52"° jaargang.
Vrijdag 19 Augustus 1898.
N°. 9707.
Tweede Blad.
Verschï]nt dagelijks, uitgezonderd Zon-en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
B e r i c li t.
BINNENLAND.
COURANT.
isosjrasraOTSPsug roar Schiedam, psr kwartaal f o.sö
omliggende plaatsen, p, kwart. -1.05
franco por post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke nommers0 02
BUREAU: BOTKRSTRAAT 70, Tclephoon So. 133.
ADTiRTwrnsrnijsvan 1—5 gewone regels met inl-.o
grip van eene CourantO 53
Iedere gewone regel meerjq
Bij abonnement wordt korting verleend.
Ter gelegenheid van de Inliuldlglngs-
feesten zal een „Kroningsnuiitmcr"
verschijnen van de „Schledamselie
Courant". Baarln zal o.a. opgenomen
worden eene beschrijving van de ver
sleringen In de verschillende stadsge
deelten aangebracht.
Feest-Coniinissii5n, die de leiding der
versiering hadden, decorateurs, bloe
misten enz., die deze uitvoerden en die
hunne namen In deze beschrijving ver
meld wensclien te zien, worden verzocht
daarvan niet de noodlge inlichtingen,
schriftelijk vóór 35 Augustus mede-
deellng te doen aan de Redactie der
„§clilcdamschc Courant."
Overeenkomst van ile gemeente Rotterdam met
de Hollandsclie Spoorweg-Maatschappij.
Thans vvonlt de slrier opgelicht, die officieel
althans in de laatste jaren gehangen heeft over
de plannen welke het gemeentebestuur had met
de exploitatie van het westelijk deel der ge
meente, meer bepaaldelijk bekend onder den
naam van polder Cool, waarvan zooals men weet
de verschillende terreinen door aankoop lang
zamerhand in handen der gemeente overgingen.
Uit de nu overgelegde stukken blijkt, dat
de Gemeenteraad den lGden September 1892
in geheime zitting liet dagelijksch bestuur
machtigde om de toen overgelegde plannen als
richtsnoer te volgen voor verdere voorstellen
en om in de eerste plaats een spoorwegver
binding te verkrijgen, bewesten Delftshaven
om, naar den rechteroever van de Maas en tot
den aanleg der aldaar gedachte buitendijksche
havens.
Aangezien de exploitatie der spoor wegwerk en
aan den Linker Maasoever in handen was der
Exploitatiemaatschappij, werd liet wenschelijk
geacht voor hetzelfde wat den Rechter Maas
oever betreft tot overeenstemming te komen
met de Holiandsche IJzeren Spoorwegmaat
schappij. De directeur der gemeentewerken
stelde zich in verbinding met het bestuur dier
maatschappij.
De toen gevoerde onderhandelingen die van
gemeentewege 0. a. tot basis hadden de op
heffing van het Maasstation voor de behande
ling van transito goederen en overbrenging
daarvan naar een emplacement met rangeer-
trein ontworpen aan de noordzijde eener in de
Ruigeplaat te graven haven, benevens een ver
binding tusschen Maasstation en gasfabriek die
onderhandelingen sprongen af op den eiscli der
spoorwegmaatschappij dat de gemeente alle
kosten van de gewenschte veranderingen zou
dragen.
Gevolg van liet mislukken der overeenkomst
was de verlegging van het zwaartepunt der
havenuitbreiding naar den linker Maasoever,
waaruit o.a. voortvloeide het graven aldaar van
de Katendrechtsche haven.
Eenigen tijd later echter toonde de Hol
iandsche Spoorwegmaatschappij, waarschijnlijk
in verband met de veranderde verhouding
tusschen haar en de Exploitatiemaatschappij,
meer belangstelling en werden op haar initiatief
dan ook de onderhandelingen hervat.
Om verder te komen moest door de gemeente
worden losgelaten al wat betrekking had op
het Maasstation, terwijl de maatschappij ook
evenmin geneigd bleek de door de gemeente
aangegeven richting der jverbindingsbaan" te
volgen.
De gemeente stelde toen als eisch dat zij zelf
zou maken met uitzondering van den bovenbouw
een verbindingsbaan, beginnende bewesten de
Schie zonder een uitsluitend onder het beheer
eener spoorwegonderneming staand stations
terrein onder Delfshaven de gemeente zou deze
baan in eigendom houden, doch de spoorweg
maatschappij kreeg haar in onderhoud en exploi
tatie en had aan de gemeente van de aanleg-
kosten 3Vs pCt. 'sjaars te betalen.
In het laatst der maand Juli van het vorig
jaar bereikte eindelijk het dagelijksch bestuur
een rapport van den directeur der gemeente
werken, waarbij een ontwerp was gevoegd, dat
ten slotte met de tegenpartij was overeenge
komen. Met dit ontwerp als basis werd toen
verder gecorrespondeerd en in het begin van
Juni van dit jaar wij hebben er toch trou
wens reeds met een enkel woord op gewezen
kwam eeri officieele ontwerp-overeenkomst
tot stand.
In dit voor 25 jaar gediend conceptcontract
is behalve het reeds bovenvermelde de bepaling
opgenomen, dat de gemeente na 10 jaren tot
den kostjii ijs de spoorlijnen kan naasten. Ver
der worden tot de laagste vrachtpt ijzen die d»
maatschappij voor eenig station berekent der
waarts goederen vervoerd, teiwijl de maat
schappij kosteloos de benoodigde wagens aan
voert.
Wat zou nu het gevolg dezer overeenkomst
zijn
Door den directeur zijn een diietal havens
ontworpen één beoosten den Schieniond van
120 M. breedte met oevers van 700 en 500
M. lengte; een tweede tusschen de St. Jobs
Gracht en de Parkhaven van 100 AI. breedte
en 350 M. lengte en de derde, de Parkhaven
tot '125 AI, verbreed.
Hierdoor wordt een maximum kadelengte
verkregen die trouwens ook noodig is, wijl de
zoogenaamde kadevaart daarheen zal worden
verplaatst, die tlmns langs Boompjes en Wil
lemskade een ligplaats vindt. De drardoor vrij
komende plaatsen zij u bestemd voorde Rijnvaart.
I)e kosten van de verbindingsbaan wordt
globaal op f750000 berekend, de eerste der
drie hiervoor genoemde havens op circa 12 ton
doch zonder outillage en zonder rekening te
houden met hetgeen eventueel binnendijks in
Cool voor grondberging enz. uit den aan aanleg
zal voortvloeien.
Voor de andere havens enz. komen er nog
2'/s millioen bij, zoodat globaal geraamd
het dagelijksch bestuur met het ter goedkeuring
aanbieden dezer overeenkomst een begin maakt
met een plan dat over 4 millioen zai loopen,
zonder nog de outillage der havens te rekenen.
Internationaal recht.
Men meldt ons uit 's-Gravenhage dato 18
Augustus.
De eerste bijeenkomst van bet Instituut de
droit internationaal werd hedenmiddag gehou
den in de vergaderzaal van de Eerste Kamer,
in tegenwoordigheid van verscheidene Alinisters,
leden van het corps diplomatique en leden van
den Raad Tan State en verdere genoodigden,
ook dames.
De Minister van buitenlandsche zaken, de
heer mr. W. II. de Beaufort, hield de openings
rede, waarbij hij zijn waardeering uitsprak dat
het Instituut zijn 25-jarig bestaan in Nederland
heeft willen komen vieren. Spreker bracht hulde
aan het Instituut voor zijn ijverig en talentvol
streven gedurende die kwarteeuw, om in de
internationale betrekkingen te bevorderen het
totstandkomen van een systeem dat tot grond
slag had het recht en dientengevolge van zelf
het gebruik van gewelddadige middelen uit
sloot, een stieven moedig volgehouden ondanks
in onze maatschappij waargenomen stroomingen
van gevoelens, die geheel niet strooken met liet
edele doe! van het Instituut. Hij wees daarbij
op de protectionnistisclie stroomirig in de meeste
landen, die samenwerking bemoeilijkten en niet
te rijmen valt met het gevoel van solidariteit
dat bij de stichting van hst Instituut voorzat
en voorts op de opdrijving van de oorlogsuit
gaven in alle staten die blijk geven van het
bestaan van een zeker gevoel van vvederzijdsch
wantrouwen.
Lo jongste oorlog moet vooral voor dit
Instituut een bittere teleurstelling zijn geweest.
Toch mag de moed niet worden opgegeven. De
ontwikkeling der grootsche ideeën volgt niet
altoos den afgebakenden weg maar vervolgt
toch langzaam maar zeker haar baan. Spreker
herinnerde aan het feit dat in 1785 het
koninkrijk Pruissen en de pas ontstane Repu
bliek der Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
in een tractaat het denkbeeld belichaamden
van onaantastbaarheid van privaat bezit ter
zee, een beginsel dat sedert echter nog steeds
niet tot oplossing is gekomen. Alaar desniettemin
heeft dat beginsel een belangrijke schrede voor
waarts gedaande kaapvaart is voor altoos
afgeschaft en de onaantastbaarheid van onzijdig
eigendom onder vijandelijke vlag en van vijande
lijk eigendom onder neutrale vlag is voor goed
erkend, zelfs de Mogendheden die niet zijn
toegetreden tot de verklaring van 1856, hebben
bij den jongsten oorlog vrijwillig die beginselen
erkend, wat het Instituut zeker levendige vol
doening zal hebben geschonken.
Ten slotte wees de Minister den leden op het
gedenkwaardige oogenblik dat voor Nedeiland
staat aan te breken, het optreden van onze
jeugdige Koningin en sprak hij de hoop uit
dat Hare regeering er eene zal zijn van vrede
en Zij zal mogen aanschouwen den triomf in
hooge en selioone ideëeii door liet Instituut
voorgestaan.
Na 's ministei's rede nam de Staatsiand, mr.
T. M. C. Asmm' liet woord, in de eerste plaats
om mede te deeien dat in de hedenochtend
gehouden bijeenkomst van leden van het Insti
tuut hem liet voorzitterschap is opgedragen.
Na uit naam van het Instituut den miriiste-
van buiterilandsrhe zaken dank te hebben be
tuigd voor zijn 1 ede, gaf de voorzitter een breede
schels van de omstandigheden waaronder liet
Instituut is geboren en van de beweegredenen
welke daarbij de stukken van het instituut
hebben geleid, terwijl hij daarbij in herinnering
bracht de onderwerpen waarmede liet zich in
de afgeloopen 25 jaar heeft bezig gehouden.
Aaiincmersbonil.
De vergadering van den Nederlandsclien
aan nemers bond te Rotterdam gehouden werd
door den voorzitter den heer F. L. Jansen uit
Amsterdam met een woord van welkom ge
opend, waarin hij constateerde dut do Bond
zich steeds meer en meer in de sympathie
van velen mocht verheugen. Yooits wees hij
op het gioote belang van het aan de orde
gestelde omvangrijke punt: de vaststelling der
door het bondsbestuur ontworpen adinimstrn
tieve bepalingen bij de uitvoering en hel onder
houd van werken, uit de door de afdeelingen
ingediende voorstellen.
Eindelijk bracht hij tiuldeaande nagedachlenis
van den ovei leden 2en voorzitter den heer Bloem
en de eveneens overleden lieer Knnters de man
die liet voorstel tot herinnering de A.V. indiende,
doch de vrucht daarvan niet heeft mogen aan
schouwen.
Uit hel jaarverslag bleek dat het aantal
afdeelingen met 2 vermeeiderde ril, Gouda en
Kampen en thans- 8 bedraagt. Ook het ledental
nam toe.
De financieeie toestand gaat vooruit. Het na-
deelig saldo der vorige Doodsjaren werd gedekt
en thans is er zelfs een batig saldo.
De groote zaak der herziening van de A. V.
kwam een groote schrede vooruit en het streven
van den N. A. B. vindt in het algemeen een
billijke en van toenadering getuigende beoor-
deeling, zoodat over het algemeen op de resul
taten van de werkzaamheden van den Bond
met voldoening kan worden teruggezien.
De rekening aanwijzende een batig saldo van
pl. in. f20 werd goedgekeurd en daarna de
begrooting voor het volgend jaar vastgesteld op
f 1300.
Tot leden van het Bondsbestuur werden bij
acclamatie herbenoemd de I1I1 Th. I.igtliart te
Amsterdam en J. H. Stelwagen te Rotterdam,
terwijl in de plaats van wijlen den lieer A.
Bloem gekozen werd de heer J. P. J. Lorrie
te 's-Gravenhage.
Daarna werden de 23 eerste paragrafen der
adminilieve bepalingen vastgesteld, waarbij 0. m.
uit het debat bleek dat men het wenschelijk
achtte dat bij gunning van werk meer rekening
werd gehouden met de geschiktheid der aan
nemers om de werken uit te voeren.
Nadat dezen dag verder besloten was met
een rijtoer en een diner in de Diergaarde, kwam
men den volgenden dag andermaal bijeen tol
voortzetting van het punt van behandeling.
In enkele paragrafen van het concept werden
nog eenige wijzigingen gebracht en betreffende
de paragrafen 49, 50 en 51 regelende de wijze
van beslechting van geschillen besloten de af
deelingen op fe dragen nogmaals bij het hoofd
bestuur een met redenen omkleed voorstel in
te zenden, welk laatste dan andermaal deze tot
een definitief voorstel zal omweiken en aan de
afdeelingen toezenden, In een dezen winter le
Amsterdam te houden algemeens vergadering
kan dan een definitief besluit genomen worden.
Als plaats voor de volgende algemeene ver
gadering werd Zwolle aangewezen.
Nog werd de wenschelijkheid geuit dat een
jaarboekje zou worden uitgegeven of gedrukte
ledenlijsten aan de afdeelingen worden toege
zonden.
Daarna werd de vergadering gesloten en
voorts een tochtje naar het Kralingsche Veer
gemaakt en onder leiding van den lieer P.
van der Graal hoofdopzichter der gemeente
werken de handelsinrichtingen bezichtigd.
Een nienwe stem-machine.
De heer O. J. H. van Limburg Stirurn schrijft
aan „De Nederlander" uit Londen
Ik zag nl. heden iets, waarvan ik mij verbeeld
dal de lezers van ,,De Nederlander" gaarne iets
IKioven zullen te weten een nieuwe „slem-ma
chine" Du qnneslie is niet geheel van belang
ontbloot, na verschillende et varingen, sedeit de
nieuwe kieswet in werking is, opgedaan
De ..voting machine", zooals die nu te zien
is 28 Pailiamentstreeti S. AV-, bestaat uit twee
deeienEen maehine die 't best te vergelijken
is met een drukpers, maar in enkele détails aan
de binnenzijde aan een piano denken doet - en
een soort van hok of kooi Dat men nu de ma
ehine zien kan is eenvoudig om aan de hez v
kers de werking te verklaren Is het toestel een
maal voor verkiezingen aangenomen, dan woult
de machine niet een houten omhulsel omgeven
zoodat de kiezers niets anders te zien krijgen
dan het hokje, waarin zij zich te begeven heb
ben.
In dal hokje is een tourniquet -- de ..Times"
noemt de gelieele inrichting ,.a cage-turn slik'"
en deze draait om, totdat du kiezer zich be
vindt op de plaats waar li ij wezen moet. maar
niet verder. Staat de kiezer daar, dan kan hij,
vóór hij gestemd heeft er niet uit. 11 ij ziet dan
vóór zich verschillende naambordjes, en onder
ieder naambordje een krak; hij heelt Unit aan
de kruk te trekken onder den naam van zijn
gewilden eandidaat. Dit gedaan hebbend, ziet
hij onder diens naam een X verschijnen.
Door het trekken aan een kruk wordt de pre
ventief gevangen kiezer uit zijn opsluiting ven
lost un hij vindt lot zijn verbazing dat de
„tourniquet" die lioogur den gewone mans
lengte is nu niet meer weigert om te draaien.
Intusseben. niet. door het trekken aan een kruk,
maar door het daarna, omdraaien van de „tour
niquet" wordt de stem van den kiezer overge
bracht op de machine die ik bij een drukpas
ergeleen;
Dit is misschien wel het meest bewonderens-
waaidige van den toestel. Het stelt den kiezer,
die zich vergist heeft, in staat zijne fout te her
stellen. Zoolang liij, nadat hij een kruk heelt
uitgetrokken, niet aan de tourniquet raakt, kan
hij de krak weer naar binnen schuiven en een
andere te voorschijn brengen. Is li ij echter op
weg om zijn hokje te verlaten, dan is ook zijne
slem onherroepelijk uitgebracht.
Men zou licht geneigd zijn te denken, dat een
kiezer, alleen gelaten in zijn kooi, aan meerdere
knikken zou kunnen trekken. Niets daarvan.
Is krak no- 1 to voorschijn gekomen, dan wei
geren alle andere. Zijn er twee plaatsen open,
dan werken twee krukken, en trekt men aan de
overige te vergeefs.
Is nu eenmaal de kiezer weer te voorschijn
gekomen, dan brengt de machine op een rol pa
pier den naam (of liet nummer van den ean
didaat, het aantal stemmen reeds op hein uit
gebracht, en vergis ik mij niet, ook hut „volg-
nummei" van den kiezer. The machine automa
tically counts the votes.
Iets eigenaardigs is nog het volgende. Gelijk
bij ons, heeft iedere kiezer een nummer in de
kiezerslijst. Air. Jones bijv. is no. 3469. Jones
komt stemmen en het stembureau scheurt uit
een soort agenda zijn nummer, dat in een daar
toe bestemd boek wordt geplakt. In de agenda
blijft echter een duplicaat van dat „kiezer»nuin-
mer". Maar bovendien heeft Joties een „volg
nummer" als stemmer. Heb ik mijn uitlegger
wel begrepen, dan zou dit systeem bet beoor-
deelen van bezwaren, tegen een verkiezing uit
gebracht, vergemakkelijken. Alaar heel duidelijk
is mij dit niet.
Ook gebrekkige of ziekelijke kiezers worden
in de gelegenheid gesteld tc stemmen. Zij be
hoeven zich niet in de kooi te begeven, maar
kunnen in een rolstoel achter de (dnu overdekte
en aan 't oog onttrokken) machine worden ge
bracht, waar zij evenzoo aan een kruk kunnen
trekken. Do „presiding
hem in de „tumstile".
De vernuftige uitvinder dezer machine, de
heer H. W. nowc, verwacht veel van zijn uit
vinding. Voor Engeland en Amerika deel ik
zijne verwachtingen wel. Alaar voor het Euro-
peesehe continent? Ik zou dat niet durven bc-
officer" gaat dan voor
Zeker is liet dat de „voting macliine" een al
lermerkwaardigste uitvinding is, die alle aan
dacht waard is.
Naar wij vernemen zullen de benoemingen
in de verschillende ridderorden bij gelegenheid
van den aanstaanden verjaardag van EI. AI. de
Koniugin niet, zooals elders is gemeld in den
avorid van 30 Augustus, maar eerst op 31
Augustus publiek worden gemaakt.
Men meldt ons:
De parade op 31 Augustus a.s. zal instede
van te twaalf uur, te half twee gehouden wor
den in die garnizoensplaatsen waar zulks uit
