loopuyt, het
aftredende Statenlid, is te welbekend in ons
district, zoowel in onze stad als op het platte
land, dan dat wij diens candidatuur met veel
adelaar heerscht in de natuur over den sperwer,
en bij den mensch hebben de hoogere verstandelijke
begaving en het krachtiger strijden der voorwaarts-
strevenden hot overwicht boven de tragen. Hoe?
Moet de vlijtige en ijverige het resultaat van zijn
inspanning den luie in den schoot werpen? Hij
zou er voor bedanken! De vlijtige bezit eerzucht
en heeft een aandrang om vooruit te komen, naar
persoonlijk bezit.
.Mijne vrienden I" vervolgde hij. s Wanneer gij
heden een eifenis krijgt, of wanneer gij door een
uitvinding, die u jarenlang bezig hield, een groot
vermogen vei werft, wilt gij het dan zoo maar over
geven, wilt gij u vergenoegen met een duizendste
gedeelte Neen, dat wilt gij niet, en niemand zal
het u kwalijk nemen dat gij het weigert. Een
betere toekomst ligt alleen in het streven naar
volmaking van den zedelijken mensch, in verbete
ring der scholen, in het beoefenen van een gods
dienst die aanspoort tot daden van plicht en daden
van liefde en verdraagzaamheid jegens den mede-
mensch. Waar was hier heden sprake van naasten
liefde? Nergens! Zelfs het aanprijzen van het
streven naar naastenliefde en welvaart in de
gedaante van ziekenhuizen, nachtverblijven, open
bare gaarkeukens, schadevergoeding bij ongelukken
en verzorging van den ouden dag, werd alleen
behandeld uit het oogpunt van het recht om
eischen te stellen aan de beurs van den landheer.
Wat er van die klasse der bevolking wordt, is
dokter Presto onverschillig. Zij mag ondergaan.
»Ja, vrienden, zijt gij heiligen? Neemt gij ook
niet wel eens een glaasje te veel? Zijt gij altijd
vol zachtheid en vredelievendheid jegens uw om
geving Ligt gij ook niet liever op een zacht bed
woorden zouden beboeren aan te bevelen,
degens landbouw en industrie heeft hij uit
stekende verdiensten.
Zat niet ook achter do/e verkiezing weerde
politiek, dan zou ieder zeggen: dat zijn onze
mannen, Versteeg en Loopuyt, de eerste bovenal
de bevorderaar van den bloei der stad Schie
dam ah liandeh- en industrieplaats, de laatste
den band knoopend tusschen stad en land, beider
belangen vereeuigctnl en in overeenstemming
brengend.
Maar de spolitiek" doet anders spreken, en
men wil er zelfs on/.e eerste, onze naaste be
langen aan opofferen. Ahof het beter voor ons
ware, dat wij een paar politieke" mannen
in de Staten hadden, dan een pnar mannen,
doorkneed in de behoeften van ons district l
Ons dunkt, de keuze kan niet moeilijk zijn
voor ieder die, onafhankelijk van politieke over
wegingen, die hier van weinig of geen gewicht
zijn, candidaten eens tegen elkaar opweegt.
Als "htrictsmannen van liet zuiverste water
moet a.s. Vrijdag gestemd woiden op de heeren
en
Atjeh.
De correspondent van liet ILbl. te Batavia
seinde hedenmorgen aan zijn blad
»De Selimoen-colonne is verder overbodig
geoordeeld en keei t uaar den kraton terug.
»Er worden wegen geconstrueerd naar Garoet
en de VII Moekims.
ïPoiim is met zijn familie naar Toekoe
Bintara Kemangan gevlucht."
Bakkerij-Tentoonstelling to 's-Hnge.
Hoewel de termijn tot het aanvragen van
plaatsruimte reeds lang gesloten is, gaat toch
nog geen dag voorbij, zender dat weêr nieuwe
aanvragen komen, welke echter alleen nog door
liet Comité worden aangenomen, voor zooverre
de mogelijkheid daartoe alsnog bestaat. Het is
vooral het buitenland, dat in de laatste dagen
met kracht komt opzetten. Duitschland zal iet
talrijkst vertegenwoordigd zijn; daarop zal
Belgie volgen. Voorts komen nog inzendingen
uit Frankrijk, Zwitserland, Italië, Oosleurijk-
Ilongarije, Rusland, Engeland, enz.
Behalve brooden en broodjes, taartjes en al
lerlei gebakjes zal er nog heel wat te zien zijn.
De afdeelmg werktuigen belooft goed voorzien
te zullen wordenverder komen er vervoermid
delen rijtuigen en rijwielen natuurlijk dat
in onzen Spott-tijd deze laatste niet ontbre-
dan op steenen? Zal een van u het aanbod afslaan
om meer te worden en meer te verdienen, en is
hij niet ook vooruitstrevend op zijne wijze, op
zulk een wijze dat hij zich zoo goed mogelijk tracht
te nestelen? Spreekt gij altijd de waarheid? Zijt
gij nooit van afgunst vervuld op uw buren Zijt
gij niet even hoogmoedig als de zoogenaamde ont
wikkelden? Legt de hand op het hart! Houdt gij
u zelf niet voor beter dan hen? Hebt gij niet uw
boerentrots?
ïEen ongeluk voor het volk is een spreker als
dokter Presto. Hij zou u dat moet ik uit zijn
rede opmaken het liefst willen aanvoeren om
alles te vernietigen, de landgoederen en de boeren
hofsteden er bij. Maar wat dan De woestenij biedt
toch niets dan honger en armoede en ellende! En
hoe wil de boer en de veidarbeider leven, wanneer
hij den landeigenaar in het water werpt Gij kunt
alles koopen voor geld. Maar wanneer gij dat niet
hebt, en wanneer gij den Staat de mogelijkheid
ontneemt om door de wisseling van vraag en aanbod
de levensquaestie en daarmede de bestaansquaestie
te regelen wat goeds wacht u dan Ellende
ellende is uw lot
iAlle bescherming en verbetering die de Staat
ons thans aanbiedt, is een uitvloeisel Yan eeuwen
langen strijd. Geleidelijk heeft zich uit het voor
beeld der natuur bet begrip voor het doelmatige
ontwikkeld. Wij moeten zaaien, het zaad behoeden,
door het onkruid van het gewas te scheiden, en
wij moeten te rechter tijd oogsten.
{Wordt vervolgd.)
